Chương 8

Ngay hôm sau, những cuộc cưỡi ngựa của Fanny lại tiếp tục, tiết trời buổi sáng tươi mát và dễ chịu, đỡ nóng hơn thời gian vừa qua, Edmund tin rằng những thiệt thòi cả sức khỏe lẫn niềm vui của cô sẽ sớm được bù đắp. Trong lúc cô ra đi, cậu Rushworth tới, có bà mẹ đi cùng; bà vốn là người lịch sự và tỏ ra đặc biệt lịch sự khi giục tiến hành việc đến thăm Sotherton, đã khởi sự từ nửa tháng trước trong lúc bà vắng nhà, song vẫn chưa thực hiện. Bà Norris và các cháu gái rất hài lòng thấy việc đó được nhắc lại, và họ thoả thuận hẹn một ngày gần gần, để cậu Crawford rảnh rang và các tiểu thư không quên. Mặc dầu bà Norris sẵn sàng có câu trả lời cho cậu, song họ không dám tùy tiện cũng không dám mạo muội. Cuối cùng, theo gợi ý của tiểu thư Maria, cậu Rushworth thấy điều thích hợp nhất đã xong, bèn đi thẳng xuống nhà cha xứ, mời cậu Crawford và hỏi ngày thứ Tư có thích hợp với cậu ta không.

Cậu ta chưa về kịp, bà Grant và cô Crawford vào. Họ đã ra ngoài được một lúc và đi đường khác về nhà nên không gặp cậu. Song le, cậu thấy thoải mái vì sẽ gặp cậu Crawford ở nhà. Lẽ tất nhiên, kế hoạch đi Sotherton được nhắc tới. Thực ra cũng chẳng có gì cần bàn soạn, vì bà Norris rất hào hứng, còn bà Rushworth là người thiện chí, lịch thiệp, nhạt nhẽo và phô trương, chẳng nghĩ gì đến hậu quả nhưng nó liên quan đến những mối quan tâm của bà và con trai bà, nên nhấn mạnh phải mời phu nhân Bertram bằng được. Phu nhân Bertram không ngừng từ chối, nhưng cung cách bình thản của bà khi từ chối khiến bà Rushworth vẫn tưởng bà muốn đi, cho đến khi bà Norris phải cất lời, nói nhiều hơn và to hơn mới làm bà ta tin là thực.

- Chị tôi sẽ quá mệt, tôi xin cam đoan với bà, bà Rushworth quý mến ạ. Bà biết đấy, đi mười dặm và còn quay về nữa. Xin bà miễn cho chị tôi dịp này, và nhận hai cô cháu gái yêu quý của chúng tôi và tôi vậy. Sotherton là noi duy nhất mà chị tôi mong đến thăm, nhưng quả thực là không thể. Chị tôi sẽ bầu bạn với Fanny Price, và mọi việc sẽ ổn thôi ạ. Còn Edmund không ở đây nên tôi trả lời thay là cháu nó rất vui vẻ đi cùng. Bà biết rồi đấy, cháu nó sẽ cưỡi ngựa.

Bà Rushworth đành chịu thua và tỏ ý tiếc vì bà Bertram ở lại nhà:

- Đoàn của phu nhân sẽ giảm đi nhiều, kể cả cô Price chưa nhìn thấy Sotherton lần nào, được đi chắc cô ấy sẽ vui sướng lắm, thật tiếc cho cô ấy không được chiêm ngưỡng nơi này.

- Bà thật tử tế, vô cùng tử tế, thưa bà, - bà Norris nói, - nhưng Fanny còn nhiều dịp để tham quan Sotherton. Nó có đủ thời gian trước mắt, và lúc này cho nó đi là không thể được. Phu nhân Bertram không thể làm việc thiếu nó được.

- Ô không! Tôi không thể làm việc thiếu Fanny.

Bà Rushworth dấn thêm, bà thuyết phục rằng ắt là ai cũng muốn thăm Sotherton, kể cả cô Crawford cũng được mời; Mặc dù bà Grant không thấy phiền hà gì về việc bà Rushworth mời đến vùng lân cận, song vì sĩ diện nên vẫn lịch sự từ chối, bà vui lòng bảo đảm mọi niềm vui cho cô em gái. Còn Mary, được thúc giục và thuyết phục đâu ra đấy, đã lịch sự nhận lời ngay. Cậu Rushworth từ nhà cha xứ trở về rất thành công; còn Edmund xuất hiện đúng lúc để biết tin mọi việc đã ấn định vào ngày thứ Tư, bèn tiễn bà Rushworth ra xe rồi đi bộ nửa quãng đường về trang viên cùng hai bà.

Trên đường về phòng điểm tâm, cậu thấy bà Norris cố quyết định xem liệu cô Crawford có đáng mời không, hoặc thiếu cô ta, cái xe ngựa bốn bánh của cậu Crawford đã chật chưa. Các tiểu thư Bertram cười giễu ý nghĩ ấy, an ủi bà rằng cái xe ấy chở được bốn người tùy chỗ ngồi của xà ích, một người có thể ngồi cùng ông ta.

- Nhưng sao lại cần đến xe ngựa của cậu Crawford hoặc chỉ nên thuê của cậu ấy? Tại sao không dùng xe của mẹ cháu? Cháu không thể hiểu vì sao lúc đầu định vào ngày khác, vì sao một chuyến viếng thăm của gia đình lại không sử dụng xe ngựa của nhà?

- Thế đấy! - Julia kêu lên, - ba người nhét vào xe của mẹ trong thời tiết này ư, trong khi chúng ta có thể ngồi thoải mái trong chiếc xe bốn bánh kia! Không anh Edmund thân mến ơi, không thể làm thế được.

- Vả lại, - Maria nói, - em biết cậu Crawford đã quyết định đưa chúng ta đi. Sau tất cả những gì đã qua lúc đầu, cậu ta tuyên bố đó là một lời hứa.

- Cháu Edmund yêu quý, - bà Norris nói thêm, - lấy hai cái xe ra khi chỉ dùng có một, sẽ phiền toái vô ích; Nói riêng thôi nhé, lão xà ích chẳng thích gì con đường từ đây đến Sotherton; ông lão hay phàn nàn là đường làng hẹp quá, cào xước cả xe, và cháu biết đấy, chẳng ai thích khi nam tước Thomas về nhà, phải đánh véc ni xoá các vết xước.

- Đấy chưa phải là lý do đáng kể để dùng xe của cậu Crawford, - Maria nói,

- nhưng quả thực Wilcox là một ông già ngớ ngẩn và không biết đánh xe. Em sẽ chịu trách nhiệm về việc này vào hôm thứ Tư, rồi chúng ta thấy những con đường hẹp bất tiện ra sao.

- Anh cho rằng chẳng có gì khổ sở hoặc khó chịu hơn ngồi trong thùng xe bốn bánh kia, - Edmund nói.

- Khó chịu! - Maria kêu lên, - Anh thân mến ơi, nói chung người ta đều cho là chỗ ngồi rất dễ chịu. Tất nhiên là không thể so với phong cảnh nông thôn được rồi. Chắc cô Crawford sẽ chọn ngồi cạnh xà ích trên xe bốn bánh.

- Thế thì không nên phản đối việc cho Fanny đi cùng, chắc chắn xe có đủ chỗ cho nó.

- Fanny! - Bà Norris nhắc lại, - Edmund thân mến của dì ơi, đừng nghĩ đến việc cho con bé đi cùng chúng ta. Nó ở nhà với bác gái nó. Dì đã nói thế với cậu Rushworth rồi. Nó sẽ không đòi hỏi đâu.

- Con nghĩ mẹ chẳng có lý do gì để muốn Fanny không ở trong nhóm, vì nó liên quan đến sự thoải mái của mẹ. Nếu mẹ có thể làm việc không cần Fanny, mẹ có muốn giữ nó ở nhà không ạ?

- Chắc chắn là không rồi, nhưng mẹ không thể làm việc mà thiếu nó.

- Ý con là mẹ có thể, nếu con ở nhà với mẹ.

Nghe câu này, tất cả đồng thanh kêu tướng lên.

- Phải, - cậu nói tiếp, - con chẳng cần đi làm gì, và con định ở nhà. Fanny lại tha thiết được thăm Sotherton. Con biết là nó rất muốn đi. Nó hiếm khi được một phần thưởng loại này, nên con chắc bây giờ mẹ sẽ vui lòng ban cho nó niềm vui ấy chứ ạ?

- Phải, mẹ rất vui lòng, nếu dì con không phản đối.

Bà Norris rất sẵn sàng với lời phản đối duy nhất còn lại, rằng họ đã cam đoan với bà Rushworth là Fanny không đi, rồi cuối cùng lại đưa cô đi cùng, bà ta có thể thấy là một điều khó hiểu, rất kỳ quặc không giải thích nổi. Hẳn đấy là một sự xuất hiện lạ lùng nhất! Sẽ là một việc rất không hợp thức, và gần như bất kính với bà Rushworth, vốn có cung cách riêng của mẫu người lịch sự và ân cần, quả thực bà ta sẽ cảm thấy nó không phải là người ngang tầm. Bà Norris vốn không ưa Fanny và không muốn đem lại cho cô niềm vui dù vào bất cứ lúc nào, nhưng lúc này sự chống đối của bà với Edmund nảy sinh vì kế hoạch của bà nhiều hơn vì mọi thứ khác. Bà cảm thấy bà đã thu xếp mọi việc quá hoàn hảo rồi, bất cứ sự thay đổi nào cũng chỉ xấu hơn mà thôi.Vì thế, khi Edmund đối đáp lại bà rằng bà không cần lo cho bà Rushworth, vì nhân cơ hội đi cùng bà ta dọc hành lang, cậu đã nói đến việc cô Price chắc sẽ là một người trong đoàn, và đã trực tiếp nhận lời mời hộ cô em họ, bà Norris quá ư bực mình và đành chịu với vẻ rất hạ cố, và chỉ nói:

- Rất hay, hay lắm, cứ theo ý cháu chọn, thu xếp theo ý cháu đi, chắc là dì không cần phải để ý đến nữa.

- Anh ở nhà thay cho Fanny nghe chừng rất kỳ cục, - Maria nói.

- Em chắc cô ấy phải rất chi là biết ơn anh, - Julia nói thêm rồi hấp tấp rời khỏi phòng, để khỏi bị gợi ý chính cô nên ở nhà.

- Fanny sẽ biết ơn khi có dịp, - Edmund chỉ đáp lại như thế và chủ đề này ngừng lại.

Lúc nghe được tin, quả thực Fanny biết ơn nhiều hơn vui. Cô cảm nhận được sự ân cần của Edmund trong mọi việc, và hơn hết thảy, chắc chắn là cậu cảm thấy sự quyến luyến trìu mến của cô; nhưng việc cậu từ bỏ mọi niềm vui vì lợi ích của cô lại làm cô đau đớn, sự mãn nguyện được đến thăm Sotherton sẽ chẳng là gì nếu thiếu cậu.

Sáng hôm sau, hai gia đình ở Mansfield lại thay đổi kế hoạch, và lần này được tất cả tán thành. Bà Grant gợi ý sẽ bầu bạn suốt ngày với phu nhân Bertram thay cho con trai bà, và tiến sĩ Grant sẽ đến ăn trưa cùng họ. Phu nhân Bertram rất hài lòng với đề xuất đó, còn các tiểu thư phấn chấn trở lại. Cả Edmund cũng rất cảm kích vì sự dàn xếp này đã khiến cậu lại đi cùng, còn bà Norris nghĩ đây là một kế hoạch tuyệt diệu, và đưa đẩy vài lời ngay lúc bà Grant vừa nói xong.

Hôm thứ Tư trời rất đẹp, ngay sau bữa điểm tâm, chiếc xe bốn bánh của cậu Crawford đưa em gái tới; Mọi người đã sẵn sàng, chẳng còn gì ngoài việc bà Grant xuống xe và những người khác nhận chỗ. Chỗ được thèm muốn, vị trí danh dự vẫn chưa được xác định. Hạnh phúc sẽ rơi vào ai đây? Trong lúc từng tiểu thư Bertram ngẫm nghĩ đến chỗ tốt nhất, mà vẫn giữ được thái độ giúp đỡ người khác nhất, bà Grant vừa bước khỏi xe đã giải quyết ngay:

- Các vị có năm người, tốt nhất là một người nên ngồi cạnh Henry, và theo lời các vị mới đây thì, Julia, cô vẫn ao ước được đánh xe ngựa, tôi nghĩ đây là một dịp tốt để cô học hỏi.

Julia hạnh phúc! Maria bất hạnh! Trong giây lát, Julia đã yên vị cạnh chàng xà ích, còn Maria rầu rĩ và bẽ mặt vào ghế trong xe, xe chuyển bánh trong những lời chúc của hai bà ở lại, con Pug sủa ăng ẳng trong vòng tay bà chủ.

Con đường xuyên qua một vùng quê đẹp đẽ, Fanny chưa bao giờ được cưỡi ngựa xa, chẳng mấy chốc cảnh vật đã quá tầm hiểu biết nên cô rất vui sướng được quan sát mọi thứ mới mẻ, và thán phục phong cảnh diễm lệ. Cô không hay được mời tham gia vào câu chuyện của những người khác và cô cũng không tha thiết. Những ý nghĩ và suy ngẫm thường là những người bạn thân thiết nhất của cô, và trong lúc ngắm nghía diện mạo đồng quê, vị trí các con đường, sự khác biệt của đất đai, việc gặt hái, những ngôi nhà tranh, chuồng gia súc, bọn trẻ con, cô thấy khuây khỏa vì hiểu rõ thêm những lời Edmund đã nói về những thứ cô cảm thấy. Cô và cô tiểu thư ngồi bên cạnh đánh giá mọi thứ khá giống nhau, trừ một thứ duy nhất là ý nghĩa dành cho Edmund, cô Crawford rất khác cô. Cô Crawford không có sự tinh tế trong thị hiếu, trí tuệ và cảm xúc của Fanny; cô ta khá hờ hững quan sát thiên nhiên, thấy thiên nhiên thật nhạt nhẽo, mọi sự chú ý của cô đều tập trung vào đàn ông và đàn bà, tài năng của cô chỉ nhằm cho cô toả sáng và rạng rỡ. Tuy vậy, ngoảnh nhìn tìm Edmund khi sau lưng họ cách một quãng đường, hoặc khi cậu tiến sát họ trong lúc leo lên một đồi lớn, thì họ lại giống nhau, ý nghĩ “anh ấy kìa” đến với cả hai cùng một lúc.

Trong bảy dặm đầu tiên, tiểu thư Maria không thoải mái lắm, tầm nhìn của cô luôn dừng ở chỗ cậu Crawford và em gái cô ngồi sát bên nhau, chuyện trò hớn hở và chỉ nhìn thấy nét mặt nhìn nghiêng biểu cảm của cậu lúc quay sang cười với Julia, hoặc bắt gặp tiếng cười của Julia như nguồn chọc tức không ngừng, chỉ ý thức về khuôn phép mới làm Maria nguôi đi. Khi Julia ngoảnh lại với vẻ mặt mãn nguyện và bất cứ lúc nào nói với họ, cô cũng vô cùng phấn chấn; “nó tưởng miền quê là quyến rũ, nó ước hai người có thể ngồi mà ngắm suốt, vv...”. Lời đề nghị đổi chỗ duy nhất của cô là với cô Crawford, lúc họ lên đến đỉnh một quả đồi dài, và không mời mọc gì hơn là thế này: “Đây là một cảnh rất đẹp của miền quê. Tôi muốn cô ngồi chỗ của tôi nhưng tôi dám chắc cô sẽ không nhận, để tôi phải nài ép cô thật nhiều”. Cô Crawford không thể đáp lời, trước khi họ lại chạy tiếp.

Khi họ đã ở trong phạm vi quần thể Sotherton, tiểu thư Maria đắc ý vì có thể nói cô đã có phương án dự phòng. Cô đã có tình cảm của cậu Rushworth và của cả cậu Crawford, và trong vùng phụ cận Sotherton, cậu Rushworth có tài sản đáng kể. Sự quan trọng của cậu Rushworth là của cô. Cô không cần bảo cô Crawford rằng: “Những khu rừng này thuộc về Sotherton”, cô cũng không cần lơ đãng nhận xét: “Giờ thì cô ấy phải tin mọi tài sản của cậu Rushworth ở cả hai bên đường” mà không hãnh diện trong lòng. Càng đến gần toà lâu đài đường bệ của thái ấp, sự vui thích càng tăng. Tòa nhà cổ kính thuộc thái ấp của gia đình có thể coi như một lâu đài quý tộc lâu đời.

-Bây giờ đường không còn gồ ghề nữa tiểu thư Crawford ạ, những vất vả của chúng ta đã hết. Quãng đường còn lại bằng phang như cần phải thế. Cậu Rushworth đã làm quãng đường này từ khi thừa kế di sản. Làng bắt đầu từ đây. Những ngôi nhà tranh kia thực sự là một điều hổ thẹn. Nhà thờ đâm vút lên được coi là rất khác thường. Tôi rất mừng vì nhà thờ không gần Nhà Lớn như thường thấy ở các nơi cổ kính. Những cái chuông làm phiền khủng khiếp. Đây là nhà cha xứ, ngôi nhà nom xinh xắn, và theo tôi được biết, mục sư và vợ ông ta đều là người lịch sự. Kia là những ngôi nhà làm phúc, được vài gia đình dựng nên. Bên phải là nhà của quản gia, ông ta là một người rất đáng kính. Hiện giờ chúng ta đang đến gần cửa nhà người gác cổng, nhưng phải đi gần một dặm xuyên qua khuôn viên tĩnh mịch. Các vị thấy đấy đầu này không hề xấu xí, có một số cây đẹp, nhưng tình trạng ngôi nhà thì rất tệ. Chúng ta đi xuống đồi khoảng nửa dặm thì đến nhà, và thật đáng tiếc, nơi đấy sẽ không xấu nếu lối vào tốt hơn.

Cô Crawford khen ngợi không dứt, cô đoán biết khá rõ tiểu thư Bertram coi đây là vấn đề danh dự, bèn đẩy niềm vui của cô ta lên đến cực điểm. Bà Norris vô cùng mãn nguyện và ba hoa không ngớt, kể cả Fanny cũng tán dương, kèm sự thỏa mãn. Mắt cô háo hức nuốt lấy mọi thứ trong tầm nhìn, và sau nhiều gắng sức mới nhìn thấy tòa nhà, và nhận xét: “Đây là loại nhà không thể ngắm nhìn mà không tôn kính”, cô nói thêm, “Thế lối đi trồng cây hai bên đâu ạ? Em nghĩ mặt tiền tòa nhà ở phía đông. Vì thế lối đi ấy ắt phải ở đằng sau nhà. Cậu Rushworth đã kể về mặt tiền phía tây”.

- Đúng, nó ở đằng sau nhà, bắt đầu ở một khoảng cách nhỏ và leo lên nửa dặm, đến tận cùng khu đất. Từ đây, các vị có thể nhìn thấy những cái cây xa xa. Toàn bộ đều là cây sồi.

Mỗi khi cậu Rushworth hỏi ý kiến cô, tiểu thư Bertram có thể nói rành mạch về những thứ cô không biết tí gì, lúc này cô bối rối, vừa tự phụ vừa hãnh diện lúc xe họ đến gần những bậc đá rộng rãi trước lối vào chính.