GẶP GỠ
Không gặp Điên Giác, Luân đã bỏ học về quê.Giác người kinh thành Xương Quơn. Mẹ làm nghề buôn chiếu. Đi xây lăng Vạn Tuế về, Giác tròn mười sáu, nhưng mẹ không còn. Bà chết vì không chịu đựng nổi sự dày vò. Con trai người buôn chiếu đau buồn, bỏ kinh thành ra đi. Nghe tiếng ông Đa Trà, Giác tìm đến xin làm đứa ở để được gần việc kinh luân..
Ông Đa Trà bảo:
-Ta không giàu nên chẳng cần tôi tớ. Hãy cứ ở đây làm học trò như Luân, Xuyên,.
Nghe Giác thổ lộ chuyện của mẹ, Luân cảm động, chẳng còn muốn rời bạn..
Thuở ấy là thời vua Hiêu Lịch. Đang buổi thái bình. Có người con gái họ Lại làm nghề buôn chiếu, nhan sắc và đức hạnh nức tiếng kinh thành. Bồn Nhương và Điên Khánh là những khách bán chiếu, cùng đem lòng yêu cô Lại. Đan được bao nhiêu chiếu, hai người đều mang đến cho cô gái buôn chiếu ấy. Chiếu của Khánh đơn, nhã, thường có hình hoa sao hoa thược. Chiếu của Nhương là chiếu kép, công phu, thường có hình chim tước uống nước dưới khe. Những hôm mang chiếu đến kinh, lỡ ngày, họ phải ngủ lại nhà cô Lại. Công việc làm ăn cứ thế trôi đi. Cô Lại cũng đem lòng yêu Nhương, Khánh lúc nào chẳng hay. Sau đó không lâu, cả Nhương lẫn Khánh đều ngõ lời cưới Lại. Lấy ai bây giờ? Lại vô cùng bối rối. Mãi lâu sau mới nghĩ được cách.. Là trong mươi hôm, chiếu của ai bán hết trước, người đó sẽ là chồng của Lại. Mười hôm đã trôi qua. Chiếu của Khánh bán sạch. Mà chiếu của Nhương còn rất nhiều. Từ bữa đó, dân kinh thành chẳng còn gặp mặt Nhương. Lại tuy chưa biết quê kiểng, gốc gác của Khánh, song, đã nói ra, thì phải lấy Khánh làm chồng. Chưa kịp làm lễ cưới, thì Khánh phải theo lệnh vua đi chống giặc Vân Muôi. Mười chín năm Khánh biền biệt ngoài trận mạc. Lại vẫn thủ tiết, chờ chồng. Vào đêm tháng ba năm ấy, lửa rực sáng ở hỏa đài. Kinh thành có biến. Đoán biết là giặc Vân Muôi đã tiến chiếm kinh đô, Lại lo sợ cài kín cửa. Vó ngựa rầm rập ngoài đường. Vào lúc nửa đêm thì có tiếng người gọi:
-Mở cửa đi em.
Một võ quan mũ áo nhuốm đầy khói bụi, hiện ra nơi khung cửa.
-Bồn Nhương!
Sau phút sững sờ, Lại buột kêu. Phải, con chim tước đã tìm về cánh rừng xưa.
-Mười chín năm, ta chỉ đợi phút này.
Nhương nói, quì, ôm lấy chân Lại. Trái tim xẻ làm đôi thuở ấy vẫn còn nguyên như cũ. Chẳng kịp cài cửa, Nhương bế thốc Lại vào giừơng. Buổi chiến chinh, một phút như vầy bằng cả trăm năm của buổi yên bình. Nhương vội khoác lại chiến bào. Lại thẹn thùng bận lại xiêm y. Lửa nồng vẫn còn đượm.
-Vì em, ta phải lìa bỏ nơi cắt rốn chôn nhau. Phải mất mười chín năm, Bồn Nhương này mới đội được chiếc mũ đốc binh, để làm cuộc tiến đánh kinh thành đêm nay.
-Trời, vậy ra Bồn Nhương là người của giặc?
-Phải. Một võ quan lừng lẫy của đất nước Vân Muôi. Đêm nay trở về đây là để đón em.
Nhương vén gươm, chưa kịp bồng Lại vừa ngất lịm trên giừơng, thì có tiếng vó ngựa dừng ở bên ngoài.
Anh đèn dầu lim soi rõ gương mặt của hai người khách bán chiếu năm nào. Cuộc so gươm chẳng cân sức. Lúc Lại tĩnh lại, Điên Khánh đã ra người thiên cổ. Trống thắng trận suốt đêm vang lên ở kinh thành. Lại cũng khóc suốt đêm.
Đứa con trai lớn lên với năm tháng. Còn niềm tủi nhục thì âm thầm dằn xé trong lòng người mẹ. Thuở ấy, sứ Vân Muôi đi lại Chang Lang như mắc cửi. Nhưng cô Lại chẳng được tin tức gì về Bồn Nhương. “ Con của mẹ họ Điên,. nhưng lại là hòn máu của họ Bồn, kẻ thù của hết thảy dân Chang Lang ta” Trước phút lâm chung, mẹ Giác đã nói với Giác lời ấy.