CHƯƠNG 32 BỨC ẢNH
Đến chiều, cuộc tuần kiểm các xưởng máy đã hết, đáng lẽ trở về văn phòng như thường lệ, ông Vĩnh Phan bảo Liên đánh xe về thẳng biệt thự.
Lần thứ nhất, Liên đi qua cánh song hoa mỹ mạ vàng chói lọi, một công trình mỹ thuật hiếm có ở miền quê.
Ông Vĩnh Phan nói.
– Theo con đường vòng.
Cũng lại lần thứ nhất, Liên được trông thấy tận mắt những khóm hoa lác đác như những điểm đỏ, điểm hồng nổi trên nền cỏ xanh sẫm như nhung. Con Cô Cô đã quen con đường đó, bước lên thong thả, Liên không cần điều khiển, nên có thì giờ nhìn ở hai bên những giỏ hoa, những cây cảnh, rất ngoạn mục. Mặc dù mắt chủ nhân không nhìn thấy như xưa, nhưng khoảnh vườn vẫn được vun bón, sửa sang, chăm chút như ngày ông chưa lòa, cứ sáng sáng ông ra thăm hoa với vẻ tự hào kín đáo.
Chẳng ai bảo, con Cô Cô dừng ở trước lề tam cấp. Một người đầy tớ già được chuông báo, đã đứng sẵn ở đó.
Ngồi yên trên xe, ông Vĩnh Phan hỏi.
– Ba Tiến có ở đấy không?
– Dạ.
– Anh đưa cô này lên buồng trên lầu, buồng đó sẽ dành riêng cho cô. Anh bảo người nhà cho cô đủ đồ dùng để rửa mặt. Nhớ dọn cơm cho cô ăn với ta. Khi đi qua, gọi Phi Lịch ra đây đánh xe đưa ta đến phòng giấy.
Liên sững người, không biết rằng mình đang tỉnh hay mê.
Xong ông bảo Liên.
– Tám giờ mới ăn cơm. Bây giờ em được tự do.
Nàng xuống xe theo người lão bộc đi, lòng khấp khởi như lạc vào động tiên.
Thực vậy, tòa nhà đồ sộ nàng sắp bước vào đây khác nào một lâu đài vương giả. Cầu thang bằng đá hoa, trên rải một tấm thảm đỏ làm lối đi. Hai bên có đặt những chậu hoa, hương thơm ngào ngạt.
Ba Tiến đưa nàng đến tầng gác thứ hai, đứng ngoài mở cửa ra và nói.
– Tôi gọi đầy tớ gái lên hầu cô.
Sau khi đi qua một lối hẹp và hơi tối, Liên vào một căn phòng rộng rãi và sáng sủa, chung quanh treo màn màu ngà vẽ những hình bướm đang bay. Bàn ghế bằng gỗ phong lốm đốm như đồi mồi. Trên tấm thảm xám có dựng những bó hoa đồng: như hoa cúc, hoa mào gà, hoa vạn thọ.
Căn phòng mát mẻ và xinh xắn quá!
Nàng đang mải nghịch, ấn chân lên tấm thảm mềm nó đẩy chân nàng lên, chợt người hầu vào.
– Ba Tiến bảo tôi lên hầu cô.
Chị hầu y phục trắng, đầu đội mũ vải tuyn đang đứng đợi lệnh một kẻ trước đây mấy hôm, từng ngủ ổ cỏ trong lều giữa ao với chuột và nhái! Phải một lúc lâu nàng mới tỉnh lại.
– Cảm ơn chị, tôi không cần gì … thì phải.
– Thưa cô để tôi “chỉ phòng” cho cô.
“Chỉ phòng” nghĩa là mở tủ áo lớn ngoài cánh có tấm gương to, mở các ngăn kéo bàn rửa mặt, trong có đủ bàn chải, kéo, xà phòng và những lọ con.
“Chỉ phòng” xong, chị hầu ấn tay lên cái nút ở tường và nói.
– Nút này để gọi, nút kia để bật đèn.
Thình lình, phòng ngủ, lối vào và phòng rửa mặt đều sáng trưng. Thình lình lại tắt hẳn. Liên mơ màng tưởng như còn ở trong trận giông tố ngày nào trên cánh đồng ngoài châu thành Ba Lê, mà những luồng chớp đang lập lòe trên đường đi.
– Khi nào cần đến thì cô bấm một tiếng chuông để gọi Ba Tiến và hai tiếng để gọi tôi.
Điều “cô cần” hơn là muốn rảnh một mình để được tự do xem xét phòng mình, và cũng để an thần đôi chút vì từ sáng đến giờ, nàng bị nhiều cái bất ngờ dồn dập đến làm cho nàng sửng sốt.
Thực là nhiều cái bất ngờ! Sáng nay bị Thế Đô và Tạ Loan đe dọa, nàng đang ở trong cơn nguy khốn, ai dám bảo rằng đến chiều cuộc sống của nàng xoay ngược hẳn lại và trở nên tốt đẹp cho nàng? Nghĩ thực buồn cười, cái rủi bỗng nhiên biến thành cái may!
Thực buồn cười hơn nữa, nếu nàng trông thấy ông giám đốc trong khi đón ông Vĩnh Phan ở bậc cửa lên văn phòng.
Tạ Loan nói.
– Tôi phỏng đoán con bé đã có lỗi gì?
– Không.
– Tôi thấy Phi Lịch đưa ông về.
– Khi đi qua biệt thự tôi cho bé Lan xuống để nghỉ ngơi và ăn cơm chiều.
– Cơm chiều. Tôi phỏng đoán...
Tạ Loan kinh ngạc quá thành ra không tìm thấy câu để phỏng đoán.
Ông Vĩnh Phan nói.
– Tôi, tôi phỏng đoán rằng ông giám đốc chỉ biết phỏng đoán thôi.
– … Tôi phỏng đoán rằng ông cho cô bé ăn cơm chiều với ông.
– Đúng lắm. Đã từ lâu tôi ước có một người thông minh, kín đáo, trung thành ở cạnh tôi. May sao em bé đó, tôi thấy có đủ những đức tính nói trên: thông minh, em có, tôi biết chắc như thế, kín đáo và trung thành, em cũng có, tôi thấy bằng chứng ở các việc em làm.
Ông không nhấn mạnh câu nói, nhưng Tạ Loan cũng không sao nhầm được nghĩa những lời đó.
– Tôi phải nuôi em, vì không muốn để em ở chỗ nguy hiểm, nguy hiểm không phải cho em vì tôi tin rằng em sẽ không bao giờ bị hại, nhưng nguy hiểm cho những kẻ khác vì việc có thể bắt buộc tôi khước từ những kẻ ấy.
Ông nhấn mạnh câu nói.
– Dù họ giở trò gì, em bé kia cũng không rời tôi được. Em sẽ theo tôi đi các nơi, em sẽ ăn cùng bàn với tôi cho đỡ buồn, và em sẽ ở biệt thự của tôi.
Tạ Loan có đủ thì giờ để trấn tĩnh. Ông ta có tính quen là không bao giờ nói trái ý chủ, ông nói.
– Tôi phỏng đoán em bé sẽ làm hài lòng ông và phải lắm, ông có thể tin cậy em được.
– Tôi cũng phỏng đoán như thế.
Trong lúc đó, Liên đứng tựa ban công cửa sổ. mơ màng trông ra ngoài, những bồn hoa trong vườn như gấm dệt, những nhà máy với ống khói cao, làng Mạc Quang với những nhà cửa san sát, với giáo đường trang nghiêm, cánh đồng cỏ mênh mông, khu ao chuôm xanh tốt, làn nước bạc như tấm gương lóng lánh dưới tia nắng xiên khoai của mặt trời xế chiều. Bên kia là cánh rừng nàng đã ngồi nghỉ ngày mới tới đây, gió chiều hôm đó đem đến tai nàng lời êm ái của mẹ nàng trước khi nhắm mắt: “Ta trông thấy con sung sướng”!
Người mẹ yêu dấu đã tiên tri, và những bông hoa cúc do mẹ nàng dun dủi đã nói thực, sung sướng, nàng đang bắt đầu, nếu nàng chưa được hoàn toàn sung sướng, nhiều sung sướng thì nàng cũng đã cầm vững được ít chút rồi. Nàng còn chỉ phải kiên nhẫn, biết chờ đợi thì hoa hạnh phúc đến kỳ sẽ nở.
Còi tan tầm bỗng nổi lên đã kéo nàng ra ngoài giấc mơ để về thực tại. Đứng trên cao, nàng nhìn xuống thấy đám người đông như kiến lũ lượt ở nhà máy đi ra, rồi tản mác trên các nẻo đường quanh co trong đồng cỏ xanh hay cánh ruộng vàng.
Có tiếng chuông gọi cửa. Xe ông Vĩnh Phan rẽ vào con đường vòng, con Cô Cô già thủng thỉnh bước lên. Nàng quay vào phòng để sửa soạn xuống ăn cơm. Nàng rửa mặt, chải đầu, tha hồ dùng xà phòng thơm và nước hoa Cologne. Nàng chỉnh đốn xong thì chiếc đồng hồ ở trên mặt lò sưởi điểm 8 giờ, nàng đóng cửa xuống nhà.
Nàng đang băn khoăn không biết vào buồng nào, ở chỗ nào thì vừa gặp người đầy tớ vận quần áo đen đứng đợi ở chân thang và đưa nàng đến phòng ăn. Ngay lúc đó, ông Vĩnh Phan cũng vào, không ai dắt đi cả. Ông theo con đường bằng vải tréo go đặt trên thảm để đi. Một giỏ hoa lan mùi thơm ngát đặt giữa bàn. Trên bàn bày toàn những đồ bằng bạc chạm trổ và bằng pha lê mài nhiều mặt, phản chiếu ánh điện trông hoa mắt.
Nàng đứng sau ghế, không biết làm gì. May sao ông Vĩnh Phan đã giúp nàng.
– Em ngồi xuống.
Bữa ăn bắt đầu. Người đầy tớ đón nàng ban nẫy, bưng ra một đĩa súp trước mặt nàng. Còn Ba Tiến bưng một đĩa khác cho ông chủ.
Nếu được ăn một mình với ông Vĩnh Phan thì nàng khoan khoái hơn. Nhưng dưới con mắt tò mò của hai người đầy tớ cứ nhìn chòng chọc vào nàng, ý chừng muốn xem con bé nhà quê này ăn uống ra sao, nàng đâm ra ngượng nghịu, cử chỉ không được tự nhiên. Tuy nhiên, nàng rất may mắn là không tỏ ra chút chi vụng về.
Ông Vĩnh Phan nói.
– Từ ngày ta lòa, ta quen ăn hai món súp một lần, nhưng mắt em còn sáng, em không bắt buộc phải ăn như ta.
– Đã lâu cháu không được ăn súp, cháu cũng xin ăn hai món súp như ông.
Nhưng không phải thứ súp đầu tiên nàng đã ăn, mà là thứ súp khác nấu bằng cải bắp, cà rốt với khoai, một món ăn thường của dân quê.
Món thứ hai cũng tầm thường, một đùi thịt nấu với đậu hòa lan kèm thêm ít rau sống. Đồ ăn tráng miệng có phần sang hơn, bốn đĩa có chân đựng đầy bánh ngọt và bốn đĩa lớn đựng các thứ quả to và đẹp, rất xứng đối với những bông hoa cắm trong bình.
Ông nói.
– Ngày mai, em hãy ra xem “vườn kính”, nơi sản xuất ra những thứ quả này.
Nàng bắt đầu ăn nhỏ nhẹ mấy quả anh đào. Ông Vĩnh Phan muốn nàng nếm cả các quả mận, đào và nho, ông nói.
– Bằng tuổi em, ta ăn tất cả những thứ quả bày trên bàn … nếu để thết ta.
Ba Tiến hiểu ý chủ, chạy ra chọn rất nghề một quả mận, và một quả đào đặt vào đĩa “con bé nhà quê” như cho một con khỉ thông thái của phường xiếc ăn.
Mặc dầu quả ngon, Liên vẫn mong cho bữa ăn chóng dứt, cuộc thử thách càng ngắn càng hay. Hôm sau bọn đầy tớ thỏa tính tò mò tất để nàng yên.
Ăn xong, ông Vĩnh Phan vừa đứng dậy vừa nói.
– Bây giờ giờ em được tự do đến sáng ngày mai. Em có thể đi tản bộ trong vườn dưới ánh trăng, đọc sách trong thư viện hay mang sách về phòng xem.
Nàng bối rối không biết có nên hỏi ông có cần gì đến nàng nữa không. Bỗng Ba Tiến ra hiệu cho nàng, một tay như cầm quyển sách, tay kia mở, mở những trang rồi trỏ vào ông Vĩnh Phan và miệng lắp bắp. Nàng hiểu ý Ba Tiến bảo nàng đọc sách cho ông Vĩnh Phan nghe. Nàng đánh bạo hỏi.
– Thưa ông, ông có cần gì đến cháu không? Cháu có thể đọc sách cho ông nghe.
Ba Tiến khoái quá, gật đầu lia lịa, nàng đã đoán trúng ý của mình.
Ông Vĩnh Phan đáp.
– Khi người ta làm xong việc, người ta được tự do nghỉ ngơi
– Thưa ông, cháu không nhọc mệt gì cả.
– Nếu vậy, theo ta sang văn phòng.
Phòng này cách phòng ăn bởi một phòng hẹp. Trên lối đi có rải vải để chủ nhân dễ đi.
Phòng rộng rãi nhưng hơi tối. Giữa phòng kê một bàn dài, xếp đầy giấy má, chung quanh có ghế tựa. Bên cạnh có một cái tủ có nhiều ô trong đựng những cặp giấy. Ngoài ra, có một cái ghế bành kê quay ra cửa sổ. Vải bọc ghế trông đã sờn, tỏ rằng ông Vĩnh Phan đã ngồi đó hằng giờ trông lên trời mà không hề nhìn thấy mây.
Ông hỏi.
– Em đọc gì bây giờ?
Các báo chí xếp ngổn ngang trên bàn còn nguyên băng xanh đỏ.
– Thưa ông, cháu đọc báo.
– Ít xem báo bao nhiêu càng hay bấy nhiêu. Em có thích đọc những sách du lịch không?
– Thưa ông, có.
– Ta cũng thế. Loại sách đó vừa giải trí vừa bắt óc ta làm việc.
Rồi ông lẩm bẩm nói một mình, như không có nàng ở đấy.
– Thoát ở thân mình ra, sống một đời sống khác với đời sống của mình.
Lát sau, ông bảo nàng.
– Ta sang phòng sách.
Ông mở bức cửa ngăn thì sang ngay phòng sách. Một ngọn đèn được bật lên, căn phòng trông vẫn tối tăm chỉ thấy những tủ là tủ.
Ông hỏi.
– Em có biết quyển “Vòng Quanh Thế Giới” không?
– Thưa ông, không.
Ông chỉ chỗ cho nàng tìm bảng thư mục. Mấy phút sau nàng mới tìm thấy. Nàng hỏi.
– Thưa ông, tìm thế nào?
– Tìm chữ A và tiếng Ấn Độ.
Coi đó, ông vẫn theo tư tưởng của ông nhưng không tìm “sống cái đời sống của người khác” như ông đã lý luận, vì điều ông muốn đây là “sống cái đời sống” của con trai ông, bằng cách đọc địa dư Ấn Độ, nơi ông đang dò kiếm con ông.
– Em đọc thấy gì? Nói lên.
– Ấn Độ thời vua chúa: du lịch Trung Ấn và xứ Bengal - 1871(2) 209 đến 288
– Nghĩa là năm 1871, quyển thứ hai, từ trang 209. ta sẽ thấy khởi đầu cuộc du lịch. Em tìm quyển đó và đem về văn phòng.
Liên tìm thấy quyển đó ở trên một ngăn thấp. Đáng lẽ đứng dậy, Liên lại nhìn vào một bức ảnh để trên bệ lò sưởi mà mắt nàng quen nhìn trong tối đã nhận ra.
Thấy lâu, ông hỏi.
– Gì thế, em?
Nàng nói thật, giọng run run.
– Cháu nhìn bức ảnh để trên lò sưởi.
– À! Đấy là ảnh con trai ta chụp từ ngày hai mươi mốt tuổi. Em nhìn không rõ đâu, để ta bật đèn.
Ông ra cạnh tường, ấn tay vào nút điện. Một chùm đèn treo ở trước khung ảnh sáng bừng lên.
Liên đứng dậy, bước lại gần, bỗng rú lên một tiếng và đánh rơi cả quyển sách “Vòng Quanh Thế Giới” vừa tìm thấy.
Ông hỏi.
– Sao thế em?
Nàng mải nhìn một người thanh niên da hơi vàng, vận bộ quần áo đi săn bằng nhung xanh, đội mũ cát két cao, dìa rộng, một tay tì lên cây súng, một tay vuốt đầu con chó xù đen, người thanh niên đó vừa ở trong tường hiện ra trước mặt nàng như người thật. Nàng rủn người từ đầu đến chân, nước mắt ròng ròng chảy ra, tâm thần hầu như bị tấm ảnh thu mất cả, nàng đứng trơ không trả lời.
– Sao em khóc?
Đáng lẽ nàng phải nói thực, nhưng với một sức kiên trì mãnh liệt, nàng tự chủ được và trả lời tiếng một.
– Vì bức ảnh kia … con ông … ông thân sinh ra…
Ông đứng im, không hiểu gì, đợi nàng rồi bằng giọng thương hại, ông hỏi.
– Nên em nhớ đến cha em?
– Vâng, thưa ông … vâng..
– Tội nghiệp!