3. Chìm Nổi

Đã ba giờ chiều. Suốt từ chập tối hôm qua đại bác của hạm đội Mỹ bắn phá không ngớt vào trận địa Thành Cổ. Có thể nói là một trận bão lửa khủng bố tinh thần đối phương. Màn đêm mưa sáng rực tiếng nổ trùm lấp lên nhau cùng với sấm chớp loằng nhoằng bầu trời. Chúng đánh vô hồi kỳ trận. Giã như giã giò cứ như sợ ngưng là nguội mất thịt nóng. Ý chừng muốn chúng tôi không ngóc đầu lên được. Đài quan sát báo trên hai vạn quả đạn pháo giội xuống trận địa hơn một cây số vuông này. Thành Cổ sụt lở ghê gớm.

Tất cả các bộ phận không cần thiết cho chiến đấu đều được lệnh vào hầm ngầm. Số trực chiến sơ tán rộng cảnh giác chờ bộ binh địch lợi dụng tình huống tấn công ta. Giương lê sẵn sàng đánh giáp lá cà cướp lại trận địa không cho chúng lập đầu cầu bám chân khoét sâu vào trận địa tung thâm.

Chờ. Chờ hoài. Thời khắc sao mà dài. Địch im thin thít. Chúng chỉ rập rình như sắp sửa ra tay. Chơi trò cân não, thế mới tức chứ! Pháo ngớt, máy bay trinh sát "xương cá" vo vo thám thính. Vòng đi vòng lại sốt ruột, chỉ muốn có một phép thần thông tung dây kéo bộ xương xuống trừng trị về tội quấy rầy. Chắc chúng muốn xem xét chúng tôi bị tiêu diệt đến mức độ nào sau một trận vít đầu bằng pháo chưa từng có ở chiến trường này. Thành Cổ bớt đi những đoạn tường lũy xa xưa giờ thêm lên những mảnh lô xô cao ngất ngưởng chọc giữa trời mây. Út Hồng vọt ra một hình ảnh độc đáo:

- Anh Hợi, đúng là hàm răng cá sấu đớp mây. Anh trông giống không kìa?

Những đám mây thấp ngậm trong hàm răng nanh nhọn. Đứng dưới hào ũng oãng nước trông lên đúng thế thật. Cảnh này thì dù máy chụp ảnh hiện đại trên "xương cá" cũng không thể chụp ảnh ngược được.

Mặt trời nấp một nửa trong mây đen xù xì lộ ra một khoảng mây xanh biếc. Trời ơi, bây giờ mới được thể nghiệm do phản quang hay do cái gì mà một nửa còn lại của mặt trời kia đáng lẽ phải dịu bớt sự nung nóng, ngược lại, lại tia xạ xuống mặt đất gắt gao như dùi nung xiên vào da thịt. Rát khó chịu như phải bỏng. Khát nước ghê gớm. Nửa người ngâm dưới nước, nửa trên mồ hôi nhễ nhại. Mênh mông nước mà khát.

- Anh dám uống nước này không? - Lý lè lưỡi hỏi tiểu đội trưởng Hợi - Em đã uống máu tươi nai hoẵng, đã uống cả máu rắn hổ mang đất. Còn ở đây... - Cậu ta lè lưỡi - Anh trông kìa, xác xúc vật lềnh phềnh và còn cả... - Cậu ta lại lắc đầu không nói tiếp.

Hợi biết. Đã có lần anh đi kiểm tra tiểu đội canh gác, tay lùa nước trong giao thông hào đã dính một cục máu đông chìm lơ lửng. Mới sáng hôm qua thôi anh đến kiểm tra ụ súng của Tuấn "vẩu". Trong mưa lập lờ một xác trôi. Con gì? Trương phềnh to quá. Cái xác lắc lư theo nước cuốn, lật bên nọ sang bên kia. Chỉ cái mông trắng hếu là nom rõ. Nó dập dềnh tới ụ súng. Anh bảo Tuấn lắp lê cho dài tay gạt cho trôi đi. Theo nước cái mông cứ táp vào. Hợi phải bẻ một cành cây đẩy hơn chục thước nó mới chịu theo ngọn nước xoáy cuốn ra xa. Mùi thối khăn khẳn ám cả vào áo quần, phải cởi ra vò kỹ rồi mặc lại. Kiểu này chắc chắn sẽ phải giặt vò, vò giặt nhiều lần đây. Anh đã dặn Tuấn đừng nhắc gì chuyện đó, nhưng cậu ta đã lộ ra.

- Mông ấy là của ai? Ta hay địch?

Tuấn nhìn Hợi. Hợi lảng đi chỗ khác. Bữa ăn đang dọn ra. Cái thằng Tuấn thật vô tích sự. Anh em gặng hỏi đến kỳ cùng. Chẳng biết làm thế nào, Tuấn trả lời cụt lủn:

- Trắng bệch. Lỗ đít rậm lông hung hung như râu ngô.

Trời đất! Thế mà Hợi dám uống nước này? Đâu có phải khuất mắt trông coi. Máu và những mảnh xương thịt nhỏ vụn vương vãi ai mà nhặt hết được? Mình lại còn phải đi chôn cả xác đối phương bỏ lại trên trận địa. Cũng là nghĩa tử nghĩa tận, chính sách của ta mà!

Út Hồng liếm môi khô cong nứt nẻ kêu khát quá. Lý ơi, đái cho Hồng một ngụm đi. Nước ngập đến rốn đái làm sao? Muốn uống nước đái của mình cũng chịu. Có buồn thì cho tuôn tự do. Suốt từ chiều qua ngâm 24 trên 24 giờ, sinh lý không còn cần điều khiển theo khuôn phép nữa. Cứ tự nhiên trong đũng quần, đằng nào cũng là ướt sũng.

Bỗng Út Hồng nhìn những giọt mồ hôi đầm đìa trên mặt, trên lưng Hợi và Lý. Thèm ơi là thèm. Cho em liếm mồ hôi anh, khát không chịu được nữa. Khổ thân thằng Út, nó khen mặn dễ chịu. Từ cách giải khát của Hồng được nhiều anh áp dụng thích thú liếm mồ hôi khi bi đông nước đã dốc ngược. Ngập nước, khổ vì nước nhưng lúc ấy lại mong mưa. Ngẩng cổ há miệng đớp những giọt mưa thấm vào đầu lưỡi mát đến từng tế bào ngon hơn một cốc thạch đá. Họ kháo nhau như vậy trách nào liếm mồ hôi trở thành mốt hy hữu.

Ngâm nước về mới ngứa làm sao. Nước ăn chân lỗ chỗ như tổ ong bầu đã nhiều ngày rồi. Lòng gan bàn chân bợt bạt rứt ra được từng mảng da, nghiền giữa hai ngón tay nó tơi ra như bã đậu. Bây giờ nó ăn cả nách, cả bẹn. Chỗ kín nhất nó cũng chẳng chừa. Gãi cành cạch mới sướng chứ. Sướng rên lên. Mặt anh nào cũng như ngỗng ị. Đũng quần anh nào cũng căng phồng. Chân anh nào coi bộ đi cũng khệnh khạng, hết cơn sướng đến xót rát như bỏng. Út Hồng bảo: "Lần đầu tiên em mới thấy sướng như vậy. Khó tả lắm!". Tuấn "vẩu" ngồi thừ ra. Mặt nghệt như muốn được gãi nữa. Cậu ta chợt hiểu lẩm nhẩm đến mấy lần: "Gãi ghẻ đòn ghen. Gãi ghẻ đòn ghen. Hử!".

Địch la lối tấn công. Các loa tâm lý chiến mở hết công suốt muốn lủng óc, muốn vỡ tung màng nhĩ. Nào, chiến dịch "Đại Phong Lôi" sẽ nghiền nát quân Bắc Việt. Nào, mau mau về với chánh nghĩa quốc gia. Trời cũng không đứng về phía các bạn. Sống sót qua bom đạn thì cũng sặc nước, ốm đau, chìm nghỉm... Lính ta phản ứng dữ dội: "Đồ lạc loài. Rước voi về giày mả tổ, còn nỏ mồm!".

Máy bay "xương cá" vè vè suốt ngày. Mất ngủ lính ta văng tục:

- Trinh sát cái củ bin ông đây này!

Ngon ngọt không xong, chúng đánh lớn. Xe tăng dàn hàng ngang ở tầng sau khô ráo yểm trợ. Xe lội nước mấy mũi thọc sâu. Lính thủy đánh bộ ngồi trên xe bắn ào ạt. Sự cảnh giác đã không thừa. Mạn "mắt ốc nhồi: nã hai phát B40 trúng hông hai xe lội nước. Một chiếc bốc cháy. Lửa theo dầu bùng bùng cháy loang trên mặt nước. Hùng hổ là thế mà mới thiệt hai một chút chúng đã chụm lại. Có tên rằn ri lửa cháy như một bó đuốc chỉ còn cách nhảy xuống nước hụp cho sâu. Có tên chết ngửa vắt ngang trên thành xe, hai chân chung chiêng giãy đạp vài cái rồi im đơ. Đây chỉ khoanh nhỏ xảy ra trong trận địa của trung đội Hợi. Anh đã lên thay người chỉ huy trực tiếp của mình hy sinh trong trận pháo kích của địch hôm trước. Cánh quân tạt sườn của địch cũng bị đơn vị bạn chặn lại. Chúng đành cụm lại quanh những mô đất, gò đống có cây lúp xúp chuẩn bị phản kích. Xe tăng địch nã pháo trực tiếp vào các ụ súng của ta lộ ra trong trận đánh vừa rồi, nhất là những ụ hỏa lực B40, ĐKZ... Chúng tôi đã lặng lẽ rời xa ụ súng. Quen ỷ vào hỏa lực, vào cơ giới, nên nếu ta khống chế được điểm mạnh này là bọn đánh bộ dễ mất tinh thần, dễ bỏ dở cuộc tấn công.

Lần này địch lẳng lặng cho trinh sát vào thăm dò trước. Chúng nghĩ tiêu diệt được các ổ đề kháng rồi thì sẽ dễ dàng ồ ạt tiến quân. Một tên lỳ lợm, chắc là chỉ huy tốp, cố mò vào. Nó đã đến gần. Chủ quan cho là hỏa điểm đã bị pháo xe tăng bắn tung. Tuấn "vẩu" giật cạp quần Lý ra hiệu bắn. Chẳng khác gì đi câu, Lý chưa bắn vội. Chờ gì? Một thằng theo sau tên tốp trưởng dừng lại. Lộ chăng? Không. Nó ngơ ngác một chút rồi theo tay vẫy của tên chỉ huy tiếp tục rẽ nước tiến lên. Hai tên chập vào một đường thẳng. Nhanh như cắt Lý nẩy cò. Một phát xuyên táo. Rõ mặt gan lỳ của "Báo đen rừng già". Tỉa ra tỉa! Tên chỉ huy vật ngửa chết đứ đừ. Tên thứ hai chơi vơi hai tay bơi được vài thước rồi im lìm như cá chết trôi.

- Giềng rồi con ơi! - Tuấn "vẩu" kêu lên nổ tiếp mấy viên súng trường. Khổ chưa, nó lại bỏ xác nhọc tụi ông quá bay ơi!

Mấy tên còn lại tháo chạy. Lý muốn nó vào lấy xác thì còn tỉa thêm cho hả cơn gãi ngứa ghẻ. Anh họ Vi, dân tộc Tày, quê vùng Mẫu Sơn có giống đào thơm giòn nổi tiếng. Nghe anh kể vài năm ở Mẫu Sơn lại có tuyết rơi. Có năm tuyết trắng bản dưới chân núi. Các mái nhà trắng lóa như lợp thủy tinh. Hoa đào, vườn cải tuyết bám óng anh sao sa. Hết chiến tranh mời các cậu lên chơi nhà tớ. Anh có giác quan rất thính nhạy. Một lần nở hai lỗ mũi hít sâu đã phát hiện mùi vị của hai loại thuốc lá bay tới. Tôi ở cách anh chừng vài bước cố ngửi cũng chẳng thấy gì. Trời tối. Sau một cái gò theo tay anh chỉ lúc này lờ mờ một vật tròn tròn nhô lên. Chúng cúi xuống hít thuốc lá chăng? Vật tròn có thể là mũ sắt. Vừa hút thuốc vừa đánh lừa mình đây. Ranh ma thật. Bọn thám báo không ngô nghê như lính bộ binh. Anh lấy sẵn tầm thước bắn chờ cơ hội nẩy cò. Vật tròn nhô dần cao lên. Một cái đầu nhòm ngó. Pằng! Tiếng nổ đanh như một định mệnh. Một tiếng ối ợ ngu ngơ chìm trong đêm dày đặc. Thằng còn lại cõng cái thây ma gò lưng chạy... Lý kể: "Mình còn thua xa ông bố. Săn đêm ông bảo nhím là đúng nhím, bảo sóc chuột dũi đất đào măng trúc là y như sóc chuột... Lý thính nhạy như vậy mà vẫn có cái tồ. Ngứa gãi thế nào mà cứ đứng cong cong ômg bọng khư khư. Lệnh ra vị trí sẵn sàng chiền đấu vẫn đờ đẫn. Thì ra cu cậu vãi đạn. Từ đó "con báo đen rừng già" có biệt danh Lý "tồ".

Cuộc tiến công của địch chóng tàn. Có thể chúng đánh giá sai sức chiến đấu của chúng tôi sau trận vung pháo hạm. Cả trận địa tổng hợp lại theo thông báo của sở chỉ huy thì lữ thủy quân lục chiến 258 của địch bị thiệt hai nặng trong những ngày vừa qua. Cũng may trung đội tôi đã được bổ sung quân số kịp thời. Lần này có cả những chàng sinh viên Hà Nội xếp bút nghiên, có người đã học năm thứ ba đại học, sắp thành ông cử, ông nghè "ngựa ông đi trước, võng nàng theo sau" như trong các tranh dân gian Đông Hồ. Các chàng dân tỉnh thành này mặc xi líp bé tí tẹo hở đôi mông, phía trước ốp từ bẹn lên bụng. Cánh lính cũ bảo: "Vẽ sự, mặc quần là được rồi!". Các chàng trai trắng trẻo bảo đã quen chẳng chịu bỏ. Đến ngày thứ ba ngâm nước chẳng ai bảo ai cũng cởi vứt bỏ.

- Vừa vướng vừa gãi khó!

Mọi người bụm miệng cười:

- Bắt đầu ngấm rồi đó công tử ơi!

Những chiếc xi líp vải màu lập lờ trôi theo nước lũ ra biển Đông. Có thể nó tới hạm đội Mỹ gửi một giác thư: Bắc Việt tăng quân số!

Mấy ngày đánh nhau gặp triều cường làm ứ nước lũ càng ngập sâu... Phù sa đục ngầu. Trong giao thôg hào có quãng lờ lờ đỏ máu cá. Xương tan thịt nát của cả địch lẫn ta làm sao nhặt hết các mảnh nhỏ. Thôi cũng đành nhờ lũ sông Thạch Hãn cuốn ra biển Đông.

Con sông này cũng hung hãn lắm. Nước từ Trường Sơn dốc xuống, từ các miền La Vang, Ái Tử, Cam Lộ, chùa Nga đổ về. Dẫu có hung hãn cũng bị lũ dìm sông xuống cái đồng bằng nhỏ ly ty này. Con sông làm duyên lượn vòng qua phía bắc Thành Cổ. Ngôi thành an tọa trên ngọn đồi soi bóng xuống mặt sông những ngày trời yên biển lặng. Giáp bờ sông cao ráo là nghĩa trang của chúng tôi. Lính ta nghĩ trong suy tư linh thiêng của mình: "Thôi thì sống chết có nhau. Lúc sống bá vai nhau, trần truồng ôm nhau ngủ trong chăn, có thể nghịch ngợm, hôn hít nhau trong đó... Nay nằm sát nhau trong hố tập thể cũng hay. Sức đâu mà đào hố một, hiểu nhau cả, thông cảm lắm lắm!".

Chúng tôi đều mệt rã rời. Mắt nhíp lại chỉ muốn ngủ. Ngủ lúc này ngon hơn cả ăn cỗ. Mới vào chúc nhau "mơ tiên". Những lúc này lại sợ gặp tiên càng mệt lử. Chẳng là có chuyện cậu tú Bảo Hưng "mơ tiên". Choàng dậy, cậu tiếc rẻ. Hỏi thì cậu bảo:

- Nó khóc.

Trung đội trưởng Hợi bực mình:

- Ai khóc

Cậu ta nhìn trung đội trưởng vẻ đau khổ. Anh chợt hiểu.

- Con khỉ!

Nhân chuyện Lý "tồ" vãi đạn nay tú Bảo Hưng khóc, cây ca vè Phó Đức Cối tung ra một chưởng

"Mơ ngủ lính khoái gặp tiên

Tát nước cu cậu liên miên ỉu xìu

Chỉ còn gãi ghẻ sướng thôi!"

Anh em cười khoái trá liền tặng cho ca vè biệt danh thơ Phó Cối. Chỉ riêng Út Hồng chẳng hiểu "khỉ khóc" là quái quỷ gì cả. Phía địch cũng bải hoải hắt hơi ra cả đằng tai. Chúng im thin thít như thịt nấu đông. Máy bay "xương cá" đảo đi đảo lại thám thính.

Lính ta thay nhau vào hầm ngủ lấy lại sức. Vừa đặt mình địch đã thập thò rồi im ắng. Chọc tức nhau, có lúc buồn ngủ quá đã có chiến sĩ phát bẳn: "Mặc xác nó". Vừa cởi quần áo lại phải mặc vào. Ngoài tăng võng chăn màn... mỗi chiến sĩ được cấp phát hai bộ quân phục, hai bộ quần áo lót cộc. Đồ ấm gửi lại kho. Không có cách chơi với nước thì dẫu có cấp phát cả chục bộ thì ướt vẫn hoàn ướt. Học lấy tăng ni lông gói chung nhau hai người một bọc quần áo, chăn màn. Bọc thật kín cho dù có thả nổi lềnh bềnh trong nước vẫn khô nguyên. Mưa to như mấy hôm nay thì đúng là hầm ba người thì một người ngủ, hai người tát nước. Cho thêm người ngủ lỡ sập hầm thì sao? Tát nước rã cánh tay, chậm là nước liếm lên sàn hỏi thăm người ngủ. Tát nước "cu cậu liên miên ỉu xìu" là như thế đấy. Đến lượt được ngủ cũng ỉu xìu luôn, chẳng còn sức mà mơ tiên.

May mắn anh nào vừa tụt bỏ áo quần bẩn ướt ra bỗng ào một cơn mưa. Kiểu mưa gọi lũ lên thì anh chàng đi ngủ được khỏa thân tráng nước trời trong sạch. Đạn địch bắn ràn rạt trên mặt giao thông hào, anh em trực tát nước sẵn sàng cúi khom cho bạn nhong nhong ngồi kỳ cọ nhớt nhát. Nước ngập sâu thì chùng chân công kênh cho bạn "tắm nhanh", mà có lâu cũng không xong cu cậu sẽ bị ăn véo ngay trên cổ đồng đội với câu đùa dí dỏm: "Úi dà, tắm kỹ để chờ về lấy vợ cô mình tắm cho!". Giấc ngủ thật đáng giá ngàn vàng. Nhưng dù thực sự có vàng cũng không mua được kiểu "tắm nhanh" này!

Thế mà Út Hồng được các anh sẵn sàng làm ngựa cho tắm em cũng không dám. Mà còn cho em điều kiện ưu đãi được tha hồ tắm lâu. Em xấu hổ mặt đỏ ửng. Khoan khoái biết mấy được quấn, được cuộn tấm chăn khô lên làn da trần cha sinh mẹ đẻ lăn kềnh ra ngủ. Nằm trên nền đất mềm trải ni lông, chao ơi kém gì đệm cao su!

Ấy vậy mà có lệnh chiến đấu là như lò xo bật dậy. Mắt nhắm mắt mở, xỏ trái cả ống quần, vớ súng đạn chạy ào theo các ngóc ngách giao thông hào đã thuộc như cháo chảy. Nhưng không, thằng địch chỉ thập thò không đánh. Có chiến sĩ tức, chửi đổng: Thập thò như b... ông". Lóc cóc trở về hầm bỏ lựu đạn, thủ pháo treo trên cổ xuống, những thứ này mà bùn nước ngấm ướt tậm tịt thì còn đánh đấm cái nỗi gì? Vô tri vô giác được o bế, thịt da tươi sống của mình quên luôn. Bảo Hưng có một chiếc gương, phía sau lồng ảnh người yêu xinh xắn, tóc bồng, má lúm đồng tiền. Hưng bảo thấy lúm đồng tiền là thấy cả người em. Hễ anh ta chìa ra soi là ngay lập tức bị bao nhiêu cánh tay chộp lấy: "Cho tớ coi mặt mũi đấng nam nhi giờ có còn đầy sức quyến rũ không nào?" - "Hừ, da tới giờ bợt bạt lạnh như mắt ma!" - "Hè, bao mụn trứng cá dậy thì biến sách, da dẻ trơn tru thế mà đen đúa mới chán chứ! Các em giờ nom thấy cao chạy xa bay chạy là cái chắc!" - "Vớ vẩn! Xã tớ đi bẩy về ba, các cô chả bu bám hơn ruồi! Đui què sứt mẻ cũng có giá. Miễn cái món ta còn nguyên vẹn!".

Có lý, chuyện tào lao mở ra chuyện "ngâm tôm". Lý lên tiếng:

- Nhà tớ quê vùng cao rừng núi bạt ngàn. Đánh thế này cởi truồng thích hơn. Đỡ ủ bệnh trong người. Phát rẫy xong, tắm suối giữa rừng như thế quen rồi. Ở đây đã vào trong hầm ngủ mới tồng ngồng, chỉ như con vắt trâu bám có gì gớm ghiếc mà ối cậu che che đậy đậy. Út Hồng bẽn lẽn đi một nhẽ. Mình với mình cũng co ro... se súm. Nó đánh dứ kiểu này, mặc cởi cởi mặc, tức chết được. Cởi cho nó biết tay!

Tất cả cười ồ.

- Này Lý, cậu tuổi hổ hay sao mà ăn nói bỗ bã, ngủ ngáy như sấm vậy?

- Tới cùng tuổi với cậu Tuấn "vẩu". Cậu ta bảo chuột thì tớ biết mình chuột.

- Thế em tuổi gì? Út Hồng chen vào.

Lại phải nhờ Hưng "cận tính toán. Anh ta nâng kính lẩm nhẩm trong miệng rồi nói to:

- Em tuổi Thân. Thân là khỉ. Khỉ vàng cơ đấy! - Anh ta lại bấm đốt ngón tay: Thân, Dậu, Tuất, Hợi, Tý... - Bây giờ 1972 là năm Tý. Tý chuột. Chả trách chúng ta khoét đào hầm hố. Chui như chuột!

Trung đội trưởng Hợi cười khanh khách:

- Khỉ chuyên leo trèo nhảy nhót trên cây cũng rúc trong đất. Hổ, Gà, Rồng... tuổi gì ở đây cũng chui vào đất ngâm trong nước ráo. Đã là lính chiến chẳng tuổi nào sướng cả. Đến trung đoàn Thành Đồng của chúng mình ngâm bùn nước cũng xuống mã. Đồng thau thành đồng xám rồi!

Hưng "cận" lại nâng kính cận, chớp mắt, há miệng ngáp ngáp:

- Là đồng đen anh Hợi à. Đồng đen mẹ vàng. Công nghiệp kỹ thuật cao như ổ quay cánh quạt trực thăng của Mỹ nghe nói bằng đồng đen cơ đấy. Các cậu đi trước vào đây có nhớ ngày nào không? - Nói xong anh lại ngáp ngắn, ngáp dài.

- Bảo Hưng ơi, trước là "tú cận", bây giờ cho cậu thêm tên "tú ngáp".

- Cận ai người ta lấy quân?

- Khám tuyển mình bỏ kính. Nhớ sẵn trong đầu mấy dòng bảng chữ cái đo mắt. Cô y tá cầm que chỉ, mình nói trúng hết. Thấp bé nhẹ cân, lấy tuốt, A hoa cơ đấy!

- Bây giờ đã thấm chưa con? - Tuấn "vẩu" kẻ cả - Nay sống mai chết, cần quái gì ngày tháng mà nhớ cho mệt thêm. À, đêm qua gác có lúc hé nửa vầng trăng chẳng rõ non hay khuyết. Ở Thành Cổ này có lẽ gần một tháng rồi, các cậu ạ!

Lý ngồi từ nãy vẫn đăm chiêu, tay chống cằm, thi thoảng lại sục tay vào chân tóc gãi gãi. Bỗng mắt lóe sáng nói át cả mọi người:

- Phải cẩn thận với thằng giặc này. Nó đánh dứ là nghĩa thế nào? Chơi như trò ú tim. Quê tớ rằm tháng Tám trẻ con hay chơi trò trốn tìm này lắm. Nó không dại giơ đầu chịu đánh. Có lẽ lại chơi trò mà ta không có khả năng đánh lại. Tiếp tục ăn hiếp bằng phi pháo. Săn con lợn lòi ở rừng nó cũng biết giả vờ chết để mình tới gần là ăn răng nanh dài nhọn của nó ngay! - Lặng đi một lát anh nói tưởng bâng quơ - Sắp rằm tháng Tám rồi, mẹ ơi!

Trăng sáng mờ mờ qua một lớp mây. Mưa cũng đã vãn bớt về cường độ xả nước. Tối nay từng tốp sinh hoạt. Có cán bộ, nghe mang máng ông Tư Phiến xuống nắm tình hình đơn vị. Tranh thủ ông nói chuyện thời sự với từng tốp nhỏ. Mang danh trung đội, đại đội, gom lại cũng chẳng còn mấy quân số. Lính ta được ngủ cũng tam no con mắt. Riêng Hưng "ngáp" vẫn ngáp hoài. Có thể mắt và miệng anh đã thành tật quen ngáp vặt. Anh ngồi vào một góc khuất ngáp cho đã. Trong khi chờ đợi ông Phiến còn đang tiếp xúc với tốp khác chưa đến, y tá hướng dẫn thêm cách băng bó trong nước bẩn để tránh nhiễm trùng. Rồi cách làm cáng bằng cách ghép hai áo quân phục đóng khuy xỏ hai đòn khênh qua ống tay áo. Diễn giả vẫn chưa tới, anh em xùy Út Hồng hát. Giống như chiến đấu, việc này em mạnh dạn khác thường. Em thử giọng rồi cất bài ca "Da anh đen để má em hồng" do chiến sĩ trong sư đoàn tự biên tự diễn. Mỗi câu như mật rót vào tâm tư người linh gửi gắm cô gái thôn dã. Em lại múa rất dẻo. Dưới ngọn bấc cháy trong đĩa mỡ lợn, các ngón chân em xiết nhẹ lướt trên sàn trải ni lông, hai bàn tay cuộn tròn rướn theo thân hình như cánh chim dang rộng vươn lên trời cao. Ánh sáng chập chờn khi tỏ khi mờ trông em càng huyền ảo. Câu hát vừa kết thúc em được hoan hô bằng những cái véo nhẹ vào bọng chân, vào mông và cả những cái hôn đánh chụt vào má thúc giục hát tiếp bài nữa. Hồng hát tiếp "Bộ quần áo giáp" ca tụng bộ quân phục chuyên để mặc khi ngủ dậy lội ra chiến hào. Khi khô bộ quần áo này cứng như mo nang. Búng mạnh một cái bùn gẫy ra từng mảng rơi lả tả chẳng khác gì ta bẻ bánh đa nướng giòn. Lính ta gọi "quần áo giáp". Vui vẻ trẻ trung thế đấy chứ có phải tránh đỡ được đạn đâu. Trời ơi, từ cái miệng nhỏ duyên dáng của Hồng luyến láy âm từ rung tới từng sợi dây thần kinh, âm vang nghe sáng cả căn hầm. Một cậu tinh nghịch, chắc là lính trinh sát hay thông tin mới có đèn pin tự tạo bấm vào tiếng ngân vừa dứt, ôi chao, họ muốn xem hai lúm đồng tiền bên khóe môi em cười. Thực tình em cũng không đẹp như tố nữ đâu. Ở cái vũng một giới tính này tâm lý con người cảm khai nhân lên nhiều lắm.

- Em là bông hoa bốn phương gửi đến cho các anh? - Sinh viên Hưng "ngáp" kêu lên. Tôi xin hát tặng các bạn "Chiều Mát-xcơ-va".

Ôi, nghe mông lung da diết làm sao? Không gian bỗng va vời vợi không còn vách hầm nào ngăn cản được. Vừa lúc ông Phiến đến cùng trung đội trưởng Hợi. Ông nói chuyện vui về hội nghị Pa ri đã qua kịch bản của Mỹ đòi ngồi họp bàn vuông chứ không bàn tròn, trải khăn xanh ô-liu chứ không khăn màu hồng. Nay hội nghị đang đi vào thực chất. Nhất định Mỹ sẽ phải rút quân dưới là cờ "thể diện" Việt Nam hóa chiến tranh. Cả thầy và tới đánh không xong. Thầy rút, liệu tớ làm nên trò trống gì? Đi vào giai đoạn chót, sự điên cuồng của Mỹ phải hết sức đề phong. Mặt trận Quảng Trị rất quan trọng. Mục tiêu chiến dịch phòng ngự của đơn vị ta mang ý nghĩa chiến lược. Ở hội nghị Pa-ri, lưỡi của các nhà ngoại giao ta có gang có thép hay không là nhờ ở chiến thắng nơi chiến trường, đầu có ngẩng cao hay không là nhờ ở các đồng chí chiến đấu bảo vệ Thành Cổ này?

Ông nói vắn gọn, đanh thép, hùng hồn rồi kết thúc nhanh bằng đề nghị gặp trực tiếp mấy chiến sĩ theo danh sách ông lựa chọn. Gặp riêng Lý, cậu ta bảo: "Em người dân tộc Tày họ Vi, nghĩ thế nào em nói thế ấy. Sao mình lại bảo vệ Thành Cổ ngập nước này? Sớm mai sáng trời thủ trưởng sẽ thấy rất rõ một vùng đồi rộng lắm. Chắc chắn ở đó không úng ngập như ở đây. Theo em nhìn trong tầm mắt chỉ dăm bẩy cây số, sao ta không ra đó phòng ngự? Phản công như hồi em ở Cánh Đồng Chum cũng dễ... Đừng nghĩ em sợ chết. Sợ chết cũng đã ở đây mấy chục ngày đêm rồi. Chết đứng tay đôi với giặc còn hơn chết khổ ai thế này?...".

Còn "tú" Hưng nâng kính cận lên rồi quay tròn kính trên mấy đầu ngón tay. Anh chậm rãi:

- Anh em hy sinh nhiều quá. Để cho hội nghị Pari ư? Tôi không tin như vậy. Giữ Thành Cổ này chắc còn nhiều ý nghĩa. Tôi vào đây chưa đầy tháng. Cựu binh có kinh nghiệm chiến đấu còn rất ít dành cho chiến đấu. Lớp lính mới thay nhau đi đào huyệt chôn cất đồng đội. Chết bom, chết đạn pháo, chết sập hầm, chết nhiễm trùng... Tôi học địa chất mỏ không hiểu về quân sự. Tôi chỉ nói sự thật. Ta lập trận địa ở đâu mà bảo vệ được mục tiêu, tiêu diệt được nhiều sinh lực địch thì có trao tay cờ lê, mỏ lết cho Kít-xinh-giơ, hắn ta cũng không dám tháo ốc vít rời bỏ ghế hội nghị. Hàng ngày bọn tôi nhìn vùng đồi phía tây Thành Cổ này mà thèm. Nhưng tôi như ếch ngồi đáy giếng, cạn nghĩ, đành chỉ ước ao được ra đó mà tay bo với địch. Chết à? Ai chẳng sợ? Nhưng khi cần thì chết cho ra chết. Chết mà để nó lấy phi pháo vít đầu mình, ức lắm!... Tôi viết sẵn một lá thứ. Thủ trưởng cứ xem rồi gửi giúp cho người yêu của tôi. Chỉ xin thủ trưởng một chiếc tem.

"Tú cận" nói một thôi một hồi. Anh em hỏi dò cuộc gặp riêng. Lý "tồ" thuật lại tất những điều mình bộc lộ. Còn Hưng lảng tránh phần gửi thư.

Trước khi rời tiền duyên trận địa, ông Phiến có nhiều lần gặp Hợi. Ông và gia đình Hợi đã có mối quen biết từ gần hai mươi năm trước. Lúc ấy Hợi đã bẩy tuổi đang ở vùng địch hậu. Sau khi xóm làng bị quân viễn chinh Pháp cho xe ủi san bằng bình địa, bố Hợi làm một túp lều để ở, kết duyên cùng một thiếu nữ trong làng. Cô xinh duyên dáng, càng nhìn lâu càng ưa. Trong xóm ngoài làng thầm thì với nhau đều khen được cả nết cả người. Bố mẹ cô gả chồng sớm vì sợ thằng Tây đồn trưởng dòm ngó, bọn binh lính dưới quyền hắn chòng ghẹo. Hợi chào đời được sáu tháng, ông bố xin vào bộ đội Cụ Hồ, được chính quyền bí mật của ta đưa ra vùng tự do. Ông được biên chế vào Đại đoàn 312, ở tổ trinh sát cùng Tư Phiến do đội trưởng Nguyễn Văn Lư chỉ huy. Ngày Hợi tình nguyện viết đơn xin ra chiến trường, ông Phiến có về địa phương nghiên cứu "giới trẻ với cuộc kháng chiến chống Mỹ vừa đánh vừa đàm". Tình cờ gặp lại bạn cũ cùng chiến tuyến trong chiến dịch Điện Biên Phủ, sống chết có nhau, cùng nướng củ sắn lùi chia nhau lúc đói lòng. Khi ấy quân ta chuẩn bị đánh Him Lam nhưng nắm tình hình cụ thể của địch rất ít ỏi ở cụm cứ điểm này. Đội trưởng Lư dò biết địch có lập một tổ tiền tiêu tuần tra lùng sục, đề phòng ta vào trinh sát xung quanh Him Lam. Nắm chắc quy luật đi lại của địch, đội trưởng Lư cho anh em đột nhập sát chân cứ điểm, ẩn nấp trong các cụm rơm rạ trên ruộng đồng bào Thái mới gặt lúa xong. Tờ mờ sáng địch mò tới. Anh em nhất loạt nhảy ra. Địch bị bất ngờ hoảng loạn. Tổ trinh sát chụp bắt được ba tên Âu Phi trong đó có tên quan hai Giắc-cơ. Tên này đã cho bị chỉ huy chiến dịch biết rất nhiều về bố trí binh hỏa lực, quy mô trận địa công sự vũng chắc. Giắc-cơ còn khuyên ta không nên đánh vào Bê-a-tri-xơ, tên địch còn gọi cụm cứ điểm Him Lam. Theo hắn ở đây hỏa lực rất manh, có súng phun lửa, có máy ngắm la-de nhìn rõ mục tiêu bắn trong đêm tối, có hàng rào dây kẽm gai xen lẫn bãi mìn dày đặc... Bố Hợi và Tư Phiến cùng dự trận phục kích táo bạo này, đều lập công xuất sắc. Không ngờ ngày Hợi nhập ngũ đã mang đến cơ hội trùng phùng. Tay bắt mặt mừng cùng nhắp chén rượu nồng đồng quê, ông bố Hợi kể:

- Nó đã quyết thì không ai ngăn được. Sinh ra tôi biết tính nó. Đem chuyện lấy vợ ra để lưu chân nó đi đợt sau cũng không xong. Bướng lắm! Kia kìa, con trâu mộng cày giỏi nhất làng này đang gục gạc sừng đôm đốp vào toang chuồng trước đây dữ tợn lắm. Tập cày cho nó khó hơn đánh vật, tôi cũng đành chịu. Thế mà thằng Hợi thuần phục được, bác xem có giỏi không? Con trâu giật đứt chạc cày. Nó hung hăng xông vào đánh chủ. Thằng Hợi nó sang trái sang phải, bất ngờ tóm được mũi trâu ghì xuống. Mình cũng chỉ dạy nó vài miếng võ trinh sát xưa. Không ngờ nó nhanh nhẹn, khỏe như vân đến thế. Con trâu bị gí đầu chả khác gì Tôn Ngộ Không bị vòng kim cô khóa trên đầu, nó chịu phép. Xỏ chạc mũi vừa bỏ tay con trâu đã lại thách đấu. Thằng Hợi nhảy phắt lên lưng, con vật lồng lên đá hất hai chân sau chồm chồm. Tôi cứ tưởng thế nào cu cậu cũng ngã. Không ngờ nó kẹp chặt hai chân vào bụng trâu, một tay nắm túm da lông cổ, tay kia gò chạc mũi. Con trâu thở dốc một lúc sau mới chịu đứng im. Hợi nhảy xuống đứng đối diện với con trâu hai mắt đỏ lừ. Hai bên còn chọi mắt gờm gờm... Thế rồi trâu chịu tập cày. Bác xem tính cách thằng Hợi cháu bác như thế, tôi đành chịu không cản nổi bước chân con.

Tư Phiến đã tâm tình với Hợi khi ngủ chung hầm. Lúc này ông mới biết chuyện Hợi với Quyên là sắp đặt để vui lòng ông bố bà mẹ ngày ra đi. Ông thầm nghĩ "hổ phụ sinh hổ tử", cha nào con nấy.

Nghe tiếng thở đều đều rất mạnh của Hợi, tiểu đoàn trưởng cảm thấy chàng thanh niên này tràn trề sức sống. Khoác chăn ngồi lên ông xem Hợi ngủ. Phải đến một tiếng đồng hồ ông mới lặng lẽ nằm xuống. Nước mưa thấm từ nóc hầm nhỏ tý tách. Ông đếm từng giọt, mong cơn ngủ ập tới nhưng đã đếm cả ngàn lần hai mắt vẫn trơ ra không sao ngủ được. Tiếng thở của Hợi âm trong ba vách hầm thoát ra cửa hầm đang mưa tầm tã.

Dự đoán diễn biến chiến trận của cấp trên qua nhiên chính xác. Bộ đội được tập luyện ngay theo phương án tác chiến mới. Nhưng cũng có điều bất cập, chưa lường hết. Địch sẽ thả bom khoan mong đánh sập hầm ngầm. Đơn vị tập theo phương án sơ tán rộng. Bộ phận cần thiết mới ở lại trong hầm kiên cố. Lính chúng tôi tản ra tận vành đai ngập nước giáp với nơi địch thường triển khai quân mỗi khi tấn công Thành Cổ. Yêu cầu phải thật bí mật, bất ngờ. Hễ địch sử dụng bộ binh tấn công kết hợp với oanh kích của phi pháo thì coi như một cơ hội lập công, một dịp hiếm có để trả thù cho đồng đội hy sinh. Chúng tôi nắm tay nhau hứa hẹn, ăn thề bằng những cái hôn chùn chụt lên má nhau và cả lên môi nhau. Bằng những cái ôm nâng bổng nhau lên. Bằng ánh mắt sâu thẳm. Tuyệt nhiên không có một lời nói nào. Không ai bảo ai đều mặc quân phục chỉnh tề.

Thấp thỏm chờ đợi. Giờ nào địch đánh? Căng thẳng hơn cả khi xung phong, khi ta xung hữu đột trong cứ điểm địch chiến dịch trước.

- Út Hồng ơi, em có vãi đái không đấy?

- Không, quen rồi!

- Nước uống nhắp ướt môi thôi nhé. Khát quá, anh cho em liếm mồ hôi. Giương lê sẵn lên đi!

- Vâng!

Hưng "cận" thôi ở đội chôn cất. Anh được ra tuyến giáp địch. Tuổi đời tuy hơn cựu binh nhưng anh "tú" vẫn là tân binh. Hưng tếu táo:

- Mình thấy nóng nóng ở trong quần. Rồi bong bóng nổi lên mặt nước.

- Có con cá chép to chộp được, mình cậu xơi hết cái đầu. Mút thế gì mà không đánh "bỉm".

Bốn tiếng đồng hồ trôi qua. Bụng đã thấy lép, sôi réo ùng ục. Mặt trời lên bằng cây sào nhuộm đỏ ửng nước phù sa. Hôm qua sớm hơn tầm này chúng đã đánh bom chùm, bom khoan. Đánh hết đợt này đến đợt khác. Thành Cổ biến dạng liên tục. Tiếng nổ rền rĩ. Không còn gì để cháy. Đất đá, gạch, nước tung lên. Máy bay phản lực gầm rú bay như quạ đen đặc bầu trời. Phè phè loại cánh quạt chỉ điểm. Đứng trong nước dưới những cành cây lơ phơ mỏi võng cả lưng vẫn không thấy bộ binh địch. Nó cũng chán cảnh đánh vờn, vừa thăm dò vừa làm cho đối phương căng thẳng, mệt mỏi. Nó cũng cú lắm nhưng ra quân lần nào cũng bị thiệt hại nặng nên cũng ngán hay đằng sau lại có một âm mưu gì mới? Bầu trời bỗng quang đãng không còn một bóng máy bay nào. Lệnh không rời trận địa. Các đài quan sát và trực chiến cảnh giác cao độ. Đội cứu sập, cứu thương khẩn trương nhiệm vụ theo phân chia khu vực đã phân công... Chợt pháo hạm biển Đông dồn dập giội bão lửa. Mọi lần chúng đánh pháo trước, lần này chúng đảo ngược mong đối phương còn ai sống sót từ trong hầm hố chui ra thu dọn hậu quả sẽ bị ăn quả đắng chăng? Còn hôm nay có diễn ra như hôm qua không?

- Gần trưa rồi, em buồn ị quá.

- Lõng bõng nước thế này ị ở đâu?

- Lạnh bụng à? Cố mà nhịn. Nó đánh phá là khỏi.

Từ phía cửa biển Thuận An có tiếng ì ì rất nặng. Pháo đài bay B52 chăng? Nghe bay thấp không giống B52 ngày đêm nhiều lần vãi bom xuống ô vuông ngôi thành này. Kia rồi, từng chiếc một lộ ra chầm chậm, lừ lừ tiến vào. Nó không cần nấp trong mây. Giá có cao xạ thì với tới được. Nhưng nước ngập thế này bố trí ở đâu! Nó cứ lù lù bay tới. Hàng dọc chiếc một. Ức không chịu được. Bụp, một phát nổ giống như gõ thúng. Chiếc dù lớn tung ra. Một quả bom to đùng như con trâu mộng đen trùi trũi treo lơ lửng. Bom rơi xéo lừng lững hạ dần độ cao. Trông to quái dị. Đuôi bom xé không khí càng xuống thấp càng rít chói tai. Căn theo chiều gió, tính toán chi ly trọng lượng và tốc độ rơi nhằm chân móng lũy trường thành. Chà, bom lớn đến cỡ này thì đúng là chưa lướng tới. Bọn tôi bịt tai. Chờ khoảnh khắc tiếng nổ dữ dội chưa từng có trên chiến trường. Quả một rồi quả hai... Nhưng không, tiếng nổ om trong lòng đất ục một cái rung động mặt nước, sóng dồi lên một chút, thế thôi. Có lẽ ở giữa túi bom, tiếng nổ nghe không lớn chăng? Cánh lính hình dung chắc nổ na na như nghe kể chuyện ta kết liễu đồi A1 Điện Biên Phủ. Tiếng nổ làm hiệu lệnh tổng công kích sào huyệt cuối cùng của tướng Đờ Cát nhưng nhiều mũi tiến công không nghe thấy gì cả.

Sau trận bom có sức công phá lớn này, chiến tranh tâm lý lại lên cơn sốt. Các bạn ơi! Đành lòng chúng tôi phải mời các vị xơi bom siêu lớn mới chở từ Hoa Kỳ sang. Loại năm tấn, mười tấn cơ đấy. Chân móng lũy tường thành sẽ bị khoét rỗng. Đừng ngoan cố để chịu chết sập, chết đè, chết bẹp gí như ép mật, ép mỡ. Hãy chạy sang hàng ngũ quốc gia. Chiến dịch "Vạn Đại Phong Lôi" sắp mở. Bom siêu lớn sẽ giúp cho Việt Nam hóa chiến tranh đại thành công. Hòa đàm ở Pa-ri, Hoa Kỳ đang ở thế thượng phong. Ở miền Bắc quê hương các bạn, máy bay chiến lược B52 đang oanh tạc đến cửa ngõ Hà Nội rồi. Các bạn không tin hãy mở các đài phương Tây mà nghe.

Cấp trên cho biết loại bom này quả lớn nhất bẩy tấn. Hố bom khoét sâu to rộng có thể nhốt cả chục con voi chúng tôi đã gặp trên đường Trường Sơn vận tải quân dụng cho chiến trường.

Thực sự anh em trung đội tôi đã có dấu hiệu mệt mỏi lắm. Bộ binh hai phía trận tuyến giống như hai con gà chọi muốn nghển cổ lên chọi tiếp nhưng cứ rúc đầu vào cánh nhau thở phì phò, rình nhau sơ hở đá tiếp. Mệt mỏi muốn ngủ coi như được mơ tiên thì nay phát sinh ngồi hí hoáy viết thư. Thực ra Hưng "cận" không phải người đầu tiên có thử gửi tiểu đoàn trưởng Phiến. Trước đó chẳng ai để ý đến mà thôi. Cái tâm lý thà chết đứng chứ không chịu chết lép vế, chết bị hà hiếp, không mấy chút hào hùng này đã day dứt, đè nặng. Không nói thẳng như Lý "tồ" hay Hưng "cận", thường ẩn sau dạng cuộc sống ngập ứng khổ ải, sinh hoạt không còn là con người quá lâu trong điều kiện không bình thường. Có khi kêu ca pha chút giễu cợt. Có khi ẩn dụ cười ra nước mắt. Chí lý phải nói cái sự này dai dẳng, nặng nề, khó cân đong nặng nhẹ do bom đạn hay do ngâm mình trong nước. Kể cả chuyện Bà Triệu đánh quân Ngô thắng như chẻ tre. Bà dồn giặc vào thế bí buộc chúng phải cởi truồng. Quân của bà phần đông là nữ binh xấu hổ che mặt. Thế là quân giặc ào lên, quân bà phải bỏ chạy. Liệu chúng mình cởi truồng, giặc Mỹ có chạy không? Trệu trạo tếu táo cả chuyện dã sử.

Địch đóng giả dân mon men thám báo tình hình trận địa. Chúng tôi tóm được ba tên đều khai muốn đánh giá sức chiến đấu của đối phương sau trận sử dụng bom siêu trọng.

- Ông đeo kính cận cũng phải vô đây chiến đấu?

- Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh. Cận cũng đánh chứ sao!

- Nghe nói ngoài các ông đói bẩy người đu một cọng đu đủ không gãy, vô trong ni xâm lược lấy ăn. Sao các ông sống cực vậy mà vẫn khỏe?

Mấy chúng tôi cười ồ. Hưng "cận" đưa bi đông bảo anh ta uống nước. Tay này nhấp một hụm, liếm mép.

- Ồ, nước đường!

- Nam Bắc một nhà đều là con cháu vua Hùng, đều là dòng dõi Bà Trưng, Trần Hưng Đạo, Lý Thường Kiệt. Sao lại xâm lược trong đó? Ta xâm lược ta à? Chỉ có giặc Mỹ xâm lược tàn phá đất nước ta thôi. Mỹ thua, Mỹ về nước Mỹ. Các anh thua về đâu?

Bọn chúng gục đầu. Chờ giải thám báo đi khuất. Tuấn "vẩu" vỗ vai Hưng "cận" bả lả: "Cho cậu đi Pa-ri ăn nói được đấy!". Hưng đai lại: "Cậu thích hả? Tớ nhường!". Tuấn móc máy: "Ở đây đánh kiểu này, toi!".

Toi là toi thế nào? Hợi gạt nước đi tới, tay cầm eo một con ếch to bằng cái đĩa nhỡ. Chân nó soải dài ra đạp liên tục. Anh giơ cao con ếch góp chuyện: Thế các cậu có nhớ sư đoàn mình thời đánh Pháp có đại đội hai anh hùng. Anh hùng lấp lỗ châu mai Trần Cừ, anh hùng xung kích Trần Can phất cờ dẫn đầu đánh cụm cứ điểm Him Lam mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ. Kết thúc chiến dịch bắt tướng Đờ Cát, đại đội này chỉ còn ba cựu binh. Đại đội mình số cựu binh còn gấp mấy cơ đấy... Mình cũng chẳng thích gì kiểu đánh chôn chân chịu trận để nó ăn hiếp bằng phi pháo thế này. Mừng đến giờ không ai ỉa chảy, kiết lỵ, thương hàn... Còn ghẻ, nước ăn chỗ kín chỗ hở, cái bệnh ngoài da ấy sá gì! Các cậu cứ gãi cho sướng. Như Tuấn "vẩu" gãi bắn cả đạn ra, chà chà!

Mọi người cười ồ. Út Hồng nhỏ nhẹ:

- Cho em con ếch.

- Để làm gì?

- Mặt trận im ắng thế này cũng ơn ớn. Em buộc ở cửa hầm cho nó kêu oàm oạp đỡ căng thẳng.

- Nghe cũng hay. Nhưng thôi, không cho đâu! Họ hàng nhà ếch ở Thành Cổ này chết cũng nhiều. Đang mùa sinh sản, anh thả nó trên nóc hầm ngủ của em. Liệu có thức để nghe chúng gọi nhau yêu đương hay lại nhíp mắt ngủ mất.

Tất cả cười vui vẻ. Con ếch nhẩy cẫng khỏi tay Hợi buông ra tiếng kêu ộp ộp. Tiếng ếch vang xa vượt ngôi Thành Cổ trống huếch trống hoác. Chẳng thấy con cái nào đáp lại. Nước ngập mà không một đàn nòng nọc bơi ngoe nguẩy đuôi. Sự trống vắn lặng. Đã mấy ai được thưởng thức cái tĩnh lặng nôn nao khó tả này. Vừa thú vị, vừa tạo ra một linh cảm sắp xảy ra cái gì ở chiến trường này đây.

Tuấn "vẩu" nói trống không, vẻ bực bội:

- Sao lại đưa Then xuống ở cùng bộ phận nuôi quân? Nó cũng nhập ngũ với bọn mình đấy. Nó xấu xa thì cũng phải che đậy, giúp nó chứ. Ai báo cáo vụ việc này lên trên? Nó chẳng có tội gì cả. Chẳng qua cha mẹ sinh ra thần kinh nó yếu kém mà thôi!

Hợi ngẩn ra về thái độ bốp chát của Tuấn. Anh chậm rãi:

- Tôi chịu trách nhiệm về vấn đề này. Nếu quả thật Then rồ dại dọn xuống hầm kiên cố cũng có lợi cho cậu ta. Hoàn cảnh ở bộ phận anh nuôi có thể giúp cho Then qua được chứng hoang tưởng quá mức. Chúng ta đã hết lòng giúp Then, chiến đấu thay cho Then, không có gì phải ân hận về tình nghĩa đồng đội ăn ở với nhau hơn cả bát nước đầy. Vả lại, có còn cách gì giúp đỡ tốt hơn nữa không? Tuấn thương bạn, mình thông cảm! Mình còn là đồng hương cùng tỉnh lại không thương Then sao? Để đồng chí ấy lánh ra phía sau trận địa, tôi yên tâm hơn!

Lý "tồ" chém mạnh tay làm nước bắn tung tóe ướt hết mặt mũi mấy người chung quanh:

- Không điên dại đâu. Sống cùng hầm tôi biết. Vẫn ăn uống tốt lắm. Chỉ râu dài ra thôi!

Mọi người nhao nhao ý kiến. Út Hồng lanh chanh:

- Giả vờ gì mà thật đến thế được? Lại còn hát chẳng ra nhịp phách gì cả.

"Trái tim quả lắc đồng hồ... Boong boong boong".

- Boong boong hay bom bom. Nghe cũng ứ văn ớ lắm!

Hợi cắt đứt sự ồn ào. Anh giơ bàn tay ra hiệu im lặng:

- Đêm nay tân binh bổ sung. Chúng ta không nên để anh em mới đến chứng kiến cảnh không hay này. Đây là lệnh của cấp trên, đừng ai ý kiến ra vào làm gì nữa. Hãy tập trung giúp anh em mới đến làm quen với cách sống, tiếp nhận kinh nghiệm chiến đấu bảo vệ bằng được trận địa!

Qua một ngày bị sốc. Hợi im như thóc sau trận bom siêu trọng. Trên môi không một nụ cười. Giờ anh đã lấy lại thăng bằng. Nhìn lại anh thấy đã nén mình thế mà vẫn xốc nổi, chưa thật chín chắn. Đã đinh ninh tự dặn mình dẫu tức ngang hông, tức nghẹn cổ, cũng không được bột phát nóng nẩy, vội vàng. Sểnh chân còn đỡ được, lỡ miệng chữa làm sao? Thế mà bây giờ cũng phải ân hận thấy hầm đồng đội bị bom siêu trọng đánh tung lên, hầm sâu bị bẹp gí xuông, trước con mắt đồng đội đang nhìn anh để định hướng tinh thần, trời ơi, tại sao lại nói năng như vậy? Tại sao lại giơ tay vạch trời cao, dậm chân bình bịch xuống đất nắm cổ áo mình lôi lên thét lớn:

- Ức muốn cắn lưỡi chết!

Anh hùng ư? Ngàn lần không! Chết thế hay ho gì! Đành rằng kẻ thù tàn bạo ăn hiếp bằng không tặc cũng hèn hạ lắm. Lấy gươm đọ tay không, lấy súng bịt miệng, hèn hạ lắm! Vênh váo gì kiểu ấy! Sao không nhổ toẹt một bãi nước bọt mà nói với anh em rằng:

- Ta sẽ có cách cho nó một bài học đau đớn, đắt giá, nhớ đời. Giương lê lên các đồng chí. Mối thù này trận tới chúng ta sẽ ra tay!

Thật hiếm hoi có thời khắc được ngồi cửa hầm xem mưa. Ở ngoài Bắc tháng tám nắng rám quả bưởi. Còn ở đây trời mù mịt mây. Không một ánh mặt trời. Phi pháo của địch cũng câm lặng bất ngờ. Sông Thạch Hãn chìm trong nước mênh mông. Ngày sang đêm giọng mưa ồ à ào ạt nghe nản cả trời đất.

Phút thư giãn trong mắt Hợi vời vợi trông ra phía xa lắm. Một cây cổ thụ khi mờ khi tỏ. Sao mà giống cây đa đầu làng ở quê đến thế! Vòm cây cũng tròn tròn nhô cao một cái chóp. Chỉ một cây đa quê cha đất tổ ấy thôi mà bao nhiêu chuyện cổ tích, hay có, dở có, người sống và ma mị đều có cả. Quê hương là chùm khế ngọt. Hợi mỉm cười nói nhỏ trong gió: "Quyên em ơi! Em đang làm gì? Chúng mình chắc chẳng ủng ỉnh em nhỉ!?". Nghĩ cũng lạ người ta trút tội vợ chồng ủng ỉnh tại con đường tẽ đôi, đổ lỗi cho cây đa sao lại đứng ở ngã ba này.

Tiếng bom rung chuyển. Mặt nước nổi sóng lừng. Những cột nước tung cao. Không phải bom tọa độ. Chúng nó đi đánh ở đâu về còn bom quẳng xuống đây cho nhẹ, đảm bảo hạ cánh an toàn xuống tàu sân bay ngoài biển khơi. Chiến tuyến phòng ngự liên hoàn từ đông sang tây của mấy sư đoàn, Thành Cổ chỉ là một mắt xích trong thế trận chung. Mặc bom, Hợi vẫn không dứt nguồn cảm hứng. Bao kỷ niệm tràn tới. Trời ơi, quê hương là thế này ư? Mẹ có còn ở chiếu chèo thôn không? Mẹ vẫn chèo đò qua sông lấy tiền cho con đi học như ngày xưa chứ, mẹ ơi! Anh nhớ lại cảnh quỳ xâu cá vào dây, vỗ hai tay vào vú mình, cười sung sướng: "Chử Đồng Tử của em đây! Nào Tiên Dung cùng quỳ xuống đi!".

Chao ơi, xa rồi! Từ đây về quê hơn nửa nghìn cây số, Quyên ơi tắt lửa tối đèn nhớ chăm sóc mẹ giúp anh nhé! Mẹ ơi, đừng buồn! Thế nào Mỹ cũng phải ngừng ném bom miền Bắc. Ông Phiến nói cặn kẽ lắm, con tin! Anh bâng khuâng như ru hồn mình trong màn mưa xa lắc.

Út Hồng, Bách "còm", Lý "tồ", Sáng "lém" đến sau lưng lúc nào mà anh không hay biết. Út Hồng hô:

- Hen-sớp!

- Út, giỏi nhỉ! Bắt anh giơ tay lên à? Không còn Mỹ cho em bắt đâu!

- Nó vẫn chỉ huy đứng sau quân ngụy. Vớ được nó, em phải bắt "Hen-sớp" như anh Vinh "Ô-lê-manh" tướng Đờ Cát!

- Ngồi cả xuống đây. Ông Phiến cho bánh lương khô nghe nói có côca, sôcôla trong đó. Chúng ta cùng nếm!

Hợi bẻ phong bánh ra từng miếng kêu coong coong:

- Ưu tiên Út Hồng, Bách "còm" miếng to hơn. Vắng Hưng "cận", Then "ghẻ"... giao cho Lý "tồ" giữ phần cho các cậu ấy. Nào, ta cùng cắn! Nhẹ tý một thôi không mẻ răng đấy!

- Anh vừa tương tư chị ấy phải không? - Sáng "lém" hỏi - Tương tư gì cũng phải cứng lên như sôcôla này nè!

- Mềm sao được, thằng lỏi khỏi lo! Chà, hơi đắng không ngọt phào phào như lương khô của chúng mình!

Vở mới bom khoan, bom bẩy tấn chưa dứt, địch lại mon theo kịch bản cũ. Pháo hạm và không kích bom tạ phá nốt những gì còn sót lại trên mặt đất. Hết đọt nọ đến đợt kia, liền hai tiếng đồng hồ chưa dứt. Chúng tập trung đánh phá dữ dội góc đông nam Thành Cổ. Nơi đây như một chảo lửa. Sở chỉ huy mặt trận ở hướng này. Nghe nói trước kia nó là hầm cất rượu xây bằng đá xanh sâu dưới lòng đất của tên tỉnh trưởng cũ.

Còn ở chiến tuyến của chúng tôi chỉ được "tiếp chuyện" với xe tăng địch chôn nửa chìm nửa nổi quanh bãi tha ma Hành Hoa. Đại bác trên xe tăng là là sát mặt đất bắn chiếu thẳng vào những nơi nghi ngờ có hỏa lực của đối phương. Chúng tôi nháy nhau: "Dọn đường cho bọn thủy quân lục chiến đây!". Chờ cho xe tăng nã pháo xong, chúng tôi mới từ từ theo cành cây, đội bèo Nhật Bản, có khi núp sau xác một con bò chết trương kéo đuôi nó dạt vào ụ súng.

Xe lội nước giấu sau tuyến xe tăng ào ạt xông lên. Bọn thủy quân lục chiến trên xe hò reo bắn loạn xạ. Gần quá rồi, chúng giơ hông xe cho chúng tôi phóng B40, nã đạn ĐKZ. Một chiếc khuỵu phía trước như con ngựa bất kham gục đầu xuống. Hai chiếc quay lơ bốc cháy trong biển nước. Tân binh Sáng tóc râu ngô và Mây B40 hy sinh. Chỉ còn Út Hồng. Chúng ào xuống bao vây. Hồng xả hết đạn của mình, xả tiếp đạn của Sáng. Chết, chúng cũng không lui. Chắc chúng thấy Hồng đã ở vào thế cô. Chúng nấp sau hai lần thành sắt thùng xe bắn yểm hộ cho ba tên đến bắt sống em. Tiếc cho em chưa có kinh nghiệm chiến đấu. Đạn hết. Lý ở xa hơn trăm thước đoán biết tình huống nguy hiểm của Hồng. Anh nẩy cò phát một bắn tỉa. Thằng đi đầu vật ngửa không kịp ú ớ một tiếng. Pằng, một thằng nữa hất tung mũ sắt chìm nghỉm. Một chân giơ lên giãy như ếch bị chặt đầu. Còn một tên nhanh chân đã được gò cây che khuất áp sát Hồng. Hồng đã thấy nó trong tầm tay. Còn quả lựu đạn mỏ vịt lấy được của địch trong trận trước, em rút chốt vươn thẳng người đúng dậy lấy hết sức ném vào xe lội nước. Chúng đang nấp ở đó rất đông bắn vào em. Lựu đạn trúng vào thành xe phía ngoài nổ chát chúa. Chỉ thêm nửa bước nữa thôi là trúng giữa thùng xe. Từ xa Lý chỉ còn thấy Hồng như một cánh chim từ trên gò cây bay xuống cắm lưỡi lê ngập vào họng tên rằn ri. Em nghiêng mình vật ngang cùng báng súng ngã xuống nước. Lý trông rõ mồn một. Dù chưa được xem múa ba lê Thiên Nga nhưng anh vẫn bảo: "Chim ưng về trời!". Bọn trên xe xả súng lên khắp người em. Tức điên cuồng, bọn chúng hè nhau muốn lấy xác em về hành tội, về trưng chiến thắng. Một tên hung hăng dãn nước lên trước. Lý đã tắc bụp, nó chới với hai tay chạy ngược lại. Tên lái xe hoảng loạn rồ máy tháo chạy.

Chúng tôi đưa em Hồng về trận địa cùng với Mây, Sáng và trung đội phó Hải. Thương quá biết làm sao! Chỉ có Mây được toàn vẹn thi thể. Anh Hải mất một chân từ đùi trái trở xuống. Lý bảo: "Anh sống thế nào, chết phải đầy đủ các bộ phận cơ thể như thế!". Anh và "tú cận" đi mò tới tám giờ tối mới tìm thấy. Vác về chân trung đội phó, anh em đã khâm liệm cho kịp giờ đi chôn lại mở gói ra lắp chân anh vào bọc lại. Ôi chao Hồng ơi, tiếng hát nay còn đâu giữa nơi bom đạn trùm lấp này. Da em trắng ngần có đen sạm một chút nhưng chưa có riêng một cô nào để má em hồng. Em còn trẻ quá, mười bẩy tuổi rưỡi thêm gần một tháng chiến trường. Tuấn "vẩu" lấy chăn của mình đã đắp chung với Hồng từ hôm đầu ngủ hầm cho đỡ lạnh lưng cuộn thêm vào cho em. Anh khóc rống lên khi đội chôn cất khênh em đi.

- Hồng ơi! Có anh Hải ở bên em. Có Mây cùng xã nhập ngũ với em. Nếu phải chết anh muốn ra đi cùng với em!

Do có chuẩn bị từ trước, nên tuy địch sử dụng bom khoan, bom siêu trọng nhưng thiệt hai không lớn như trận trước. Cựu binh của trung đội còn lại có Lý và Tuấn "vẩu". Lý lại giữ súng bắn tỉa có máy ngắm từ xa nên không dễ ai thay thế. Chúng tôi tín nhiệm cử "tú cận" thay thế trung đội phó Hải. So với các lớp tân binh mấy lần bổ sung vào trận địa này anh là cựu binh hơn cả. Cấp trên chấp nhận. Nhưng "tú cận" từ chối:

- Thực ra tôi không xứng đáng. Ngày ở đội chôn cất, vô tình tôi đã giáp mặt với một bạn cùng đại học khoa địa chất. Trong đêm tối, anh nói với tôi, tao đã thư về nhà viết bóng gió sẽ ra đi vào lòng đất thám sát địa tầng... Anh ấy ở binh đoàn bạn. Tôi cũng đã dao động viết thư nhờ ông Phiến gửi giúp. Đề nghị anh em cử đồng chí Tuấn.

Tất cả nhao nhao: "Viết thư là sự thường. Ở đây mà không có lúc dao động chưa phải là anh hùng". Tuấn "vẩu" cũng lên tiếng: "Tôi hay nóng nảy, trình độ kém, lốp chốp... Bảo Hưng ơi! Bổng lộc gì ở đây đâu mà ngại, gánh cho anh em đi!".

Tuy đã cử Hưng thay thế Hải nhưng thực sự trong lòng mỗi người vẫn cấn cái, hụt hẫng, chống chếnh một cái gì khó bù đắp. Nó giống như người trong thuyền gặp dòng nước xoáy chòng chành. Hưng chèo lái thế nào đây? Trong hầm đêm càng tối. Bữa cơm chiều chưa ai đụng bát đũa. Chợt góc hầm lóe lên một ngọn lửa lóa mắt. Phó Cối châm thuốc điếu cày rít long sòng sọc. Anh em thấy Hưng đặt cơm canh, bát đũa lên chỗ trung đội phó Hải vừa được cấp trên tăng cường hai ngày chưa ấm chỗ nằm. Anh úp hai bàn tay lên mặt, gục đầu vào mép sàn ngủ lẩm nhẩm nói chuyện với Hải. Rỉ tai truyền tin cho nhau, ở các hầm anh em cũng làm y như Hưng ở nơi ngủ của Hồng, Sáng và Mây. Trong bầu không khí mang màu sắc tâm linh này, hình như đồng đội quây quần đông đủ, không thiếu vắng một ai. Mà họ vừa mới ôm nhau ngủ, vừa mới nói cười, cấu véo nhau, vừa mới hát cho nhau nghe những khúc tình ca, vừa mới yểm trợ cho nhau chiến đấu... Tất cả còn đây. Hơi ấm người đi xa vẫn còn đây. Từ giọng nói đến cử chỉ cũng vẫn còn đây. Mặc cho thời khắc ác liệt của chiến trận, dường như trong lòng họ đã trả thù được một phần cho đồng đội. Họ ôm ấp mãi mãi trong tâm tưởng những kỷ niệm vô giá này.

Mấy chúng tôi gồm tân binh Quyền, Tuấn "vẩu" cùng Bảo Hưng đi nghe chuyện chiến đấu ở chỉ huy sở phía đông nam Thành Cổ. Chính trị viên đại đội mở đầu bằng một giọng dân dã đã thu hút sự tập trung chú ý của người nghe.

- Các đồng chí, ở góc đông nam Thành Cổ của chúng ta đã bị đánh liên tục nhiều ngày đêm. Pháo mặt đất, pháo hạm ngoài biển khơi đánh như gõ thúng. Máy bay B52 cũng đã từng rắc bom xuống nơi đây. Nhưng tất cả chỉ như gãi ghẻ, xây xước da mà thôi. Ở đây có cái gì mà chúng đánh phá dữ dội vậy? Hầm này xây dựng đã từ lâu. Nắp hầm bằng bê tông cốt sắt dày tới ba mươi phân. Quân Mỹ đã tăng cường kiên cố. Trên nóc và bao quanh hầm chúng còn đặt bao cát. Chúng biến nơi này thành hầm chỉ huy tiền phương tấn công quân ta, uy hiếp vùng giải phóng Quảng Trị. Chúng ta đã giành giật với địch, cướp đi cướp lại nhiều lần. Nay là chỉ huy sở của một đơn vị bạn.

Lần này chúng dùng bom khoan, bom cỡ lớn điều khiển từ xa cùng pháo binh, có thể là vua chiến trường úp xuống đây một chảo lửa. Rút kinh nghiệm những lần địch đánh trước, ta chỉ để lại trong hầm một bộ phận chỉ huy nhẹ dưới mười người. Bom đánh xô nghiêng mái hầm lấp mất cửa ra vào. Anh em mắc kẹt trong đó. Địch thám sát nắm được tình hình, chúng hớn hở tới thị sát, có cả những sĩ quan cấp cao. Tiếng gót giầy nện ình ịch trên nóc hầm. Những tràng vỗ tay nói cười hoan hỉ chúc mừng thắng lợi. Anh em dưới hầm đều nghe thấy. Lập tức người chỉ huy ra lệnh cho chiến sĩ vô tuyến điện xin cấp trên cho pháo binh bắn ngay lên nóc hầm. Một quyết định táo bạo đầy khí phách hào hùng mà chỉ có ở quân đội cách mạng có lòng yêu nước nồng nàn.

Tình hình rất khẩn trương, cấp trên lệnh hỏi lại các yếu tố bảo đảm sức khỏe cho anh em. Anh em ở dưới hầm đồng tâm báo cáo: "Xin cho bắn cấp tập ngay. Chậm, thời cơ không đến lần thứ hai. Xin đừng quan tâm đến chúng tôi. Nắp hầm dày lắm. Bom, chúng tôi vẫn sống. Đề nghị bắn ngay!".

Pháo binh ta bất ngờ dồn dập nã tới. Địch hoảng loạn chết la liệt. Chúng kêu dậy trời. Ở dưới hầm anh em ta đều nghe rõ...

Các đồng chí xem tinh thần dũng cảm và sự thông minh đã chiến thắng bom đạn. Có cách đánh tốt vẫn tiêu diệt được địch. Cần sơ tán rộng, nghi binh giỏi, cứ bộ binh mà choảng!

Tuấn "vẩu" hỏi:

- Đề nghị thủ trưởng cho biết hiện nay anh em ở dưới hầm thế nào?

- Vẫn có tín hiệu sóng điện đánh lên. Ở đấy đang diễn ra chiến sự giành giật ác liệt.

Nghe chuyện, Bảo Hưng vỗ vai Quyền:

- Một thiên anh hùng ca. Một chiến tích ngay trước mắt chúng mình mà nghe như thần thoại!

- Anh Hưng ở, em không nói được trước tập thể đâu!

- Quyền "lém" mà cũng sợ trước đông người à? Chúng ta cũng không tập trung, cần rỉ rả nói chuyện cho đồng đội nghe ở ụ súng trực chiến, ở nơi canh gác cảnh giới, miễn sao câu chuyện đều đến tai mọi người.

Câu chuyện lan rộng trong đơn vị đến cả Then đang "ngơ ngác như con nai lạc rừng" ở cùng anh nuôi cũng được Lý "tồ" kể cho nghe. Nhìn Then, anh cứ giày vò mình sao không gần gũi như thời ở Cánh Đồng Chum. Khi chiếm được cụm cứ điểm của Thái Lan, chiến lợi phẩm lóa m