CHƯƠNG 23 CÔ THỢ THÔNG NGÔN

Nếu Hồng chỉ cho biết mùa săn đầm lầy sắp mở thì Liên cũng lo ngại thật, nhưng tin ông Biên Đích ốm nặng và việc phiên dịch khó khăn của ông Mộng Lê đã làm cho mối ưu phiền đó giảm đi phần nào.

Phải đấy, cái cù lao nàng diễm lệ biết chừng nào! Phải bỏ mà đi thực là một tai họa lớn cho nàng. Nhưng nếu không chịu bỏ cái đảo con yêu ấu đó, thì làm sao mà đến gần được cái đích mà mẹ nàng đã định cho nàng theo. Nếu nàng có cơ hội giúp ích cho ông Biên Đích và ông Mộng Lê, nàng sẽ lân la gây những mối liên lạc, nhờ đó những cánh cửa có thể hé mở cho nàng bước qua sau này. Đó là một lý do được thắng thế hơn tất cả các lý do khác, thắng thế hơn cả cái buồn bị mất “giang sơn”: không phải vì cái trò chơi đó dù thích thú đến đâu vì việc săn trứng, câu cá, hái hoa rừng, nghe chim hót, thết đãi bạn mà

nàng phải chịu nhọc nhằn, đau khổ đói khát đến đây.

Trưa ngày thứ hai, đúng hẹn với Hồng, tan tầm nàng rẽ qua nhà bà Phăng Xoa xem ông Mộng Lê có cần đến nàng không. Nhưng Hồng chạy ra, cho biết sáng hôm đó không có thư từ Anh gửi đến nên không phải dịch, có lẽ đến hôm sau mới có.

Đến chiều, Liên vào xưởng làm việc được mười phút, đang lúi húi đẩy goòng, bỗng chú Quài gọi Liên.

– Lên văn phòng ngay.

– Có việc gì ạ?

– Việc gì tao không cần biết. Người ta bảo mày lên thì tao gọi mày. Mày lên đi.

Liên không hỏi gì thêm hơn vì hỏi chú Quài cũng vô ích, vả nàng cũng đoán rằng có việc cần đến nàng. Tuy nhiên nàng vẫn phân vân: Nếu là việc dịch giúp ông Mộng Lê, sao người ta gọi nàng lên nhà giấy là nơi nhiều người biết, người ta sẽ biết là ông Mộng Lê phải nhờ đến nàng.

Đứng trên thềm cao, Tạ Loan trông thấy nàng đến liền gọi.

– Vào đây.

Nàng vội bước lên thềm.

Tạ Loan hỏi.

– Mày nói được tiếng Anh à? Phải trả lời thật, không được nói dối.

– Mẹ tôi là người Anh.

– Còn tiếng Pháp? Mày nói không có giọng.

– Cha tôi là người Pháp.

– Thế mày nói được cả hai thứ tiếng à?

– Thưa ông vâng.

– Tốt. Mày đi ngay Bích Xá. Ông Vĩnh Phan đang đợi mày.

Nghe đến Vĩnh Phan, nàng giật mình và ngây người, Tạ Loan bực mình hỏi.

– Mày mất hồn à?

Nàng trấn tĩnh lại ngay và chống chế.

– Tôi không biết Bích Xá ở đâu.

– Người ta sẽ đánh xe đưa mày đến, không sợ mất tích.

Rồi Tạ Loan quay ra ngoài gọi.

– Guy Ô!

Chiếc xe ngựa của ông Vĩnh Phan để ở dưới bóng cây, tiến lại. Tạ Loan bảo bồi xe.

– Con bé ấy đây. Anh đưa ngay nó đến chỗ ông Vĩnh Phan, nghe chưa? Mau!

Liên xuống thềm, chực lên ngồi cạnh Guy Ô. Nhưng anh bồi giơ tay ngăn lại và nói.

– Không phải chỗ này. Ngồi đằng sau.

Ở lưng xe có một cái ghế con cho một người ngồi, nàng liền leo lên. Xe chạy.

Khi ra khỏi làng, Guy Ô quay lại hỏi Liên.

– Cô biết tiếng Anh thực chứ?

– Có.

– Cô sẽ làm vui lòng ông chủ. Thế là may lắm.

– Sao thế?

– Vì có mấy người thợ ở nước Anh vừa đến để ráp máy mới, nhưng họ nói chẳng ai hiểu gì. Ông chủ kéo ông Mộng Lê đến vì ông bảo ông thạo tiếng Anh. Nhưng tiếng Anh của ông Mộng Lê không phải là tiếng Anh của những người thợ máy. Vì thế hai bên cứ cãi nhau mà chẳng ai hiểu ai. Rất buồn cười. Ông chủ bực quá. Sau cùng sợ ông chủ rầy rà, ông Mộng Lê mách rằng ở máy suốt có đứa con gái biết tiếng Anh, vì thế ông chủ sai tôi tìm cô.

Guy Ô vừa nói vừa đánh ngựa chạy đi như bay.

Một lát sau Guy Ô lại quay lại hỏi.

– Nếu cô nói tiếng Anh như kiểu ông Mộng Lê thì tốt hơn hết là xuống xe luôn đi!

Rồi với vẻ chế riễu, Guy Ô hỏi tiếp.

– Dừng xe nhé?

– Anh cứ cho đi.

– Vì thương cô, tôi mới nói thế.

– Cảm ơn anh.

Miệng trả lời cứng như vậy, nhưng lòng nàng không khỏi băn khoăn vì nàng đã thạo tiếng Anh thật đấy, nhưng còn những tiếng thợ máy, không giống tiếng của ông Mộng Lê như Guy Ô vừa kể, không biết nàng có hiểu không. Mỗi nghề có một thứ tiếng riêng, những tiếng chuyên môn nàng không học đến bao giờ thì hiểu làm sao được. Vô phúc đến câu nàng không hiểu, nàng ngập ngừng, ông Vĩnh Phan lại phát tức như đối với ông Mộng Lê thì nguy lắm.

Xe đến gần nhà máy Bích Xá. Trên ngọn cây bạch dương, đã nhìn thấy những ống cao đang tỏa khói. Nàng đã biết ở Bích Xá có nhà máy sợi và nhà máy dệt như ở Mạc Quang. Và ở đây người ta còn làm các thứ dây thừng lớn, nhỏ nữa. Nhưng dù biết hay không biết những cái gì đó, không quan hệ gì. Cái quan hệ là những điều mà nàng sắp nghe nói và sắp phải nói, nàng chưa biết rõ thế nào.

Đến chỗ ngoẹo, nàng trông thấy toàn thể khu nhà máy làng này, tuy không quan trọng bằng nhà máy Mạc Quang nhưng cũng vĩ đại lắm!

Xe qua cửa song sắt, vào đỗ trước văn phòng.

Guy Ô nói.

– Theo tôi vào đây.

Rồi Guy Ô đưa nàng đến một góc phòng, ở đấy ông Vĩnh Phan đang nói chuyện với ông giám đốc nhà máy.

Guy Ô cầm mũ ở tay, thưa.

– Cô bé ấy đây.

– Tốt lắm, cho anh ra.

Không hỏi gì Liên, ông Vĩnh Phan ra hiệu cho ông giám đốc lại gần và cúi xuống. Hai người nói nhỏ với nhau. Liên đứng xa nhưng thính tai, vừa đoán vừa nghe ông Vĩnh Phan hỏi. “Con bé ấy thế nào?” và ông giám đốc trả lời “Nó độ mười hai, mười ba tuổi, trông không đến nỗi ngu xuẩn”.

Rồi ông Vĩnh Phan quay ra hỏi nàng bằng giọng nhẹ nhàng, như nàng đã nghe thấy ông nói với Hồng chứ không như giọng ông nói với các người tùng sự.

– Em lại gần đây.

Thấy thế nàng vững lòng, không bối rối nữa.

Ông hỏi tiếp.

– Tên em là gì?

– Là Lan ạ.

– Cha mẹ em làm gì?

– Cha mẹ cháu mất cả.

– Em vào làm được bao lâu?

– Ba tuần lễ.

– Em ở đâu đến đây?

– Cháu ở Ba Lê đến.

– Em nói được tiếng Anh?

– Mẹ cháu là người Anh.

– Nghĩa là cháu biết tiếng Anh?

– Cháu chỉ biết nói chuyện hay nghe chuyện bằng tiếng Anh thôi, nhưng …

– Không có “nhưng”, có biết hay không biết tiếng Anh thì trả lời thẳng.

– Cháu không biết tiếng Anh của các nghề nghiệp, có những tiếng lạ chắc cháu không hiểu.

Ông nói với ông giám đốc.

– Đấy ông Bơ Noa xem, em bé này cũng tinh đấy.

Ông giám đốc đáp.

– Vâng, ban nẫy tôi đã nói với ông là em này không có vẻ ngu xuẩn.

– May ra, được việc cho ta.

Ông tì vào gậy đứng lên và nắm cánh tay ông giám đốc.

– Em đi theo ta.

Lúc thường, Liên có tính hay xem xét những điều nàng trông thấy bên ngoài. Nhưng trong đoạn đường đi sau lưng ông chủ, nàng lại xem xét bên trong: cuộc nói chuyện với các người thợ máy mà nàng phụ trách sẽ diễn ra như thế nào?

Khi đến tòa nhà mới xây bằng gạch men trắng và xanh, nàng thấy ông Mộng Lê đang đi đi, lại lại, nét mặt kém tươi.

Liên theo ôngVĩnh Phan và ông giám đốc lên gác, vào một phòng rộng thênh thang, trên sàn để ngổn ngang những két lớn bằng gỗ trắng.

Két nào Liên cũng nhìn thấy những chữ Matter và Platte, Manchester kẻ bằng sơn mầu ở cả mọi chỗ, hoa cả mắt. Mấy người thợ Anh đang ngồi trên một cái két. Qua cách ăn mặc của họ, côm lê dạ, ca vát gài ghim bạc, Liên nhìn thấy họ có vẻ đứng đắn, nên mừng lòng vì nói chuyện với họ có thể dễ hiểu hơn là nói với những người cục mịch. Thấy Vĩnh Phan ông đến, họ đều đứng dậy. Ông Vĩnh Phan ghé về phía Liên bảo.

– Em bảo cho họ biết là em nói được tiếng Anh và họ có thể giải thích với em.

Nàng làm theo lệnh truyền. Mới nghe mấy tiếng đầu, mặt họ đang nhăn nhó bỗng sáng hẳn lên. Liên vững dạ mặc dầu đó chỉ là những câu nói thường vì nét mặt tươi cười của họ đã báo một điềm hay.

Ông giám đốc nói.

– Họ hiểu cả.

Ông Vĩnh Phan nói.

– Bây giờ em hỏi họ tại sao họ lại đến sớm tám ngày trước thời hạn định, vì thế kỹ sư phụ trách việc điều khiển họ và biết tiếng Anh mới vắng mặt.

Nàng dịch câu đó cho họ nghe rồi lại dịch luôn câu trả lời của một người thợ. “Họ bảo rằng họ ráp xong máy ở Cam Be sớm được mấy ngày, đáng lẽ phải trở về nước Anh, nhưng họ đến luôn đây.”

– Ở Cam Be, họ ráp máy tại hãng nào?

– Hãng Á Vân Liên.

– Đó là những máy gì?

Liên hỏi, họ trả lời. Lần này Liên hơi lúng túng.

Ông Vĩnh Phan hỏi.

– Tại sao em lại ngập ngừng?

– Vì có một tiếng về nghề nghiệp mà cháu không hiểu.

– Nhắc lại tiếng ấy cho ta nghe.

– Hydraulic mangle.

– Phải đấy.

Ông Vĩnh Phan đọc lại mấy tiếng đó sai dấu giọng, tỏ rằng ông đã không hiểu lúc trước họ nói gì. Rồi ông hỏi ông giám đốc.

– Ông xem hãng Á Vân Liên đã gửi hàng sớm quá. Ta không nên để mất thì giờ. Tôi sẽ đánh điện gọi ông Phát Bình về, nhưng trong khi chờ đợi bảo bọn thợ cứ bắt tay vào việc đi. Em bé hỏi họ tại sao lại ngồi không.

Liên dịch câu hỏi, một người có lẽ là cai thợ đứng ra trả lời một thôi dài.

Ông Vĩnh Phan hỏi.

– Họ nói gì?

– Họ nói những câu dài khó dịch quá.

– Cắt nghĩa đại khái cho ta nghe.

– Họ nói sàn gác không đủ sức để mang máy của họ nặng tới một trăm hai mươi ngàn cân …

Nói đến đây, nàng ngừng lại quay ra hỏi người cai bằng tiếng Anh.

– One hundred and twenty?

– Yes.

– Đúng một trăm hai mươi ngàn cân. Khi máy chạy, sức nặng đó sẽ làm sụt sàn.

– Những cây đà cao tới sáu mươi phân còn gì?

Liên dịch lời chống cãi ấy, xong lại dịch câu trả lời của bọn thợ.

– Họ bảo họ đã kiểm soát vị trí bình diện của sàn, họ thấy nó hơi núng. Họ bảo phải có người tính lại kháng lực của sàn hoặc đặt những trụ chống dưới sàn cho vững.

– Tính kháng lực, kỹ sư Phát Bình sẽ làm, còn trụ chống có thể làm ngay được. Em bảo họ thế. Phải bắt tay vào việc ngay đi, đừng bỏ phí một phút nào. Ta sẽ cho thêm thợ mộc, thợ nề đến. Họ cứ việc hỏi em, em ở đây giúp họ, họ cần gì thì hỏi ông Bơ Noa.

Liên dịch chỉ thị đó cho thợ nghe. Họ tỏ vẻ vui sướng khi nghe nói Liên sẽ làm thông ngôn bên cạnh họ.

Xong ông Vĩnh Phan bảo Liên.

– Vậy em ở luôn đây. Người ta sẽ cấp cho em tấm các để ăn và ở trong lữ điếm, em không phải trả gì cả. Nếu họ bằng lòng em, khi ông Phát Bình về, em sẽ được một món tiền thưởng.