Đường rong ruổi nhớ thơ Haiku

Nhuốm bệnh trên bước lữ hành mộng đang ở trên cánh đồng đang bay nhảy rong chơi.

Chỉ bằng vài câu thơ ngắn, Basho thiền sư đã làm xao động lòng ta. Mấy câu thơ như những viên sỏi ném vào mặt ao đang tĩnh lặng.

Trong ao xưa con nhái nhảy vào tiếng nước khua.

(Basho)

Không chỉ có tiếng nước mà là một vòng sóng, rồi nhiều vòng mỗi lúc càng lan rộng.

Ta sinh ra và trưởng thành ở một nơi cho đến khi mắt đã có đuôi và tâm hồn thì nhiều lúc mệt mỏi. Nhưng ta được may mắn là đi nhiều, đến được vài nơi mà người bình thường khó đi đến vì chẳng có lý do, cũng không phải là nơi có kỳ quan để thăm thú. Nhiều khi, dọc đường gió bụi, ta nằm bệnh một góc không ai chăm sóc. Trong cơn sốt, ta mơ thấy lung tung. Có khi là bóng dáng một người bước vào phòng tắt mở đèn rồi bước ra. Khi khác, thấy bà ngoại ta về trong giấc mơ, nhờ ta đi mua ly cà phê sữa cho bà như hồi còn nhỏ.

Có đêm nào đó trong một chuyến đi, ta đang mơ được ăn uống giữa cơn đói thì có người dựng dậy rủ đi xin cơm ăn. Đường đêm ở Cần Giờ nhão nhoét bùn, gió từ biển thổi lạnh căm căm vào dịp gần tháng Tết. Vậy mà cũng đến được căn nhà lá của một ngư dân cuối con đường nhỏ. Ông chủ nhà bắt cá nấu tô canh nóng thơm rực và ấm áp chưa từng có khi nào ngon hơn.

Ta luôn thèm một chuyến đi khi ở nhà và luôn có ý muốn quay về khi đang trên đường rong ruổi. Tính cân phân giữa đi hay ở nhiều khi mang đến cho ta nhiều niềm vui, vì đi hay ở đều có điều thú vị. Nằm nhà và mơ về những con quạ mùa thu xứ người, cánh đồng trồng bắp và những cô thôn nữ xứ lạ trêu chọc anh trai chốn khác, một khu phố cổ với mùi lạ, món lạ và ngôn ngữ lạ. Đến khi nằm dài trong một khách sạn, lại mơ màng nhớ nụ cười của con trai nhỏ, vẻ ấm áp của người vợ và mái tóc bạc phơ của mẹ già. Để rồi nửa đêm mở valise ra xem lại dăm món đồ mua tặng người thân yêu mà dâng lên cảm xúc đầy sảng khoái.

Vàng phai cùng với ngàn xanh nghe ngày tháng cũ theo quanh nẻo về.

(Miura Chora)

Anh bạn chở ta đi lên vùng núi phía bắc ắt còn nhớ cú té ngã kinh hồn khi xe trượt bùn tháng ba mưa dầm lạnh lẽo dọc đuờng lên núi. Những con đường núi âm u, gờn gợn khiến không thể không hình dung như có những oan hồn từ ngàn xưa chống quân giặc từ đất nước phương Bắc, những trận phục kích đánh thực dân như còn lẩn quất trong hơi sương chiều. Đi ngang pháp trường dọc đường núi, tiếng súng đanh xử tội phạm rồi tiếng đóng đinh vào gỗ nghe rợn cả người.

Lúc ấy cuộc sống thật buồn, trời thật âm u, người với người thật lạnh lẽo. Khi gắng lội qua suối, từ chối lời đề nghị của cô gái Thái cao lớn muốn cõng giúp qua con suối chảy xiết, lòng ta đã nhẹ đi nhiều. Tận mắt thấy mưa nguồn suối lũ tận đầu nguồn sông Đà, nghe tiếng mõ trâu chiều chạng vạng trên bản Mường, ta thấy mình lâu nay cứ khư khư ôm lấy tâm thức đô thị, nhìn đời giản đơn, bỏ qua bao điều thú vị và khó chịu với những dị biệt.

- Khi đi qua sông Thương, anh nghĩ gì?

Ta được hỏi như vậy khi đi sâu vào miền Đồng Mỏ, ải Chi Lăng trên chiếc cầu bắc qua sông Thương. Nắng chiều vàng vọt và núi thì xanh thẫm. Cô gái miền núi má hồng không nghe câu trả lời nên không hỏi nữa. Ta nhớ một ca từ trong bài Bên cầu biên giới mà có lẽ cô gái không biết: Em đến bên tôi, một chiều khi nắng phai rồi. Nắng ngừng bên chiếc cầu biên giới. Âm hưởng lời hát dội lại khi ngồi cùng nhóm bạn cũ trong phòng karaoke giữa Sài Gòn dịp gần Tết, nắng rất vàng và ta nghe tin ông Phạm Duy mất. Ta thấy buồn. Nhớ lại tuổi nhỏ ngồi xếp giấy và hát vang cả xóm những ca khúc của ông, những bài hát chỉ có người trộng tuổi mới thích và mới có thể hát được:

Đêm thơm như một giòng sữa.

Lũ chúng em êm đềm rủ nhau ra trước nhà… Những chuyến đi, dù không nhiều nhưng sao luôn làm ta khắc khoải, ở nơi này lại nhớ nơi kia, ta về lại nhớ ta đi (T.C.S). Những bức hình hiếm khi muốn giở ra xem, đọng lại nhiều nhất và lâu nhất là cảm xúc và vài câu nói, hình ảnh bâng quơ như vậy.