CHƯƠNG 26 GIỮ VIỆC VĂN PHÒNG

Bao giờ kỹ sư Phát Bình mới về?

Đó là một vấn đề, mỗi khi tự hỏi nàng lại buồn vì ngày đó là ngày cái vai trò thông ngôn của nàng ở cạnh người cai xếp chấm dứt.

Vai trò dịch nhật báo Dundee cho ông Vĩnh Phan có còn được kéo dài đến khi ông Biên Đích khỏi bệnh không, đó lại là điều nàng lo ngại hơn nữa.

Sáng ngày thứ năm, khi nàng cùng những người thợ máy đến xưởng thì đã thấy ông Phát Bình ở đấy, đang xem xét lại những việc thợ đã làm. Nàng kín đáo, đứng xa xa và không dám chen vào những câu thợ đang hỏi nhau. Nhưng người cai xếp gọi nàng đến gần và nói.

– Không có cô bé này thì chúng tôi đến khoanh tay.

Lúc đó, ông Phát Bình nhìn nàng và không nói gì. Nàng không dám hỏi rằng bây giờ nàng vẫn phải ở lại Bích Xá hay trở về Mạc Quang.

Trong khi nàng phân vân, nàng nghĩ nếu ông Vĩnh Phan đã bảo nàng đến thì cũng ông Vĩnh Phan mới có quyền để nàng ở, hay cho nàng về.

Ông Vĩnh Phan đến đúng giờ thường lệ.

Ông giám đốc dẫn vào và tường trình những chỉ thị của kỹ sư cho thợ cùng những nhận xét của kỹ sư về việc ráp máy. Nhưng ông Vĩnh Phan có vẻ không hài lòng. Ông hỏi.

– Sao con bé con lại không có đây?

Ông giám đốc đáp.

– Em đứng kia thôi.

Và ông ra hiệu cho Liên đến gần.

Ông Vĩnh Phan hỏi.

– Sao em không trở về Mạc Quang?

Liên đáp.

– Cháu chờ lệnh của ông cho mới dám về.

Ông nói.

– Phải. Em phải ở đây, để ta sai khi ta đến …

Rồi ông lại nói ngay.

– Nhưng ta cũng cần đến em ở Mạc Quang. Chiều nay em sẽ về và sáng mai nhớ đến văn phòng. Ta sẽ chỉ công việc em phải làm.

Khi Liên thông dịch xong những lệnh ông truyền cho bọn thợ, ông trở về Mạc Quang. Ngày hôm đó, nàng không được dịch nhật báo.

Nàng không lấy thế làm buồn vì ông chả dặn.

– Ta cũng cần đến em ở Mạc Quang.

Chiều đến, trên đường về, ngồi trên xe cạnh Guy Ô, nàng nghĩ không biết ông Vĩnh Phan sẽ cần đến nàng để làm việc gì. Có điều chắc chắn là nàng sẽ không phải trở lại máy suốt nữa. Còn các việc khác phải đợi, nhưng không được nóng lòng vì bây giờ nàng biết ngoan ngoãn theo con đường mà mẹ nàng đã vạch cho nàng trước khi mất: thong thả, khôn ngoan, không đột ngột, không vụng về, thì những điều gì nàng đạt được sẽ giúp nàng hy vọng được hết: vận mệnh của nàng bây giờ ở trong tay nàng, nó sẽ hay hay dở là tùy ở nơi nàng. Nàng biết như thế, nên mỗi câu phải nói, mỗi việc định làm, mỗi bước thử tiến, nàng hết sức thận trọng vì cạnh nàng không có ai để hỏi han, không người chỉ bảo.

Khi về đến Mạc Quang, nàng đi thong thả, lúc cúi xuống chân giậu hái hoa, lúc đứng bên đường trông về cánh đồng cỏ và giải ao đầm ẩn trong đám lau sậy. Lòng nàng sôi lên muốn đi cho chóng đến nơi. Nhưng rảo bước để làm gì? Nàng ghìm ngay được ý muốn đó vì nàng đã cố tập thành thói quen là không bao giờ hấp tấp.

Về đến cù lao, nàng thấy căn lều y nguyên như lúc nàng ra đi, không suy suyển chút gì.

Lúc đó còn sớm, nhà máy chưa tan. Ăn xong, nàng ra bờ ao chơi. Nàng tựa khóm lau trông ra cánh đồng. Nàng nhận thấy nàng đi vắng có mấy ngày mà thời gian đã đem đến những sự thay đổi đáng lo ngại. Trên cánh đồng cỏ không còn những buổi chiểu tịch mịch như ngày nàng mới trú ngụ tại đây. Ngày đó, khắp thung lũng này chỉ nghe thấy tiếng sột sạt thầm kín của chim chóc về tổ ở trên cành cây hay trong bụi cỏ. Bây giờ trong thung lũng có nhiều tiếng động đưa đến: tiếng hái cắt cỏ, tiếng bánh xe lăn, tiếng roi quất ngựa, tiếng người lao xao. Thực vậy, khi nàng đi từ Bích Xá về, nàng đã thấy những cánh đồng được nắng, cỏ đều chín cả. Nay mai những thợ gặt sẽ tới cắt cỏ ở khu nàng vì bóng râm nhiều quá nên chín muộn.

Không còn nghi ngờ gì nữa, nhất định nàng phải rời bỏ nơi tổ ấm này. Nhưng dù là mùa gặt hay mùa săn sắp đến, nàng vẫn còn có thể nấn ná ở đây một vài ngày nữa.

Tuy nàng đã quen giường êm đệm ấm, nàng vẫn ngủ ngon trên ổ cỏ như chưa từng xa vắng bao giờ. Nàng kéo một giấc dài đến khi mặt trời mọc mới dậy.

Nàng vào nhà máy, đáng lẽ theo các bạn đến máy suốt, nàng đi về phía văn phòng và nghĩ: vào hay đợi?

Đợi thì hơn. Nàng đứng đó đến gần một giờ. Chợt Tạ Loan đi qua và hỏi.

– Đứng làm gì thế?

– Ông Vĩnh Phan bảo sáng nay đến văn phòng.

– Sân không phải là văn phòng

– Tôi đợi lệnh gọi.

– Vào đi!

Nàng theo ông lên hiên. Đến nơi, ông ngồi xuống ghế và ra hiệu cho Liên lại gần.

– Mày đã làm gì ở Bích Xá?

Nàng kể những việc đã làm.

– Ông Phát Bình đã ra những lệnh bậy bạ hả?

– Tôi không biết.

– Mày không biết à? Thế mày không thông minh?

– Vâng, chính thế.

– Không, mày rất thông minh. Nếu mày không trả lời là mày không muốn trả lời đấy thôi. Mày phải biết mày đang nói chuyện với ai. Ta là gì ở đây?

– Ông giám đốc.

– Nghĩa là chúa nhà máy. Vì là chúa nhà máy, tất cả mọi việc đều qua tay ta cả. Ta phải biết hết, kẻ nào không vâng lời ta, ta tống cổ ra ngoài, mày phải nhớ thế.

Đó là người mà bọn thợ đàn bà đã nói đếnn trong phòng nàng trọ buổi đầu, một người ác nghiệt, một kẻ chuyên chế muốn nắm hết quyền hành trong tay không những ở Mạc Quang mà ở cả Bích Xá, Bắc Quang, Lệ Xuân, muốn đặt uy thế ngang hàng và trên cả ông Vĩnh Phan.

Tạ Loan nhắc lại câu hỏi.

– Ta hỏi mày ông Phát Bình đã làm sai lầm những gì?

– Tôi không thể nói được vì tôi không biết. Tôi chỉ có thể nhắc lại cho ông hay những câu mà ông Vĩnh Phan đã bắt tôi thông dịch cho bọn thợ người Anh.

Nói xong, nàng nhắc lại những câu đó cho Tạ Loan nghe.

Tạ Loan hỏi.

– Có thế thôi à?

– Vâng, có thế thôi.

– Ông Vĩnh Phan có bảo mày dịch những thư từ không?

– Thưa ông, không. Ông chỉ bảo tôi dịch báo cho ông nghe thôi.

– Mày phải biết nếu mày không nói thực, tất cả sự thực, sau này thế nào ta cũng biết, lúc đó “a–lê! phút!”

– Tại sao tôi lại không nói thực?

– Đó là những lời cảnh cáo cho mày đấy thôi.

– Thưa ông, tôi xin nhớ kỹ.

– Bây giờ mày hãy vào ngồi đợi ở ghế dài kia. Nếu ông Vĩnh Phan cần đến mày, ông ấy phải nhớ và cho gọi mày.

Nàng ngồi trên ghế gần hai tiếng đồng hồ không dám nhúc nhích, không dám nghĩ vì Tạ Loan cứ ngồi lù lù ở đó. Sau Tạ Loan đi chỗ khác, nàng mới thở được. Tuy nhiên nàng rất lo ngại. Lo ngại không phải vì sợ Tạ Loan độc ác mà sợ nàng không có được một đức tính kiên trì để đối phó. Những điều mà Tạ Loan buộc nàng rất dễ hiểu. Nàng phải là thám tử cho hắn ở bên cạnh ông Vĩnh Phan, để mách cho hắn biết những thư từ nàng dịch nói gì.

Đó là một viễn ảnh đáng sợ nhưng nó cũng cho nàng một tin mừng là theo phỏng đoán của Tạ Loan, nàng sẽ có thư từ để dịch, nghĩa là ông Vĩnh Phan sẽ cần dùng đến nàng trong thời gian ông Biên Đích còn ốm.

Năm, sáu lần, nàng thấy Guy Ô chạy ra chạy vào, tưởng là để gọi nàng, nhưng không phải. Một lúc sau, hắn trở về và đưa ba người thợ vào văn phòng ông Vĩnh Phan. Tạ Loan theo vào. Sau một thời gian khá lâu, ở ngoài thỉnh thoảng Liên nghe theo thấy tiếng nói to, bỗng cửa mở tung. Mấy người thợ cùng Tạ Loan bước ra. Lúc họ vào có vẻ cứng cát lắm, nhưng lúc ra, trông họ bất mãn, bối rối và ngập ngừng. Khi họ sắp xuống sân, Tạ Loan vẫy họ lại và nói.

– Ông chủ nói với các anh ngoài những câu tôi đã bảo các anh chứ? Đúng những câu tôi đã nói chứ? Nhưng ông chủ đã nói một cách không êm đềm như tôi phải không? Dù sao ông chủ nói chí phải.

– Ông không nên nói thế.

– Nên nói chứ! Tôi phải nói vì là sự thực. Tôi, tôi trọng sự thực và sự công bình, đứng giữa chủ và các anh, tôi không nghiêng về bên nào. Tôi ở chỗ của tôi tức là ở giữa. Khi các anh phải, tôi biết; khi các anh trái, tôi phải nói. Ngày hôm nay các anh trái. Những yêu sách của các anh không chính đáng. Người ta xui giục các anh. Các anh không biết người ta đưa các anh đến chỗ nào? Các anh bảo chủ bóc lột các anh, nhưng những kẻ lợi dụng các anh đã bóc lột các anh hơn thế.

Tại sao? Vì chủ đã nuôi sống các anh, những kẻ kia đã làm các anh đói cùng vợ con các anh nữa. Bây giờ các anh đã toại chí. Đó là việc của các anh chứ không phải là việc của tôi. Trong tám ngày nữa, máy mới của tôi sẽ chạy làm nhiều hơn các anh, nhanh hơn các anh, người ta lại không mất thì giờ để cãi nhau với máy, như thế rất lợi, phải không? Khi nào các anh đói dài răng mà các anh đến đây kêu van, chỗ các anh đã đầy đủ, người ta không cần đến các anh nữa. Tiền tôi bỏ ra mua máy sẽ thu về được rất nhanh. Nói qua cho các anh hiểu, đủ rồi.

– Nhưng …

– Các anh không hiểu thì xuẩn quá. Tôi không có thì giờ để nghe chuyện các anh.

Bị sa thải, ba người thợ hậm hực trở về. Một lát sau, Guy Ô gọi Liên vào. Ông Vĩnh Phan ngồi trước bàn rộng, trên bàn xếp nhiều hồ sơ, tập nào cũng có một cái chận giấy có chữ nổi ở bề trên để ông sờ đến biết ngay. Một đầu bàn có máy điện thoại.

Nàng theo vào, Guy Ô đóng cửa vào không nói gì. Nàng đứng đợi một lúc, xong nàng lên tiếng để ông biết nàng đã có mặt.

– Thưa ông, cháu đã vào.

– Ta đã nghe thấy tiếng bước của em. Lại gần đây, nghe ta. Những tai họa mà em đã kể cho ta nghe cùng nghị lực của em trong những tai biến đó làm cho ta chú ý đến đời sống của em. Không những thế, trong công việc thông dịch em giúp ta cũng như trong những lúc đàm đạo, ta nhận thấy ở em có một trí thông minh mà ta rất ưa thích. Từ ngày ta bị lòa, ta cần một người để trông thay ta, biết nhìn những cái mà ta bảo nhìn và giải thích cho ta những cái mà hắn thấy khác. Ta trông mong vào Guy Ô cũng là một người thông minh, nhưng ma men đã làm cho hắn mất trí đến nỗi đánh xe cũng không nên thân. Vậy em có muốn thay thế Guy Ô làm việc đó không? Lúc đầu, ta cho em chín mươi quan một tháng, và nếu em giúp ta đắc lực, ta sẽ cho thêm em tiền thưởng nữa.

Liên mừng quá, không nói lên được.

Ông Vĩnh Phan hỏi.

– Em không nói gì à?

– Cháu tìm câu để cảm ơn ông, song cháu cảm động quá, bối rối quá nên không biết nói gì. Ông đừng …

Ông ngắt lời.

– Ta tin rằng em cảm động vì nghe tiếng em ta đã biết. Ta rất lấy làm hài lòng, đó là một lời hứa rất thành thực của em. Bây giờ nói đến chuyện khác. Em đã viết thư cho họ hàng chưa?

– Thưa ông, không, cháu không có thể làm, cháu không có giấy …

– Tốt. Em có thể làm được. Em sẽ tìm ở bàn giấy ông Biên Đích mà em tạm thế chân, tất cả các thứ em cần dùng. Khi viết, em nhớ nói cho thân tộc biết địa vị hiện thời của em trong nhà ta. Nếu họ có thể giúp đỡ em hơn thì họ sẽ nhắn em về. Nếu không, họ sẽ để yên em ở đây.

– Cháu muốn ở đây.

– Ta cũng nghĩ thế, vì ở đây có lẽ hơn. Em sẽ ngồi bàn giấy và giao dịch với các nhân viên, em sẽ cùng ta đi thăm các nhà máy. Vậy em không thể giữ mãi bộ quần áo thợ thuyền mà ông Bơ Noa nói rằng rách rưới lôi thôi lắm…

– Thưa ông, rách rưới lắm, nhưng không phải vì cháu lười hay không cẩn thận…

– Em không phải cãi. Những quần áo đó tất cả phải thay. Bây giờ em ra két, người ta sẽ cho em một cái phiếu, em sẽ đem đến nhà bà Lan Chi may quần áo, sắm mũ giầy.

Lúc đó trước mắt Liên, ông già nghiêm nghị như biến thành một bà tiên đang cầm chiếc đũa gõ trên mình nàng.

Ông Vĩnh Phan gọi nàng trở về thực tại.

– Em có thể tự do chọn những thứ gì mà em thích. Nhưng đừng quên rằng sự chọn của em sẽ bầy ra tính nết của em. Vậy em đi ngay đi. Hôm nay không có việc gì để làm cả. Đến mai.