Chương 4

Maigret bước những bước chậm chạp, đầu cúi xuống trên cánh đồng lúa mì bắt đầu mọc sau vụ gieo hạt.

Buổi sáng. Có ánh mặt trời và bầu không khí rung lên vì tiếng chim hót. Trước cửa quán trọ ở Avrainville, Lucas vừa đợi người của Viện Công tố vừa canh chừng chiếc xe do bà Goldberg thuê ở Paris để tới đây.

Xác người vợ của nhà buôn kim cương đang nằm trên một chiếc giường bằng sắt trên lầu một. Người ta đã phủ lên xác chết một chiếc chăn dạ vì bà ta đã gần như loã lồ sau khi được bác sĩ khám nghiệm.

Một ngày đẹp trời của tháng tư bắt đầu. Maigret đang tìm những dấu vết khả nghi trên cánh đồng đêm qua ông đã đuổi bắt kẻ giết người không kết quả. Hai người nông dân đang xếp những cây mía vừa chặt lên xe trong khi đó những con ngựa đang bình thản đứng chờ.

Hai hàng cây bên đường quốc lộ cắt một phần toàn cảnh. Những cây xăng màu đỏ của xưởng sửa chữa ôtô lấp lánh dưới ánh mặt trời.

Maigret hút thuốc và đi chậm chạp với vẻ bướng bỉnh và có phần khó chịu nữa. Những dấu vết để lại trên cánh đồng chứng tỏ bà Goldberg bị bắn bằng đạn carbin, vì kẻ giết người không thể tới gần quán trọ dưới ba chục mét được.

Còn có những dấu giày không đinh, cỡ trung bình nữa. Những dấu vết vạch lên một vòng cung; khoảng cách từ đây đến ngã ba cũng bằng khoảng cách đến nhà của Carl Andersen, biệt thự của Michonnet và xưởng sửa chữa ôtô.

Nhưng những cái đó chẳng chứng minh gì cả!

Chúng không mang lại một yếu tố mới nào khiến Maigret bực mình, cắn chặt tẩu thuốc khi trở lại đường cái.

Ông thấy Oscar đang đứng trước xưởng thợ, tay đút vào túi một chiếc quần quá rộng, vẻ thanh thản trên bộ mặt tầm thường của anh ta.

— Cảnh sát trưởng, ông đã thức giấc rồi ư?

Từ bên kia đường anh ta kêu lên.

Cùng lúc ấy, một chiếc xe hơi đỗ lại khoảng giữa Maigret và xưởng sửa chữa. Đó là xe của Andersen.

Đi găng tay, đội một chiếc mũ mềm, miệng ngậm thuốc lá, người Đan Mạch đang ngồi trước vòng lái.

— Xin ông cho phép tôi được nói hai câu thôi, thưa ông cảnh sát trưởng!

Hạ cửa kính xe xuống, anh ta nói tiếp và giọng lịch sự thường ngày:

— Tôi muốn ông cho phép tôi đi Paris. Tôi hy vọng là gặp ông ở đây. Tôi sẽ nói rõ lý do với ông... Hôm nay là rằm tháng tư, là ngày tôi nhận tiền công của hãng Dumas và Con trai. Hôm nay cũng là ngày tôi phải thanh toán công nợ...

Anh ta xin lỗi bằng một nụ cười.

— Những thứ cần thiết lặt vặt, như ông đã biết, nhưng lại rất quan trọng. Tôi đang cần tiền...

Anh ta tháo chiếc băng bịt mắt để lắp lại con mắt giả, Maigret quay mặt đi, không muốn nhìn thấy con mắt bằng thuỷ tinh bất động ấy.

— Thế còn cô em gái?

— Đúng thế! Tôi sắp nói với ông đây. Liệu tôi có thể nhờ ông giúp đỡ bằng cách thỉnh thoảng để mắt tới ngôi nhà không?

Ba chiếc xe màu đen chạy về phía Arpajon để đi Avrainville.

— Xe nào vậy?

— Xe của Viện Công tố. Bà Goldberg bị giết chết đêm hôm qua khi bà vừa xuống xe ở trước cửa quán trọ.

Maigret quan sát phản ứng của anh ta. Bên kia đường, Oscar đang đi nhàn tản.

— Bị giết chết ư? - Carl Andersen nhắc lại. Và với một vẻ sốt ruột, anh ta nói tiếp. - Thưa ông cảnh sát trưởng! Tôi phải đi Paris ngay. Tôi không thể ở lại đây khi không có tiền, nhất là vào cái ngày mà những người bán hàng đưa hoá đơn cho tôi. Tôi muốn được giúp ông để tìm ra thủ phạm vụ này khi tôi trở về. Ông sẽ cho phép, đúng không?... Tôi không biết điều gì cụ thể cả, nhưng tôi đã cảm thấy... Nói thế nào nhỉ? Tôi đã đoán ra vụ này đã diễn ra như thế nào...

Anh ta phải cho xe đỗ sát vỉa hè vì một chiếc xe tải từ Paris chạy đến đang xin đường.

— Anh đi đi! - Maigret bảo anh ta.

Carl Andersen chào ông, châm một điếu thuốc trước khi khởi động máy và cho xe chạy.

Ba chiếc xe màu đen đã tới Avrainville. Có những bóng người ra khỏi xe.

— Ông có muốn uống một chút gì đó không?

Maigret cau mày nhìn người chủ xưởng đang mỉm cười. Anh ta không nản chí trong việc mời ông uống rượu.

Miệng vẫn ngậm chiếc tẩu, ông đi về phía ngôi nhà Ba goá phụ mà trên các vòm cây vẫn ríu rít tiếng chim hót. Khi đi qua nhà người kinh doanh bảo hiểm nhìn vào ông thấy các cửa sổ đều mở to. Người ta thấy bà Michonnet đầu đội mũ vải đang giũ bụi trên một tấm thảm nhỏ. Ở tiền sảnh, nhà kinh doanh, râu không cạo, tóc không chải, áo mặc không có cổ giả, đang nhìn ra ngoài đường với vẻ vừa như bi thảm, vừa như xa lạ. Anh ta cũng đang ngậm tẩu thuốc. Khi ông cảnh sát trưởng đi qua, anh ta giả vờ cúi xuống gạt tàn thuốc để khỏi phải chào.

Một lát sau Maigret bấm chuông cổng nhà Carl Andersen. Ông đợi chừng mươi phút đồng hồ. Các cửa sổ đều đóng chặt. Người ta không nghe thấy gì ngoài tiếng chim hót làm cho mỗi vòm cây trở thành một thế giới náo nhiệt.

Ông nhún vai, nhìn ổ khoá, chọn một chiếc chìa khoá vạn năng tra vào ổ và đẩy chốt ngang. Như tối hôm qua, ông đến trước cánh cửa sổ sát đất. Ông gõ cửa, nhưng không có tiếng trả lời. Và thế là ông bướng bỉnh vào phòng khách nhìn chiếc máy hát đang quay. Làm thế nào máy chạy được khi không có người? Ông không tự giải đáp được. Đĩa hát đang chơi một điệu tango trong khi viên cảnh sát bước lên thang gác.

Trên lầu một, phòng của Andersen để ngỏ. Bên tủ treo quần áo, Maigret thấy một đôi giày vừa mới được đánh xi vì bên cạnh còn một chiếc bàn chải và một hộp xi trong khi đó trên sàn còn một chút bụi đất. Ông cảnh sát trưởng đã lấy dấu giày trên cánh đồng bằng một tờ giấy. Ông lấy ra để so sánh với giày của Andersen. Hai dấu giày trùng khít. Ông không mấy ngạc nhiên nhưng cũng không tỏ vẻ thích thú. Ông vẫn hút thuốc, mặt ông lúc này lộ vẻ cau có.

Một giọng nói của phụ nữ cất lên:

— Anh đấy ư?

Ông ngập ngừng trong khi trả lời. Ông không nhìn thấy người có câu hỏi đó. Tiếng nói từ trong phòng của Else vọng ra nhưng cửa phòng thì khép chặt.

— Tôi đây... - Cuối cùng ông trả lời, cố tình làm cho giọng nói của mình khác đi.

Sự yên lặng kéo dài. Bỗng nhiên:

— Ai vậy?

Ông không thể đánh lừa được nữa.

— Người cảnh sát trưởng đã đến đây tối hôm qua. Tôi muốn nói chuyện với cô, thưa cô.

Lại yên lặng. Maigret cố gắng hình dung cô ta đang làm gì sau cánh cửa khép kín chỉ để lọt ra một tia nắng này.

— Tôi nghe ông đây... - Cô ta nói.

— Cô mở cửa cho tôi. Nếu cô cần thay quần áo thì tôi xin chờ.

Vẫn sự yên lặng khó chịu ấy. Rồi một tiếng cười cất lên.

— Ông yêu cầu tôi một việc quá khó khăn, cảnh sát trưởng.

— Tại sao?

— Vì tôi đang bị nhốt trong này. Ông phải nói chuyện mà không nhìn thấy tôi thôi.

— Ai nhốt cô?

— Anh Carl. Chính tôi yêu cầu anh ấy làm như vậy vì tôi sợ những kẻ rình mò.

Maigret không nói gì. Ông lấy chiếc chìa khoá vạn năng trong túi ra và tra vào ổ. Cổ họng ông khô lại. Những ý nghĩ không minh bạch làm ông bối rối ư?

Khi mở được khoá, ông chưa đẩy cửa vào ngay mà báo trước:

— Tôi vào đây, thưa cô...

Một cảm giác kỳ lạ. Vừa rồi ông ở trong hành lang tăm tối, có những bức tường mờ nhạt, lúc này ông đang trong khung cảnh đầy ánh sáng.

Các cửa sổ đều đóng. Nhưng từ những thanh mè ngang trên trần nhà chiếu xuống từng chùm ánh nắng mặt trời. Căn phòng có những vệt tối, vệt sáng rõ rệt. Cả khuôn mặt của Else cũng vậy. Thêm vào đó mùi thơm ở người cô gái toả ra và những chi tiết không rõ ràng khác: bộ váy áo lụa ném lộn xộn trên ghế bành, điếu thuốc lá phương Đông trên chiếc gạt tàn và Else trong bộ đồ nhung đen đang nằm dài trên đivăng.

Cô ta nhìn ông đang tiến lại, trong cặp mắt mở to của cô có một sự sững sờ thú vị và có một điểm rất nhỏ của sự sợ hãi.

— Ông làm gì vậy?

— Tôi muốn nói chuyện với cô. Xin cô tha lỗi nếu tôi đã làm phiền cô.

Cô ta cười, một cái cười tinh nghịch. Cô ta kéo tay áo choàng để che bớt một bên vai. Và cô ta vẫn nằm trên nệm đivăng có những vệt sáng tối như khung cảnh trong phòng.

— Ông thấy đấy! Tôi không làm gì cả!

— Tại sao cô không theo anh cô đi Paris?

— Anh tôi không muốn. Anh ấy nói có phụ nữ đi theo sẽ gây khó khăn trong công việc.

— Không bao giờ cô rời khỏi nhà ư?

Cô cười để lộ hai hàm răng xinh đẹp.

— Ai nói với ông như vậy? Anh tôi ư? Chúng tôi thường cãi nhau nhưng vẫn thương yêu nhau. Ví dụ, hôm qua tôi đã chê trách anh ấy đã đón tiếp ông không chu đáo... Anh ất rất thô bạo. Thời trẻ...

— Cô sống ở Đan Mạch à?

— Vâng, trong một lâu đài bên bờ biển Baltic. Một lâu đài màu trắng toát trong màu xanh sậm của bầu trời buồn thảm. Ông có biết nơi ấy không? Thật là rùng rợn! Tuy nhiên, rất xinh đẹp...

Cặp mắt của cô ta đượm vẻ buồn nhớ quê hương. Người cô ta run lên.

— Chúng tôi rất giàu. Nhưng cha mẹ tôi rất nghiêm khắc như hầu hết những người theo đạo Hồi. Tôi thì không theo một tôn giáo nào, còn Carl thì lại là người mộ đạo. Tuy không sâu sắc như cha tôi đã mất hết tài sản vì tham vọng... Carl và tôi đã rời bỏ xứ sở...

— Cách đây ba năm ư?

— Vâng. Xin ông chú ý, anh trai tôi đã có nhiều triển vọng được tiến cử vào triều đình. Thế mà bây giờ anh ấy phải vẽ để kiếm miếng ăn. Ở Paris chúng tôi trọ trong những khách sạn hạng xoàng, đời sống của chúng tôi rất khổ cực. Anh ấy cũng là gia sư của thái tử... Anh ấy muốn sống chết với mảnh đất này...

— Và cô cũng vậy ư?

— Vâng. Tôi quen rồi! Thời nhỏ ở lâu đài, tôi cũng bị cha mẹ giam cầm. Người ta không cho tôi giao thiệp với các bạn gái cùng lứa tuổi với lý do là họ ở đẳng cấp thấp hèn...

Bộ mặt của cô ta bỗng chuyển sang vẻ tò mò.

— Ông có cho rằng anh Carl đã trở nên... nói thế nào nhỉ?... trở nên không bình thường không?

Cô ta cúi xuống để nghe cho rõ quan điểm của ông thanh tra cảnh sát.

— Cô sợ rằng? - Maigret ngạc nhiên hỏi lại.

— Tôi không nói như vậy! Tôi không nói gì cả! Xin ông tha lỗi cho tôi. Ông bắt tôi phải nói... Không hiểu tại sao tôi lại tin ông. Thế là...

— Có nhiều lúc anh ta tỏ ra khác thường ư?

Cô ta nhún vai một cách mệt mỏi rồi đứng lên để lộ một phần cơ thể qua vạt áo.

— Ông muốn tôi nói gì đây? Tôi không biết... Từ sau vụ tai nạn máy bay... Tại sao anh ấy lại giết một người mà mình không quen biết?

— Cô tin chắc rằng anh ta chưa bao giờ trông thấy Issac Goldberg ư?

— Vâng. Tôi tin như vậy.

— Cả hai người chưa tới Anvers bao giờ ư?

— Ba năm trước đây, chúng tôi đã từ Copenhagen tới đó nghỉ một đêm. Nhưng không, anh tôi không thể làm việc ấy được. Nếu có khác thường thì tôi cho đây là hậu quả của vụ tai nạn... Anh ấy đẹp trai, anh ấy vẫn như vậy khi đeo tấm băng bịt mắt. Ông có thể tưởng tượng anh ấy có thể hôn một cô gái khi không có mảnh băng ấy không? Nếu bỏ con mắt giả đi thì người ta sẽ thấy một miếng thịt đỏ ối.

Cô ta run lên...

— Chính vì lý do đó nên anh ấy phải giấu nó đi.

— Nhưng anh ta làm như vậy là vì cô nữa!

— Cái đó thì ích gì?

— Cô đã hy sinh...

— Đó là vai trò của người phụ nữ, nhất là người em gái. Cái này thì khác hẳn nước Pháp. Ở nước chúng tôi, cũng như ở nước Anh, chỉ có người con trai lớn là được thừa kế.

Cô ta hút từng hơi thuốc ngắn. Cô ta đi đi, lại lại trên người có những vệt sáng, tối.

— Không, Carl không thể giết người được. Anh ấy khinh ghét cái đó. Ông đã biết điều này nên ông đã trả lại tự do cho anh ấy, đúng không? Ít nhất...

— Ít nhất...

— Ông không chịu thừa nhận! Tôi biết rằng vì thiếu chứng cứ nên ông đã thả anh ấy ra, sau đó mới là lòng tin. Thật là khủng khiếp!

Cô ta dụi đầu mẩu thuốc vào cái gạt tàn bằng sứ.

— Nếu chúng tôi không chọn cái ngã ba bi thảm này... Carl khốn khổ đi tìm sự cô đơn! Chúng tôi không đến nỗi như vậy nếu ở Paris. Trước mặt chúng tôi là những con người tư sản tầm thường nhòm ngó, nhất là cái mụ đội mũ vải vào buổi sáng, búi tóc vào buổi trưa. Rồi cái xưởng thợ ở xa hơn một chút... Ba khối nhà, ba trận địa khoảng cách bằng nhau.

— Anh em cô có quan hệ với nhà Michonnet không?

— Không! Người đàn ông ấy có sang nhà chúng tôi một lần để gạ mua bảo hiểm. Carl đã từ chối.

— Thế còn người chủ xưởng sửa chữa ôtô?

— Không bao giờ anh ta đặt chân tới đây.

— Có phải anh cô định bỏ trốn vào sáng chủ nhật ấy không?

Cô ta yên lặng một lúc, đầu cúi xuống, má ửng đỏ.

— Không - Cô ta thở dài nói nhỏ.

— Đó là do cô ư?

— Do tôi. Tôi chưa suy xét kỹ. Tôi như là một con điên khi nghĩ đến việc Carl đã phạm vào một tội ác. Sáng hôm ấy tôi thấy anh có vẻ đau khổ... Tôi đã thúc giục anh ấy.

— Cô thề rằng anh ta là kẻ vô tội ư?

— Vâng...

— Cô đã không nghĩ kỹ ư?

— Lúc ấy tôi không nghĩ ra...

— Còn lúc này thì sao?

Cô ta dùng thời gian để nói rõ từng lời:

— Tôi tin rằng, Carl thà chịu đựng được mọi gian khổ hơn là làm một việc xấu xa như vậy. Nhưng xin nghe tôi, ông cảnh sát trưởng... anh ấy sắp trở về. Nếu thấy ông đang ở đây thì chỉ có Thượng đế mới biết là sẽ có chuyện gì xảy ra.

Cô ta cười, cái cười mà người ta có thể cho rằng không chỉ là làm duyên mà còn là khiêu khích nữa.

— Cô bảo vệ anh ta phải không? Tôi rất biết ơn cô!

Cô ta chìa tay ra và, trong cử chỉ ấy, chiếc áo đang mặc một lần nữa lại trễ xuống.

— Tạm biệt ông cảnh sát trưởng.

Ông cầm lấy mũ và đi ra.

— Ông cần khoá cửa lại để anh ấy không biết là đã có chuyện gì chứ?

Một lát sau, Maigret xuống thang gác, đi qua phòng khách với những đồ gỗ lủng củng và những giá sách đã nóng lên vì ánh nắng mặt trời.

Tiếng xe hơi chạy trên đường cái, cánh cổng không kêu rít khi ông khép lại.

Khi đi qua xưởng sửa chữa ôtô, một tiếng người gọi với:

— Ông không sợ ư?

Đó là Oscar. Anh ta nói thêm:

— Ông quyết định dùng một thứ gì đó chứ. Các ông ở Viện Công tố đã đi rồi. Ông chỉ chậm có một phút.

Viên cảnh sát trưởng ngập ngừng. Ông nhăn mặt vì người thợ máy đang giũa một vật gì đó trên bàn cặp.

— Hai lít! - Một người cho chiếc xe vừa chạy tới đến bên cây xăng nói - Không có ai trong ấy, đúng không?

Ông Michonnet vẫn chưa cạo mặt, chưa cho cổ giả vào áo, vẫn đứng trong vườn nhìn con đường qua hàng rào nhà mình.

Oscar thấy Maigret bắt đầu đi theo anh ta bèn nói:

— Thế chứ! Tôi không thích những người làm bộ, làm tịch! Những người như anh chàng nghệ sĩ ở ngôi nhà Ba goá phụ...