CHƯƠNG 35 CON GÁI ẤN ĐỘ

Cháu sẽ làm tất cả những gì mà cháu có thể - theo lời Liên đã nói - “ để phục vụ ông Vĩnh Phan” chứ không phải làm vừa lòng bà Bá Tôn. Vì thế, nàng không nói hở một tiếng nào với Cát Minh về cuộc tìm kiếm đang tiếp tục tại Ấn Độ và nước Anh.

Khi gặp một mình nàng, Cát Minh thường đưa mắt như để hỏi nàng những tin tức riêng. Nhưng nàng làm như không biết gì.

Những tin tức từ Dakka, từ Dehra và từ Luân Đôn gửi về thường mơ hồ, mâu thuẫn nhau và không đầy đủ, vì không nói gì đến tung tích của Ích Môn trong ba năm cuối cùng. Tuy nhiên, ông Vĩnh Phan không nản lòng. Ông thường nói.

– Ta đã vượt qua được những bước khó khăn nhất, đã tỏ rõ khoảng thời gian xa nhất. Không lý gì ánh sáng lại không rọi tới những năm cuối cùng là những năm gần đây. Thế nào, ngày một ngày hai, sợi dây sẽ nối liền, lúc đó ta chỉ việc lần theo mà thôi.

Nếu về phương diện tin tức, bà Bá Tôn không thành công thì về phương diện sức khỏe của cậu em bà, bà đã đạt được.

Trước kia, những ngày lất phất mưa, nàngkhông dám tự ý kéo mui xe lên, những hôm trời lạnh hay sương mù, nàng không dám nhắc ông Vĩnh Phan vận áo pa đờ suy hay quấn chiếc khăn quàng và những buổi chiều gió lạnh, nàng không dám đóng các cửa sổ. Nhưng từ khi bà Bá Tôn cho biết khí lạnh, hơi ẩm, sương gió, mưa có thể làm tăng bệnh ông Vĩnh Phan thì nàng không khờ dại và dút dát nữa.

Bây giờ, bất cứ trời đẹp hay xấu, mỗi lần sắp lên xe là nàng chuẩn bị áo pa đờ suy, khăn quàng. Cơn gió lạnh đến là nàng khoác vào vai ông Vĩnh Phan hay giúp ông mặc vào. Giọt mưa bắt đầu rơi, nàng dừng xe lại và kéo mui lên. Chiều nào lạnh trời, nàng không để ông đi xa.

Trước kia, khi nàng dắt ông đi bộ, nàng đi hơi lẹ, ông cứ theo nàng và không kêu ca gì, vì sự kêu ca, sự phàn nàn là những điều mà ông ghét nhất đối với chính ông cũng như đối với những người khác. Bây giờ nàng biết rằng những bước hơi vội có thể làm cho ông mệt, khó thở sinh ho và trái tim hồi hộp. Nàng cố tìm cớ này cớ khác - không nói cớ chính - để ông đi chậm lại khỏi mệt sức, những bước thong thả có điều độ trở thành một môn luyện tập có ích cho ông.

Một buổi chiều trời đẹp, Liên đang đưa ông Vĩnh Phan đi tản bộ trên đường làng, bỗng gặp cô Nam Tử. Cô đứng lại chào hỏi ông. Trước khi đi, cô nói.

– Thôi để “Antigone bảo hộ” cho ông.

Câu đó nghĩa là gì? Nàng không hiểu, hỏi ông Vĩnh Phan, ông cũng không biết. Chiều về, nàng hỏi cô giáo, cô cắt nghĩa qua cho Liên nghe và bảo nàng đọc chuyện Oedipe, một chuyện cổ hợp với tuổi thơ của nàng, sẽ biết rõ em Antigone là đứa trẻ thế nào.

Mấy hôm sau, nàng bỏ cuốn “Vòng Quanh Thế Giới” và đọc chuyện đó cho ông Vĩnh Phan nghe. Ông rất cảm động và chuyện đó có nhiều điểm phù hợp với cảnh trạng của ông.

Ông nói.

– Đúng lắm. Em là một bé Antigone của ta, và hơn thế nữa vì Antigone ngày xưa là con gái của Oedipe đau khổ, bổn phận phải thương yêu và chăm sóc cha mình.

Tấm chân thành của nàng đã làm rung cảm được ông già nghiêm nghị, ít thổ lộ cảm tình. Nàng xúc động quá, cầm lấy tay ông và hôn.

Ông nói.

– Phải, em là một đứa bé thảo hiền.

Ông để tay lên đầu nàng và nói.

– Dù con trai ta có trở về, em sẽ cứ ở đây, con ta sẽ biết lòng tử tế của con đối với ta.

– Những việc cháu làm không đáng kể nhưng cháu mong được như thế.

– Ta sẽ bảo con ta biết em đã ăn ở thế nào. Con ta sẽ hiểu thấu vì nó cũng là một người có cảm tình tốt.

Tối hôm đó, khích lệ bởi việc vừa qua, nàng thấy phấn khởi và mạnh mẽ. Lại được dịp thuận tiện là đang ở trong phòng ông Vĩnh Phan, phòng này người nào có được gọi mới vào. Ngồi cạnh bên ông, dưới ánh đèn êm dịu, nàng ngập ngừng mãi, sau đánh bạo lên tiếng, giọng run run.

– Thưa ông, cháu xin phép ông cho cháu hỏi ông một điều mà cháu không hiểu, lúc nào cháu cũng nghĩ đến mà cháu không dám nói.

– Nói đi.

– Điều mà cháu không hiểu là cháu thấy ông thương con trai ông nhiều lắm, sao ông lại có thể lìa con ông?

– Tuổi con chưa thể hiểu được. Người ta yêu con thực nhưng phải nghĩ đến bổn phận làm cha. Bổn phận của ta, ta coi là một định luật, là phải trừng phạt một người con phạm nhiều lỗi có thể đi lầm đường, bằng cách cho nó một bài học. Phải cho nó biết ý chí của ta hơn ý chí của nó. Vì thế ta cho nó sang Ấn Độ, định để nó ở đấy ít lâu cho tính nết nó đứng đắn lại, vì nó là đại diện nhà máy ta ở đấy. Có ngờ đâu nó lại mê một con hạ lưu rồi để bị nó lôi cuốn vào một cuộc hôn thú rồ dại, thực rồ dại?

– Nhưng cha Phiên nói người mà ông Ích Môn kết duyên không phải là một kẻ hạ lưu.

– Nó là kẻ hạ lưu. Vì nó đã ưng thuận một cuộc hôn thú không được công nhận ở Pháp. Vì thế, ta không thể nhận nó làm con dâu được, và cũng không thể gọi con ta về nếu không bỏ hẳn con hạ lưu đó. Nếu không, ta sẽ thiếu bổn phận làm cha, đồng thời ta phải chịu thua, một người như ta không khi nào chịu nước ấy, ta muốn làm trọn những điều mà ta có bổn phận phải làm, cũng như ý chí ta đã quyết.

Ông nói bằng một giọng cương quyết làm cho Liên lạnh người.

Ông lại nói luôn.

– Bây giờ em có thể hỏi ta tại sao không muốn nhìn mặt con ta sau ngày lấy vợ, giờ đây ta lại muốn gọi nó về với ta, vì những điều kiện bây giờ không giống những điều kiện thuở ấy. Sau cuộc hôn thú phi pháp đó mười ba năm rồi, chắc con ta đã chán con vợ hạ lưu đó, cũng như chán cái đời sống khốn nạn do nó đã gây ra cho con ta. Vả lại hoàn cảnh của ta cũng thay đổi. Sức khỏe của ta ngày ngày suy kém, ta ốm đau, ta mù lòa. Ta chỉ có thể lại nhìn thấy ánh sáng khi ta được yên tĩnh cho người ta giải phẫu, thì mới có kết quả. Nếu con ta biết điều đó, chắc con ta sẽ không ngần ngại gì mà không ly dị người vợ đó, ta sẽ bảo đảm cho cuộc sinh hoạt của mẹ con nó được phong túc. Nếu ta yêu con ta, con ta cũng sẽ yêu ta. Bao nhiêu lần mắt con ta đã hướng về Mạc Quang! Nhưng bao nhiêu tình thương tiếc mà con ta không cảm thấy! Nếu con ta rõ sự thực, em sẽ trông thấy con ta sốt sắng trở về.

– Ông ấy phải bỏ vợ bỏ con lại hay sao?

– Nó không có vợ, nó không có con.

– Cha Phiên nói cha Lê có làm phép cưới ở nhà thờ tử tế cho vợ chồng Ích Môn.

– Việc hôn thú đó vô giá trị ở Pháp vì trái với pháp luật.

– Nhưng ở Ấn Độ hôn thú đó cũng không có giá trị hay sao?

– Ta sẽ xin hủy bỏ tại La Mã.

– Còn đứa con gái.

– Luật pháp không nhìn nhận nó.

– Luật pháp có phải là tất cả không?

– Em muốn nói gì?

– Luật pháp không làm cho người ta yêu hay không yêu con cái người ta. Không phải chiếu theo luật pháp mà cháu yêu người cha đáng thương của cháu, cháu yêu vì cha cháu tử tế, hiền hòa và hết lòng vì cháu, cháu yêu vì cháu cảm thấy sung sướng khi cha cháu hôn cháu, vui mừng khi cha cháu nói những lời êm ái, dịu dàng hay nhìn cháu với một nụ cười âu yếm. Còn cha cháu yêu cháu vì cha cháu nuôi cháu, săn sóc cháu, yêu dấu cháu và hơn nữa vì cha cháu cảm thấy cháu dốc lòng yêu cha cháu.Luật pháp không nhìn thấy những chỗ đó. Cháu không muốn hỏi rằng có phải luật pháp làm cho người cha ấy là cha cháu không? Không, vì cháu tin chắc rằng chính là do tình thương ràng buộc giữa hai người.

– Em muốn đi đến chỗ nào?

– Cháu xin lỗi ông, vì đã nói những câu ông nghe như vô lý, nhưng cháu xin cứ nói lớn những điều cháu nghĩ, những điều cháu cảm thấy.

– Vì thế, ta mới nghe. Những lời của em tuy ít kinh nghiệm nhưng là lời của một đứa trẻ có lòng tốt.

– Thưa ông, cháu muốn đi đến chỗ này, nghĩa là nếu ông yên con trai ông, và ông muốn con trai ông ở gần ông, thì về phần con trai ông, người đó tất nhiên cũng yêu con gái mình và muốn nó ở bên cạnh.

– Một bên là cha, một bên là con gái, Ích Môn sẽ không ngần ngại để quyết định. Vả lại, việc giá thú một khi đã tiêu hủy rồi thì đứa con gái đó đối với Ích Môn cũng như không. Con gái Ấn Độ thường khôn sớm, Ích Môn có thể gả chồng cho nó và rất dễ, vì ta sẽ cho nó một món tiền hồi môn. Như vậy, Ích Môn sẽ không ngu si mà không từ biệt đứa con gái kia, nó sẽ không ngần ngại từ biệt cha nó để đi theo chồng. Hơn nữa, đời chúng ta không phải chỉ có tình cảm, còn có nhiều điều khác nó đè ép trên những quyết ý của ta. Ngày Ích Môn ra đi của cải của ta chưa được như bây giờ. Khi Ích Môn trở về, ta sẽ nói cho hắn biết, địa vị của hắn, một địa vị của người đứng đầu một kỹ nghệ lớn ở xứ này, tương lai mà nền kỹ nghệ đó hứa hẹn và mọi hưởng thụ về tài sản và danh dự do công nghiệp tạo nên. Vậy thì Ích Môn không vì con nhãi da đen ấy mà ở lại.

– Nhưng con nhãi da đen có lẽ không đến nỗi ghê tởm như ông tưởng tượng.

– Một đứa con gái Ấn Độ.

– Những sách mà cháu đọc cho ông nghe nói rằng giống người Ấn Độ thường đẹp hơn giống người Âu châu.

– Đó là những lời thêu dệt của khách du lịch.

– Họ nói, người Ấn Độ tay chân mềm mại, mặt trái soan, mắt sâu và hào hãnh, miệng kín đáo, nét mặt dịu hiền, cử chỉ khéo léo và có duyên, họ ăn uống có tiết độ, làm việc kiên nhẫn và đảm đang, họ lại hiếu học nữa.

– Em có khiếu nhớ lạ lùng.

– Thưa ông, đọc thì phải nhớ lấy chứ! Sau cùng căn cứ vào những tài liệu đó, một đứa con gái Ấn Độ không bắt buộc phải là một đứa trẻ ghê tởm như ông đã yên trí.

– Ta không cần, vì ta không biết nó.

– Nhưng dù không biết, ông vẫn có thể thương nó…

– Không bao giờ. Nghĩ đến nó và mẹ nó là ta phát bực rồi!

– Nếu ông trông thấy nó … biết đâu cơn giận của ông sẽ dẹp tan được.

Lúc này, ông Vĩnh Phan nắm chặt hai bàn tay, cơn giận dữ đang sôi nổi trong lòng ông Liên đã lo. Nhưng ông không nói gì.

– Theo cháu thì con bé đó không hẳn xấu xa như ông đã tưởng tượng, vì cha Phiên nói mẹ nó có nhiều đức tính quí, thông minh, tử tế, thùy mị …

– Cha Phiên là một vị tu hành trông đời và mọi người bằng con mắt khoan nhân. Vả lại cha Phiên có biết người đàn bà đó đâu!

– Cha kể lại theo bằng cớ của mọi người mà cha quen. Những bằng cớ của nhiều người lại không có giá trị bằng ý kiến của một người hay sao? Nếu ông cho phép đứa con gái đó về ở với ông, biết đâu đứa con gái đó, cháu nội ông, chẳng hết lòng chăm nom săn sóc ông hơn cháu bây giờ hay sao?

– Em đừng nói “không hay” cho em.

– Cháu không nói “hay” hay “không hay” cho cháu, những điều cháu nói đó là theo lẽ công bình.

– Công bình!

– Công bình theo cháu cảm thấy trong óc thơ dại của cháu. Đứa con gái đó, mà sự xuất sinh bị đe dọa và hắt hủi, một khi được nhìn nhận, thì lòng không khỏi cảm động và tràn ngập một niềm biết ơn sâu xa. Do đó, nó sẽ nhiệt thành yêu mến ông.

Liên vừa nói vừa chắp hai tay lại trước mặt ông Vĩnh Phan - coi như ông nhìn thấy - tiếng nàng rung động.

– Thưa ông, ông không muốn đứa cháu đó yêu ông hay sao?

Ông đứng phắt dậy nói.

– Ta đã bảo em rằng không đời nào nó là cháu của ta. Ta ghét nó cũng như ghét mẹ nó. Chúng nó đã cướp giữ con ta. Nếu chúng không dùng bùa bả, thì con ta đã về đây lâu rồi. Có phải vợ con nó được coi trọng, còn ta, cha nó, bị coi thường không?

Ông đi đi lại lại, bước nặng chân, mặt hầm hầm, Liên chưa từng thấy thế bao giờ.

Thình lình ông đứng lại trước mặt Liên và nói.

– Em lên ngay buồng đi. Từ nay, em nghe chưa, từ nay, em không được nói với ta đến những con khốn nạn ấy nữa. Mà tại sao em lại can thiệp vào? Ai mớm lời cho em về chuyện đó, hả?

Nàng cuống quít, lặng một lúc rồi đáp.

– Dạ! Thưa ông, không ai xui giục cháu cả. Cháu xin thề như thế. Cháu là đứa trẻ không cha không mẹ tự nhiên cháu đặt mình vào địa vị cháu của ông, rồi lòng cháu nghĩ thế nào thì cháu nói thế.

Ông dịu ngay nhưng bằng giọng đe dọa, ông dặn thêm.

– Nếu em không muốn ta giận, từ nay, đừng nhắc đến chuyện đó nữa, nó làm ta đau lòng. Em chớ làm ta bực mình.

Nàng nuốt nước mắt đáp.

– Xin ông tha lỗi cho cháu. Đáng lẽ cháu phải im mới phải.

– Phải im, vì những điều em nói rất vô ích.