LÊN RỪNG
Đêm ấy, theo kế sách của Cơ, Xuyên đã cải dạng làm kẻ ăn xin, trốn khỏi kinh thành.
Dẫu Cơ đã chỉ cho đường đi nước bước đến Tây Biên, còn Giác có kể cho nghe cảnh non nước Nga Sơn hôm gặp lại nhau ở nhà thầy, song, con đường phía trước đối với Xuyên là muôn ngàn gian nguy
Đến chợ Nam Biên thì trời tối. Đêm đầu tiên rời khỏi nệm ấm chăn êm, Xuyên vô cùng bối rối. Chợt nhớ đám người ăn xin mình vẫn gặp ở chợ Nam Biên ngày còn theo học thầy Đa Trà, Xuyên quyết định đến nhập bọn họ. Do mệt mỏi, con gái quan vủ hầu thiếp đi hồi nào chẳng hay. Mãi lúc nghe ồn ào mới tỉnh dậy, biết cả đêm qua mình đã lăn ra ngủ cạnh người đàn bà chỉ còn mỗi cánh tay
-Nhà không nộp thuế nổi, chồng vào ngục Luân Giao, thân tàn này phải dắt con kiếm sống, cô còn trẻ sao cũng chịu cảnh này?
Người đàn bà tàn tật hỏi, dắt díu đàn con đứng lên
Xuyên đáp như đã sắp đặt
-Thưa, cha mẹ chẳng còn ai, thân này cũng chẳng còn khoẻ mạnh, nên đành chịu cảnh này
Rồi chống gậy, lẩn vào đám người họp chợ
Theo lời Cơ, thuở theo ông già mù kiếm sống, thì từ Nam Biên sang Tây Biên chỉ có mỗi con đường lớn. Đường đi, Xuyên chẳng sợ bị lạc. Mà chỉ sợ gặp lính dinh lính trấn.
Để chóng tới Nga Sơn, Xuyên đi không kể ngày đêm. Do không dám mang theo vàng bạc, nên lúc qua những nơi không có xóm làng để xin ăn, Xuyên phải chịu cảnh đói khát. Mất năm ngày đêm mới qua khỏi Xương Tây, dinh cuối cùng của trấn Nam Biên.
Người chủ quan chỗ địa đầu trấn Tây Biên nói với Xuyên
-Ta e cô em khó dung thân ở chốn ấy
Xuyên nói
-Nghe Tây Biên đất rộng, lòng người hào hiệp, kẻ xấu số này muốn đến đó kiếm sống qua ngày
Chủ quán nhăn mày
-Phải. Lòng người Tây Biên rất rộng lượng. Nhưng hiện giờ đương nạn kiêu binh. Nhan sắc như cô em khó mà yên thân với đám binh lính ở đó
Xuyên bỗng nghe có tiếng hát cất lên đằng sau ngôi quán nhỏ. Bài hát về nỗi tai ương của kiếp con người. Lát sau, một ông lão râu dài nương gậy trúc, bước vô quán, hỏi
-Cô nương đã gặp được chưa?
Thấy Xuyên có vẻ bối rối, chủ quán bảo
-Ông Bảy Mươi đấy. Gặp ai ông cũng hỏi thế, cô em đừng sợ
Ông lão ngồi thu người nơi góc quán và im lặng
Bỗng chủ quán tuôn rơi nước mắt
-Cả ba cha con ta đi lao dịch ở Nga Sơn. Hai đứa con chết do rừng thiêng nước độc. Còn ta bị cây đổ, gãy chân, được tha về, mới hay vợ nhà đã mất. Ta dậm đất kêu trời, định bỏ quê kiểng đi cho thật xa. Nhưng đến nơi này thì gặp ông Bảy Mươi. Ta chịu ơn ông nhiều lắm
Xuyên tò mò hỏi
-Thưa, ông Bảy Mươi đã cứu bác thoát nạn nào đó?
-Không phải. Nghe bài hát về nơi cắt rốn chôn nhau, ta quyết không đi nữa, mà dừng lại chốn này
-Vậy ra bác cũng người Tây Biên?
-Phải. Còn ông ấy chẳng ai biết từ đâu đến. Có lần nghe ông hát về mình, mới hay ông đã sống trên đời này được bảy chục năm. Nên ta mới gọi là ông Bảy Mươi
Ông lão dường chẳng hề chú ý những người chung quanh, chợt huơ gậy lên trời, hát
“Trâu khóc, sao trời rụng. Đi mãi đi mãi nhưng ta nào gặp “
Xuyên lấy làm lạ lắm, hỏi
-Bác có biết nghĩa bài hát ấy không?
Chủ quán lắc đầu
-Ta nghe mãi, nhưng chẳng hiểu
Sau khi ăn mấy khoai gấc luộc chủ quan cho, Xuyên thử nói lời từ biệt ông lão
-Kẻ xấu số này muốn vào Tây Biên kiếm sống, xin tôn ông cho một lời khuyên
Ông Bảy Mươi ngồi xổm nơi đất, chăm chú nhìn Xuyên, nhưng dường chẳng hề trông thấy. Đoạn chống gậy đứng lên nói
-Chó trên sủa, chó dưới sủa theo. Con trâu cười ra nước mắt
Có một hôm Xuyên gặp đêm xuống giữa chốn đồng hoang mông quạnh. Lẽ ra phải đi tiếp đến nơi có xóm làng để nghỉ, nhưng vì đói, không còn bước nổi nữa. Lúc nghe đau đớn, tỉnh lại, mới hay lũ chuột hoang đang cấu xé bàn chân mình. Chợt có mùi hương thỏang trong gió. Xuyên cố nghĩ thử mùi hương chi. Rồi lê người, bò ngược
hướng gió. Quyết chi là cây cỏ thuốc trong vô số cây cỏ thuốc học được ở thầy Đa Trà, đã cứu Xuyên thoát chết vì đói.
Do bị chuột cắn thủng chân, giờ đây Xuyên khỏi phải giả đi khập khiễng
Nhưng ở chân núi Nga Sơn, Xuyên phải giả điên để lừa đám binh triều
-Lũ các người có thấy cha ta qua đây không?
Đám lính bảo
-Bọn ta từ ngục Luân Giao bị đày tới đây, cô em đừng sợ. Hãy ăn uống rồi quày lại trung nguyên. Bỡi phía trước là rừng sâu hiểm trở.
Bọn lính lấy lương khô cấp cho Xuyên. Rồi một hai bảo phải quày lại.
Xuyên cảm động, nói
-Ta phải tâu với đức vua anh minh của ta cho các người làm khanh tướng
Đám lính hỏi
-Chừng nào thì bọn ta gặp được đức vua anh minh của cô em?
Xuyên òa khóc. Đoạn cố hát lại những bài hát kỳ lạ của ông Bảy Mươi
Đêm ấy, chờ lúc mọi người ngủ say, Xuyên chạy biến vào núi Nga Sơn
Khi không còn lo đám lính đuổi theo, con gái quan vũ hầu mới thấy hãi hùng trứơc cảnh rừng đêm. Chợt nhớ chuyện thầy kể lúc bị lạc vào rừng ở nước Đông Mân, Xuyên lần dò tìm một gốc cây to để làm thế tựa, rồi ngồi chờ bất trắc xảy ra
Việc đầu tiên trong sáng hôm sau là đi tìm lá thuốc để phòng thân. Rồi cứ theo bóng mặt trời mà đi. Mất ba hôm thì trông thấy lũy Nga Sơn. Xuyên mừng, tưởng sắp được gặp Luân. Nhưng lũy cao không qua được. Gọi người, chẳng thấy ai đáp. Lại phải men theo chân lũy đi tiếp. Đến ngày thứ mười, đôi bàn chân bị chuột cắn sưng to, máu mủ đầm đìa, Xuyên quị xuống bên lũy Nga Sơn
Đi tuần lũy, thấy lũ chó cứ chỏ mồm về phía suối Nậm Nang sủa, tộc trưởng Nậm Nang sinh nghi. Liền theo lòng suối, sang qua bên kia lũy. Thấy người bị nạn là cô gái quần áo tả tơi, đôi bàn chân đã thối rữa, ông Nậm Nang vội đi hái lá thuốc để cứu chữa
Khi tỉnh lại, thấy có người ngồi cạnh, Xuyên vừa mừng vừa sợ hãi
-Thưa, có phải là người Nga Sơn không?
Ông Nậm Nang gật đầu đáp phải. Rồi hỏi lại Xuyên
-Ở đâu đến đây? Mà sao lại gặp nạn?
Xuyên gượng ngồi, kể hết nguồn cơn, từ lúc bị vua ép vào cung, một mình trốn khỏi kinh thành, đến khi ngã xuống bên lũy Nga Sơn
Tộc trưởng Nậm Nang liền reo to
-Trời còn thương chủ soái ta
Đêm ấy, làng Nậm Nang vui như ngày hội. Người ta đắp thuốc, băng bó đôi bàn chân cho Xuyên, rồi đặt Xuyên lên chiếc võng làm bằng vỏ trao. Cả làng đã kéo đến nghe con gái quan vũ hầu kể chuyện bị vua tuyển vào cung.
Ông Nậm Nang đã ra đi tự lúc cõng Xuyên về đến làng. Sáng hôm sau thì quày lại có chủ soái Nga Sơn cùng đi
Xuyên ngã vào vòng tay Luân khóc ròng, vì vui sướng
Luân cũng khóc, nói
-Em đi tìm ta đến rã áo thối gót, nghĩa tình ấy chẳng gì sánh nổi