Chương 38

Sự mới mẻ của chuyến đi và niềm vui được ở bên William chẳng mấy chốc đã có ảnh hưởng tự nhiên đến tinh thần Fanny. Khi trang viên Mansfield đã lùi lại đằng sau và hết chặng đường đầu tiên, họ rời khỏi xe ngựa của ngài Thomas, cô đã có thể cáo từ ông lão xà ích và gửi những tin nhắn phải phép với vẻ mặt vui tươi.

Hai anh em trò chuyện thân mật không dứt. Mọi việc điều đem lại sự thích thú, khiến đầu óc William rất phấn chấn, mà cậu thì đầy những chuyện vui và trò đùa, trong những lúc tạm ngừng những chủ đề khoa trương của họ, ca ngợi con tàu Thrush, phỏng đoán cô sẽ chú ý ra sao, những trận đánh với các đơn vị giỏi hơn, sẽ cho cậu thăng tiến tiếp hoặc được khoản tiền thưởng để cậu đóng góp hào phóng cho gia đình, chỉ giữ lại đủ làm một ngôi nhà nhỏ đơn sơ để cậu và Fanny sống tuổi trung niên và phần cuối đời với nhau.

Những lo âu trực tiếp của Fanny liên quan đến cậu Crawford không chiếm phần trong câu chuyện của họ. William đã biết chuyện xảy ra, trái tim cậu xót xa vì em gái cậu lạnh nhạt đến thế với người đàn ông mà cậu cho là đặc sắc nhất hạng, nhưng cậu đang ở độ tuổi tất cả vì yêu, nên không thể trách cứ em gái, và biết những mong ước của cô về việc này, cậu không hề làm chạnh lòng cô dù một lời bóng gió nhẹ nhất.

Fanny có lý do để cho rằng cậu Crawford chưa quên cô. Trong vòng ba tuần lễ anh em nhà Crawford rời Mansfield, cô đã nghe em gái cậu ta nhắc đi nhắc lại, và trong từng bức thư đều có vài dòng của cậu ta, nồng nhiệt và quả quyết như lời nói của cậu ta vậy. Trao đổi thư từ kiểu ấy khiến Fanny vừa khó chịu vừa sợ hãi. Cách viết của cô Crawford sinh động và trìu mến, bản thân nó đã đáng ngại rồi, chưa kể những dòng Fanny buộc phải đọc từ ngòi bút của anh trai cô ta, vì Edmund sẽ không bao giờ chịu yên cho đến khi cô đọc phần chính của bức thư cho cậu nghe, rồi lại phải lắng nghe cậu thán phục ngôn ngữ của cô ta, sự nồng nhiệt quyến luyến của cô ta nữa. Thực ra, trong mỗi bức thư đều có quá nhiều ý tứ, những lời bóng gió, hồi nhớ đến Mansfield đến mức Fanny buộc phải cho rằng nó ngụ ý để cho Edmund đọc, và Fanny thấy mình buộc phải làm theo cách đó, buộc phải trao đổi thư từ để người đàn ông cô không yêu gửi đến những lời tán tỉnh, và buộc cô phải góp phần vào sự say mê bất lợi của người đàn ông mà cô đã làm cho bẽ mặt một cách tàn nhẫn. Việc đổi chỗ ở hiện tại của cô hứa hẹn nhiều thuận lợi. Khi không còn ở dưới cùng mái nhà với Edmund, cô tin rằng cô Crawford sẽ không còn cớ gì để viết, và ở Portsmouth, sự trao đổi thư từ của họ sẽ teo dần thành chẳng còn gì.

Với những suy nghĩ như thế và hàng ngàn thứ khác, Fanny đi tiếp cuộc hành trình, an toàn và vui vẻ, nhanh chóng đúng mức có thể hy vọng trong tháng Hai mưa gió sụt sùi. Họ vào Oxford, nhưng cô chỉ kịp liếc vội trường đại học của Edmund lúc họ đi qua, và không dừng lại ở bất cứ nơi nào, cho đến khi họ tới Newbury, ăn một bữa ngon lành, dồn cả bữa trưa và bữa tối, kết thúc những niềm vui và sự mệt nhọc trong ngày.

Sáng hôm sau, họ lại ra đi từ sớm; Họ tiến đều đều, không gặp trở ngại gì và không chậm trễ, rồi vào ngoại vi Postmouth trong lúc vẫn còn ánh mặt tròi để Fanny nhìn quanh và ngạc nhiên vì có nhiều tòa nhà mới. Họ qua cây cầu kéo và vào thành phố; Ánh sáng bắt đầu yếu dần, nhờ giọng nói đầy uy thế của William hướng dẫn, họ chạy lách cách vào một con phố hẹp rẽ từ phố High và đỗ trước cửa ngôi nhà nhỏ ông Price hiện cư trú.

Fanny rất bối rối và xao xuyến, vừa mong đợi vừa e sợ. Lúc họ dừng hẳn, một người hầu gái nom nhếch nhác dường như đang đợi họ bên cửa, bước tới định báo tin hơn là giúp đỡ, nói ngay:

- Tàu Thrush đã ra khỏi cảng, và một trong các sĩ quan đã tới đây... - Cô ta bị một cậu bé cao, xinh trai, khoảng mười một tuổi lao từ trong nhà ra, gạt cô hầu sang một bên, và gọi to trong lúc William mở cửa xe ngựa:

- Anh về đúng lúc quá. Bọn em đợi anh cả nửa giờ rồi. Tàu Thrush ra khoi sáng nay. Em nhìn thấy nó đấy. Cảnh tượng thật đẹp. Người ta nghĩ nó sẽ nhận lệnh trong một hoặc hai ngày tới. Ông Campbell đã tới đây lúc bốn giờ và hỏi anh; ông ấy đi một trong những con thuyền của Thrush, và sẽ xuất phát lúc sáu giờ, ông ấy mong anh đến kịp để đi cùng ông ấy.

Một hoặc hai cái nhìn chằm chằm lúc William giúp Fanny xuống xe, một sự quan tâm tự nguyện của người anh trai dành cho; Nhưng cậu bé không phản đối cô hôn cậu dù vẫn mải miêu tả tỉ mỉ con tàu Thrush rời bến cảng khiến cậu rất thích thú, thèm bắt đầu sự nghiệp trên đó vào đúng lúc này.

Một lát sau, Fanny đã ở trong lối hẹp vào nhà và trong vòng tay của mẹ; bà ra gặp cô với vẻ ân cần, với những đường nét khiến Fanny càng yêu thương hơn vì như thể bà Bertram đứng trước cô; Hai em gái cô đứng đó, Susan mười bốn, xinh đẹp, cao lớn và bé út Betsey mới lên năm, cả hai mừng rỡ thấy cô trên đường của chúng, dù chẳng đón cô niềm nở lắm. Nhưng Fanny không chú ý đến thái độ đó. Chúng yêu cô hay không, cô cũng hài lòng.

Cô được dẫn vào phòng khách, nhỏ đến nỗi ban đầu cô ngỡ là hành lang và đứng lại một lát chờ được mời vào, nhưng khi không thấy có cửa khác và có nhiều dấu hiệu có người trước mặt, cô nhớ lại và tự trách mình, sợ họ có thể nghi ngờ. Tuy nhiên, mẹ cô không ở lại đủ lâu mà ngờ vực. Bà lại ra cửa trước, đón mừng William:

- William yêu quý của mẹ, gặp con mẹ rất mừng. Nhưng con đã nghe tin về Thrush chưa? Nó đã rời cảng ba ngày trước mà chúng ta chẳng biết gì; mẹ không biết nên làm gì với đồ đạc của Sam, chúng chẳng bao giờ sẵn sàng đúng lúc. Có lẽ ngày mai nó sẽ nhận lệnh. Mẹ cũng chẳng biết nữa. Có khi con phải đi Spithead bây giờ. Campbell đã đến đây, rất lo cho con; Giờ chúng ta làm gì đây? Mẹ tưởng có một tối thoải mái với các con, thì mọi sự ở đây ập đến cùng một lúc.

Con trai bà trả lời vui vẻ, rằng mọi thứ đều ổn cả, và xem thường sự bất tiện của bản thân, vì buộc phải ra đi vội vã như thế.

- Con chắc là nó vẫn còn neo trong cảng, và con có thể ngồi với mẹ vài giờ thoải mái. Nhưng vì có một con tàu cập bến, nên con phải đi ngay, không làm khác được. Tàu Thrush đậu ở chỗ nào tại Spithead? Có gần Canopus không ạ? Nhưng không sao, Fanny đang trong phòng khách, sao mẹ con ta cứ đứng trên đường? Vào đi, mẹ, mẹ vẫn chưa ngắm Fanny yêu quý của mẹ mà.

Cả hai vào, bà Price âu yếm hôn con gái lần nữa, và chăm sóc rất tự nhiên vì vẻ mệt nhọc và mong muốn của các lữ khách.

- Tội nghiệp các con! Nom cả hai mệt mỏi quá! Giờ các con cần gì? Mẹ bắt đầu nghĩ con chẳng bao giờ đến. Betsey và mẹ đã ngóng con nửa giờ rồi. Các con ăn từ bao giờ? Bây giờ có muốn ăn uống chút gì không? Mẹ không thể nói liệu các con muốn ăn chút thịt hoặc chỉ một tách trà sau chuyến đi, hay thứ gì nữa để mẹ chuẩn bị. Mẹ e rằng Campbell sẽ tới bây giờ, trước khi có đủ thời gian tẩm ướp thịt để rán, và ở đây chúng ta lại không có hiệu thịt. Trong phố mà không có hiệu thịt rất bất tiện. Chúng ta đã sống khá giả ở ngôi nhà cuối cùng. Có lẽ các con thích uống trà, mẹ sẽ dọn ngay đây.

Cả hai anh em tuyên bố họ thích trà hơn mọi thứ khác.

- Betsey, chạy vào bếp xem Rebecca đã đặt ấm nước chưa; bảo nó mang đồ trà ngay ra đây. Mẹ ước giá có cái chuông thì hơn, nhưng Betsey là người truyền tin rất thạo đấy.

Betsey nhanh nhảu đi ngay, hãnh diện vì được dịp thể hiện khả năng trước mặt người chị mới, mảnh dẻ.

- Giời ạ! - Người mẹ lo lắng nói tiếp, - lửa sắp lụi kìa, mẹ dám chắc cả hai đứa sắp chết rét mất. Kéo ghế lại gần hơn đi, con. Mẹ không thể nghĩ Rebecca đã làm những gì. Chắc chắn là mẹ đã bảo nó mang than đến từ nửa giờ trước. Susan, con trông lửa nhé.

- Con ở trên gác, dọn dẹp đồ đạc của con, mẹ ơi, - Susan nói bằng giọng không hề sợ sệt và tự vệ khiến Fanny giật mình. - Mẹ nhớ là mẹ vừa xếp chỗ đó cho chị Fanny và con phải có chỗ khác, con không mong được Rebecca giúp gì hết.

Cuộc tranh cãi bị chặn lại vì nhiều tiếng om sòm khác nhau; trước hết, người xà ích đòi trả tiền, rồi đến cuộc cãi vã ầm ỹ giữa Sam và Rebecca về cách khiêng cái rương của người chị mà cậu đã phải xoay sở suốt đường; Cuối cùng, chính ông Price bước vào, tiếng ông oang oang đi trước, ông vừa nguyền rủa gì đó vừa đá bay cái hòm của con trai và cái hộp của con gái trên đường đi, rồi hét toáng lên đòi một ngọn nến, song nến chưa mang tới ông đã vào trong phòng.

Fanny phân vân, cô đã đứng lên để gặp cha, nhưng lại ngồi xuống vì thấy mình chìm nghỉm trong bóng chiều chạng vạng và chẳng ai để ý đến. Ông thân mật bắt tay con trai và nói ngay, giọng hăm hở:

- Ái chà chà, mừng con đã về, con trai của ta. Rất vui được gặp con. Con đã nghe tin gì chưa? Tàu Thrush đã rời cảng sáng nay. Đột ngột chỉ là một từ, con ạ. ơn Chúa, con về thật đúng lúc. Ông bác sĩ đã đến đây hỏi con, ông ấy ở một trong những con thuyền sẽ ra khơi đi Spithead lúc sáu giờ, vì thế tốt hơn hết là con hãy đi cùng ông ta. Bố đã đến nhà Turner vì đống đồ lộn xộn của con, và bây giờ tất cả đã đâu vào đấy. Bố không ngạc nhiên nếu ngày mai con nhận lệnh, nhưng con không thể ra khơi với gió này nếu con đi tuần tra về hướng Tây. Đại úy Walsh cho là con sẽ đi tuần tra về phía Tây cùng tàu Elephant. ơn Chúa, bố mong là như thế. Nhưng ông già Scholey nói ông ấy cho rằng con sẽ được cử đến Texel[30] trước. Cũng tốt, chúng ta sẵn sàng dù chuyện gì xảy ra. Nhưng lạy Chúa, con bị lỡ một cảnh đẹp tuyệt vời vì không ở đây sáng nay mà ngắm tàu Thrush rời cảng. Có cho một ngàn bảng bố cũng không tránh đường. Lão Scholey chạy vào đúng giờ ăn sáng, nói nó đã kéo neo và sắp ra khơi. Bố nhảy dựng lên và chỉ hai bước đã ở trên nền cảng. Nếu có một con tàu lênh đênh đẹp tuyệt vời thì nó là một, và khi nó đến Spitheat, mọi người ở England đều được chiêm ngưỡng một tàu chiến có hai mươi tám khẩu đại bác. Chiều nay bố đã ở trên nền cảng hai giờ liền, ngắm nó. Nó đậu cạnh tàu Endymion, ở giữa nó và chiếc Cleopatra, về phía đông của con tàu to tướng kia.

- Chà! - William kêu lên, - đấy là nơi con phải tự đến. Đó là nơi buông neo tốt nhất ở Spithead. Nhưng đây là em gái con, Fanny, bố ạ, - cậu quay lại và dẫn cô lên phía trước, - Trời tối quá nên bố chưa nhìn thấy em con.

Nhận ra là đã hoàn toàn quên bẵng cô, lúc này ông Price mới đón nhận con gái, ôm ghì cô thân ái và nhận thấy cô đã trưởng thành, ông tin rằng chẳng mấy chốc cô sẽ đi lấy chồng, rồi hình như ông lại quên bẵng cô lần nữa.

Fanny rút lui về chỗ ngồi, lòng đau nhói vì cách ăn nói và tâm trạng của cha; Ông chỉ nói chuyện với con trai, chỉ nói về Thrush, mặc dù William rất thích thú chủ đề này, song hơn một lần cậu cố nhắc cha nhớ đến Fanny, đến sự xa vắng lâu dài và cuộc hành trình vất vả của cô.

Sau khi ngồi thêm lát nữa, nến được mang tới; nhưng vẫn chẳng thấy trà đâu và theo lời Betsey nói vọng từ bếp ra, chẳng mong gì trong một lúc lâu nữa, William quyết định ra đi và thay quần áo, sửa soạn những thứ cần dùng để đi thẳng lên tàu, rồi mới có thể thoải mái uống trà.

Lúc William ra khỏi phòng, hai cậu bé mặt mũi hồng hào, rách rưới và bẩn thỉu khoảng tám, chín tuổi vừa tan trường, chạy ào vào và hau háu nhìn người chị, rồi kể rằng tàu Thrush đã ra khỏi cảng. Đấy là Tom và Charles; Charles ra đời khi Fanny sắp đi xa, nhưng Tom thì cô thường xuyên giúp mẹ chăm sóc, và lúc này cô cảm thấy vui đặc biệt khi lại thấy nó. Cô hôn cả hai rất âu yếm, nhưng cô muốn giữ Tom lại, cố tìm ra những nét của đứa trẻ cô đã yêu thương, và kể cho nó nghe những kỷ niệm hồi nó còn ẵm ngửa. Song Tom chẳng động lòng vì cách xử sự ấy: nó không chỉ đứng và nói chuyện, mà chạy quanh và làm ồn; Cả hai đứa bứt vội khỏi chị và đập vào cánh cửa phòng khách cho đến khi thái dương cô nhức nhối.

Lúc này Fanny đã gặp hết những người ở nhà, còn hai đứa em trai giữa cô và Susan, một đứa là thư ký trong một văn phòng công cộng ở London, đứa khác là thủy thủ tập sự trên một tàu buôn giữa Anh và Ấn Độ. Nhưng mặc dù đã nhìn thấy mọi người trong gia đình, cô vẫn chưa nghe thấy mọi âm thanh họ gây ra. Mười lăm phút sau, cô đã biết nhiều thêm. William gọi mẹ và Rebecca từ chiếu nghỉ ở tầng hai. Cậu có vẻ lo lắng vì mất thứ gì đó và không tìm thấy. Một cái khóa bị mất, Betsey bị buộc tội là đã nghịch cái mũ mới của cậu và cái gilê trong bộ đồng phục cần thay đổi một chút nhưng rất cơ bản, đã hứa làm xong cho cậu nhưng bị bỏ mặc.

Bà Price, Rebecca và Betsey lên tầng trên để thanh minh, tất cả nói cùng một lúc, Rebecca to mồm nhất, là mọi việc đã xong, nhanh hết mức vì vội quá; William cố bảo Betsey xuống dưới nhà, hoặc tách nó khỏi những chuyện rắc rối; Từ trong phòng khách, có thể nhận ra hầu hết các cánh cửa trong ngôi nhà đều mở toang, trừ khi bị chìm trong những tiếng om sòm do Sam, Tom và Charles đuổi nhau chạy lên, xuống cầu thang, vấp ngã và rú hét.

Fanny gần như choáng váng. Căn nhà chật hẹp, các bức tường mỏng dính đưa mọi thứ đến gần cô, càng tăng thêm sự mệt nhọc của cuộc hành trình, cộng với tâm trạng xốn xang vừa qua, cô khó mà chịu đựng nổi. Trong căn phòng đủ yên tĩnh, vì Susan đã biến đi cùng những người khác, chỉ còn lại bố cô và cô. Ông rút ra tờ báo quen mượn của hàng xóm và cắm cúi đọc, hình như quên bẵng sự tồn tại của cô. Ngọn nến lẻ loi giữa ông và tờ báo, chẳng tiện cho cô tí nào, nhưng cô không có việc gì làm và lấy làm mừng vì ánh sáng che chắn cho cô khỏi nhức đầu, lúc cô ngồi đó, chìm trong những suy nghĩ hoang mang, thất vọng và buồn bã.

Cô đã ở nhà. Nhưng than ôi, đây chẳng phải là một mái ấm, cô không đáng bị đón chào như thế, vì... cô cố dằn lòng, trách mình vô lý. Cô có quyền gì mà coi mình có ý nghĩa với gia đình? Cô chẳng là gì, lại xa cách lâu đến thế! Những quan tâm của William là quý hóa nhất - và cậu luôn là thế, và cậu hoàn toàn đúng. Phải nói hoặc đòi hỏi thật ít cho bản thân, hầu như không được đòi gì sau khi ở Mansfield! Cô đau đớn vì đã quên bẵng Mansfield; quên những người bạn đã làm nhiều thứ cho cô, những người bạn thân mến! Nhưng ở đây, một chủ đề nuốt chửng mọi thứ khác. Có lẽ phải thế thôi. Số phận của con tàu Thrush rõ ràng được quan tâm trước hết. Một hoặc hai ngày nữa có thể khác đi. Chỉ có cố mới đáng trách. Lúc ở Mansfield cô đã không nghĩ được như thế. Không, trong ngôi nhà của bác, cô rất quan tâm đến thời gian và các mùa, có sự điều chỉnh về chủ đề, phép tắc, chú ý đến mọi người chứ không như ở đây.

Gần nửa giờ sau, sự gián đoạn duy nhất những ý nghĩ đó là một tràng đột ngột của bố cô, không hề có ý định kiềm chế. Có tiếng đập và tiếng gào rất to ngoài hành lang, ông quát:

- Quỷ tha ma bắt mấy thằng ranh con! Chúng mày hét cái gì thế! Này, thằng Sam to mồm hơn cả bọn! Rồi mày làm quản lý neo buồm được đấy. Thằng kia, Sam, câm ngay cái mõm lại, hoặc là tao sẽ tóm cổ mày.

Lời dọa dẫm này rõ ràng là bị coi thường, vì chỉ trong vòng dăm phút sau, cả ba cậu bé cùng chạy ào vào phòng và ngồi xuống, Fanny chẳng thấy có dấu hiệu gì chứng tỏ là đã đến lúc chúng mệt nhoài, tuy mặt chúng nóng bừng và chúng thở hổn hển, song vẫn đá vào cẳng chân nhau và rú lên vì những cái giật mình bất ngờ ngay khi ông bố lừ mắt.

Tiếp theo là tiếng mở cửa đưa đến một thứ đáng đón mừng hơn, là bộ đồ trà mà cô đã gần như hết hy vọng nhìn thấy chiều hôm đó. Susan và một cô gái đi cùng, diện mạo của cô ta cho Fanny thấy là người cấp dưới, khiến cô rất ngạc nhiên vì trước đây đã thấy người hầu cấp cao hơn bưng mọi thứ cần thiết cho bữa ăn; Susan nhìn lúc cô ta đặt ấm nước lên trên lò sưởi và liếc nhìn chị gái, vừa như thể đắc thắng vì được thể hiện sự nhanh nhẹn và thạo việc của mình, vừa kinh hãi vì phải hạ mình làm việc đó.

- Cô hãy vào bếp, - Susan nói, - giục Sally nhanh tay lên và giúp nướng bánh mì, bày bánh và bơ, hay nó không biết làm gì khi người ta sắp uống trà, và nó phải biết chị mình cần những gì sau một chuyến đi chứ.

Fanny rất biết ơn. Cô không mong gì hơn và rất mừng được uống chút trà, còn Susan ngay lập tức pha trà, dường như mãn nguyện vì tự làm lấy mọi việc và với vẻ lăng xăng hơi không cần thiết, dại dột muốn bắt mấy thằng em trật tự, tỏ ra mình cư xử rất tốt. Tinh thần và thể xác Fanny khá hẳn lên; đầu óc và trái tim cô nhanh chóng tỉnh táo lại nhờ sự ân cần đúng lúc đó. Susan có vẻ mặt cởi mở và nhạy cảm, trông giống William, và Fanny hy vọng cô em gái có tâm tính và thiện chí với mình giống như ông anh.

William lại bước vào trong tình trạng mọi thứ đã êm ả hơn, theo sau cậu không xa là mẹ cậu và Betsey. Cậu chỉnh tề trong bộ quân phục trung úy, nó làm cho dáng vẻ và cử động của cậu như cao hơn, cương quyết hơn và duyên dáng hơn nhiều, với nụ cười hạnh phúc nhất trên mặt, cậu tiến thẳng tới chỗ Fanny. Cô đứng lên khỏi ghế, nhìn cậu một lát đầy ngưỡng mộ rồi vòng tay ôm cổ anh trai mà nức nở vì những xúc cảm khác nhau: vừa đau đớn vừa vui sướng.

Lo rằng sẽ có vẻ mất vui, cô nhanh chóng trấn tĩnh: lau sạch nước mắt, chú ý và thán phục mọi phần nổi bật trên bộ quân phục, lắng nghe và phấn khởi vì những mong ước vui tươi của cậu: được lên bờ mỗi ngày trước khi ra khơi, thậm chí còn định đưa cô đến Spithead xem tàu tuần tra.

Tiếng ồn tiếp theo là Campbell, bác sĩ phẫu thuật của Thrush, một thanh niên cư xử lịch thiệp, đến tìm bạn. William vội tìm cái ghế, vội vàng pha trà, lấy chén và đĩa lót, và sau mười lăm phút chuyện trò sôi nổi, tiếng ồn át tiếng ồn, hối hả lăng xăng, cuối cùng đã đến giờ lên đường, cả đám đàn ông và các cậu bé cùng kéo nhau đi; Mọi thứ đã sẵn sàng, William cáo từ và cả bọn cùng đi, vì ba cậu bé, mặc cho bà mẹ năn nỉ, cứ nhất quyết được thấy anh trai và ông Campbell đến lỗ phá vây, còn ông Price cũng ra ngoài cùng lúc để trả hàng xóm tờ báo.

Lúc này mới có thể mong một thứ giống như sự yên bình, vì thế khi Rebecca đề nghị dọn đồ trà đi, bà Price đi khắp phòng tìm một cánh tay áo sơmi mà Betsey đã lục khỏi ngăn kéo bếp, cái nhóm nhỏ nữ giới khá bình tâm, bà mẹ lại xót xa vì không thể bắt Sam đúng giờ, và lúc này bà mới có thời gian rảnh nghĩ đến cô con gái lớn và những người bạn nó vừa ròi xa.

Bắt đầu một số câu hỏi, nhưng một trong những câu đầu tiên là: “Bà chị Bertram điều khiển đám người hầu ra sao? Bà ấy có mắc cái bệnh dễ tha thứ cho người hầu không?”, chẳng mấy chốc đã đưa tâm trí bà khỏi Northamptonshire và dồn vào những lời than phiền về việc nhà của riêng bà, về tính cách tồi tệ của cả đám người hầu ở Portsmouth, về hai người bà tin cậy té ra lại tệ nhất, chiếm hết câu chuyện. Chuyện nhà Bertram bị quên hẳn trong những chi tiết về các lỗi lầm của Rebecca, chống lại người mà Susan ra sức hạ bệ và cô bé Betsey còn hơn thế, tuy rõ ràng chẳng có ai xúi giục, khiến Fanny không khỏi đoán rằng mẹ cô hẳn có ý tách Rebecca khi nó lớn thêm tuổi nữa.

- Tuổi nữa ư! - Bà Price kêu lên, - mẹ đang mong sẽ tống được nó đi trước khi nó ở lại đến một năm, như thế là chưa đến tháng Mười một. Con ạ, ở Portsmouth người hầu là một vấn nạn, vì thế ai giữ chúng được hơn nửa năm là một phép màu. Mẹ không hy vọng ổn định, nên có tách được Rebecca, mẹ cũng chỉ gặp sự xấu hơn mà thôi. Mà mẹ cũng không nghĩ mình là một chủ nhà khó tính, khó chiều; Mẹ chắc nhà này có đủ chỗ nên lúc nào cũng có một đứa tớ gái, và mẹ thường tự làm đến nửa công việc.

Fanny im lặng, và không phải bây giờ cô mới hiểu không thể tìm ra thuốc chữa cho những điều tệ hại này. Cô ngồi ngắm Betsey, và không thể không nghĩ đến một đứa em gái khác, kém cô không nhiều tuổi lắm, một cô bé rất xinh xắn cô đã phải để lại khi đi Northamptonshire, rồi nó chết sau đó vài năm. Con bé có một vẻ đặc biệt đáng yêu. Hồi đó, Fanny thích nó hơn Susan, và khi tin nó chết tới Mansfield, Fanny đã mất một thời gian buồn bã.

Betsey như mang hình ảnh của Mary trở lại thế giới này, nhưng sẽ không làm mẹ nó đau đớn khi nhắc đến Mary. Trong lúc cô đang nghĩ thế, Betsey ở cách đấy không xa, giơ một thứ lên ngang mắt, đồng thời có ý chắn khỏi Susan.

- Em có gì đấy? - Fanny nói, - đến đây và cho chị xem nào.

Đó là một con dao bằng bạc. Susan nhảy vọt đến, kêu toáng lên là của nó và cố giằng lại, nhưng Betsey chạy đến cầu cứu mẹ và Susan chỉ có thể la mắng rất âu yếm, rõ ràng là mong Fanny chú ý đến mình.

- Thật khó là nó không có dao riêng; đây là dao của Mary, nó đã để lại trên giường chết của nó, và chắc nó đã giữ cho riêng nó từ rất lâu rồi. Nhưng mẹ lấy nó và cứ cho Betsey giữ, cuối cùng thế nào Betsey cũng làm hỏng và giành nó làm của riêng, dù mẹ đã hứa rằng Betsey sẽ không có nó trong tay.

Fanny rất sửng sốt. Mọi cảm giác về bổn phận, danh dự và thận trọng đều bị tổn thương vì bài nói của cô em gái và câu trả lời của bà mẹ.

- Này Susan, - bà Price kêu lên, giọng than phiền, - sao con cứ chen ngang thế? Lúc nào con cũng cãi cọ vì con dao ấy. Mẹ mong con đừng gây gổ nữa. Tội nghiệp Betsey, Susan cứ bắt nạt con thôi! Nhưng con không nên lấy nó lúc mẹ bảo con đến ngăn kéo, nhé. Mẹ đã dặn con không được sờ vào con dao đó, vì Susan sẽ tức điên lên đấy. Lúc khác mẹ phải giấu đi mới được, Betsey nhé. Khổ thân con bé Mary cứ tưởng nó là nguyên nhân bất hòa khi nó đưa cho mẹ giữ con dao, chỉ hai giờ trước khi nó chết. Con bé tội nghiệp, nó nói chỉ đủ nghe và nói rất thương: “Mẹ ơi, khi con chết và chôn rồi, mẹ cho chị Susan con dao của con nhé”. Con bé khốn khổ! Nó thích con dao ấy lắm, Fanny ạ, đến mức nó để con dao cạnh nó trên giường suốt thời gian đau ốm. Đấy là quà của bà mẹ đỡ đầu Mary, bà thượng tướng Maxwell, đã cho nó chỉ mới sáu tuần trước khi thần Chết mang nó đi. Đứa con bé bỏng, dịu dàng tội nghiệp của tôi! Nó đã bị quỷ dữ mang đi mất. Còn Betsey (bà vuốt ve nó) con không may mắn có mẹ đỡ đầu tốt như thế. Bác Norris ở xa quá, chẳng nghĩ đến những đứa bé như con đâu.

Quả thật Fanny chẳng chuyển quà gì của bà Norris, ngoài lời nhắn rằng bà hy vọng đứa con gái đỡ đầu của bà là đứa bé ngoan, biết đọc sách. Hôm đó có tiếng thì thầm khe khẽ ở phòng khách của Mansfield về việc gửi cho cô bé một cuốn sách kinh, nhưng không nghe thấy tiếng thứ hai về việc ấy nữa. Tuy vậy, bà Norris đã về nhà và mang đến hai cuốn sách kinh cũ của chồng bà, song khi xem xét kỹ, nhiệt tình của tính hào phóng đã tan biến. Một cuốn chữ quá nhỏ so với mắt trẻ con, còn cuốn kia quá nặng không mang đi được.

Fanny đã mệt càng mệt thêm, cô cảm kích nhận ngay lời đầu tiên giục đi ngủ, và trước khi Betsey nín khóc vì chỉ được phép thức thêm một giờ bất thường vì có chị, cô đã đi ra, để lại mọi thứ ở tầng dưới lại lộn xộn và om sòm, bọn con trai xin bánh mì phomat, cha cô quát gọi rum và nước, còn Rebecca chẳng bao giờ có mặt ở nơi cần có.

Trong căn phòng chật chội và không đủ đồ đạc ở chung với Susan, tinh thần Fanny chẳng khá lên chút nào. Thực ra, các phòng ở tầng trên và dưới đều chật hẹp, hành lang và lối đi cũng hẹp ngoài sức tưởng tượng của cô khiến Fanny ngỡ ngàng. Cô trân trọng nghĩ đến tầng áp mái bé nhỏ của riêng cô ở trang viên Mansfield, ở tòa nhà đó bị coi là quá nhỏ chẳng tiện cho ai.

[30] Texel: Một trong những hòn đảo ở Tây Frisian, thuộc Hà Lan. - ND.