CHƯƠNG 24 LÀM XƯỚNG NGÔN VIÊN

Nghề thông ngôn dễ chịu hơn nghề đẩy xe nhiều, phụ trách việc đó hết ngày, Liên đưa các người thợ máy về trọ tại lữ điếm trong làng. Ở đây nàng chọn một chỗ ở cho họ và cho nàng, không phải là những thứ buồng khổ, mà là những phòng khá đủ tiện nghi. Vì họ không hiểu và không nói được tiếng Pháp, nên họ muốn nàng cùng ăn với họ để dễ gọi những món ăn vừa ý. Những bữa ăn ở đây thịnh soạn hơn bữa tiệc kỳ cục nàng thết Hồng hôm qua nhiều.

Đêm đó, nàng được nằm trên cái giường thực sự, cái khăn giường thực sự, nhưng cái ngủ mãi không đến. Hễ nàng chợp mắt một tí thì nàng tỉnh dậy ngay. Nàng cố tĩnh tâm và tự nhủ phó mặc cho biến cố, không cần nghĩ nó sẽ hay, hay dở thế nào. Thế là chí lý. Đang lúc thời vận của nàng chuyển sang giai đoạn dễ chịu, cớ sao nàng lại trằn trọc. Phải gắng đợi mới được. Nhưng những diễn từ hay nhất khi mà người ta tự đem tặng cho mình thì chẳng làm cho ai ngủ được bao giờ. Bài diễn văn càng hay bao nhiêu thì lại càng làm cho ta tỉnh táo bấy nhiêu.

Sáng hôm sau, khi còi nhà máy kéo lần thứ nhất, nàng đến gõ cửa những người thợ máy để báo cho họ biết là đã đến giờ trở dậy. Nhưng những người thợ Anh bất chấp tiếng còi cũng như tiếng chuông. Sau khi rửa mặt kỹ càng, uống nước trà thong thả và điểm tâm kỹ món thịt quay bơ rồi họ mới đi làm. Liên đứng đợi ngoài hiên. Nàng thấy nóng lòng không biết bao giờ họ mới sửa soạn xong và nếu chùng chình mãi, ông Vĩnh Phan sẽ đến trước.

Sau cùng, họ ra, Liên bèn theo họ vào nhà máy.

Mãi đến chiều ông Vĩnh Phan mới cùng một ông cháu trẻ nhất đến, tức là ông Cát Minh, vì không trông được bằng đôi mắt lòa, ông dùng người khác trông cho ông.

Ông Cát Minh đưa mắt nhìn bọn thợ một cách khinh khỉnh. Lúc đó họ đang sửa soạn để ráp máy.

Ông Cát Minh nói.

– Bọn trai này làm chiếu lệ, ông Phát Bình không về thì không xong. Vả lại, là lẽ dĩ nhiên, vì cậu cho hạng “cai” kia thì giám thị họ thế nào được.

Ông Vĩnh Phan không tán thành câu phê bình đó, ông nói trái lại.

– Nếu anh đủ tư cách phụ trách việc giám thị đó thì tôi đã không phải nhờ đứa con gái kia ở máy suốt.

Sau câu nói chì chiết đó Liên thấy Cát Minh tỏ vẻ uất ức lắm, nhưng Cát Minh cố giữ bình tĩnh và trả lời nhẹ nhàng.

– Nếu cháu được biết trước là một ngày kia sẽ phải bỏ việc quản trị sang việc chuyên môn, thì cháu đã học tiếng Anh chứ không theo đuổi tiếng Đức.

– Bây giờ anh học cũng không muộn.

Ông Vĩnh Phan muốn chấm dứt cuộc tranh luận bằng câu đó, vì nếu lời qua tiếng lại thì câu chuyện sẽ có cánh bay đi xa.

Lúc đó Liên đứng nép một chỗ, không dám nhúc nhích, nhưng ông Cát Minh không nhìn đến nàng. Ông khoác cánh tay ông cậu và cùng đi ra. Liên nghĩ: Ông Vĩnh Phan thực nghiêm khắc với cháu, mà ông Cát Minh cũng hỗn xược với cậu không vừa. Trông bề ngoài, hai người thực không hợp nhau. Tại sao thế? Tại sao cháu lại không thương cậu già nua, buồn phiền và ốm yếu? Tại sao cậu lại quá khắc khổ với người luôn luôn ở bên cạnh để thay thế con mình?

Nàng đang suy nghĩ, bỗng ông Vĩnh Phan vào xưởng. Lần này ông đi với ông giám đốc. Ông giám đốc mời ông ngồi trên một cái két và tường lại công việc thợ đã làm.

Một lát sau, Liên nghe tiếng ông giám đốc gọi hai lần.

– Lan! Lan!

Nàng không nhúc nhích vì quên mất cái tên đã bịa.

Ông giám đốc gọi to lần thứ ba

– Lan!

Nàng giật mình chạy lại.

Ông Bơ Noa hỏi.

– Em điếc à?

– Thưa ông không. Tôi mải nghe thợ.

Ông Vĩnh Phan bảo ông giám đốc.

– Ông có thể để tôi ở đây, ông cứ đi làm việc.

Khi ông Bơ Noa đi ra rồi, ông Vĩnh Phan bèn hỏi Liên, đứng trước mặt ông.

– Em có biết đọc không?

– Thưa ông, có.

– Đọc tiếng Anh?

– Như tiếng Pháp. Tiếng nào cũng được.

– Nhưng em có thể đọc câu tiếng Anh xong dịch luôn sang câu tiếng Pháp?

– Thưa ông được, nếu là những câu thường, không văn chương.

– Những tin tức trong báo ấy mà?

– Cháu không dịch thế bao giờ, khi cháu đọc một tờ báo Anh, cháu không cần dịch ra tiếng Pháp cho cháu nghe vì cháu hiểu những câu người ta nói.

– Nếu em hiểu, em có thể dịch được.

– Thưa ông cháu cũng nghĩ thế, nhưng không chắc có làm được.

– Em cố gắng xem. Trong khi bọn thợ làm, em sẽ dịch một vài mục trong báo mà ta sẽ chỉ cho em. Nhưng em hãy dặn thợ khi nào cần đến thì gọi em vì em vẫn ở đây.

Ra bảo thợ xong, Liên vào ngồi cạnh ông Vĩnh Phan, nhưng cách xa một chút tỏ vẻ kính trọng.

Ông đưa cho nàng tờ báo Le Dundee News.

Vừa mở tờ báo, Liên vừa hỏi.

– Thưa ông, đọc chỗ nào?

– Em tìm phần thương mại.

Nàng tìm ở những cột chữ đen và dài, kế tiếp nhau vô tận, mãi không ra. Nàng đâm lo, sợ ông Vĩnh Phan nóng ruột hoặc cho nàng là đứa xuẩn.

Nhưng ông khuyến khích nàng. Tai của những người mù vẫn thính, nghe thấy tiếng tờ báo run run, ông biết nàng xúc động. Ông nói.

– Em đừng vội vàng. Ta có nhiều thì giờ. Vì em chưa từng đọc tờ báo thương mại bao giờ nên chậm, không sao.

– Thưa ông, quả thế.

Nàng tiếp tục tìm, bỗng reo lên một tiếng nhỏ.

– Em đã tìm thấy rồi à?

– Có lẽ đây.

– Bây giờ tìm mục: Linen, hemp, jute, sacks, twine.

Nàng tự nhiên vuột miệng hỏi.

– Thưa ông, thế ông biết tiếng Anh?

– Năm, sáu tiếng về nghề nghiệp thôi. Thế là hết, đáng tiếc.

Sau khi đã tìm thấy người mục đó, nàng bắt đầu dịch chậm chạp, ngập ngừng, ấp úng, mồ hôi toát cả ra hai bàn tay mặc dù ông Vĩnh Phan thỉnh thoảng lại khích lệ.

– Được. Ta hiểu rồi. Cứ dịch tiếp đi.

Rồi cứ như thế, nàng dịch tiếp cho đến hết.

– Bây giờ em xem có tin tức gì ở Calcutta không?

Nàng tìm.

– Có, đây rồi: “Tin riêng của bản báo phóng viên”.

– Đúng rồi, đọc đi.

– “Những tin tức mà chúng tôi nhận được ở Dakka …”

Nàng đọc tiếng Dakka bằng giọng run run làm ông Vĩnh Phan chú ý. Ông hỏi.

– Sao em lại run?

– Cháu không biết, có lẽ vì cảm động.

– Ta đã bảo em đừng bối rối. Em đã cho ta hiểu rất nhiều mà ta không ngờ được đến thế.

Nàng dịch tin tức ở Dakka nói về việc gặt đay ở trên bờ sông Brahmapoutra.

Xong, ông Vĩnh Phan lại bảo nàng tìm ở mục “Tin Biển” có thông tin gì ở Sainte Hélène gửi đi không? Chữ Anh viết là Saint Helena.

Nàng lại dò hết phần trên đến phần dưới các cột chữ đen. Sau cùng hai chữ Saint Helena nhẩy ra trước mắt nàng.

“Ngày 23 tàu Anh Alma khởi hành từ Calcutta đi Dundee.

Ngày 24 tàu Na Uy Grund Loven từ Naraingaudj đi Boulogne”.

Ông Vĩnh Phan tỏ vẻ hài lòng lắm. Ông nói.

– Tốt lắm. Ta rất bằng lòng về em.

Nàng muốn trả lời nhưng không dám nói ra sợ tiếng nói của mình sẽ để lộ sự vui cuống nên nàng im lặng.

Ông Vĩnh Phan nói tiếp.

– Ta xem em có thể giúp ta được trong thời gian đợi ông Biên Đích khỏi bệnh.

Sau khi hỏi thợ máy đã làm đến đâu và dặn họ phải làm gấp, ông bảo Liên đưa ông về văn phòng giám đốc.

Nàng dụt dè hỏi.

– Thưa ông, nàng có phải đưa tay cho ông không?

– Có chứ, nếu không thì làm thế nào mà dắt ta được. Nhớ báo cho ta biết những vật chướng ngại trên đường. Cần nhất đừng lơ đễnh.

– Ô! Thưa ông, xin ông cứ chắc vào cháu.

– Em đã thấy rằng ta có thể chắc vào em rồi.

Nàng kính cẩn cầm tay trái ông, còn ông, tay phải cầm gậy dò lần trước mặt mà đi.

Ra khỏi xưởng, thấy có đường sắt nằm ngang, nàng liền báo cho ông Vĩnh Phan biết.

Ông nói.

– Chỗ này không cần vì ta có địa đồ tất cả các nhà máy trong đầu và trong chân. Những cái ta không biết là những vật bất thần ngăn cản lối đi, gặp những vật đó, phải bảo ta hoặc dắt ta tránh sang một bên.

Không những bản đồ các nhà máy, ông có ở trong đầu, mà cả các nhân viên, ông cũng thuộc nữa. Khi ông đi ra ngoài sân, thợ thuyền tuy biết ông không nhìn thấy, nhưng đều cất mũ chào và đọc tên ông.

– Kính chào, ông Vĩnh Phan.

Ai ai, ông cũng đáp lại bằng câu.

– Chào anh Giáp, chào anh Ngân.

Ông nhớ tên từng người nhất là những người cũ, ít khi sai.

Từ xưởng máy đến văn phòng cũng hơi xa. Liên dắt ông đi thong thả. Đến nơi, Liên đưa ông vào ngồi trong một cái ghế bành. Ông cho Liên về và nói.

– Đến mai.