Chương 41

Một tuần đã trôi qua, kể từ lúc Edmund có lẽ đã ở thành phố, mà Fanny vẫn chưa hay biết tin tức gì về cậu. Có thể rút ra ba kết luận khác nhau về sự im lặng đó, tâm trí cô dao động, mỗi cái giữ ưu thế ở nhiều lúc. Có lẽ việc chuyến đi của cậu lại hoãn, hoặc cậu chưa kiếm được cơ hội gặp riêng cô Crawford, hoặc, cậu quá vui đến mức không buồn viết thư!

Hồi này, Fanny đã rời Mansfield được gần bốn tuần lễ, - một thời điểm mà cô không bao giờ quên nghĩ đến và tính đếm từng ngày -, một buổi sáng, lúc cô và Susan chuẩn bị lên gác như thường lệ, họ dừng lại vì tiếng gõ cửa của một vị khách, người mà họ cảm thấy không thể tránh được, từ sự nhanh nhẹn của Rebeca ra cửa, cô ta luôn khoái việc này hơn bất cứ ai.

Có tiếng nói của đàn ông; giọng nói khiến Fanny tái nhợt lúc cậu Crawford bước vào phòng.

Những người nhạy cảm như cô luôn hành động khi thực sự cần; Cô có thể nói tên cậu ta với mẹ, và giới thiệu là “bạn của William”, dù lúc đó cô tưởng mình không thể thốt ra một âm nào. Ý thức được cậu chỉ là một người bạn của William đã nâng đỡ cô phần nào. Tuy nhiên, khi đã xong việc giới thiệu và mọi người đã yên vị, những nỗi kinh hoàng mà chuyến thăm này có thể đưa đến khiến cô ngỡ mình sắp ngất.

Trong lúc Fanny cố giữ tỉnh táo, vị khách của họ ban đầu tiến tới chỗ cô với vẻ mặt tươi tỉnh thường lệ, song đã khôn ngoan và cẩn trọng nhìn lảng đi để cô có thời gian hồi phục, trong lúc cậu ta hoàn toàn tận tụy với mẹ cô, hầu chuyện bà, tỏ ra rất lịch thiệp và đúng mực, đồng thời khá thân tình -hoặc ít ra là quan tâm - khiến thái độ của cậu ta thật hoàn hảo. Bà Price cũng thể hiện cách cư xử tốt nhất. Bà vui vì con trai có một người bạn như thế, và chỉnh đốn vì muốn tỏ ra lợi thế trước mặt cậu ta, bà tràn trề biết ơn, chân thật, sự cảm kích của người mẹ khiến không thể không hài lòng. Bà rất tiếc vì ông Price đã ra ngoài. Fanny vừa tỉnh lại đủ để cảm thấy cò không tiếc tí nào, với cô thêm một người khe khắt là thêm một nguồn cơn bực bội cho ngôi nhà cậu tìm ra cô. Cô tự nguyền rủa mình yếu đuối, nhưng không thể gạt nó đi. Cô xấu hổ, và càng ngượng hơn vì cha hơn những người khác.

Họ nói chuyện về William, một chủ đề mà bà Price không bao giờ chán; và cậu Crawford lại nhiệt tình khen ngợi đúng như lòng bà mong muốn. Bà cảm thấy chưa bao giờ gặp một người đàn ông dễ thương như thế trong đời; bà ngỡ ngàng thấy cậu ta thú vị và dễ chịu đến thế, cậu ta xuống Portsmouth không để thăm giám đốc cảng, cũng không thăm Cao uỷ, càng không có ý định ra thăm đảo, cũng không đến thăm xưởng đóng tàu. Chẳng có việc gì trong mọi việc bà quen cho là quan trọng, hoặc công việc của người giàu có đưa cậu tới Portsmouth. Cậu đến đây khuya hôm qua, và sẽ ở lại một hoặc hai ngày tại Crown. Lúc đến, cậu đã tình cờ gặp một sĩ quan hải quân hoặc hai trong số những người quen của cậu, nhưng đấy không phải mục đích khiến cậu tới đây.

Lúc cậu thông báo xong mọi tin tức, không có gì vô lý để Fanny xem xét và khẳng định; cô đã có thể chịu được cái nhìn của cậu, và nghe nói cậu đã gặp em gái độ nửa giờ, vào tối hôm trước khi cậu rời London, rằng cô ta gửi lời thăm cô âu yếm và ân cần nhất, nhưng không có thời gian viết thư, cậu thấy thật may mắn gặp được Mary dù chỉ nửa giờ, vì cậu chỉ ở London vẻn vẹn hai mươi tư tiếng sau khi rời Norfolk, rồi lại lên đường; Anh họ Edmund của cô đang ở London, theo cậu hiểu thì Edmund đã ở đó được vài ngày, tuy Crawford không gặp nhưng biết tin cậu khoẻ, từ khi rời Mansfield mọi sự đều tốt đẹp và hôm qua, cậu đã ăn tối vói nhà Fraser.

Fanny bình tĩnh lắng nghe, ngay cả tình huống được nhắc tới cuối cùng, biết chắc chắn hình như làm tâm trí mệt mỏi của cô nhẹ hẳn, và những lời “lần này thì mọi sự đã ổn định” qua đi mà không hề có một bằng chứng xúc động hơn một thoáng ửng hồng mờ nhạt.

Sau khi trò chuyện chút ít về Mansfield, chủ đề mà rõ ràng là cô quan tâm nhất, Crawford bắt đầu bóng gió đến một cuộc đi dạo buổi sớm:

- Sáng nay tròi đẹp quá, vào mùa này trong năm một buổi sáng đẹp trời thường dễ thay đổi, vì thế khôn ngoan nhất cho mọi người là đừng trì hoãn rèn luyện, - rồi thấy những lời gợi ý ấy chẳng đi đến đâu, cậu ta tiếp tục hăng hái khuyên bà Price và các con gái đi dạo, kẻo lỡ thời gian. Lúc này thì họ hiểu. Bà Price có vẻ như không ra khỏi cửa trừ ngày Chủ nhật; Bà thừa nhận rằng với một gia đình đông đúc như thế, hiếm hoi lắm bà mới tìm ra thời gian đi dạo.

-Vậy bây giờ sao bà không thuyết phục các cô con gái tận dụng thời tiết như thế này, và cho phép tôi có vinh dự đi cùng?

Bà Price rất cảm kích và vui lòng ưng thuận:

- Các con gái tôi bị giam hãm nhiều quá, chúng ít khi ra ngoài, Portsmouth vốn là nơi buồn tẻ, và tôi biết là mỗi khi có việc vặt trong thành phố, chúng rất mừng được đi.

Rốt cuộc, Fanny choáng váng, thực sự choáng váng, lúng túng và khổ sở, thấy trong vòng mươi phút sau cô đã cùng Susan đi ra phố High với cậu Crawford.

Chẳng mấy chốc, nỗi khổ dồn lên nỗi khổ, ngượng ngùng chồng chất ngượng ngùng vì vừa ra đến phố High, họ đã gặp cha, diện mạo chẳng khá hơn vì đang là ngày thứ Bảy. Ông dừng lại; và nom ông không lịch sự chút nào; Fanny buộc phải giới thiệu ông với cậu Crawford. Cô không hề hồ nghi cung cách của cha khiến cậu Crawford sửng sốt. Chắc hẳn cậu ta phải vừa ngượng vừa ghê tởm. Hẳn cậu ta sẽ sớm từ bỏ cô và thôi ngay ý nghĩ muốn kết đôi, dù là nhỏ nhất. Mặc dù cô rất muốn thoát khỏi sự theo đuổi của cậu ta, nhưng sự thoát khỏi này tệ hại chẳng khác gì một sự than phiền, và tôi tin rằng chẳng một cô gái nào ở Vương quốc Anh thà chịu nỗi bất hạnh không được một chàng trai dễ thương, khéo léo săn đón còn hơn bị chàng ta xa lánh vì sự thô lỗ của những người thân cận nhất của mình.

Chắc hẳn cậu Crawford không thể coi ông bố vợ tương lai là một người mẫu trong trang phục, nhưng (ngay lập tức, Fanny nhận ra và nhẹ cả người) cha cô là một người khác hẳn lúc ở nhà với gia đình, một ông Price khác trong thái độ với người lạ đáng kính này. Lúc này, cung cách của ông tuy không trau chuốt nhưng khá vừa phải: dễ chịu, thân mật, rất đàn ông; ông thể hiện như một người cha gắn bó và một người biết điều, giọng nói oang oang của ông rất hợp với ngoài trời, và không hề nghe thấy một tiếng nguyền rủa. Lời thăm hỏi theo bản năng của ông quả là hợp với cung cách lịch sự của cậu Crawford, kết quả là Fanny cảm thấy vô cùng nhẹ nhõm.

Kết thúc những phép tắc xã giao của hai người, ông Price gợi ý dẫn cậu Crawford vào xưởng đóng tàu, nơi cậu Crawford sốt sắng nhận lời như một ân huệ, như một dự định, tuy cậu đã thấy xưởng đóng tàu nhiều lần và mong được ở bên Fanny lâu hơn, nên rất sung sướng lợi dụng luôn cơ hội đó, nếu cô Price không ngại mệt, hoặc tất cả bọn họ không ngại gì, thì tất cả nên cùng đến xưởng đóng tàu. Nhưng vì cậu Crawford, ông Price thẳng tiến về hướng đó, mà không mảy may chú ý đến mục đích của các con gái ông ở phố High. Tuy vậy, ông cũng biết nên cho phép các cô đến thăm các cửa hàng, họ ra ngoài chỉ với mục đích đó, và không thể trì hoãn lâu hơn, vì Fanny có thể khó chống đỡ nổi sự nôn nóng háo hức hoặc phải chờ đợi các quý ông lúc họ đứng bên cửa, bắt đầu bàn tán về những điều lệ mới nhất của hải quân hoặc số tàu ba boong hiện giờ đã đậu sẵn, được trang bị sẵn sàng làm nhiệm vụ.

Họ sẽ đến xưởng đóng tàu cùng lúc, theo ý kiến của cậu Crawford, cuộc đi dạo sẽ tiến hành theo kiểu khác thường, ông Price đã cho phép điều chỉnh toàn bộ, vì ông thấy hai cô gái sẽ theo sau và đuổi kịp họ, hoặc nếu không, họ có thể cùng bước gấp. Chốc chốc, ông lại giới thiệu một số những cải tiến tuy chưa đến mức độ như ông mong muốn, ông hoàn toàn không tách khỏi họ, và ở mỗi ngã tư hơi chỗ đông người, ông Price lại kêu to:

- Đi các con, Fan đi đi, Sue cẩn thận đấy, nhìn cho tinh nhé, - ông ban cho họ sự chăm sóc đặc biệt.

Lúc đã ở trong xưởng đóng tàu, cậu bắt đầu tìm ra một vài cuộc trao đổi vui vẻ với Fanny, vì chẳng mấy chốc một người em của ông Price đang lang thang đến nhập bọn, ông ta tới để khảo sát sự việc hàng ngày tiến triển ra sao, và chứng tỏ là một người đồng hành xứng đáng. Sau một lúc hai viên chức dường như rất mãn nguyện đi cùng nhau và thảo luận các vấn đề như nhau và không bao giờ hết hứng thú, trong lúc đám thanh niên ngồi lên những tấm gỗ trong sân hoặc tìm được chỗ ngồi trên boong con tàu tồn kho, trong lúc họ đến xem. Fanny thấy thoải mái nhất vì cô rất muốn nghỉ. Crawford không muốn cô mệt thêm hoặc cậu sẵn lòng ngồi xuống, nhưng cậu chỉ mong em gái cô biến đi cho rảnh. Một cô gái tinh mắt thính tai vào lứa tuổi Susan là người thứ ba tệ hại nhất trên đời, - hoàn toàn khác với phu nhân Bertram -, và không thể thổ lộ những ý kiến chủ yếu trước mặt nó. Ắt hẳn cậu hài lòng vì vẻ ngoài nói chung dễ thương, và cho phép Susan cùng chung phần giải trí, thỉnh thoảng là một cái nhìn say đắm hoặc lời bóng gió cho Fanny hiểu. Hầu như cậu chỉ nói đến Norfolk, nơi cậu vừa ở một thời gian, và mọi thứ có ý nghĩa trong kế hoạch hiện tại của cậu. Một người đàn ông như thế, có thể không thuộc về nơi nào, không thuộc nhóm nào, không coi thứ gì là thích thú, tất thảy những chuyến đi và sự quen biết của cậu đều có mục đích, và Susan thích thú dõi theo một thứ rất mới với cô. Với Fanny, cô liên quan nhiều hơn với nhiều người cậu đang quan hệ. Cô đã tán thành lý do đặc biệt cho chuyến đi Norfolk của cậu vào thời gian bất thường này trong năm. Nó là công việc thực sự, liên quan tới việc gia hạn một hợp đồng cho thuê, trong đó phúc lợi của phần lớn và (cậu tin là) một gia đình siêng năng đang lâm nguy. Cậu nghi người đại diện của cậu đã hành động gian trá - có nghĩa là đã thành kiến với người xứng đáng - và cậu quyết định phải đi, điều tra thấu đáo vụ này. Cậu đã ra đi, và làm xong mọi việc còn tốt hơn dự đoán, hữu ích hơn kế hoạch ban đầu, hiện giờ cậu có thể ăn mừng và cảm thấy rằng, trong khi làm việc, cậu có nhiều hồi ức dễ chịu, an tâm trong lòng. Cậu đã tự giới thiệu với một số người thuê nhà mà trước kia chưa hề gặp, cậu đã làm quen với những căn nhà tranh cho đến nay vẫn không biết là của ai, dù ở ngay trên cơ ngơi của cậu. Việc này có mục đích nhằm vào Fanny. Thật dễ chịu khi nghe cậu nói năng phải phép như thế; ở chốn này, cậu hành động đúng như cần phải thế. Trở thành bạn của người nghèo và bị áp bức! Với cô, không gì cảm kích hơn và cô tặng cậu một cái nhìn tán thưởng khi mọi người kinh hoàng nghe cậu nói thêm một điều được nhấn mạnh thái quá rằng cậu hy vọng sớm có một trợ lý, một người bạn, người hướng dẫn trong mọi kế hoạch hữu dụng hoặc từ thiện cho Everingham, một người sẽ làm cho Everingham và mọi thứ quanh đó, một người yêu quý, thân thiết hơn tất thảy.

Fanny ngoảnh đi và mong mỏi cậu đừng nói những điều như thế. Cô sẵn sàng thừa nhận có thể cậu có những phẩm chất tốt hơn cô quen nghĩ. Cô bắt đầu cảm thấy rốt cuộc, té ra cậu cũng là người tốt; nhưng cậu đã, chưa từng và hoàn toàn không hợp với cô, và không nên nghĩ tới cô làm gì.

Cậu hiểu rằng nói về Everingham thế là đủ, và nói đến những thứ khác cũng không hại gì, và xoay ra Mansfield. Cậu không thể có lựa chọn tốt hơn, đấy là chủ đề gần như ngay lập tức đem lại sự chú ý và vẻ mặt của cô. Được nghe hoặc nói đến Mansfield là cái thú thực sự của cô. Giờ đây, bị tách khỏi mọi người biết nơi đó lâu đến thế, lúc cậu nhắc đến nó, cô cảm thấy hoàn toàn là giọng nói của một người bạn và dẫn đường cho những lời cảm thán trìu mến của cô, ca ngợi vẻ đẹp và những tiện nghi ở đó, cậu tỏ lòng tôn kính xứng đáng với các cư dân ở đó bằng bài tụng ca nồng nhiệt nhất khiến cô rất đỗi vừa lòng, khi nghe bác trai cô là người khôn ngoan và tử tế, bác gái cô là người dịu dàng nhất trong những người tính nết dịu dàng.

Cậu nói bản thân cậu rất quyến luyến Mansfield; cậu mong chờ với hy vọng sẽ dành nhiều, rất nhiều thời gian ở nơi đó, luôn luôn ở đó hoặc ở gần đó. Năm nay, cậu đã đặc biệt vun đắp một mùa hè và mùa thu rất hạnh phúc ở nơi đó, và cậu cảm thấy nên thế, cậu tin tưởng vào điều đó; một mùa hè và mùa thu vô cùng tuyệt diệu cho đến lúc cuối cùng. Đấy là nơi sôi nổi, đa dạng, thân hữu và có nhiều tình huống ưu việt không tả xiết.

- Mansfield, Sotherton, Thorton Lacey, - cậu tiếp tục, - một xã hội thượng lưu gồm những dòng họ đó! Có thể thêm vào Michaelmas là thứ tư, một cái nhà săn nhỏ trong vùng phụ cận ở bất cứ nơi nào đáng yêu, dành cho mọi bạn hữu ở Thornton Lacey, như có lần Edmund Bertram đã dí dỏm đề nghị, tôi hy vọng đoán trước được hai lý do phản đối kế hoạch này, hai lý do công bằng, xuất sắc và không thể cưỡng lại được.

Fanny im lặng ngờ vực, tuy lúc đó qua đi, cô lấy làm tiếc là đã không cố mà hiểu ý Crawford, và khuyến khích cậu ta nói thêm về em gái cậu và Edmund. Đây là chủ đề mà cô phải được nghe nói, và sự mềm yếu khiến cô tránh né việc đó là không thể tha thứ được.

Lúc ông Price và bạn ông đã thấy mọi thứ họ muốn, hoặc có thời gian để thấy, và họ sẵn sàng ra về. Trên đường về, Crawford cố xoay được một phút riêng tư để nói với Fanny rằng việc duy nhất của cậu ở Portsmouth là gặp cô, cậu xuống đây hai ngày chỉ vì cô và riêng cô mà thôi, vì cậu không thể chịu nổi sự xa cách lâu hơn được nữa. Cô thấy thương cậu, thương thực sự, và không đếm xỉa đến hai hoặc ba điều khác mà cô mong cậu không nói ra, cô tưởng cậu đã tốt hơn kể từ khi cô gặp cậu: Cậu nhẹ nhàng hơn, sốt sắng hơn và biết chú ý đến tình cảm của người khác hơn hồi ở Mansfield. Chưa bao giờ cô thấy cậu gần như dễ thương như thế; cậu đối xử với cha cô không hề sai sót, có vẻ ân cần đặc biệt và đúng mực trong thái độ quan tâm đến Susan. Rõ ràng là cậu có khá hơn. Fanny mong mỏi ngày mai chóng hết, ước gì cậu đến đây chỉ một ngày thôi, nhưng thật hết sức tồi tệ nếu cô mong thế, niềm vui được nói chuyện về Mansfield quá lớn!

Trước lúc chia tay, cô cảm ơn cậu vì một niềm vui khác, và thuộc loại không tầm thường chút nào. Cha cô đề nghị cậu ban cho họ một đặc ân mời cậu đến nhà họ ăn thịt cừu, và Fanny chưa kịp rùng mình kinh hoàng, cậu đã tuyên bố cậu mắc một cái hẹn từ trước. Cậu đã có hẹn ăn cơm cả ngày hôm nay và hôm sau, cậu đã gặp vài người quen ở Crown và không thể từ chối. Tuy vậy, cậu rất vinh dự được đến thăm họ lần nữa vào ngày mai...vv và vv. Thế là họ chia tay, Fanny thực sự vui mừng vì thoát được một thảm họa kinh hoàng!

Cậu mà đến ăn tối ở nhà họ và thấy mọi sự thiếu thốn, kém cỏi của họ thì thật khủng khiếp! Tài nấu ăn và dọn bàn của Rebecca, Betsey ăn uống không hề kiềm chế, vớ mọi thứ nó thích, cái tật mà chính Fanny vẫn chưa quen nổi để có thể ăn một bữa tươm tất. Cô chỉ hấp dẫn vì vẻ duyên dáng tự nhiên, còn cậu được nuôi dưỡng trong một môi trường xa hoa và sành ăn.