Chương 26

Sự mong mỏi của William được nhìn thấy Fanny khiêu vũ chỉ gây cho ông bác ấn tượng trong chốc lát. Hy vọng có dịp mà ngài Thomas ban cho không còn được nghĩ đến nữa. Ngài vẫn nghiêng về hài lòng với ý nghĩ dễ thương là bất cứ ai muốn thấy Fanny khiêu vũ cũng sẽ vừa lòng, và nói chung làm cho đám thanh niên vui vẻ; ý nghĩ về việc ấy khép lại trong sự lặng lẽ âm thầm, kết quả là sáng hôm sau, trong bữa điểm tâm, sau khi nhớ lại và chấp nhận lời thỉnh cầu của đứa cháu trai, ngài nói thêm:

- Ta không muốn cháu rời Northamptonshire mà không vui, William ạ. Bác sẽ vui khi nhìn thấy cả hai cháu khiêu vũ. Cháu đã nói đến các buổi khiêu vũ ở Northampton. Các anh chị họ của cháu thỉnh thoảng có tham dự, nhưng hiện giờ những buổi như thế không còn phù hợp với chúng ta nữa. Bác gái cháu sẽ quá mệt. Bác tin rằng chúng ta phải nghĩ đến một vũ hội ở Northampton. Một vũ hội trong gia đình sẽ thích hợp hơn, nếu...

- Chà, thưa nam tước Thomas quý mến, - bà Norris xen vào, - em hiểu ý anh định nói. Nếu Julia có nhà hoặc cô Rushworth yêu quý ở Sotherton có thể tạo thành một mùa, một cơ hội cho việc việc như thế, anh sẽ tổ chức cho đám thanh niên ở Mansfield một buổi khiêu vũ. Em biết là sẽ thế mà. Nếu các cháu có nhà sẽ làm cho buổi khiêu vũ anh sẽ tổ chức vào dịp Giáng sinh này thêm duyên dáng. Cảm ơn bác của cháu đi, William, hãy cảm ơn bác đi.

- Các con gái ta, - ngài Thomas nghiêm trang ngắt lời, - đang vui vầy ở Brighton, và ta mong chúng rất hạnh phúc. Cuộc khiêu vũ ta ban tặng ở Mansfield này sẽ dành cho các em họ chúng. Nếu như tất cả chúng ta họp mặt, sự toại nguyện của chúng ta chắc chắn sẽ trọn vẹn hơn, nhưng vài người vắng mặt sẽ không tước đi sự thích thú của những người khác.

Bà Norris không nói thêm lời nào nữa. Bà đã thấy vẻ cương quyết trên mặt ngài, bà ngạc nhiên và khó chịu yêu cầu yên lặng vài phút để trấn tĩnh lại. Một cuộc khiêu vũ trong lúc này ư! Các con gái của ngài đang vắng mặt và bà không được hỏi ý kiến! Tuy vậy, bà được an ủi ngay lập tức. Chắc bà sẽ là người cáng đáng mọi việc; Lẽ tất nhiên phu nhân Bertram sẽ đùn đẩy mọi ý tưởng và thực hiện, rồi mọi thứ sẽ đổ lên vai bà. Bà sẽ phải làm cho buổi tối đó thật danh giá, ý nghĩ này nhanh chóng khôi phục lại sự vui vẻ khiến bà dễ hòa hợp với người khác, trước khi họ biểu lộ niềm vui và sự biết ơn của họ.

Edmund, William và Fanny cũng nhìn nhận và nói đến buổi khiêu vũ đầy hứa hẹn theo những cách khác nhau, như ngài Thomas mong muốn. Tình cảm của Edmund dồn vào hai điều khác. Cha cậu chưa bao giờ ban tặng ân huệ hay thể hiện lòng tốt nhiều hơn sự mãn nguyện của ngài.

Phu nhân Bertram hoàn toàn thụ động và hài lòng, chẳng phản đối gì. Ngài Thomas dàn xếp để bà ít bận bịu nhất, còn bà cam đoan với ngài, rằng “bà không hề ngại phiền phức tí nào, thực ra bà không hình dung sẽ làm được việc gì”.

Bà Norris đã sẵn sàng mọi gợi ý các căn phòng ngài nghĩ thích hợp nhất để dùng, nhưng thấy tất cả đã được dọn dẹp trước, và khi bà phỏng đoán và gợi ý về ngày, cũng có vẻ như chính là ngày đã định trước. Ngài Thomas thầm hài lòng với những nét chính rất trọn vẹn của việc tổ chức; và ngay sau khi yên lặng lắng nghe, bà có thể đọc ngay cho ngài danh sách các gia đình nên mời từ những người ngài đã tính, cùng mọi khoản chi tiêu cần thiết kèm lời thông báo ngắn gọn, tập hợp đám thanh niên đủ cho mười hai hoặc mười bốn cặp nhảy; và có thể trình bày tỉ mỉ mọi sự cân nhắc để ngài ấn định ngày 22 là ngày thích hợp nhất. Ngày 24, William phải có mặt tại Portsmouth, cho nên ngày 22 là ngày cuối cùng cuộc thăm viếng của cậu, nếu chọn bất kỳ ngày nào trước đó cũng là không cẩn trọng. Bà Norris rất thỏa mãn, vì chính bà cũng gợi ý chọn ngày 22, coi là ngày đẹp nhất.

Lúc này cuộc khiêu vũ là một việc đã định, và trước buổi tối mới công bố với những người liên quan. Giấy mời đã được gửi đi, và đêm hôm ấy nhiều cô gái lên giường mà trong đầu đầy những lo lắng sung sướng hệt như Fanny. Với cô, đôi khi những lo lắng vượt xa niềm vui, vì tuổi trẻ và thiếu kinh nghiệm, lại ít được lựa chọn và thiếu tự tin vào thị hiếu của bản thân, ví như việc “nên ăn vận ra sao” là điều lo âu, bối rối nhất. Cô không có đồ trang sức, chỉ có một cây thánh giá bằng hổ phách rất đẹp mà William mua cho ở Sicily, và nỗi khổ sở lớn nhất là cô không có gì ngoài dải ruy băng để đeo, song cô đã dùng nó cũ mòn, liệu có thể dùng cho một dịp như thế này, giữa những đồ trang sức mà các cô gái khác sẽ đeo không? Vẫn chưa có gì để đeo! Willian muốn mua cho em gái sợi dây bằng vàng, nhưng quả là ngoài khả năng của cậu, mà không đeo cây thánh giá ấy có thể khiến cậu mất thể diện. Những nỗi băn khoăn này thật khắc khoải, đủ ảnh hưởng đến tinh thần Fanny dù buổi khiêu vũ này chủ yếu dành cho cô.

Trong khi tiến hành mọi sự chuẩn bị, phu nhân Bertram vẫn ngồi trên sofa, chẳng hề bị quấy rầy. Bà có thêm một vài cuộc hỏi han của người quản gia và các cô hầu gái khá bận bịu may áo mới cho bà; Ngài Thomas ra lệnh, còn bà Norris chạy ngược chạy xuôi, nhưng tất cả những việc này chẳng phiền gì đến bà như bà biết trước, “thực ra trong việc này chẳng có gì phiền phức hết”.

Lần này Edmund đặc biệt lo lắng; hiện giờ tâm trí cậu bận bịu vì hai sự kiện quan trọng trước mắt: lễ thụ chức và hôn nhân, ổn định số phận đời cậu, nên những sự kiện hệ trọng như tổ chức vũ hội trong mắt cậu có vẻ ít quan trọng hơn những người khác trong nhà, vì ngay sau đó là hết sự kiện nọ tiếp kia. Ngày 23, cậu sẽ đến thăm một người bạn ở Peterborough cũng trong tình trạng như cậu, họ cùng nhận lễ thụ phong trong tuần Giáng sinh. Nửa vận mệnh của cậu sẽ được quyết định, còn nửa kia vẫn phải theo đuổi chưa mấy suôn sẻ. Bổn phận của cậu sẽ định hình, nhưng người vợ để chia sẻ, cổ vũ và tưởng thưởng cho những nhiệm vụ này vẫn chưa có. Cậu hiểu suy nghĩ của mình, nhưng vẫn chưa dám chắc cô Crawford nghĩ ra sao. Có nhiều điểm họ không hoàn toàn nhất trí, nhiều lúc cô có vẻ không dịu hiền, nên nói chung cậu tin vào sự yêu mến của cô, đến mức muốn quyết định (gần như kiên quyết) là trong thời gian rất ngắn, ngay sau khi các loại công việc trước mắt thu xếp xong, cậu biết rằng phải cầu hôn cô, song cậu vẫn còn nhiều suy nghĩ băn khoăn, nhiều giờ khắc ngờ vực. Cậu hiểu đôi khi cô rất quan tâm đến cậu, cậu có thể nhìn lại cả quá trình khích lệ dài dài, và cô hoàn toàn quyến luyến vô tư như trong mọi việc khác. Nhưng có nhiều lúc, sự nghi ngờ và cảnh giác hòa trộn với hy vọng của cậu, nên nghĩ đến cô, cậu nhận thấy mình không ưa sự cách biệt và khép kín, sở thích dứt khoát sống ở London của cô, cậu mong gì ngoài lời từ chối cương quyết, trừ khi là một chấp nhận sau khi được khẩn nài rất nhiều, đòi hỏi cậu hy sinh cả địa vị lẫn công việc là những thứ lương tâm cậu ngăn cấm?

Mọi vấn đề phụ thuộc vào một việc. Liệu cô có yêu cậu đủ để vượt qua những giá trị cốt yếu quen thuộc, liệu cô có yêu cậu đủ để khiến chúng không còn là chủ chốt nữa? Cậu vẫn thường tự hỏi mình câu này, tuy câu trả lời thường xuyên nhất là “Có”, song đôi khi vẫn là “Không”.

Chẳng bao lâu nữa cô Crawford sẽ rời Mansfield, và trong hoàn cảnh này, gần đây “có’ và “không” cứ luân phiên nhau. Cậu đã thấy mắt cô long lanh khi nói đến bức thư của một người bạn thân, khẳng định cô sẽ đến London một chuyến dài, nói về sự ân cần của Henry, cậu ta định ở đấy đến tháng Giêng, và có thể đưa cô tới đó. Cậu đã nghe cô nói đến niềm vui của chuyến đi với sự hào hứng, nói “không” trong từng âm thanh. Nhưng việc này xảy ra trong ngày đầu ổn định, trong giờ đầu của niềm vui bùng nổ, khi chưa có gì trước mắt ngoài những người bạn cô vừa đi thăm. Từ đó trở đi, cậu đã nghe những biểu lộ khác hẳn của cô, với những tình cảm khác hẳn, sóng gió hơn nhiều, cậu đã nghe thấy cô nói với bà Grant rằng cô sẽ rất tiếc nếu phải chia tay với bà, rằng cô bắt đầu tin không có người bạn hoặc niềm vui nào xứng đáng với những thứ cô để lại, rằng dù cảm thấy phải đi và biết sẽ được hưởng thụ khi rời xa, cô sẵn sàng mong đợi được ở lại Mansfield lần nữa. Vậy trong những lời đó, chẳng phải là “có” sao?

Càng suy ngẫm và dàn đi xếp lại vì lợi ích của riêng mình, Edmund không thể nghĩ nhiều đến buổi tối mà những người khác trong nhà đang hân hoan mong đợi, với mức độ vui thích ngang nhau. Không lệ thuộc vào niềm vui của hai người em họ, buổi tối đó với cậu chẳng có giá trị gì cao hơn bất kỳ cuộc họp mặt nào của hai gia đình. Trong mỗi cuộc gặp cậu chỉ hy vọng nhận được lời khẳng định rõ ràng hơn về sự quyến luyến của cô Crawford, nhưng trong sự quay cuồng của phòng khiêu vũ có lẽ không đặc biệt thích hợp với tình trạng kích động hoặc thể hiện những tình cảm nghiêm túc. Nhảy với cô hai bài đầu là kìm nén tình cảm riêng tư hết mức rồi, là sự chuẩn bị duy nhất cho buổi khiêu vũ, bất chấp mọi việc quanh cậu về đề tài này từ sáng chí tối.

Thứ Năm là ngày khiêu vũ. Sáng hôm thứ Tư, Fanny vẫn chưa hài lòng với bản thân, nên quyết định tìm lời khuyên của bà Grant và em gái bà, những người có thị hiếu chắc chắn không chê vào đâu được. Vì Edmund và William đã đi Northampton, nên Fanny tưởng cậu Crawford cũng đi, cô xuống nhà cha xứ, không ngại thiếu cơ hội bàn bạc riêng tư đang rất quan trọng với Fanny, át cả nỗi ngượng ngùng vì háo hức.

Cách nhà cha xứ vài bước chân, cô gặp cô Crawford, và gọi cô ta như một người bạn, tuy cô Crawford một mực quay lưng lại và miễn cưỡng dừng bước, Fanny giải thích việc mình và xin cô có lòng tốt cho ý kiến. Cô Crawford có vẻ hài lòng vì lời đề nghị, và sau một lát suy nghĩ, và thân mật hơn lúc trước, cô giục Fanny vào trong nhà cùng cô, lại gợi ý vào phòng riêng của cô, họ có thể chuyện phiếm thoải mái mà không phiền ông bà Grant đang ở trong phòng khách. Dự kiến này thật hợp ý Fanny, cô rất biết ơn sự sốt sắng và quan tâm ân cần đó, họ vào nhà rồi lên gác và nhanh chóng đi sâu vào chủ đề thú vị. Cô Crawford hài lòng vì được yêu cầu khẩn khoản, đã cho Fanny mọi ý kiến và sở thích tốt nhất, những gợi ý của cô làm cho mọi việc trở nên dễ dàng và sự khích lệ của cô khiến mọi việc thành dễ chịu. Trang phục đã được giải quyết xong phần lớn.

- À mà cô sẽ đeo bằng gì vậy? - Cô Crawford nói. - Cô không đeo cây thánh giá của anh cô ư? - Nói xong, cô mở cái gói nhỏ mà Fanny nhận thấy trong tay cô lúc họ gặp nhau. Lúc đó, Fanny cảm thấy vừa thèm thuồng vừa ngờ vực, cô không biết đeo nó bằng cách nào, hay phải nhịn không đeo. Cô Crawford đặt cái hộp rẻ tiền, nho nhỏ xuống trước mặt Fanny, đề nghị cô chọn trong mấy cái vòng cổ và dây chuyền. Cô Crawford nói cô định đến thăm Fanny về việc này, và với vẻ ân cần nhất hạng, cô giục Fanny chọn và giữ một cái để đeo cây thánh giá; Cô bảo Fanny đừng ngại ngùng, khi nhìn thấy vẻ kinh hoàng của Fanny trước lời đề nghị.

- Cô thấy đấy, tôi có cả một bộ sưu tập, cô Crawford nói, - hơi một nửa chỗ này tôi đã dùng hoặc nghĩ tới. Tôi không tặng chúng lúc như đồ mới. Tôi không tặng gì ngoài một cái vòng cũ. Cô hãy tha thứ cho sự tùy tiện và thành tâm của tôi.

Trong thâm tâm, Fanny muốn cưỡng lại. Món quà quá giá trị. Nhưng cô Crawford cố nài, cô thuyết phục rằng đây là sự sốt sắng, trìu mến thông qua William, cây thánh giá, cuộc khiêu vũ và bản thân cô, cuối cùng, cô đã thành công. Fanny buộc phải chịu thua, nếu không muốn bị kết tội là kiêu căng hoặc lãnh đạm, hoặc nhỏ nhen này nọ, cô miễn cưỡng ưng thuận, rồi nhún nhường chọn lựa. Fanny cứ xem, xem mãi, muốn biết cái nào ít giá trị nhất, cuối cùng, cô quyết định lấy cái dây trước mắt cô, nom thông thường hơn những cái khác. Đó là chiếc vòng cổ vàng chế tác rất đẹp, tuy Fanny thích một sợi dây dài hơn và đơn giản hơn cho phù hợp với mục đích, cô mong khi chọn chiếc vòng này là chọn thứ cô Crawford ít muốn giữ nhất. Cô Crawford mỉm cười, hoàn toàn tán thành, và vội hoàn tất món quà bằng cách quàng quanh cổ Fanny cho cô thấy nó đẹp biết chừng nào.

Fanny không thể nói gì vì nó rất hợp, ngoại trừ hãy còn ngại ngùng, cô quá ưng ý được nhận một món quà rất đúng lúc. Đúng hơn là cô cảm thấy phải mang ơn người khác. Nhưng đây là một cảm xúc không nên có. Cô Crawford đã đoán trước nhu cầu của cô và ân cần chứng tỏ là một người bạn thực sự.

- Mỗi khi đeo cái vòng này tôi sẽ luôn nhớ tới cô, - Fanny nói, - và cảm động vì cô tốt bụng biết chừng nào.

- Khi đeo cái vòng cổ này, cô còn phải nhớ tới một người nữa, - cô Crawford đáp. - Cô phải nhớ tới Henry, vì anh ấy là người chọn đầu tiên. Anh ấy đã tặng tôi, và tôi tặng lại nó cho cô cùng bổn phận nhớ đến người tặng đầu tiên. Nó đã thành món quà kỷ niệm của gia đình. Cô em gái không ở trong tâm trí cô mà thiếu hình bóng của người anh trai.

Rất sửng sốt và bối rối, Fanny trả lại món quà ngay lập tức. Nhận quà của người khác, và cũng là của một người anh là điều không thể! Chắc chắn là không thể được! Hăm hở và lúng túng khiến người bạn nhãng đi, cô đặt cái vòng cổ vào hộp đựng và hình như quyết chọn cái khác hoặc không chọn gì hết. Cô Crawford chưa bao giờ thấy một ý thức đẹp đẽ hơn.

- Cô bạn thân mến ơi, - cô cười nói, - cô ngại gì kia chứ? Cô tưởng Henry sẽ đòi lại cái vòng vì là của tôi và định không đến vì nó sao? Hay cô đang hình dung anh ấy sẽ quá tâng bốc khi nhìn thấy quanh cái cổ đáng yêu của cô món trang sức mà anh ấy đã mua từ ba năm trước, trước khi anh ấy biết có một cái cổ như thế trên đời? Hay có khi, - cô nhìn tinh quái, - cô ngờ anh em chúng tôi có âm mưu gì chăng, anh ấy biết và ra lệnh cho tôi làm lúc này?

Fanny đỏ rừ mặt và phản đối ý nghĩ ấy.

-Vậy thì, - cô Crawford đáp lại, nghiêm túc hơn nhưng không kém tự tin, - hãy làm cho tôi tin rằng cô không ngờ có mánh khóe nào hết, và không nghi ngờ những lời khen tôi phải thấy ở cô, hãy cầm lấy cái vòng và đừng nói thêm gì nữa. Đừng ngại khi nhận món quà đó của anh trai tôi, và tôi cam đoan với cô là tôi rất tự nguyện chia tay với nó. Anh ấy hay cho tôi thứ này thứ khác. Tôi có nhiều quà tặng của anh ấy đến nỗi tôi hoàn toàn không định giá được, còn anh ấy không nhớ được một nửa. Như cái vòng này chẳng hạn, tôi tin rằng chưa đeo nó đến sáu lần, mà nó rất đẹp, nhưng tôi chẳng bao giờ nghĩ tới nó. Tuy cô chọn thứ gì trong hộp nữ trang này cũng được, song cô đã tình cờ chọn đúng nó, và nếu tôi có chọn, có lẽ tôi cũng lấy nó ra và thấy nó hợp với cô hơn những thứ khác. Đừng nói gì cưỡng lại nữa, tôi xin cô đấy. Chuyện vặt ấy mà, không đáng phải nhiều lời đến một nửa như thế.

Fanny không dám phản đối nữa, cô đành nhận lại vòng cổ nhưng cảm ơn kém vui vẻ hơn, vì trong mắt cô Crawford có một vẻ khiến cô không hài lòng.

Cô không thể không cảm thấy sự thay đổi trong thái độ của cậu Crawford. Cô đã nhìn thấy nó từ lâu. Rõ ràng cậu cố lấy lòng cô, cậu là người khéo chiều phụ nữ, chu đáo, và có một cái gì đó giống với anh họ cô: cô cho rằng cậu muốn lấy đi sự thanh thản của cô vì cậu đã lừa họ, và dù sao trong chuyện cái vòng này cậu cũng có chút ân cần! Cô không tin là cậu không quan tâm, vì cô Crawford khéo chiều như một người chị, lại sơ suất như một người đàn bà và một người bạn.

Fanny vừa ngẫm nghĩ vừa ngờ vực, cảm thấy được sở hữu một thứ cô rất ao ước, nhưng không đem lại nhiều thỏa mãn, cô lên đường về nhà, có thay đổi, đúng hơn là đỡ lo lắng như lúc đi trên con đường này lúc trước.