NGHĨA BINH

Nắng càng to, lúa bươn càng tốt. Các bộ tộc Nga Sơn rất vui mừng, muốn tôn Khưu Luân lên làm vua. Sáu mươi tư vị tộc trưởng đã kéo hết về Luốc Bưa

Luân, Giác đang luyện voi ở động Tà Bư vội quay về làng

Ông Bơ Man nói

-Nay người Nga Sơn được nhìn thấy cây lúa sống trong nắng hạn, là nhờ công ơn anh Luân. Kẻ mang lại sự sống cho ngừơi Nga Sơn tất phải là vua của chúng tôi.

Các vị tộc trưởng cùng nói

-Hết thảy dân Nga Sơn đều muốn thế

Lập tức, dân làng Luốc Bưa vây quanh Luân, khua chiêng và nhảy múa

Luân phải đứng lên lưng voi để nói

-Nay ta có lũy dài phòng chống quân triều, có giống lúa bươn để đủ cơm ăn, nhưng không phải đã yên. Hoắc Sơn phía bắc, Mi Sơn phía nam, đều bị sưu dịch nặng nề. Một ngày đó, triều đình trung nguyên sẽ xua quân vào hai ngả ấy, tiến chiếm Nga Sơn. Do vậy, ta phải có nghĩa binh, phải có voi chiến, ngựa chiến, và nhiều cung tên dáo mác để đối địch. Luân này bỏ triều đình lên đây cùng người Nga Sơn lo trừ đám vua quan tàn bạo, chứ không phải để làm vua.

Ông Bơ Man cắm ngọn dáo xuống đất

-Lời anh Luân nghe rất phải. Kể từ hôm nay, con trai con gái từ mười lăm trở lên, người già mà còn đi nương rẫy nổi, hết thảy phải làm nghĩa binh, để tập cỡi ngựa, bắn cung. Đã có nghĩa binh, tất phải có người cầm đầu. Vậy xin anh Luân hãy làm chủ soái của chúng tôi

Ở Nga Sơn, bộ tộc nào cũng nuôi ngựa. Tính gộp lại, tới mấy nghìn con.

Vi Gia được giao cho việc luyện ngựa. Tộc trưởng Bơ Man và tộc trưởng Luốc Bưa được giao việc chế tạo binh khí. Ba người liền chia nhau đến các bộ tộc

Điên Giác nói

-Sách Dụng Binh Thư chép: Muốn thắng giặc phải đồng lòng. Theo Giác này, chỉ mỗi Nga Sơn tất chưa đủ mạnh, phải có sự hiệp sức của Mi Sơn và Hoắc Sơn.

Luân liền gom hết số vàng bạc còn dành dụm được cho Giác mang sang Mi Sơn, giả đi mua voi mua ngựa để dò ý tộc trưởng Khơ Lăn. Con gái tộc trưởng Luốc Bưa đã xin đi cùng Giác

Bấy giờ là cuối hạ. Lúa bươn trên các nương rẫy đã bắt đầu trỗ hoa. Mất hai ngày, Giác và Mưng đến Nậm Nang. Thấy tộc trưởng làng ấy đang cùng đám đàn ông con trai tập cỡi ngựa bắn cung, Giác mừng lắm

-Người Nga Sơn vốn giỏi săn bắn, nay ngồi trên yên ngựa để nắm cây cung, thì chẳng ai địch nổi

Tộc trưởng Nậm Nang nói

-Tộc trưởng Bơ Man đã đến đây chỉ cho cách làm cây cung một lúc bắn trăm mũi. Có cây cung rồi, mà có con ngựa cỡi, thì hay quá

Giác nói

-Ta sang Mi Sơn chuyến này là để mua voi mua ngựa cho nghĩa binh

Đã qua khỏi con suối nước đỏ cuối cùng, tức đến đất Mi Sơn

Mưng lo lắng hỏi

-Nếu gặp quân triều thì làm sao?

Giác đáp

-Tất ta phải chống lại. Nếu thua, tất sẽ bị bắt. Cho nên, tốt nhất đừng để gặp mặt chúng

Mưng rành tập tục Mi Sơn, lại thông thuộc đường, nên hai người qua các bộ tộc chẳng có trở ngại nào

Bấy giờ dân Mi Sơn đang gặt lúa lướt. Do nắng hạn, mười phần chỉ thu được một

Nghe có ngừơi từ Nga Sơn sang, dân làng Khơ Lăn ùa đến, hỏi thăm chuyện lúa bươn.

Giác nói

-Đấy là giống lúa mua tự nước Xua Lôi. Nắng càng to, cây lúa càng tươi tốt

Tộc trưởng Khơ Lăn hỏi

-Nước Xua Lôi ở đâu? Làm sao đến được?

Giác đáp

-Xua Lôi cách Nga Sơn tới ba bốn nước. Nhưng do Nga Sơn có lũy dài chống được sưu dịch của triều đình, cơm đủ no, người đủ sức đến được chốn xa xôi ấy

Ông Khơ Lăn nghĩ ngợi, rồi nói

-Thế Mi Sơn cũng phải xây lũy dài phòng chống quân triều, để sau đó đi Xua Lôi mua giống lúa bươn

Giác nói

-Sông núi ở đây ít hiểm trở, nên khó làm được trường lũy. Chỉ nên làm lũy làng thôi. Còn lúa bươn, mùa gặt này, Nga Sơn sẽ gởi sang cho Mi Sơn

Ông Khơ Lăn lập tức đến các bộ tộc trên dãy Mi Sơn để nói cho mọi ngừơi biết tin vui ấy. Khi về, lùa theo năm mươi thớt voi cùng trăm con ngựa.

-Hãy mang voi ngựa về bên ấy. Rồi mai mốt gởi sang đây giống lúa bươn

Mưng nói

-Mi Sơn với Nga Sơn vốn anh em một nhà. Lúa bươn là gởi cho không, chứ không phải đổi voi đổi ngựa

Giác nói

-Bọn ta sang đây trước mua voi mua ngựa, sau giúp cho cách phòng chống quân triều. Nếu tộc trưởng chịu nhận tiền mua voi mua ngựa, bọn ta mới nói ra.

Sau khi đưa tiền voi tiền ngựa, Giác đã bày cho ông Khơ Lăn cách làm lũy làng cùng cách phòng chống quân triều. Đêm, cả dân làng Khơ Lăn cùng uống rượu via với Giác và Mưng.

Lúc ngà say, Mưng hát “Chim khưu chim khưu mày bay về đâu “.

Thấy Mưng hát, dân làng Khơ Lăn cũng hát “Chim thắc mày kêu làm chi cho đau núi đồi “

Làng đang vui, thì có tin quân triều đến. Lập tức mọi người cầm cây dáo đứng lên

Thì ra, chỉ là đám lính triều chạy trốn kinh thành

Ông Khơ Lăn hỏi

-Các anh giả trốn triều đình lên đây dò xét bọn ta phải không?

Bọn lính liền kể việc bọn chúng được sai lên Mi Sơn hái hoa via về cất rượu cho đám cưới của vua

-Không thể hái đủ hoa via để cất mấy nghìn vò rượu, bọn chúng tôi tất bị chém. Nên phải ở lại đây nương tựa người Mi Sơn

Giác cố giữ để khỏi thốt kêu to khi biết Vưu Xuyên bị tuyển vào cung. Rồi cùng Mưng từ biệt mọi người, trở lại Nga Sơn ngay trong đêm

Lúc chia tay ông Khơ Lăn, Giác nói

-Bọn vua quan trung nguyên rất tàn ác. Một ngày nào đó Nga Sơn sẽ khởi binh diệt trừ bọn chúng, chẳng biết Mi Sơn có giúp không?

Ông Khơ Lăn liền đáp

-Bọn ta muốn làm chuyện ấy từ lâu. Ngặt nỗi, mình chưa đủ sức

Giác nói

-Voi và ngựa, bọn ta để lại đây. Tộc trưởng hãy đứng ra chiêu tập nghĩa binh, lo luyện voi chiến ngựa chiến, chờ ngày hiệp sức với Nga Sơn

Ông Khơ Lăn liền quì, khấn

-Mi Sơn nguyện cùng sống chết với Nga Sơn. Xin thần linh chứng dám cho lời này

Luân vào động Tà Bư quì trước tượng thầy suốt ba ngày đêm.

Lúc trở dậy, nói

-Ta sẽ đem hết nghĩa binh xuống núi, chặt đầu Hiêu Du

Biết Luân đang cơn căm giận, Giác cố sức phân trần

-Nay Nga Sơn đã có nửa vạn nghĩa binh. Mi Sơn tất sẽ hiệp sức cùng ta. Song, khởi binh lúc này có hai điều bất lợi. Một là nghĩa binh chưa được rèn tập thuần thục, chưa chỉ cho biết đường đi nước bước ở trung nguyên, do đó dễ bị quân triều đánh bại. Hai là, xuống núi lúc này, mọi người sẽ nghĩ Khưu huynh chỉ vì chị Vưu Xuyên. Chi bằng, hãy nén đau thương, chờ cơ hội làm nên đại sự.

Nghe tin Vưu Xuyên sắp bị vua bắt vào cung, dân Nga Sơn kéo đến thăm chủ soái của mình. Luân ôm đàn khuyết, ngồi trước mọi người, vừa khóc vừa gảy khúc Linh Lang