Chương 25

Trong thời gian này, sự giao du giữa hai gia đình gần như hồi mùa thu, vì ai cũng muốn khôi phục lại sự thân mật trước kia. Cuộc trở về của Henry Crawford, rồi William Price tới đã đóng góp nhiều vào việc này, song nhiều nhất vẫn nhờ ngài Thomas khoan dung ý đồ ăn ở hòa thuận với xóm giềng của nhà cha xứ. Giờ đây tâm trí ngài thảnh thơi, thoát khỏi những lo âu thúc ép ngài hồi đầu; Nhiều lúc rảnh rỗi, ngài thấy ông bà Grant và hai cô cậu ở cùng của họ thực sự đáng để thăm viếng; Dầu rất coi trọng kế hoạch hoặc cố gắng tạo lập mọi cuộc hôn nhân có lợi nhất cho mọi người thân yêu nhất của ngài, và coi thường sự ti tiện của những người nhanh mắt ở những nơi đó, ngài không thể không nhận thấy cung cách ra bộ ta đây và cẩu thả của cậu Crawford mà cháu gái ngài đã nhận ra phần nào, có lẽ vì thế ngài cố kiềm chế (tuy vô ý thức) ưng thuận với những lời mời mọc.

Tuy vậy, ngài sẵn lòng đồng ý ăn tối ở nhà cha xứ, sau nhiều cuộc tranh cãi và lắm nỗi nghi ngờ xem liệu có nên không, “vì ngài Thomas có vẻ không được khoẻ, còn phu nhân Bertram biếng nhác thế!”, cuối cùng lời mời chung đã được đưa ra, xuất phát từ sự lịch thiệp và thiện chí cũng như tình trạng ăn không ngồi rồi của cậu Crawford, nhưng là một người dễ chịu trong cả nhóm; vì cậu ta là người đầu tiên cho rằng trong cuộc thăm viếng ấy, bất cứ ai có thói quen quan sát vu vơ ắt sẽ nghĩ rằng cậu Crawford là người ngưỡng mộ cô Fanny Price.

Nói chung, cuộc gặp gỡ ấy dễ chịu, cân đối số người nói và người nghe, bữa tối thanh lịch và phong phú, đúng cung cách thường lệ của ông bà Grant, và quá nhiều theo thói quen thông thường của mọi người vun đắp tình cảm trừ bà Norris, có lẽ chưa bao giờ bà ta thấy một cái bàn ăn to hoặc chịu nổi nhiều món ăn trên bàn đến thế, bà luôn xoay sở để đánh hơi thấỵ mùi xấu xa từ việc những người hầu qua lại sau ghế bà, và bưng đi một số món mới làm song không thể để quá nhiều món, vì một số sẽ bị nguội.

Buổi tối hôm ấy, theo sự thúc ép của bà Grant và cô em gái, sau khi lập bàn chơi bài Uýt đủ cho một vòng chơi, và tất cả đồng ý vì không có sự lựa chọn trong những tình huống như thế, ngay sau bàn chơi bài Uýt là trò Mua bán[28]. Phu nhân Bertram thấy mình trong tình thế gay cấn, phải chọn giữa các trò chơi và không biết có nên rút một quân cho bài Uýt hay không. Bà lưỡng lự. May thay, ngài Thomas ở gần ngay đấy.

- Em sẽ làm gì đây? Chơi bài Uýt hay Mua bán, môn nào thích nhất, hở mình?

Sau một lát suy nghĩ, ngài Thomas khuyên bà chơi trò Mua bán. Ngài là tay chơi bài Uýt có hạng, và có lẽ cảm thấy chẳng vui vẻ gì lắm khi bà là bạn chơi.

- Rất hay, - phu nhân hài lòng trả lời, - vậy tôi sẽ chơi trò Mua bán, bà Grant ạ. Tôi chẳng biết gì trò này, nhưng Fanny chắc sẽ dạy tôi.

Đến đây Fanny xen vào những lời phản đối lo âu vì cô cũng dốt nát chẳng kém, trong đời cô chưa bao giờ đánh bài hoặc xem chơi, còn phu nhân Bertram lại do dự mất một lúc, nhưng mọi người đều cam đoan với bà rằng không trò chơi nào dễ hơn, đây là trò dễ nhất trong các loại chơi bài, cậu Henry Crawford tiến tới, sốt sắng xin phép được ngồi giữa phu nhân và cô Price để dạy cả hai, rồi mọi việc sẽ ổn ngay thôi. Còn lại sáu người: ngài Thomas, bà Norris, ông bà Grant, dưới sự hướng dẫn của cô Crawford, họ ngồi thành một bàn với thái độ chững chạc và hiểu biết, làm thành một vòng khác. Đây là sự thu xếp có lợi cho Henry Crawford, cậu được ngồi gần Fanny, đôi bàn tay cậu bận rộn với quân bài của hai người cũng như của cậu, dẫu Fanny cảm thấy không thể làm chủ được luật của trò chơi trong vòng ba phút, cậu cổ vũ lối chơi của cô, mài sắc tính tham của cô, làm cô cứng rắn hơn, đặc biệt trong mọi cuộc đấu với William, là một việc khá khó khăn. Còn với phu nhân Bertram, cậu phải chịu trách nhiệm về cả danh lẫn lợi cho bà trong suốt buổi tối; phải đủ nhanh để giữ bà khỏi nhìn bài lúc cuộc chơi bắt đầu, phải hướng dẫn bà mọi việc cho đến lúc cuối.

Cậu rất phấn chấn, làm mọi việc với vẻ thoải mái, vui vẻ, xuất sắc trong mọi diễn biến sinh động, tháo vát xoay sở, trơ trẽn một cách khôi hài để tôn vinh trò chơi; Cả bàn rất thoải mái, trái ngược hẳn với trạng thái điềm đạm đều đều và sự im lặng quy củ ở bàn kia.

Ngài Thomas hỏi thăm vợ có vui và thành công không tới hai lần, nhưng chẳng ăn thua gì. Không dừng đủ lâu để có thời gian cho dự liệu cung cách cần thiết cho mình, và tình trạng của bà, cho đến lúc cuối hội bài, bà Grant có thể đến bên phu nhân và ngỏ ý khen ngợi bà.

- Tôi hy vọng phu nhân thích trò chơi này.

- Ồ có, bạn thân mến ạ, tôi thực sự thích thú. Một trò chơi rất cổ. Tôi không biết chơi tí tẹo nào. Tôi chẳng bao giờ nhìn thấy quân bài của tôi, vì cậu Crawford làm hộ hết mọi việc.

- Bertram này, - lát sau, lợi dụng cơ hội trò chơi tạm lắng, cậu Crawford nói.

- Tôi chưa kể cho anh nghe chuyện xảy ra hôm qua, khi tôi cưỡi ngựa về nhà. - Họ đi săn cùng nhau, và giữa lúc ngựa phi nước đại, cách Mansfield một khoảng, ngựa của cậu ta bị tung mất một móng sắt, Henry Crawford buộc phải bỏ cuộc và cố hết sức về nhà. - Tôi đã kể với anh tôi bị lạc sau khi qua căn nhà trang trại cũ có nhiều cây thuỷ tùng, vì tôi không bao giờ chịu hỏi thăm đường; Nhưng tôi chưa kể với anh về vận may thường lệ của tôi, vì tôi chưa bao giờ nhầm lẫn - tôi thấy mình ở đúng lúc, đúng chỗ tôi đang tò mò muốn thấy. Rẽ ở một chỗ ngoặt của cánh đồng khá dốc, nhấp nhô như cồn cát, tôi bỗng thấy mình ở giữa một ngôi làng nhỏ, hẻo lánh, giữa những quả đồi uốn lượn nhẹ nhàng, một dòng suối nhỏ trước mắt để lội qua, một nhà thờ đứng trên gò ngay bên phải tôi, nhà thờ lớn và đẹp lạ thường so với nơi ấy, không một bóng người hoặc nửa ngôi nhà, trừ một cái tôi đoán là nhà cha xứ, có thể nói rất gần nhà thờ. Tóm lại, tôi thấy mình ở Thomton Lacey.

- Có vẻ như thế, - Edmund nói, - Nhưng sau khi qua trang trại Sewell, anh rẽ đường nào?

-Tôi không trả lời những câu hỏi không thích hợp và quỷ quyệt như thế đâu; song tôi sẽ trả lời mọi câu anh hỏi trong một giờ liền, anh sẽ không bao giờ có thể chứng minh rằng đấy không phải là Thornton Lacey, vì nhất định là nó.

- Rồi anh có hỏi thăm không?

- Không, tôi không bao giờ hỏi thăm; Nhưng tôi nói với một người đàn ông đang sửa hàng rào đây là Thornton Lacey, và ông ta bảo là đúng thế.

- Anh có trí nhớ tốt thật. Tôi quên bẵng đã kể cho anh nghe một nửa về nơi ấy.

Thomton Lacey là tên nơi ở sắp tới của Edmund, và cô Crawford biết rất rõ; cô đang ráo riết tấn công quân J của William Price.

- Tuyệt, - Edmund nói tiếp, - anh thích những thứ anh nhìn thấy chứ?

- Thực ra là rất thích. Anh may mắn thật đấy. Sẽ phải làm việc ít nhất năm mùa hè, nơi ấy mới có thể sống được.

- Không, không, không đến nỗi tệ thế đâu. Tôi đồng ý với anh là phải dọn sân trại, nhưng tôi không thấy còn việc gì nữa. Ngôi nhà không đến nỗi quá tồi, và khi dọn cái sân đi rồi, có thể đi đến nhà khá dễ dàng.

- Phải thu dọn toàn bộ cái sân trại, và đóng cửa lò rèn. Ngôi nhà phải quay về hướng Đông thay vì hướng Bắc, lối vào và các phòng chính phải ở về phía bên kia, nơi quang cảnh rất đẹp; Tôi chắc rồi mọi việc sẽ được làm thôi. Rồi đến lối vào đẩy của anh, qua cái nơi hiện tại là vườn. Anh phải làm một khu vườn mới cho mình ở chỗ sau nhà hiện giờ, nó sẽ đem lại một diện mạo đẹp nhất đời, thoai thoải về hướng đông nam. Mặt đất dường như để làm việc đó, Tôi phi khoảng dăm chục mét ngược con đường làng giữa nhà thờ và ngôi nhà để nhìn quanh, và thấy toàn bộ có thể là như thế. Không gì dễ hơn. Các bãi cỏ bên ngoài sẽ làm vườn, cũng như thứ hiện tại, từ con đường tôi đứng lượn về hướng đông bắc đến con đường chính xuyên qua làng, tất nhiên là phải ghép chúng lại với nhau. Các bãi cỏ rất đẹp, đây đó rải rác một cây gỗ. Tôi đoán chúng thuộc quyền sở hữu của người đang sống. Nếu không, anh phải mua lại chúng. Rồi còn dòng suối nữa, có thể làm mọi việc với con suối, nhưng tôi chưa thể xác định hết được. Tôi mới có hai hoặc ba ý tưởng thôi.

- Tôi cũng phải có hai hoặc ba ý tưởng đây, - Edmund nói, - và một trong những ý tưởng đó hết sức nhỏ nhoi cho kế hoạch của anh đưa Thornton Lacey vào sử dụng. Tôi rất hài lòng với những thứ trang trí khá ít ỏi và vẻ đẹp của nó. Tôi nghĩ ngôi nhà và cơ ngơi có lẽ đủ ấm cúng, tạo nên dáng vẻ nhà của một người phong nhã mà không cần mọi thứ tốn phí, và thế là đủ cho tôi rồi. Tôi mong rằng có thể đủ đáp ứng cho mọi người quan tâm tới tôi.

Giọng nói chắc chắn thoáng vẻ nghi ngờ lẫn phẫn nộ và vẻ mặt nhìn nghiêng rắn rỏi biểu hiện lần cuối mong muốn của cậu khiến cô Crawford vội vã chấm dứt cuộc chơi với William Price, giam quân J của cậu với giá cắt cổ và kêu lên:

- Này, tôi cược quân cuối cùng của mình như một phụ nữ can đảm đây. Đừng tính toán lạnh lùng với tôi. Tôi không sinh ra để ngồi yên và chẳng làm gì. Nếu tôi thua, tôi sẽ không gỡ gạc đâu.

Trò chơi là của cô, và chỉ không phải trả cô những thứ cô đã bảo đảm cho nó thôi. Tiếp tục chia bài, Crawford lại bắt đầu nói về Thomton Lacey:

- Kế hoạch của tôi có thể không phải là hay nhất; tôi chưa có nhiều thời gian để hoạch định, nhưng anh thì chắc phải làm nhiều đấy. Nơi ấy đáng lắm, và anh sẽ thấy không thể thỏa mãn trong chừng mực khả năng của mình. (Tôi xin lỗi, quý bà bên anh không được nhìn bài của anh. Đấy, chúng ở ngay trước mặt anh). Nơi ấy rất đáng làm, Bertram ạ. Anh nói đến việc nó có dáng vẻ ngôi nhà của một quý ông. Việc đó sẽ làm thôi, bằng cách dọn sân trại, để không bị quấy rầy, phiền toái; Tôi chưa bao giờ thấy một ngôi nhà thuộc loại tự nó đã có sẵn dáng vẻ là nơi ở của một quý ông ra sao, hơn chỉ là nhà cha xứ, chi phí hơn vài trăm một năm. Đây không phải là góp nhặt những căn phòng đơn thấp tè, với nhiều vòm cũng như cửa sổ, không nhồi nhét thành một căn nhà ở trang trại chật cứng, thông tục, đây là một ngôi nhà tường đặc, rộng rãi, trông giống lâu đài, thứ mà người ta có thể cho rằng một gia tộc nông thôn đáng kính thời xưa đã sống hết thế hệ này đến thế hệ khác, ít nhất là hai thế kỷ, và hiện giờ phải chi từ hai đến ba ngàn một năm vào nó. - Cô Crawford lắng nghe, còn Edmund đồng tình. - Bởi vậy, anh không thể không làm mọi thứ để tạo cho nó dáng vẻ một ngôi nhà một người phong nhã. Nhưng nó có thể hơn thế nhiều. (Để anh xem nào, Mary; Phu nhân Bertram ra giá mười hai cho quân hậu kia; không, không được, mười hai là quá đắt. Phu nhân Bertram không ra giá mười hai. Xin bà đừng nói gì nữa. Tiếp đi, xin mời). Với một số hoàn thiện như tôi gợi ý, anh có thể tạo cho nó nét đặc sắc hơn (thực ra, tôi không đòi hỏi anh làm theo đồ án của tôi, tuy nhân đây, tôi ngờ rằng có người đã thảo một cái tốt hơn). Anh có thể nâng nó lên thành một quảng trường. Từ một nơi ở hiện nay, nhờ những cải tạo đúng đắn, nó sẽ thành nơi ở của một người có giáo dục, có khiếu thẩm mỹ, có phong thái hiện đại và những quan hệ có giá. Tất cả những thứ này sẽ ghi dấu ấn lên nó, và tòa nhà đó chứa đựng một không khí khiến ai đi qua cũng tôn chủ nhân của nó là một địa chủ sành điệu trong giáo xứ, nhất là vì chưa có một ngôi nhà nào của địa chủ vượt được nó, một tình trạng đề cao giá trị thực tế của đặc quyền và sự độc lập vượt xa khỏi mọi tính toán. Tôi hy vọng anh suy nghĩ cùng tôi (cậu quay sang nói với Fanny, giọng dịu dàng). - Cô đã nhìn thấy nơi ấy chưa?

Fanny khẽ lắc đầu và cố giấu sự quan tâm của cô với chủ đề vì sự sốt sắng với William, đang bị dồn vào một cuộc mặc cả gay gắt và áp đặt cô hết mức có thể. Nhưng Crawford tiếp tục:

- Không, không, cô không được chia tay với quân hậu. Cô đã mua nó quá đắt và anh cô không trả một nửa giá ấy đâu. Không, không, anh bỏ tay ra, bỏ tay ra. Em gái anh không chia tay với quân hậu đâu. Cô ấy quyết định rồi. Ván này là của cô ấy, - lại quay sang cô - nó nhất định là của cô.

- Còn Fanny thà nó là của William, - Edmund nói và mỉm cười với cô. - Tội nghiệp Fanny, không dám lừa cả bản thân như cô ấy mong!

- Anh Bertram, - vài phút sau, cô Crawford nói, - anh có biết Henry muốn thành một nhà cải tạo có hạng không, nên anh không thể tham gia bất cứ việc gì thuộc loại Thornton Lacey mà không nhận sự giúp đỡ của anh ấy. Anh hãy nghĩ đến Henry có ích biết bao khi ở Sotherton! Hãy nghĩ đến bao việc to lớn chúng ta đã làm ở đấy trong một ngày tháng Tám nóng nực, cùng anh ấy phi xe đi khắp các khu đất đai vườn tược, và thấy tài năng loé sáng ra sao. Chúng ta đã đó đó, rồi từ đó đi về nhà, và không thể kể là đã làm những gì!

Cái nhìn của Fanny quay sang Crawford trong giây lát, với một vẻ hơn cả trang nghiêm, gần như trách móc, nhưng lúc bắt gặp cái nhìn của cậu ta, cô rút lại ngay. Cậu ta còn chút tỉnh táo, bèn lắc đầu với em gái và cười đáp:

- Tôi không thể nói đã làm được nhiều ở Sotherton; nhưng hôm ấy nóng quá, chúng ta người nọ nối người kia, đi và hoang mang ngơ ngác. - Đúng lúc đó có tiếng rì rầm tạo cho cậu có dịp nói khẽ với mình Fanny, - tôi rất tiếc vì đã lập kế hoạch ngày hôm ấy ở Sotherton. Hiện giờ tôi nhìn nhận mọi việc khác hẳn. Đừng nghĩ về tôi như hồi ấy, nhé.

Bà Norris lúc này đang nhàn rỗi, an toàn nhờ cách xử thế vô cùng tai hại của ngài Thomas và của riêng bà chống lại sự quá trớn của ông bà Grant, chộp được từ Sotherton, bà nói to, vui vẻ:

- Sotherton ư! Ờ phải, chúng ta đã có một ngày dễ chịu ở đấy. William, cháu không gặp may rồi, nhưng lần sau cháu đến, bác hy vọng anh chị Rushworth sẽ có nhà, và bác tin là cả hai sẽ vui lòng đón tiếp cháu. Các anh chị họ cháu không phải loại dễ quên họ hàng, và cậu Rushworth là một người tử tế loại nhất. Hiện giờ họ đang ở một trong các ngôi nhà đẹp nhất ở Brighton, tài sản đồ sộ của cậu Rushworth cho họ cái quyền ấy. Bác không rõ cách đây bao xa, nhưng khi cháu trở lại Portsmouth, nếu không xa quá, cháu nên đến đó tỏ lòng tôn kính họ. Bác có thể nhờ cháu chuyển một gói quà nho nhỏ cho các anh chị họ cháu.

- Cháu sẽ rất vui, thưa bác, nhưng Brighton gần như ở Beachey Head, và nếu có thể đến đấy, cháu không mong được tiếp đón ở một nơi sang trọng như thế, vì cháu chỉ là một chuẩn úy hải quân nghèo.

Bà Norris đang hăng hái cam đoan về sự ân cần cậu có thể nhận được, thì ngài Thomas xen vào, giọng quyền thế:

- Ta sẽ không khuyên cháu đến Brighton, William ạ, vì ta tin rằng sắp tới, cháu có nhiều dịp thuận tiện để gặp gỡ, nhưng các con gái ta sẽ vui được gặp các em họ ở bất cứ nơi đâu; Cháu sẽ thấy cậu Rushworth rất chân thành coi mọi quan hệ của gia đình ta như của cậu ấy vậy.

- Cháu thà thấy anh ấy là thư ký riêng cho bộ trưởng hơn mọi thứ khác, - câu trả lời duy nhất của William là thế, với giọng không muốn đi xa hơn, và đề tài này ngừng lại.

Lúc ấy, ngài Thomas vẫn chưa thấy gì để nhận xét về thái độ của cậu Crawford, nhưng đến cuối hội thứ hai, bàn chơi bài Uýt tan, để tiến sĩ Grant và bà Norris tranh cãi về ván cuối cùng của họ, ngài là người đứng xem những người khác, ngài thấy cháu gái là mục tiêu chú ý, hoặc đúng hơn là mục tiêu theo đuổi của một người khá sắc sảo.

Henry Crawford đang say sưa với mưu đồ khác ở Thorton Lacey, và không để lọt vào tầm nghe của Edmund, cậu kể tỉ mỉ cho người bên cạnh, với vẻ sốt sắng vừa phải. Kế hoạch của cậu là mùa đông tới sẽ thuê một ngôi nhà, như vậy cậu sẽ có nhà riêng trong vùng; nó sẽ không chỉ dùng trong mùa săn (như lúc này cậu đang kể cho cô nghe), tuy sự cân nhắc đó có trọng lượng nhất định, cậu cảm thấy bất chấp lòng tốt bao la của tiến sĩ Grant, song không thể để cậu và đàn ngựa của cậu ở nơi hiện nay, thiếu thốn về vật chất, nhưng sự gắn bó với vùng lân cận không phụ thuộc vào trò giải trí hoặc một mùa trong năm: cậu tha thiết muốn có một chỗ để có thể đến bất cứ lúc nào, một chuồng ngựa nhỏ để cậu sử dụng tùy ý vào mọi kỳ nghỉ trong năm, cậu có thể duy trì, cải tiến và hoàn thiện mối hữu hảo và thân tình với gia đình ở trang viên Mansfield, ngày càng tăng thêm giá trị với cậu. Ngài Thomas nghe và không thấy khó chịu. Trong lời nói của cậu thanh niên này không thiếu tôn trọng; còn sự tiếp nhận của Fanny cũng đúng mực và nhã nhặn, điềm đạm và vừa phải, ngài không thấy cô có gì đáng khiển trách. Cô nói ít, chỉ tán thành vài điểm, tỏ ra không chú ý đến bất cứ lời ca tụng nào với cô hoặc củng cố thêm sự yêu mến Northamtonshire của cậu. Biết có người đang quan sát, Henry Crawford nói thẳng đề tài này với ngài Thomas, bằng giọng thường ngày hơn, nhưng vẫn đầy tình cảm.

- Thưa ngài Thomas, tôi muốn được làm hàng xóm của ngài, có lẽ ngài đã nghe thấy tôi kể với cô Price. Tôi mong ngài ưng thuận và không tác động đến con trai chống lại người thuê nhà như tôi?

Ngài Thomas lịch sự nghiêng đầu và đáp:

- Đây là một cách, mà tôi có thể không mong cậu là một hàng xóm lâu dài, nhưng tôi hy vọng và tin rằng Edmund sẽ ở nhà riêng tại Thomton Lacey. Edmund, cha nói có quá nhiều không, con?

Edmund đang chăm chú lắng nghe, nhưng lúc hiểu câu hỏi, cậu bỏ lỡ câu trả lời:

- Chắc chắn rồi, thưa cha, con không có ý kiến gì về chỗ ở. Nhưng anh Crawford, tuy tôi từ chối cho anh thuê nhà, anh hãy đến với tôi như một người bạn. Mỗi mùa đông, anh cứ coi nửa nhà là của anh, chúng ta sẽ bổ sung các chuồng ngựa theo dự án cải tạo của anh, và cải tạo mọi thứ theo dự án của anh vào mùa xuân này.

- Chúng tôi sẽ là những người tồi, - ngài Thomas nói tiếp. - Việc đi lại của nó tuy chỉ có tám dặm, nhưng sẽ làm cho mọi người trong gia đình tôi áy náy. Tôi sẽ rất ngượng nếu bất cứ đứa con trai nào của tôi chịu làm kém đi. Dĩ nhiên là cậu không nên nghĩ quá nhiều đến việc này, cậu Crawford ạ. Nhưng một xứ đạo có những thiếu thốn và đòi hỏi gì thì chỉ có mục sư ở đấy thường xuyên mới hiểu, và không sự uỷ nhiệm nào có khả năng thỏa mãn quy mô tương tự. Tóm lại, Edmund có thể làm việc ở Thomton, có nghĩa là cầu nguyện và rao giảng mà không cần bỏ trang viên Mansfield. Edmund có thể vào các ngày Chủ nhật cưỡi ngựa đến ngôi nhà với danh nghĩa là nhà ở, hành lễ, làm mục sư của Thornton Lacey khoảng ba hoặc bốn giờ, nếu điều đó khiến nó hài lòng. Nhưng chắc chắn là không. Nó hiểu rằng bản chất con người là muốn có nhiều bài học hơn mỗi tuần một bài thuyết giảng, và nếu nó không sống giữa những giáo dân của mình và chứng tỏ là một người thiện chí và một người bạn không ngừng quan tâm, nó sẽ làm được rất ít việc tốt, cả cho họ lẫn cho mình.

Cậu Crawford cúi đầu phục tùng.

- Tôi nhắc lại, - ngài Thomas nói thêm, - Thornton Lacey là ngôi nhà duy nhất trong vùng mà tôi sẽ không vui mong cậu Crawford đến ở.

Cậu Crawford cúi đầu cảm tạ.

- Ngài Thomas, - Edmund nói, - hiểu rất rõ bổn phận của một mục sư trong giáo xứ. Chúng ta ắt phải mong con trai của ngài có thể chứng tỏ rằng anh ta cũng hiểu điều đó.

Bài diễn thuyết nho nhỏ của ngài Thomas có tác dụng gì đi nữa, nó cũng tác động thực sự đến cậu Crawford và gây cảm giác lúng túng cho hai người lắng nghe chăm chú nhất là cô Crawford và Fanny. Một người trước kia chưa bao giờ hiểu rằng Thomton sắp và hoàn toàn là nhà của Edmund, ngẫm nghĩ và mắt nhìn xuống, nghĩ đến việc không được gặp Edmund hàng ngày, còn người kia hoảng hốt vì những điều tưởng tượng dễ chịu trước kia, đắm mình vào những miêu tả nay không còn nữa của người anh, trong hình ảnh cô tạo thành về một Thomton tương lai, nhà thờ đóng cửa, mất dần vị mục sư, và chỉ nhìn thấy nơi ở đáng kính, thanh lịch, hiện đại và không thường xuyên của một người có số phận độc lập, coi ngài Thomas là người lòng dạ ác độc, kiên quyết, là người phá hỏng mọi sự, và càng khổ sở hơn vì phải miễn cưỡng tự chủ theo đúng tính cách mà ngài đòi hỏi, và không dám giải khuây bằng cách thử bông đùa về sự nghiệp của cậu.

Mọi sự dễ chịu trong suy đoán của cô đã chấm dứt vào thời khắc đó. Đây là lúc xong ván bài nếu các lời thuyết giảng dài dòng thắng thế, cô vui mừng thấy cần đi đến kết luận và có thể làm tinh thần cô tỉnh táo bằng cách thay đổi chỗ ngồi và người bên cạnh.

Hầu như cả nhóm tụ tập quanh lò sưởi một cách bất thường và đợi ván cuối cùng kết thúc. William và Fanny là những người vô tư nhất. Hai anh em vẫn ở bên bàn chơi bài vắng vẻ, trò chuyện rất thoải mái và không nghĩ đến những người khác, cho đến lúc vài người bắt đầu nhớ đến họ. Ghế của Henry Crawford là cái đầu tiên xoay về phía họ, và cậu ngồi lặng lẽ quan sát họ vài phút, trong lúc ngài Thomas đang đứng chuyện phiếm với tiến sĩ Grant dõi theo cậu.

- Đây là đêm tụ họp, - William nói. - Nếu anh ở Portsmouth, có lẽ anh nên như thế này.

- Nhưng anh không muốn ở Portsmouth kia mà, William?

- Không, Fanny, anh không muốn thế. Anh sẽ chán ngấy Portsmouth, chán cả khiêu vũ khi anh không thể có em. Anh không biết ở đó có gì tốt đẹp khi đến nơi tập họp, vì anh không thể kiếm được bạn nhảy. Các cô gái Portsmouth vênh mặt với bất cứ ai không phải là sĩ quan. Chuẩn úy có thể chẳng là gì. Thực ra con người chẳng là gì. Em có nhớ nhà Gregory không, họ lớn lên thành các thiếu nữ xinh đẹp đến ngỡ ngàng, nhưng hầu như họ không bắt chuyện với anh, vì Lucy được một trung úy tán tỉnh.

- Thật xấu hổ, nhục nhã! Nhưng anh đừng để tâm, William ạ. - (Má cô ửng hồng phẫn nộ lúc nói). - Chẳng đáng để nghĩ. Nó chẳng làm anh mất uy tín; nó chẳng hơn gì những điều mà các sĩ quan hải quân cấp cao nhất ít nhiều trải qua trong thời của họ. Anh phải nghĩ như thế nhé, anh phải cố quyết định việc đó như một trong những thử thách gian khổ rơi xuống đầu mọi thủy thủ - như thời tiết xấu và cuộc sống khó khăn chẳng hạn - chỉ có một lợi thế duy nhất nhất định sẽ đến, là sẽ đến ngày anh không còn phải chịu đựng chuyện đó nữa. Khi anh là một trung uý! Anh thử nghĩ xem, William, khi anh là trung uý, anh sẽ chẳng mấy quan tâm đến những chuyện nhảm nhí loại đó làm gì.

- Anh bắt đầu nghĩ anh sẽ chẳng bao giờ là một trung uý, Fanny ạ. Ai cũng có thể làm được, trừ anh.

- Anh William yêu quý, anh đừng nói thế, đừng nản lòng như thế. Bác trai tuy chẳng nói gì, nhưng em tin chắc bác sẽ làm mọi việc trong tầm tay bác để giúp anh. Anh biết nó sẽ có kết quả ra sao, miễn là anh làm việc.

Cô ngừng lại vì ông bác đến gần họ hơn cô ngờ, và mỗi người thấy cần nói chuyện thêm.

- Em có thích khiêu vũ không, Fanny?

- Có ạ, em rất thích, chỉ có điều em sớm mệt.

- Anh sẽ rất vui đến vũ hội cùng em và xem em nhảy. Em chưa bao giờ dự vũ hội nào ở Northampton sao? Anh thích xem em khiêu vũ và anh sẽ nhảy với em nếu em muốn, để mọi người ở đây biết anh là ai, và anh càng thích là bạn nhảy của em thêm lần nữa. Chúng ta đã nhảy cùng nhau nhiều lần theo tiếng đàn hộp quay tay trên phố đó sao? Anh nhảy khá theo cách của anh, song anh dám nói là em nhảy khá hơn nhiều. - Rồi quay sang ông bác lúc này đã gần họ hơn. - Fanny không phải là người nhảy rất khá sao, thưa bác?

Fanny hết hồn vì câu hỏi chưa từng xảy ra, không biết nhìn vào đâu và trả lời ra sao. Một sự khiển trách gay gắt hoặc ít ra là vẻ hờ hững lạnh nhạt sẽ làm anh trai cô đau khổ vô cùng, và dìm cô xuống đất đen. Nhưng, ngược lại, câu trả lời không đến nỗi tệ:

- Ta lấy làm tiếc mà nói rằng ta không thể trả lời câu hỏi của cháu. Ta chưa bao giờ nhìn thấy Fanny khiêu vũ, kể từ khi nó còn nhỏ; nhưng cả hai chúng ta đều cho rằng nó sẽ làm trọn bổn phận như một quý cô, có lẽ chẳng bao lâu nữa chúng ta sẽ có dịp chứng kiến.

-Tôi rất vui lòng được thấy cô Price, em gái anh khiêu vũ, - Henry Crawford nói và nhô người ra trước, - và tôi sẵn lòng trả lời mọi câu hỏi của các vị về đề tài này. Nhưng tôi tin là (nhìn thấy vẻ khổ sở của Fanny) cần phải có một thời gian nữa. Có người trong nhóm không thích nói đến cô Price đâu.

Thực ra, cậu đã có lần nhìn thấy Fanny khiêu vũ, cũng như lúc này cậu trả lời vì động tác đi như lướt lặng lẽ, nhẹ nhàng và tao nhã của cô trong một lúc tuyệt vời, nhưng nói thật cậu không thể nhớ ra cô nhảy bài gì và cứ coi là cô đã trình diễn hơn là nhớ chút gì về cô.

Tuy nhiên, cậu được coi là người hâm mộ khả năng khiêu vũ của cô, còn ngài Thomas không thể phật ý, kéo dài câu chuyện về khiêu vũ nói chung, ngài say sưa miêu tả những vũ hội ở Antigua và lắng nghe cháu trai thuật lại các vũ điệu khác nhau mà cậu quan sát được, đến mức ngài không nghe thấy tiếng báo xe ngựa đến, và là người đầu tiên nhận ra lúc bà Norris rối rít:

- Kìa Fanny, Fanny, cháu đang làm gì đấy? Chúng ta đi thôi. Cháu không thấy bác cháu sắp đi sao? Nhanh nhanh lên. Bác không thể để ông lão Wilcox phải đợi. Cháu phải luôn nhớ đến xà ích và những con ngựa chứ. Thưa ngài Thomas, chúng tôi đã dặn xe ngựa trở lại đón ngài, Edmund và William.

Ngài Thomas không thể không phật ý, vì theo sắp đặt của ngài và đã báo trước cho vợ và em gái, nhưng hình như bà Norris quên bẵng nên cứ ngỡ chính bà mới là người xếp đặt mọi sự.

Cảm giác cuối cùng của Fanny trong buổi thăm viếng là thất vọng, vì chiếc khăn quàng Edmund lẳng lặng cầm từ tay người hầu, đem đến và đặt lên vai cô đã bị bàn tay nhanh nhẹn hơn của cậu Crawford giành lấy, và cô đành phải hàm ơn sự chăm sóc ngày càng hiển hiện của cậu.

[28] Một lối đánh bài, trong đó quân bài chủ được đem ra mua và bán. - ND.