CHƯƠNG XVII
Nói thực lòng, Trần Khánh Dư không ưa Trần Quang Khải. Ông Hoàng Ba tính nghiêm mà lạnh, làm gì cũng cẩn trọng, nhìn trước nghĩ sau. Cùng là ngồi ở ngôi tể tướng đầu triều, nhưng Thống quốc Thái sư Trần Thủ Độ ngày xưa làm việc băm bổ, nhanh nhanh chóng chóng đạt cho được tới đích. Còn vị đương nhiệm Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải quá chắc chắn, và luôn khiến người trước mặt cảm giác bị đôi mắt sắc của ông nhìn thấu những gì còn khiếm khuyết.
Trần Khánh Dư được tiếng là hay nói vỗ vào mặt thiên hạ. Nhưng ông luôn tránh hai vị Hưng Đạo vương và Chiêu Minh vương. Lý do làm ông tránh hai người lại khác nhau. Đối với Hưng Đạo vương, Trần Khánh Dư thuần là vì nể về Tài về Đức. Đối với Chiêu Minh vương, ông luôn cảnh giác vì Quyền vì Uy. Có nhẽ bởi thế, Trần Khánh Dư không bỏ lỡ một dịp nào để dò xét thái độ hai vị vương gia này mỗi lúc họ gặp nhau.
Lần này cũng vậy. Trần Quang Khải ra đón Trần Hưng Đạo và Trần Khánh Dư ngay thềm điện Tập Hiền. Các vị vương gia chắp tay chào hỏi và thong thả lên điện. Hai vua đang ngự trong căn gác nhỏ phía sau điện. Trần Khánh Dư hơi lùi bước nhìn Thượng tướng Thái sư nắm tay Quốc công Tiết chế vừa đi vừa chuyện trò vui vẻ. Trần Quang Khải nói sơ qua với Trần Quốc Tuấn cách nghĩ của hai vua trước những tin tức về động tĩnh của Nguyên triều. Giặc đã không che giấu dã tâm nữa. Hốt Tất Liệt xuống chiếu nâng "Chinh Giao Chỉ hành tỉnh” lên thành "Chinh Giao Chỉ hành thượng thư tỉnh”. Y lấy Trình Bằng Phi làm Hữu thừa và A Lý làm Tả thừa. Bọn Phàn Tiếp, Ô Mã Nhi làm tham tri chính sự. Đám tướng sĩ lần trước theo Thoát Hoan xuống Đại Việt đều được thăng quan và ban khen phủ dụ. Thượng hoàng Thánh Tông cho rằng giặc quyết tính kế lâu dài nắm chặt đất đai Đại Việt. Quan gia Nhân Tông e rằng nếu không chuẩn bị sớm, giặc tràn qua thì khó đánh hơn lần trước. Mùa màng không thuận mà chưa đến lúc gặt về, dân ta cũng còn chưa lại sức sau cơn binh lửa...
Tá Thiên vương Đức Việp hầu hai vua ra đón các vị vương gia ở lối lên căn gác nhỏ. Đầu lối lên là hai chậu mai nở trắng. Những bông mai nhỏ gầy guộc rung rinh xòe cánh trong gió lạnh. Gió bấc! Tiếng gió thổi ù ù trên mái lầu. Các vị vương gia lạy chào hai vua. Thượng hoàng ban miễn lễ. Thị vệ dâng trà nóng. Mùi trầm nhè nhẹ thơm. Đây là thứ trầm thượng phẩm Chiêm Thành. Chờ các vương nhấp trà, Thượng hoàng cất lời:
– Lạnh thế này anh Trưởng tuổi cao phải về kinh, thực là việc rất nên ái ngại. Em Nhân Huệ đang ốm, lại càng là điều đáng lo. Trần Quốc Tuấn đáp:
– Tâu Thượng hoàng, việc nước là trọng, thần là tướng cầm quân, lạnh thế nào cũng phải xông pha. Em Nhân Huệ cũng đã đỡ. Lang y trong quân ta đều là những người giỏi đó.
Nói tới đấy, Đức ông chợt quay sang Trần Quang Khải:
– Em Hoàng Ba xem ra bận quá. Trông kìa, so với buổi khải hoàn tóc em đã bạc thêm không ít.
Trần Quang Khải vội đỡ lời:
– Anh Trưởng cứ yên tâm. Em vẫn còn khỏe lắm, thêm vài sợi tóc bạc chẳng sao đâu!
Những lời trao qua đổi lại và cả những bàn bạc sau đó về lương về tướng làm Trần Khánh Dư chợt thấy chán nản. Ông nhìn mông lung vào một điểm nào đó trên tấm rèm màu đỏ sậm thêu chỉ vàng. Ông chợt thấy mình không thuộc về nơi đây. Ông không thấy mình thuộc về câu chuyện đang bàn kia. Làm tướng tung hoành trên sông trên biển, ông chỉ thấy mình chính là mình khi ở giữa những bộ tướng trung thành hay những người lính nghèo dân dã. Những việc đại sự hay những kiểu cách chốn cung đình làm ông chán nản. Và... Trần Khánh Dư ngáp dài một tiếng.
Thượng hoàng dừng lời, nhìn Trần Khánh Dư và phán:
– Nhân Huệ đang mệt, vậy hãy để Nhân Huệ nói trước rồi cho lui về nghỉ.
Trần Khánh Dư hiểu, Thánh Tông không vừa lòng với ông. Triều đình vẫn cần ông, họ Trần vẫn cần ông, nên vẫn phải chịu đựng tính khí của ông. Tướng đánh trên biển, không ai bằng nổi Nhân Huệ vương, điều đó người nào cũng biết. Nhân Huệ vương khoan thai cất lời:
– Dạ, muôn tâu Thượng hoàng cùng Quan gia! Bẩm Đức ông Thái sư và Đức ông Tiết chế, Dư này chẳng qua nhiễm phong hàn ốm sơ vài buổi, nay đã đủ sức, xin trở lại Vân Đồn để quản việc quân.
Trần Quang Khải nói:
– Sức khỏe của Nhân Huệ vương can hệ tới quốc gia, xin Thượng hoàng cùng Quan gia ban thuốc quý để Nhân Huệ bồi bổ. Quan gia truyền thị vệ ban thuốc. Thuốc hẳn là đã được chuẩn bị sẵn từ lâu.
Thuốc quý, Nhân Huệ vương không thiếu. Làm tướng ở Vân Đồn, ông được đám thương nhân biếu đủ những thứ quý giá mà ngay cả triều đình cũng chưa từng có. Nhưng Trần Khánh Dư không nói gì. Ông lạy tạ hai vua và nhận thuốc.
Trần Khánh Dư tâu trình về việc của quân đánh trên biển. Thuyền vẫn đang phải đóng thêm. Quân lương hơi chậm. Sĩ khí thì vẫn mạnh và lòng hăng say luyện rèn thì chưa bao giờ thiếu. Thế rồi, đột nhiên chẳng rõ vì sao, ông kể lại câu chuyện về mảnh vải của người cha già mang ra cho con là lính Vân Đồn, nhưng người con đã chẳng may bỏ mình trong luyện tập. Trần Khánh Dư nói:
– Tập trên bộ, thường là bong gân sai khớp. Chứ đánh trên biển, rơi xuống mà đuối sức là chết, không sao cứu kịp.
Hưng Đạo vương tâu xin chu cấp cho gia đình lính đánh biển. Quan gia chuẩn tấu.
Trần Khánh Dư bái tạ ân đức của hai vua và hai vị vương gia theo phép. Quả thật việc này, ông không nghĩ tới. Đối với ông, việc lo cho gia đình binh tướng là việc của triều đình, của tiết chế chư quân. Ông là tướng, chỉ lo quân khỏe quân giỏi, đánh sao cho thắng. Đôi lúc tùy hứng hay tiện thể, ông vẫn ban thưởng cho sĩ tốt. Ấy là những lúc ông đang vui hay đang cơn thương xót. Còn đây là kế lâu bền, nhân thế mà quân tướng yên lòng, ấy cũng là điều đáng mừng. Trần Khánh Dư chỉ xin cho mời thêm các lang y quanh Vân Đồn để chữa bệnh cho binh sĩ. Chữa cho người trên biển, lang y bình thường trong quân vốn chỉ quen những bệnh trên bộ nên rất lúng túng. Trước tới giờ, việc tuyển người là do Đức ông Chiêu Minh cai quản. Trần Quang Khải nói:
– Nhân Huệ vương cứ thuận việc mà làm. Điều tốt cho quân, không làm nhanh là có tội.
Trần Khánh Dư tâu việc xong, Thượng hoàng ban yến cho Quan gia và các vương. Rồi Thượng hoàng sai người đưa Nhân Huệ vương đi nghỉ. Trần Khánh Dư xin quay lại Vân Đồn, nhưng Hưng Đạo vương khoát tay:
– Ông Phó Đô tướng chớ vội, còn một việc cần hỏi ý của ông đây!
Chả là quan chấp chính vừa dâng sớ tâu vua xin tuyển thêm quân. Ban nãy, đúng lúc Đức ông Hưng Đạo toan trả lời khi Quan gia vừa hỏi, thì Trần Khánh Dư ngáp một cái nên chuyện tạm trôi đi mất. Giờ Đức ông Hưng Đạo phải dâng lời đáp, và cũng nhân đó hỏi ý Nhân Huệ vương. Đức ông Hưng Đạo tâu:
– Tâu Thượng hoàng và Quan gia, quân quý ở chỗ tinh nhuệ, như Bồ Kiên [52] có trăm vạn quân cũng đâu làm nổi chuyện gì... Câu trả lời làm hai vua và Trần Quang Khải sững sờ. Quan gia nói ngay:
– Nhìn thế giặc, trên bộ không kém chuyến trước, lại xem chúng đóng thuyền chiêu mộ hải tặc, chắc chắn sẽ thêm một cánh quân vượt biển mà tới. Trọng phụ [53] định không tuyển thêm quân, liệu binh tướng ta có đủ sức đương cự hay không?
Thượng hoàng ngần ngừ rồi phán:
– Ý của Chiêu Minh và Nhân Huệ thế nào?
Trần Quang Khải hỏi Trần Khánh Dư:
– Nhân Huệ là Phó Đô tướng, chắc cũng nên hồi đáp hai vua trước!
Trần Khánh Dư thản nhiên đáp:
– Tâu Thượng hoàng cùng Quan gia, thần làm tướng thì triều đình trao quyền tới đâu quản tới đó, cho quân tới đâu đánh tới đó, quyết không làm nhục mệnh.
Vẻ dửng dưng của ông tướng đánh biển làm Trần Quang Khải phát bực, nhưng ông cũng không hặc được Trần Khánh Dư. Mượn Ý trung quân, Trần Khánh Dư đã đáp lời Thượng hoàng mà như chưa nói một câu nào.
Trần Quang Khải nói:
– Tâu Thượng hoàng cùng Quan gia, thưa anh Trưởng, việc tuyển thêm quân có nhẽ vẫn nên làm. Chỉ có điều, tuyển quân và dạy dỗ lũ quân mới thì đúng là một việc hao nhiều ngân khố lắm.
Nhân Tông đưa mắt nhìn quanh. Thấy Tá Thiên vương nhấp nha nhấp nhổm đứng hầu mà như đứng trên tổ kiến, nhà vua hỏi em:
– Tá Thiên cũng muốn nói gì chăng?
Quan gia quay sang Thánh Tông, bẩm:
– Tá Thiên cũng đã lớn, xin Thượng hoàng cùng các Vương thúc bá cho được tỏ bày.
Thượng hoàng hướng về Trần Quốc Tuấn, nói:
– Lũ con trẻ cũng muốn góp sức với cha anh, mong Quốc công cho nói!
Hưng Đạo vương khoan thai vuốt râu:
– Tâu Thượng hoàng, Tá Thiên là hào kiệt họ Đông A, giờ chẳng phải lúc để góp sức với cha anh sao? Trần Đức Việp hớn hở:
– Thần nghĩ rằng khi nói ra chủ ý, hẳn Quốc công đã có nghiền ngẫm rất nhiều. Cúi xin Quốc công dạy cho cháu vài lời về quân tình ta với giặc.
Trần Quang Khải cũng phải cười:
– Tá Thiên khôn đấy. Mượn cớ để biến điện Tập Hiền thành Giảng Võ đường mà học binh pháp của Quốc công.
Trần Quốc Tuấn liền nói:
– Xem ra Tá Thiên vương thực đã khéo dụng mưu "phản khách vi chủ [54] ”. Để ta nói cho vương điệt nghe. Quân kia nếu sang phen này thì tướng sĩ ta đều đã quen đánh trận. Giặc sợ đường xa, mà cái thảm bại của bọn Hằng, Quán vẫn còn nguyên đó. Tâu Thượng hoàng và Quan gia, cứ như ý của thần, giặc sang chuyến này, dễ đánh...
Những lời hào hùng ấy khiến tất cả những người ngồi trong căn gác nhỏ đều chợt thấy bừng bừng sĩ khí. Phải lắm, giặc bị trận thua lần trước ám ảnh, phen này không thể không nơm nớp sợ thua.
Nhân Tông thốt lên:
– Quả là Trọng phụ nói phải. Cứ thế mà suy trận Vạn Kiếp vừa rồi mới thực là trận quan trọng nhất. Trọng phụ bày trận ấy, chính là đập tan nát cuồng vọng của chúng. Những kẻ chạy được về, không còn lòng dạ nào mà nghĩ tới việc sang ta.
Tá Thiên vương cũng hớn hở nói theo:
– Đã vậy, Quốc công lại cho thả về lũ năm vạn hàng binh. Chỉ cần nghe chúng kể chuyện bại trận ở nước Nam, lũ sắp sang cũng không khỏi hồn phi phách tán. Chà chà, khi Quốc công xin thả chúng về, bao nhiêu người dâng sớ ngăn cản, thực là không hiểu được kế đánh thẳng vào lòng dạ Nguyên quân.
Thượng hoàng khoan khoái gật đầu:
– Quốc công Tiết chế đã chắc thắng, vậy không việc gì phải bàn thêm nữa. Mà vậy thì Chiêu Minh cũng đỡ phải lo thêm cho đám quân mới tuyển.
Hưng Đạo vương lại nói tiếp:
– Đầu hạ năm ngoái, các vương hầu đã từng tuyển thân binh. Luyện tập từ bấy tới nay, binh ấy đều đã dùng được. Cứ xem như lần duyệt xét hồi tháng mạnh đông [55] , binh mới được rèn cặp rất kỹ. Đã vậy, dân các lộ dẫu không vào quân nhưng đều được xếp thành từng đội dân binh. Ngày thì làm ruộng, kéo chài... Tối thì thâu đêm luyện võ. Các vương hầu trấn thủ các lộ vẫn cho tướng về dạy dân binh. Những đội dân binh đó, thực cũng là những đội quân sẽ khiến giặc kia phải bạt vía.
Nhân Tông dường như vẫn chưa dứt khỏi suy nghĩ về trận Vạn Kiếp. Nhà vua chợt nói:
– Cứ xem trận Vạn Kiếp là quý giá, vậy trận Như Nguyệt cũng là đáng giá vào bậc nhất. Hoài Văn vương tử trận, nhưng sông núi này phải ghi nhớ công lao. Xin Thái sư nhắc phủ Tông Chính lập miếu thờ ở nơi Hoài Văn tử tiết.
Căn gác đột nhiên trầm xuống. Nhân Tông chép miệng:
– Tâu Thượng hoàng, con vẫn chưa quên bóng dáng lủi thủi của Hoài Văn vương dời đi lúc không được dự bàn ở bến Bình Than.
Người phá vỡ cái trầm lắng ngùi ngùi lại là Trần Khánh Dư. Ông nói:
– Tâu Quan gia, Hoài Văn ngã xuống, thực cũng mong vì Đại Việt vững bền. Nay đánh tan giặc kia lần nữa, mới xứng đền đáp công lao ấy.
Cuộc bàn luận kế sách chống giặc kéo dài tới tối. Sau đó, rất nhiều mệnh lệnh ban ra. Những người rời khỏi căn gác trở về đều bừng bừng khí thế. Ai cũng thấy lòng mình ngùn ngụt sẵn sàng với những gánh nặng trên vai.
Người hào hứng nhất, thật bất ngờ, lại là Trần Đức Việp. Cả Quan gia và Đức ông Thái sư đều tâu xin Thượng hoàng để trao việc giúp rập quốc sự cho Tá Thiên vương. Hưng Đạo vương và Nhân Huệ vương cũng đồng lòng nói thêm. Và Thượng hoàng chuẩn tấu. Trần Quang Khải bảo Đức Việp:
– Tá Thiên đỡ bớt gánh nặng cho ta là phải. Kẻo Quốc công lại lo chuyện tóc bạc của lão già này!
Hai vua và các vị vương gia cùng phá lên cười. Việc nước được các bậc cha chú tin tưởng trao cho con cháu, ấy là phúc ấm của họ Đông A, của đất nước này...