KỂ CHUYỆN dốc dâu

MỘt ngày gió nhẸ trỜi trong. Nghĩa nói: ta lên núi đi.

Đứng ở đây có thể nhìn thấy rặng núi xanh lam xa xa. Ngọn cao nhất đội vương miện băng tuyết, thấy cả cánh rừng rậm rạp trải lên sườn núi một màu xanh ngăn ngắt. Những đám mây lướt trên đỉnh núi, ánh nắng trong veo và đậm đặc đọng trên lông mày hai đứa, tôi và Hương.

Chúng tôi ngồi trong một quán bia gần phố. Hương nhắp nhẹ một ngụm bia, đôi mắt to ánh lên cảm giác mát mẻ. Cô làm việc tại tòa án, bộ đồng phục xanh xám không dính chút bụi, tỏa ra một vẻ trang nghiêm không thể xâm phạm và một chút bướng bỉnh của con gái. Chúng tôi còn ít tuổi, cả mùa hè chúng tôi ở bên nhau, thời gian ngoài giờ làm việc cô đều dành cho tôi. Có lúc chúng tôi khoác tay nhau đi trên đường phố thênh thang sạch sẽ, thân ái mà không suồng sã, lặng im không nói, đếm nhẩm từng đám mây trôi qua, nghe nắng thì thầm trên tóc.

Khi đó tôi đã rời khỏi cái thị trấn nhỏ miền tây này để đến học tại một trường đại học trọng điểm bên sông Trường Giang. Đó là vụ nghỉ hè năm thứ nhất Hương đến nghỉ cùng tôi. Chúng tôi thường ngồi bên dòng suối trong một cánh rừng nhỏ lặng im không nói. Cô ngắt nắm lá cỏ thả xuống suối nhìn dòng nước mát nhè nhẹ lần lượt mang chúng đi.

Đến thăm nhà văn Lão Diêu, lần đầu tiên tôi được gặp cô W viết tiểu thuyết mà tôi hâm mộ đã lâu. Cô bé có bộ tóc vàng sậm, thả lỏng xuống lưng. Cô đã tốt nghiệp học viện sư phạm, dạy học tại một trường trung học dành cho con em công nhân viên của một nhà máy. Các tiểu thuyết tài hoa của cô viết khá nhẹ nhàng và hài hước. Cuốn Ra khỏi thung lũng thu hút tôi ngay từ đầu. Cuốn sách kể câu chuyện một chàng địa chất đi sâu trong dãy Thiên Sơn kết bạn với cô sinh viên, mở đầu như sau:

“Bạn tên là gì?”

“Tôi là SOS.” Cô trả lời.

Trong câu chuyện xảy ra tại Thiên Sơn, nhân vật nữ bị rắn cắn chết, anh ta đưa thi thể cô xuống núi, tràn đầy hài hước sôi nổi và buồn thảm.

Tôi và Hương yêu nhau đã bốn năm. Còn nhớ một hôm nhà trường có dạ hội ca múa, điệu múa dân gian Nga đập chân của Hương làm tôi rất xúc động. Trên sân khấu, Hương và người thầy dạy múa, cũng là bạn diễn của Hương nhảy rất duyên dáng và vui tươi trong quầng sáng của đèn pha. Tôi là người chưa bao giờ thích múa cũng bị thu hút rất mạnh. Tôi ngồi ở hàng ghế đầu, nhìn rất rõ và chân thực. Có lúc tôi còn đếm số lần Hương chớp mắt nhưng không thành, bởi vì tôi đang bị hút vào đôi mắt sâu thẳm như hồ nước ấy. Tôi nhớ như in, trong khoảnh khắc đó trong lòng tôi dâng lên một cảm giác ấm áp, tôi nghĩ đó là tiếng chim của tình yêu đang hát ca.

W chìa tay cho tôi, cao sang và ý tứ. Tôi nắm nhẹ rồi buông ngay. Nhà ông Diêu trải thảm, W vén nhẹ chiếc váy dài, ngồi xuống thảm. Ông Diêu và tôi ngồi chìm trong ghế bành ung dung hút thuốc. Giọng sang sảng của ông Diêu thỉnh thoảng lại vang lên, hòa với giọng tôi âm trầm và rụt rè, với giọng nhẹ nhàng mềm mại của W thành một bản giao hưởng độc đáo. Điều tôi không nghĩ đến là người đã từng viết những tiểu thuyết hài hước, nghịch ngợm như W lại không hài hước, rắn rỏi, bốp chát, mà dịu dàng và có chút yếu đuối. Có lúc cô bỗng rơi vào mơ màng và ưu tư, trên nét mặt hờ hững như có một màn sương mờ ảo.

Lúc ra về tôi bỗng nhớ đến đề nghị của Nghĩa, nói với cô dự định đi chơi núi của chúng tôi, cuối cùng còn nhanh trí nói thêm: “Ở đấy nhiều dâu lắm, sườn núi bạt ngàn là dâu, đi với chúng tôi đi.” Vốn giàu ước mơ về cái đẹp, W vui vẻ nhận lời.

Hai ngày sau dạ hội, dưới dàn nho trong khu vườn xanh mát của nhà tôi, với tâm trạng lo lắng của một chú thỏ, tôi viết bức thư tình đầu tiên cho Hương. Tôi đã thăm dò rất kỹ về  Hương, biết họ tên, cấp học, nơi ở... Còn nhớ lúc viết xong bức thư thì một đàn sẻ nâu sà xuống sân. Lúc đó nắng chiếu sáng rực, trong vườn cây cỏ xanh biếc, chim hót líu lo làm dịu tâm trạng căng thẳng của tôi. Ánh nắng nhảy nhót trong vòm lá rậm rạp, cơn gió nhẹ lay động tờ thư và mái tóc, tôi đứng dậy hái một trái nho đưa lên miệng, vị chua và chát tràn ra, không biết dự báo điều gì.

Mùa hè năm 1988, tại các thành phố dưới chân dãy Thiên Sơn xuất hiện một trò chơi đường phố và lan truyền rất nhanh như nấm sau mưa, đó là bóng bàn. Những thanh thiếu niên ham chơi và dốt nát túm tụm bên cạnh bàn chơi trò đánh bạc. Mùa hè năm 1989, số bàn vẫn không giảm nhưng vắng vẻ hơn.

Tôi và Nghĩa quen nhau chưa lâu. Chàng thanh niên hai mươi tuổi già dặn này đeo chiếc kính cận nặng, nhìn vô định và thâm trầm. Hồi đó cậu ta có liên quan đến một vụ giết người, hồi tháng năm, ở một nhà làm nghề buôn bán, có hai thanh niên đột ngột xông vào, chúng bắt những người bán hàng quay mặt vào tường, sau đó giết hai người, tiếng kêu la thảm thiết. Chúng cướp đi tám ngàn tệ, chui vào một chiếc xe con màu đen chạy mất. Nghĩa có quen một trong hai tên hung thủ, cậu ta đã báo cảnh sát. Từ đó cậu ta được cảnh sát bảo vệ để tránh bị trả thù.

Tư thế chơi bóng của cậu ta vừa thô vừa vụng, nhưng lại đánh chính xác. Tôi thì trái lại, tư thế chững chạc thoải mái, nhưng quả bóng cứ như trêu ngươi, tôi luôn luôn quay lại nhún vai với Hương đang đứng im lặng xem. Hương biết tôi sĩ diện nên cười khoan dung, nói không sao, cứ chơi đi. Nghĩa thì chẳng biết nể nang, không thông cảm tâm trạng một anh con trai trước bạn gái, cho tôi thua năm séc trắng.

Chơi bóng xong tôi bực mình quay về quán bia uống ừng ực, nhìn Nghĩa vẫn đang cong lưng tôm chơi bóng, ấm ức không để đâu cho hết. Hương ung dung ăn bánh kem, thỉnh thoảng sửa lại váy, như không nhìn thấy. Hương đi làm rất muộn, chiều tan việc rất sớm vì thời gian đó đang được tạm điều về một thị trấn làm thư ký tòa án. Do đó buổi sáng đi với tôi đến mười một giờ thì đi làm, buổi chiều cũng đi với tôi cho đến tối rồi về đi ngủ.

Tính tình Hương cởi mở và vui vẻ, bây giờ rất ít nói và trầm tĩnh so với nhiều năm trước. Hồi đó Hương hay kể chuyện tòa án, buồn cười nhất là khi Hương bắt chước bộ dạng và cử chỉ của hai ông bà nông dân ra tòa ly hôn, tôi cười nghiêng ngả đến nỗi sâm banh sánh ra ngoài cốc.

Hồi đó ngoài việc đi chơi với  Hương, tôi chỉ ngủ và đọc sách.

Tôi thích ngủ nướng, có khi Hương đến lay dậy, tôi lấy chăn trùm kín đầu, nhưng cô cũng không vừa, mở máy ghi âm phát băng ầm ĩ như sấm sét làm tôi không chịu nổi phải dậy mặc quần áo.

Đầu tháng 5 năm 1986 tôi gửi bức thư tỏ tình cho  Hương, thấy buồn và bồn chồn không yên. Có điều kỳ lạ là mùa hè năm ấy ve sầu không kêu. Tôi nhìn đâu cũng rối ren mờ mịt.

Ba ngày sau, Hương đến chỗ tôi hẹn trong thư. Hương cắt tóc kiểu con trai. Bây giờ tôi không thể kể rõ ràng tôi đã nói những gì, tóm lại Hương đồng ý từ nay về sau sẽ kết bạn. Lúc đó tôi hồi hộp lắm, như có một đàn bồ câu lướt qua trái tim run rẩy của tôi rồi bay lên, biến vào không trung xa vời.

Thực ra mọi kế hoạch đi chơi đều liên quan đến Tiêu. Cậu ta có nước da trắng trẻo, đeo cặp kính cận, nhưng là một anh chàng bụi bặm hết mức. Mùa hè năm 1989 chúng tôi đều đi  vào bóng mát của quãng đời con người. Tiêu là một trong những bạn tốt nhất của tôi. Cậu ta cũng là người rất mơ mộng, hay rung động, năng lực tổ chức của cậu ta rất tốt, hào sảng, thích cười ha hả, biết làm ra tiền, đặc biệt là thích du lịch mạo hiểm. Mùa hè năm 1987, cả tuần không thấy Tiêu đâu, thế rồi cậu ta trở về, mặt vàng khè, bong đi một lớp da chỉ trừ cái chóp mũi trông thật khôi hài. Thì ra cậu ta cưỡi xe đạp đi một vòng quanh khu vực chúng tôi, dài hơn hai trăm ngàn kilômét. Còn một lần khi lên học trung học, cậu ta theo mấy người cưỡi xe đạp xuyên qua hoang mạc Gôbi giữa Thiên Sơn và núi Altai, đến tận mỏ vàng biển Khô-khốt. Chuyến đi mất hai mươi ngày. Khi về gầy đi phân nửa. Năm 1988, Tiêu, tôi và anh bạn Mã, men theo lòng sông Quý Tiết khô cạn, đi sâu vào Thiên Sơn, đi bốn ngày, gần trăm kilômét. Đây là lần đầu tiên tôi đi du lịch mạo hiểm, trên bàn chân không quen chà xát của tôi nổi lên đúng mười chín cái mụn phỏng nước. Chúng tôi định đi tìm nguồn của con sông, nhưng không được vì nguồn nó ở trên đỉnh tuyết cao trên năm ngàn mét so với biển. Thậm chí Tiêu còn định một mình qua sa mạc Tramacan, và một mình một xe xuất phát từ Urumuxi đến tận chiến tuyến phía nam. Cậu ta viết thư cho nhiều hãng sản xuất xe đạp, xin cấp xe đạp để cho chúng tôi quảng cáo cho họ nhưng chẳng hãng nào thèm trả lời. Trên giấy giới thiệu của chúng tôi đóng đầy các dấu của nhà trường, của thị ủy, khu ủy, tỉnh ủy cực kỳ huy hoàng rực rỡ nhưng cuối cùng do nhiều lí do mà phải bỏ.

Bây giờ nghĩ lại không biết động cơ gì thúc đẩy cậu ta mạo hiểm như vậy. Tôi nghĩ đó là tính người. Người miền tây có tính dám xông xáo, thể hiện rất nổi bật trong con người của Tiêu.

Tiêu vẫn mang biệt danh “hũ rượu”, ngày 9 tháng 7 năm 1989, ngồi ở quán bia, đôi mắt linh hoạt lấp lánh sau cặp kính cận. Mấy năm nay người nào cũng thay đổi, chỉ có tình bạn của chúng tôi là vẫn thế, hầu như mùa hè nào chúng tôi cũng có cuộc gặp mặt các bạn học cũ để kỷ niệm và gợi lại những năm tháng đã qua cùng sống bên nhau.

Tiêu uống bia ừng ực. Bia hơi đã được ông chủ pha thêm nước và rượu trắng đắng chát nhưng mạnh. Trên mắt kính của cậu ta lấp loáng ánh đèn sặc sỡ của phố xá. Đêm đã khuya, gió mát vuốt ve tóc chúng tôi. Uống hết năm lít bia, cậu ta nói: “Ta lên núi đi, trên đó bạt ngàn là dâu, tím đỏ cả một vùng, Nghĩa và bọn mình cùng đi.”

Sau tháng 5 năm 1986, tôi chìm đắm trong tình yêu say mê và điên dại. Hương trong trắng như nước suối nguồn, cắt tóc con trai là đặc trưng của Hương hồi đó, chúng tôi tránh cùng xuất hiện trong trường, hành động dè chừng và thận trọng, nhưng nhớ nhau kinh khủng. Trong tình trạng như vậy, chúng tôi lúc nào cũng ưu tư, tâm trạng rối bời, cho đến tận lúc tan học, tôi đến phòng học trống vắng của cô, hẹn đi chơi trong rừng hoặc ngồi bãi cỏ nói chuyện về các vấn đề cuộc sống xã hội, sở thích, tính cách. Mùa hè của tuổi trẻ ấy, những gì xảy ra giữa chúng tôi đều trong sạch thuần khiết, nụ hôn đầu tiên của hai đứa là chuyện của hai năm sau.

Thời gian qua đi rất nhanh. Thi cuối kỳ, kết quả thi của tôi từ thứ năm tụt xuống thứ ba mươi hai, có thể do mối tình đầu của tôi với Hương chăng? Trong vụ nghỉ hè, suốt một tháng trời tôi làm tại công trường xây dựng nhà cao tầng của bệnh viện địa phương, lại nửa tháng làm việc tại nhà máy xi măng. Ba mươi ngày làm việc tại công trường, tinh thần và thể lực của tôi đều khá lên nhiều, tôi thực sự hiểu thế nào là lao động, tại sao phải lao động. Cuối tháng bảy năm đó, một ngày trời đẹp thì một thanh niên lỡ trượt chân trên dàn nâng, rơi từ tầng sáu tòa nhà xuống đất, tôi tận mắt chứng kiến giây phút chấm dứt của một cuộc đời. Tiếng kêu thảm thiết cứ vang mãi trong ký ức của tôi, làm cho tôi vừa bàng hoàng vừa lo lắng, đối với cái chết, tôi mang đầy tâm trạng nghi hoặc và sợ hãi.

Vụ nghỉ hè năm 1986 thật không dễ chịu. Nghĩa nhiều lần đến nhà tôi, thảo luận mọi chi tiết về cuộc đi Thiên Sơn, cuối cùng quyết định sáng sớm ngày 11 tháng 7 xuất phát, địa điểm tập hợp tại nhà tôi, mỗi đứa mang theo một cô bạn. Tôi gọi thêm cậu bạn Trần của tôi. Trần  là chàng bạch diện thư sinh, thư thái tự nhiên, nhưng mấy năm vào lính, bây giờ lại là phóng viên, vẫn đậm chất bụi, có thể gọi là văn võ song toàn.

Thời gian đó Hương đột ngột ốm, nằm bẹp ở nhà, tôi không thể đưa cô lên núi, chắc chắn sẽ buồn đôi chút.

Tháng 9 năm 1986, kỳ thi hết năm đến gần, cảm thấy đuối sức, tôi quyết định xuống lớp. Hương tỏ ra thông cảm với tôi. Sáu phòng học của chúng tôi đều ở trên tầng ba của tòa nhà mới của nhà trường. Dọc theo hành lang dài hun hút, tôi và Hương gặp nhau nhiều lần nhưng giả vờ không quen biết đi lướt qua nhau, trong lòng xúc động và bấn loạn. Tôi ngồi sát cửa sổ, mỗi lần lớp Hương có môn thể dục, tôi nhìn qua lớp kính sục tìm bóng dáng thanh thoát của Hương và thầm gọi tên cô, đầu óc mơ màng chẳng biết thầy giáo nói gì.

Lúc đó W đã biết yêu, bạn trai của cô là thầy giáo trường đại học công chức, lớn hơn cô năm tuổi. Sau khi hai chúng tôi quen nhau cô đã có lúc kể cho tôi nghe chuyện giữa cô và bạn trai của cô. W nói rằng tình yêu mà cô trải nghiệm, nó bình yên và xanh ngắt.

Khi quen biết nhau đã lâu, tôi phát hiện cô là người dè dặt, hoàn toàn không giống cái vẻ buông thả bừa bãi trong tiểu thuyết của cô. Nhân vật trong tiểu thuyết của cô hành xử quái dị, nhưng cô lại là người sống với nội tâm mơ màng và phong phú nhiều tầng nhiều lớp. Tôi có gặp bạn trai cô một lần, người cao lớn, lưng thẳng, đeo kính gọng vàng. Cô bảo trước mặt cô anh ta như đứa trẻ, vì mẹ anh ta chết lúc anh ta còn nhỏ. Anh ta bảo rằng cái mà anh ta nhận được nhiều từ cô, đó là tình mẫu tử. W nói cô không rung động khi cô và anh ta hôn nhau, anh ta luôn luôn ngốc nghếch không biết dùng lưỡi mà chỉ dùng môi.

Nhiều năm sau tôi mới hiểu thế nào là tình mẫu tử, hoặc gọi là ánh sáng của Đức Mẹ. Sự phát triển ngày càng nhanh về khoa học kỹ thuật của xã hội công nghiệp hiện đại đã phá bỏ hình ảnh của Chúa trong trái tim con người, họ mất đi cảm giác gia đình êm ấm cho nên rơi vào cảnh bế tắc không thoát ra được. Vậy thì lấy gì làm chỗ dựa trong cuộc sống? Tôi đã ra đời từ trong dạ con ấm áp của người đàn bà thì tôi nghĩ tôi sẽ chết trong vòng tay ấm áp của một người đàn bà. Vì vậy đối với một người đàn ông, trên đời này thế nào cũng có một người đàn bà hoàn mỹ nhất, với lòng nhân từ, chân thành và đẹp như Đức Mẹ. Họ có thể tha thứ hết lần này đến lần khác cho những tội lỗi mà người đàn ông độc ác và bẩn thỉu phạm phải đối với họ, lấy ánh sáng khoan dung sâu sắc và rộng mở để chiếu sáng tâm hồn cho người đó. Một người đàn bà như thế là Đức Mẹ trong trái tim tôi.

Có thể tôi sẽ chết cho người đàn bà mà tôi coi như Đức Mẹ.

Ngày 11 tháng 7 xuất hiện cùng với mặt trời đang lên. Tôi ăn mặc kiểu cao bồi: áo gi-lê da, quần bò màu đen, dận đôi ủng đi ngựa bằng da, đội chiếc mũ dạ sẫm màu, đeo cặp kính râm mỏng dài của Mỹ,  lưng gài một con dao găm.

8 giờ, mọi người đến đủ. Đó là: Phóng viên Trần và bạn gái Châu; Tiêu và người con gái quý tộc nở nang và cực kỳ mềm yếu tên là Kỳ, cũng là người bạn học năm xưa của chúng tôi; tôi đem theo W, thôi cứ coi là cô bạn đi. Còn hai đôi nữa, đó là: B, bạn học năm xưa của ba chúng tôi, nay đang học tại Bắc kinh và bạn trai là Thang, bạn học người Giang tô; đôi bạn thời trung học của Nghĩa là Nham, sinh viên Đại học Bắc kinh và Lan, sinh viên Đại học Nam kinh; Nghĩa đi một mình, không có đôi. Tổng cộng mười một người.

Mười người chúng tôi tập trung tại nhà tôi, ồn ào náo động muốn nổ trời, máy ghi âm mở ầm ĩ. Chỉ có W ngồi ngoài sân giúp mẹ tôi bóc vỏ đỗ. Tiêu đi lấy máy ảnh. Chúng tôi đợi cậu ta về là xuất phát.

Quan hệ giữa tôi và Hương có chút thay đổi khi tôi xuống lớp. Chúng tôi không chống cự nổi tình yêu điên cuồng. Môn toán và Anh văn của tôi kém, cho nên mỗi tuần Hương đều gửi một bức thư cho tôi qua đường bưu điện, cuối thư đều ghi tỉ mỉ các bài tập toán và Anh văn cùng lời giải. Tôi vẫn thích Hương như trước đây, mỗi chiều cuối tuần hai đứa đều gặp nhau, ngồi nơi thật yên tĩnh, nói những chuyện trẻ con. Thời gian cứ thế trôi qua, đến một ngày quãng giữa thu chúng tôi còn bàn đến chuyện đặt tên cho đứa con tương lai.

Tôi bảo nếu là trai, đặt tên là “Liêm”. Hương gật gật đầu, đôi mắt to ánh lên một thoáng nghịch ngợm. Thế nếu là con gái? Tôi nghĩ mãi chưa ra. Hương nói, là “Kỳ” được không? Tôi vỗ đùi, được quá! Thế là chúng tôi lại chìm đắm trong cảnh hồ nước trầm mặc, im lặng ngồi nhìn lá bay.

Bây giờ nghĩ lại hồi đó chúng tôi sao mà trong sáng đến vậy, có thể bảo chúng tôi ấu trĩ thơ ngây nhưng chẳng ai có thể trách chúng tôi vớ vẩn nhố nhăng. Bởi vì những gì chúng tôi nói hồi ấy là chân thành, không viễn vông, cũng không thấp hèn, không một hành động quá đà, có lúc tôi vừa kéo tay Hương thì lập tức cả hai đều đỏ mặt xấu hổ. Nhưng chúng tôi tin rằng sau này sẽ mãi mãi ở bên nhau, mãi mãi.

Mùa hè năm 1989 trời quang, nắng rực rỡ lạ thường, tôi về quê, trong lòng cảm thấy ấm áp, thân thiết vô cùng. Tôi ở cái thành phố nhỏ miền tây này đến mười mấy năm, là người làm chứng trước sự thay đổi của thành phố trong từng ấy năm. Chính mắt tôi được thấy những tòa nhà mọc lên sừng sững, những con đường thênh thang rộng mở, những chàng trai cô gái lớn lên xinh tươi tuấn tú.

Tôi và Hương đi thuyền trong công viên, lặng im không nói. Đó là một ngày chủ nhật, người rất đông, khắp nơi rộn tiếng cười vui, vang lên không trung như hoa nở. Chúng tôi lên bờ đi sâu vào rừng liễu âm u.

Đi được một quãng, Hương dừng lại dựa vào một thân cây sù sì, âu yếm nhìn tôi. Cô nói, cả năm học này làm cho anh khổ sở. Anh gầy rạc đi rồi, ở xa nhà quá, từ nay về sau phải chú ý giữ gìn sức khỏe! Giọng Hương nhẹ trong như nước chảy. Tôi đến gần ôm Hương vào lòng và hôn nhẹ lên môi, tôi nói, Hương em, đừng bao giờ xa anh. Chúng mình yêu nhau đã bốn năm, ánh sáng thuần khiết đầy nữ tính của em vẫn luôn luôn sưởi ấm cho anh. Anh đã nhìn thấy trong em sự trong sáng và nồng hậu, em là đ ức m ẹ  của anh, anh... có chết cũng chết trong vòng tay em...

Tiêu mang môt cái máy ảnh “Phương Đông” đến. Mười một người chúng tôi mỗi người mang một ba lô to, dáng vẻ từng trải và thanh thoát đẹp đẽ. Mỗi người nộp hai mươi lăm tệ cho B, thuộc khoa Kinh tế Trường Đại học Bắc Kinh quản lý. Thang, bạn của B phụ trách mua hàng. Chúng tôi qua chợ mua hai túi rau xanh, một túi lương khô, lên xe buýt xuất phát.

Nơi chúng tôi đến gọi là Suối nhà gỗ, chỉ cách thành phố chúng tôi ở tám mươi kilômét. Nghĩa có người quen ở đó, chúng tôi sẽ qua đêm tại đây. Trên xe chúng tôi nói nhiều về dâu. Dâu Tân Cương to bằng đầu ngón tay, màu vàng cam, mọng, đẹp, ăn vào có vị thơm mát trong miệng. Khi nói đến dâu thì hầu như nó đã hiện ra trước mắt mọi người, trên thảm cỏ bao quanh sườn núi xanh biếc, nó phản chiếu ánh nắng thành những tia sáng long lanh màu hổ phách. Chúng tôi dự định ở trong núi ba ngày, ba ngày vui vẻ, điên rồ, xả láng.

Hai bạn Nham và Lan yêu nhau đã  mấy năm. Nham người béo, tóc chải lật một bên, mặt đầy đặn. Cậu Mã bạn tôi chơi ghi-ta, là bạn thân của Nham. Cậu ta, Nghĩa, Lan, Châu và tôi là bạn học cũ của Trường trung cấp số 1 của thị xã chúng tôi. Còn tôi, W, B, Tiêu, Kỳ là bạn học cũ của Trường trung cấp số 2. Bọn chúng tôi như các mắt xích, người này quen người nọ rối xâu thành chuỗi xích. Lan học tiếng Nga, dạy chúng tôi uốn lưỡi chữ “r”, chúng tôi như những con ếch, cứ “r” với nhau, cười ầm ĩ trên xe.

Trong mười một người chúng tôi chỉ có B và Thang, Nham và Lan là cặp thành hai đôi. B là cô gái dân tộc Xipô (*) , là bạn tôi hồi học cao trung năm thứ hai, vào khoa Kinh tế Đại học Bắc Kinh trước tôi một năm. B người đẫy đà, hoạt bát, thoải mái, rất giống một cô chủ trại trong các phim miền tây của Mỹ, chơi rất hợp với tôi và Tiêu. Chúng tôi đã  từng cùng mua một tuần bia và thức ăn nguội để ăn chung trong ký túc. Ở đó cô thể hiện đầy đủ trình độ quản lý tài vụ, đến nỗi Tiêu phải nói khôi hài: “Bây giờ tớ mới hiểu tại sao đàn ông lại phải lấy vợ.” Trong chúng tôi, trừ phóng viên Trần, Nghĩa và Kỳ không phải là sinh viên, còn lại là thanh niên thuộc phái học viện chính thống.

Ra khỏi thành phố, xe phóng nhanh hẳn, trên con đường rải nhựa, thẳng tắp xuyên sâu vào Thiên sơn. Qua cửa kính, chúng tôi nhìn thấy dãy Thiên sơn xanh ngắt kéo dài liên miên, như các lớp sóng đóng cứng lại định lên tận trời. Đỉnh cao nhất đội mũ tuyết, lạnh lùng và trang nghiêm, nhìn chúng mỗi lúc một gần, tất cả chúng tôi đều xúc động, ngây ngất.

Mười phút nữa xe đến chân núi.

Từ mùa đông năm 1986 đến mùa thu năm 1987, tình cảm giữa tôi và Hương ngày càng nồng nàn. Trong khoảng gần một năm đó, tôi chìm đắm trong cơn si tình. Hai chúng tôi cùng năm học nhưng nhà trường quản lý rất chặt, chúng tôi gặp nhau từ tuần một lần giảm xuống tháng một lần, chủ yếu cách viết thư để tâm sự với nhau, cho nên hầu như không ai phát hiện được bí mật của chúng tôi. Chúng tôi đã phải kiềm chế và thận trọng như vậy đó.

Quãng thời gian đó, bao nhiêu là buổi chiều, khi thành phố lên đèn, màn đêm buông xuống, tôi đi bộ gần hai cây số, đến nơi Hương ở, nhìn lên cánh cửa phòng Hương ở tầng ba, gọi thầm tên Hương bao lần, cho đến khi đèn tắt lại lặng lẽ rời đi. Tôi cũng thường hay bất chợt rơi vào tình trạng mê muội, đôi mắt mơ màng vô định, tay thì viết trên mặt đất, Hương... Hương... Tôi biết rằng mình sẽ không bao giờ ra khỏi vùng ánh sáng dịu dàng nữ tính của Hương.

Một buổi hoàng hôn, tháng 5 năm 1987, Hương hốt hoảng đến tìm tôi, báo cho tôi một tin buồn: D bạn cùng lớp của Hương, bị xe hơi cán chết. D là một cô gái rất có năng lực tổ chức, là phó chủ tịch hội sinh viên của trường.

Chiều hôm sau, Tôi và Hương đến nhà xác bệnh viện để nhìn B lần cuối.

Tấm vải nilon màu sữa trắng bẩn thỉu từ từ vén lên, đột ngột xuất hiện khuôn mặt và phần trên thân của D không còn nguyên vẹn. Khoảnh khắc đó Hương kêu lên kinh hãi và nép vào tôi, tay nắm chặt tay tôi, đôi mắt to ngây dại nhìn khuôn mặt thảm thương của D, người Hương run lên. Đây là lần đầu tiên, một người thân thuộc nhất vĩnh viễn rời xa Hương, tôi biết cái chết khủng khiếp và rõ ràng như thế sẽ gây chấn động như thế nào đối với Hương và đúng vậy, suốt một tháng trời Hương vẫn cứ mơ mơ màng màng, bóng cô nặng nề di động trong hoàng hôn tháng 5, đầu mùa hạ. Than ôi, một bông hoa chưa kịp bừng nở đã vội lụi tàn, một nỗi bi thương sâu sắc đến nhường nào.

Trong những giờ phút đó tôi không thể nào an ủi hoặc giải đáp bất cứ điều gì cho Hương, ra khỏi nhà xác tôi bỗng thấy tay tôi chảy máu ròng ròng. Tôi ngửa mặt nhìn trời hít thở một hơi dài, chúng tôi đều cảm thấy mệt mỏi đến không thể chịu nổi trong đời người.

Sắc trời chiều tràn ra như nước. Phía tây một màu hồng rực rỡ báo hiệu điều gì cho chúng tôi? Xe đến bến. Chúng tôi ào ào xuống xe, vừa hò hét vừa lao xuống dốc núi và mau chóng phóng qua một thảm cỏ. Trước mắt chúng tôi là một dãy nhà một tầng màu xám. Người quen của Nghĩa ở đây. Mấy con chó đen to, lẳng lặng tiến đến gần, nghi ngại nhìn chúng tôi. Nghĩa dẫn chúng tôi men theo con đường đất rồi vào sân nhà. Trong vườn các loại rau mọc xanh rờn, một mảnh đất nhỏ trồng anh túc, nở hoa rất đẹp.

Chủ nhà là một thanh niên cao lớn chừng hai sáu hai bảy tuổi, đội chiếc mũ bộ đội cũ, vui vẻ mời chúng tôi vào nhà. Chị vợ đã mang cháu bé về bà ngoại. Trong nhà treo thảm tường, có máy ghi âm và máy thu hình. Tôi đề nghị ra ngoài đi dạo loanh quanh trước khi ăn cơm, mọi người hăng hái tán thành. Mười một người chúng tôi ra khỏi làng. Chúng tôi phát hiện làng này cách núi chừng hơn cây số, có một con đường ô tô đi vào núi. Phía đối diện các ngọn núi là đồng ruộng, trồng đậu Hà lan, cỏ linh lăng, ngô. Lúa mạch vừa gặt xong, cánh đồng ngào ngạt hương vị tươi mát. Sương chiều từ từ dâng lên, đất và trời chìm trong một vùng mờ ảo mênh mang. Chúng tôi chạy nhảy cười đùa trên đồng, lúc thì chụp ảnh với chú lừa đang cắm cúi ăn cỏ, lúc thì tất cả nằm soài ra dang chân dang tay trên dốc cỏ để cho Thang đứng trên cao chụp ảnh. Phía xa núi đứng lô nhô trên nền trời xám nhạt, những ngọn núi cao đội mũ tuyết trắng lúc này được ánh chiều tà nhuộm thành màu đỏ rực rỡ lạ kỳ. Cái vẻ trang nghiêm mà thâm trầm đó chẳng thể nào mô tả bằng lời được. Lúc quay trở lại nhà thì bóng đêm đã trùm xuống. Chúng tôi mở các túi lấy đồ ăn ra bắt đầu nấu cơm. Đầu bếp là đôi Nham và Lan, hai người đã nổi tiếng trong đám bạn bè về sự tháo vát. Còn mọi người thì xem truyền hình, chơi bài, viết nhật ký, bói toán, tất cả đều nghỉ ngơi thư giãn.

Chúng tôi đói cả buổi chiều, ăn ngấu ăn nghiến hết vèo hai chậu thức ăn. Đêm khuya, chủ nhà ôm ra bao nhiêu là chăn. Chúng tôi nằm cả trên cái sạp dài, nam một bên, nữ một bên. Chúng tôi nằm xuống, tuổi trẻ vừa sung sướng vừa xúc động, đủ chuyện cười cho cả tối và kết thúc một ngày đầu tiên trong núi.

Tình cảm của tôi và Hương bị rạn nứt vì có sự xuất hiện của Đan.

Đó là vào mùa thu năm 1987, một mùa thu ẩm ướt, nặng nề và xơ xác cứ lan dần, lan dần trong cuộc đời chúng tôi. Lúc đó tôi và Hương đã là học sinh cao trung năm thứ ba, còn một năm nữa là tốt nghiệp.

Đan là cô gái từ ngoài chuyển vào, học dưới tôi một năm. Đầu đuôi là tôi nhậm chức trưởng đoàn phóng viên, tôi đang phải chiêu binh mãi mã, và cô ấy thành lính của tôi. Chúng tôi quen nhau.

Do công việc, tôi và Đan suốt ngày gặp nhau. Tính cách rừng rực như lửa của cô cháy lan sang tôi. Lúc đó ai cũng cho tôi là tài hoa xuất chúng, có sức hút con gái, tôi thấy cảm tình của cô ấy đối với tôi tăng lên rất nhanh và bắt đầu tỏ lòng cảm mến với tôi.

Nhưng trong lòng tôi chỉ có Hương. Lúc đó tôi và Hương quen nhau đã năm rưỡi. Tình cảm đã rất sâu đậm, cho nên việc Đan xông vào giữa không thể làm lay chuyển chúng tôi.

Một buổi tối tuyết đầu mùa, Đan và tôi tan lớp tự học, cùng đi về nhà. Dưới bóng cây bên đường, cô lao vào lòng tôi và hôn tôi, nồng nhiệt và dữ dội. Tôi vội vàng ứng phó, đẩy cô ra và nói: Không thể thế được, anh nhận cô làm em nuôi nhé. Sau đó một lát, tôi không nhớ rõ hình như Đan bảo cô muốn chết. Tôi đạp trên tuyết sào sạo đi theo cô, rồi dừng lại nơi ngã tư đường.

Ở đây xe qua lại tấp nập và đã có nhiều tai nạn. Từng chiếc xe bật đèn sáng vèo vèo lướt qua, lao vào màn đêm. Tuyết bay xuống tay xuống cổ tôi, tan dần, lạnh buốt.

Đôi vai của Đan run lên. Tôi đứng  cách xa hai mét nhìn cô. Những chiếc xe phóng qua trước mặt cô. Tôi lạnh lùng nói, cô muốn chết hay sao. Nghe nói vậy, cô lao vào chiếc xe đang lướt tới. Tôi nghĩ, hỏng rồi, vội ôm chặt cô từ phía sau, đưa cô trở lại hè đường, sau đó đưa cô về tận nhà.

Từ đó bóng dáng hoạt bát, mạnh dạn của Đan suốt ngày xoay quanh tôi. Cô luôn luôn tìm mọi cách để gần tôi, tất nhiên tôi chẳng phải là gỗ đá, huống chi Đan lại khá tuyệt vời, hơn nữa tôi và Hương một tháng mới được gặp nhau một lần.

Không thể ngờ rằng vì thế mà tôi rơi xuống vũng bùn tội lỗi.

Ánh nắng buổi sớm đang nhảy nhót ngoài kia. Chúng tôi dậy, tắm rửa, ăn sáng rồi ba lô lên vai xuất phát.

Chúng tôi nhóm hai người nhóm ba người đi bộ trên đường cái trong buổi sáng tinh mơ. Tất cả đều như vừa ngủ dậy, bầu trời bao la xanh ngắt, gió thổi vi vu. Trong chúng tôi có những người chưa quen nhau lắm, như tôi và Lan, Chu, Nham, Thang, đều mới quen, cái anh chàng cao cao, gầy gầy, người Giang Tô, đeo kính cận, không phận biệt các âm uốn lưỡi và không uốn lưỡi nhưng rất khôi hài. Cậu ta khoác cái ba lô nhỏ, đeo máy ảnh, đôi lúc vượt lên đi đầu để quay lại chụp chúng tôi đang đi. Tiêu mang một túi du lịch bằng vải bạt to tướng, đây là trang bị xưa nay của cậu ta mỗi khi ra khỏi nhà, cậu ta cúi người sải bước đi. Nghĩa đi sau cùng, với Kỳ. Kỳ người đẫy đà như con búp bê tây, thỉnh thoảng cất tiếng cười dễ thương. W lúc thì đi với Nham, lúc thì với B, còn tôi hay đi với Lan, Nham bạn của cô hay đi đầu với Thang. Chúng tôi đi người nọ cách người kia một hai chục mét, kéo thành dãy dài.

Trong câu chuyện với Lan, tôi biết chuyện cô với Nham. Hai người cùng lớp. Nham chủ động theo đuổi Lan, thế là đi với nhau. Lan kể  rất nhiều chuyện xảy ra giữa hai người mà chỉ những người si tình mới có, cuối cùng nói một cách tiếc rẻ: Quan hệ mình và anh ấy cách đây không lâu bị rạn nứt. Người này không chịu nổi những thiếu sót của người kia, vấn đề là ở chỗ hai người đều nóng tính, hai tháng nay chỉ cãi nhau, hôm kia lại vừa một trận. Nghĩa rủ chúng mình cùng  lên núi có ý để hai đứa làm lành với nhau. Nhưng ai biết được có xong không. Lan nói tới đó thì trên cao một đàn chim lớn lướt nhanh rồi biến vào biển nắng.

Tôi nói, khi yêu nhau, người ta cãi nhau cũng thường tình, điều đó chứng minh rằng các bạn hãy còn cái để cãi nhau. Nếu một ngày nào đó, cả chuyện cãi nhau cũng không còn nữa thì tình yêu hết thật rồi. Lan ngạc nhiên và cười, nụ cười mang vẻ xót xa... Đúng vậy, tuổi trẻ ai chẳng khát khao tình yêu, và ai là người chưa hụt chân trong tình yêu? Còn tình yêu là gì, tôi cho nó một định nghĩa, tình yêu là sự đồng thời chiếm hữu và cống hiến về tinh thần và thể xác giữa nam và nữ. Nhưng lại thấy định nghĩa đó còn thiếu những gì không thuộc về lý trí, nó chưa bao trùm được sự lớn lao, điên cuồng, xung đột, yên bình và si mê.

Năm 1988 đối với tôi là một mùa thu lắm chuyện. Tháng một, quan hệ giữa tôi và Đan ngày càng gần gũi; trung tuần tháng hai, ăn tết, bụng tôi có khối u, phải mổ và nằm viện. Tiếp theo tháng ba, Hương đau đớn không thiết sống nữa vì tình trạng tuyệt vọng của tôi; tháng tư tôi nhận được giấy thông báo trúng tuyển vào Đại học H, cũng tháng tư Đan bỏ đi một cách thần bí, đến tận cuối tháng bảy mới biết tin; tháng sáu tình cảm giữa tôi và Hương tốt đẹp trở lại, nhưng anh cô phải vào tù vì tội hiếp dâm. Tháng tám lần đầu tiên tôi chia tay với thành phố biên giới của tôi, mang  hộ khẩu, lên xe lửa đi vào tỉnh trong tìm học. Ôi cái năm 1988, tháng nào cũng đầy xúc động, hoặc vui hoặc buồn. Những người vừa mới hiểu đời như chúng tôi tràn ngập những âu lo.

Anh lặng lẽ nhìn em, Hương, nhìn em trong rừng bạch dương trên đồng tuyết, đôi vai rung rung, em thật sự không hiểu và tha thứ cho anh sao? Vừa rồi em vào phòng làm việc của anh ở hội học sinh, thấy anh và Đan đang cười nói với nhau, Đan thấy em thì không nói gì nữa. Em biến sắc mặt, chạy trở ra. Em đã chứng kiến điều người ta đang xì xào.

Anh coi như đã hiểu thế nào là ăn phải trái đắng. Hương, em không biết là anh chỉ yêu có mình em hay sao? Đan không thể làm gián đoạn và làm mất đi tất cả những gì đã có giữa chúng ta. Hãy cho anh một cơ hội đi, Hương. Những chiếc lá bạch dương khô run rẩy, xào xạc với gió và ánh mặt trời. Xa xa những tòa nhà cao nhất của thành phố như đang muốn từ đất vươn lên chạm trời. Thế giới bao bọc trong tuyết trắng, anh thấy cả hơi thở em trắng xóa và trong khoảnh khắc bị gió lạnh cuốn đi.

Sao em không nói? Hương, anh không muốn giải thích nữa. Anh biết em không còn tin anh nữa. Em muốn đi thì em cứ đi, nhưng anh, vẫn thật sự yêu em. Nhưng tại sao, tại sao em không nói?

Tôi nhìn cái bóng mảnh mai của Hương rời xa, trong lòng cay đắng. Hương không thèm để ý đến tôi nữa, lòng tôi bồn chồn day dứt trong gió lạnh. Trên mênh mông tuyết trắng, dưới nắng, bóng đen của tôi bị kéo dài ra, dần dần, dần dần.

Bây giờ chúng tôi đã đi vào thung lũng Thiên Sơn. Một đám đông những người buôn bán vây lấy chúng tôi, họ dắt rất nhiều ngựa, Tiêu sôi nổi mặc cả với họ. Thỏa thuận xong, tất cả chúng tôi đều lên ngựa, phóng nhanh, chụp ảnh, nền ảnh là bầu trời nắng sáng và dãy Thiên Sơn với các màu khác nhau, lớp xanh biếc, lớp xanh đen. Trong lòng chúng tôi tràn ngập ánh nắng, những trận cười như sóng nước theo không khí lan xa.

Tôi và Châu ngồi trên thảm cỏ dưới bóng cây, cỏ xanh mượt như nước, chúng tôi nhìn Thang, Tiêu, Nghĩa phi ngựa đuổi nhau, ngựa hí vang tung vó trên đồng cỏ và lòng sông. Tiêu vung con dao dài hú vang diễn trò xung phong vào trận.

Chúng tôi ngồi bứt cỏ ra sức ném lên trời rồi nhìn chúng bay xuống nhẹ nhàng. Châu có nhan sắc bình thường, cặp mắt sáng, linh hoạt mà ưu tư. Châu hỏi tôi: Tại sao người ta cứ phải luôn luôn thất vọng, không yêu được người mình yêu, mà người yêu mình thì mình lại không yêu?

Tôi không biết trả lời ra sao. Đúng vậy, người này yêu người kia nhưng người kia lại không yêu người này. Sự theo đuổi trong tình yêu hình thành một chu trình thất vọng, tức là trong khi theo đuổi người mình yêu thì lại bỏ qua người yêu mình.

Tôi đoán Châu thầm yêu phóng viên Trần. Bố của Châu là sếp của Trần. Ông là cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình. Trần hai mươi ba tuổi, tiếng tăm nổi như cồn ở thành phố chúng tôi, hồi ở bộ đội đã viết phóng sự, ba năm liền được thưởng huân chương hạng ba, phục viên rồi về đài phát thanh. Anh chàng đẹp trai tuấn tú, phong thái đĩnh đạc, còn là cao thủ trong vũ trường, con gái chạy theo ào ào.

Có mấy lần cậu ta đột ngột đến nhà tôi, bảo rằng không biết làm thế nào để từ chối a, b, rằng c, d, e tỏ tình với cậu ta. Tôi không biết nói sao.

Sau này mỗi khi cậu ta cao hứng lên là tôi biết cậu ta vừa từ chối được một cô, nhẹ người vì được giải thoát. Tôi không biết cậu ta muốn một người con gái như thế nào nữa.

Trần thành thực đến mức cổ lỗ, chưa bao giờ nói khoác, người có phẩm chất như thế, tôi lớn thế này cũng mới thấy cậu ta là một. Có lần ở Urumuxi đi trên phố, hai chúng tôi không tìm thấy nhà vệ sinh, bèn vào một khách sạn cao cấp. Người gác cửa hỏi chúng tôi cần gì, tôi vừa định bịa ra là lên tầng ba gặp giám đốc Mã thì Trần đã hạ thấp giọng trả lời với vẻ có lỗi: Chúng tôi tìm nhà vệ sinh.

Tất nhiên người ta tống cổ ra.

Tôi đang nhìn đàn cừu trên sườn núi xanh xa xa, nghĩ đến đó mà bật cười. Châu mơ màng, cô cầm con châu chấu lên để qua thân nó nhìn thấy hình méo mó của mặt trời.

Tiêu quay trở lại, thở hổn hển, ngồi xuống, lật cái ba lô bên cạnh chúng tôi lấy ra chai nước ga uống ừng ực, rồi tả lại cảm giác dập dềnh trên lưng ngựa. Chúng tôi phóng tầm mắt, thấy Nghĩa đã cùng với Kỳ cưỡi trên một con ngựa, Nghĩa đội cái mũ dạ, tay cầm cái roi dài, vừa thúc ngựa chạy vừa quất, phát ra tiếng nổ đôm đốp y hệt như cao bồi trong phim miền tây của Mỹ.

Tôi thầm tán thưởng: Chà, cái đôi này có vẻ được quá. Đồng thời tôi cảm thấy trong mắt Tiêu thoáng một chút lo âu.

Lẽ nào là vì chính Tiêu đưa Kỳ đến?

Tôi biết Tiêu đã từng rất thích Kỳ.

Một đàn chim ưng lượn trên thung lũng, chúng như được cắt bằng giấy, lượn từng vòng từng vòng tít trên cao, tư thế vừa cao ngạo vừa thoải mái.

Phía dốc đối diện, những cây thông đứng sát bên nhau như anh em không bao giờ xa nhau, tôi từng rất ngạc nhiên làm sao có thể có những cây thông xếp hàng ngay ngắn như thế. Những con sơn dương leo cao trên vách núi như những bông hoa của cuộc sống nở trên dốc đá cheo leo.

B,Thang và W cũng quay về chỗ chúng tôi, mọi người nói chuyện ầm ĩ. Tôi phát hiện Nham và Lan ngồi riêng rẽ trên hai tảng đá cách nhau hai, ba mét, Lan cúi đầu, Nham nghiêng mặt nhìn trời. Lại cãi nhau chăng?

Lát sau, Tiêu hét to gọi đi ăn cơm. Nghĩa, Kỳ, Trần đang mải chơi và Nham, Lan đang ngồi như tượng.

Chúng tôi mở rượu nho, nước ga, dâu đóng hộp, lấy bánh, thịt khô ra, bắt đầu bữa cơm dã ngoại đầu tiên.

Xem ra Hương định xa hẳn tôi. Sinh nhật 1988 của tôi, không quà, không một lời chúc.

Tôi không biết có nên trách Hương hay không. Tất nhiên tôi không vui. Do đó tôi định đón sinh nhật một mình, không quấy rầy bất kỳ một ai.

Trời tối dần. Ngoài trời tuyết vẫn rơi, những bông tuyết bay yên bình và nhẹ nhàng, tôi nằm trên giường trong ký túc xá, những chuyện xa xưa trở lại cuồn cuộn như sóng biển trong đầu.

Không bật đèn. Ánh sáng màu vàng cam từ ngoài lọt vào, những bông tuyết mềm mại mang theo bóng đen rơi xuống, tôi cảm nhận một nỗi buồn tê tái trong veo.

Cửa bật mở. Tôi ngồi dậy bật đèn, bước vào cửa là Đan! Khuôn mặt nhỏ nhắn ửng hồng vì lạnh. Vừa giũ tuyết trên người vừa xoa tay hà hơi, kêu lạnh quá, lạnh quá, cái thời tiết chết tiệt. Cô đem đến cho tôi một bó hoa nhựa và một cái bánh kem.

Đôi mắt đẹp và thông minh của Đan xuyên thấu tôi. Chúng tôi ngồi đối diện. Cô châm nến, cắt bánh rồi xiên một miếng đưa cho tôi, không nói. Tôi mỉm cười và ăn bánh.

Chúng tôi cứ như thế, im lặng ngồi ăn bánh, thỉnh thoảng nhấp sâm banh.

Đan hỏi: Có vui không?

Tôi nói: Có.

Cô hỏi: Tại sao? Vì em chiếm chỗ của Hương à?

Đan nhìn chằm chằm, tôi không biết nói gì, lúc này tôi cảm thấy chua xót thực sự. Tôi cúi đầu, tay nghịch con dao ăn lấp loáng ánh nến.

Đan đứng dậy đi vòng ra sau tôi, vuốt tóc tôi một lát rồi buông tay xuống vai tôi. Tôi đứng dậy quay mặt lại, cô nhào vào lòng tôi, đưa môi chờ. Tôi và Đan hôn nhau.

Khá lâu sau, chúng tôi buông nhau ra, tôi thở một hơi dài, nhìn Đan không biết làm gì, thầm nghĩ, đây là cái hôn đầu tiên của mình ư? Vụng về mà lại vội vã.

Đan lại lao vào lòng tôi, nói khẽ điều gì, một cái gì đó trong người tôi dần dần xao động, tôi không kiềm chế được, Đan chầm chậm lùi lại, kéo tôi về phía cái  giường...

Chúng tôi đi trên con đường mòn dẫn vào trong núi, hai ba người một rải ra trên năm chục mét. Hai bên vách đá dựng đứng, nham thạch mấp mô, màu sắc thâm trầm mà bền chắc, không còn nhiều bãi cỏ, thay vào đó là những cây thông sừng sững. Chim hót rộn rã trong bóng cây, ca hát niềm hân hoan của mình với ánh nắng và bầu trời.

Có một chuyện nói ra khá buồn cười. Trong Thiên Sơn có loài chim tên gọi là “gà quang quác”, màu nâu xám, rất khó nhận ra khi chúng ở trên đất hoặc nham thạch. Nghĩa khoác một khẩu súng nòng nhỏ. Cậu ta là đội viên bắn súng của thành phố chúng tôi. Chúng tôi phát hiện một con trên cành cây, Nghĩa ngắm bắn, ba phát không trúng, bèn bước tới sáu bảy bước, giơ tay tóm được. Mọi người cười phá lên.

Ánh nắng rực rỡ tràn trề. Chúng tôi một bọn người trẻ tuổi. Bầu trời cao rộng xanh ngắt. Núi non dựng lên sừng sững xung quanh. Những con suối vừa cuồn cuộn chảy vừa tung bọt như hoa lửa. Chúng tôi cười vang sảng khoái và bừng bừng tuổi trẻ.

Lan kể với tôi một câu chuyện: Mười chín năm trước, một bé gái ra đời, nhưng bố mẹ không thích bé, bèn bàn nhau làm thế nào để bỏ bé vào thùng rác đầu phố. Hai ngày sau, người bố ra xem, bé vẫn còn đấy, cảm thấy trời không cho vứt bé đi, ông ta lại bế về. Cô bé thật tội nghiệp. Cô bé ấy là tôi.

Khuôn mặt kiều diễm của Lan bao trùm một vẻ khổ đau chất phác. Nghe cô kể tôi nhớ đến Hương. Khi Hương lên ba thì mẹ chết. Bố Hương là con sâu rượu, chẳng biết dạy dỗ con thế nào, đánh cậu anh của Hương kêu khóc oai oái, mùa hè năm 1988 nó phạm tội cưỡng hiếp, bị kết án 4 năm tù.

Vài ngọn núi tuyết đã di chuyển vào tầm nhìn của chúng tôi. Chúng tôi nhớ lại những chuyện xa xưa.

Khi chúng tôi đi đến cuối con đường mòn thì đến một ngôi nhà khách hai tầng,  chúng tôi mệt mỏi rã rời ngã lăn trên bậc cửa. Đi tiếp là đường núi rồi. Nghĩa và Tiêu thỏa thuận xong với giám đốc nhà khách, chúng tôi thuê hai buồng của cái nhà khách rộng thênh thang hầu như không người ở này, nghỉ ngơi và ăn uống một chút lại lên đường.

Cuối tháng 7 năm 1989, bánh xe thời tiết lăn sâu vào mùa hạ. Tôi và Hương đi trong hoàng hôn của một ngày hè nóng bức, giữa cánh đồng lúa, những bông lúa trĩu hạt, vàng óng, đung đưa mềm mại trong nắng chiều. Màn sương lam nhạt dâng lên lơ lửng giữa đất và trời, xóa mờ dãy núi xa xa.

Tôi hỏi: Hương, tháng 2 năm 1988 tâm trạng của em làm sao vậy?

Hương nghĩ một lát: Hồi ấy anh phải mổ, nằm viện, em còn có thể nghĩ gì? Có thể lúc đó em chỉ giận Đan.

Hai chúng tôi đều cười. Ôi tình yêu, ngươi chỉ luôn trêu chọc những người trẻ tuổi, coi họ như những kẻ ngốc nghếch. Trong đầu tôi hiện lên những bức tường trắng của bệnh viện, mũi như ngửi thấy mùi thuốc tẩy trùng lyson.

Ôi chao, dâu! W kêu lên, đoàn người đang đi trên con đường núi quanh co khúc khuỷu quay cả về hướng W chỉ. Đó là một vùng cỏ núi xanh mướt, trải một bên dòng nước tuyết. Một vùng xanh biếc dưới ánh nắng rực rỡ, trông thật dễ chịu. W đã đến bãi cỏ, quì xuống. Chúng tôi cũng quây lại. Lát sau W giơ lên một quả dâu lớn màu da cam, cô nhìn với ánh mắt kỳ lạ.

Mọi người đều thấm mệt, nằm lăn lóc trên bãi cỏ. Lúc đó tôi mới hiểu ra: Này, Nghĩa, cậu bảo ở đây có bạt ngàn là dâu, thế nó đâu? Nó đâu? Có mỗi một quả. Mọi người cười ầm lên, đều ra bộ trách móc Nghĩa. Cậu ta ngây người, nhìn trời rồi lại nhìn đám cỏ: Tớ không đánh lừa các cậu, thật đấy. Dốc dâu ở một cái thung lũng khác, mai ta đi. Ở đó trên sườn núi khuất nắng, toàn dâu là dâu, quả to, láng bóng và mọng.

Mọi người hoan hô, ai cũng mơ đến dốc dâu ấy. Trên nền cỏ biếc, điểm những trái dâu đỏ tươi tỏa ra những tia sáng như ngọc dưới nụ hôn của nắng và gió.

Bắt đầu từ tháng 1 năm 1988 tôi cảm thấy khó chịu trong bụng, luôn luôn thấy có một cái gì di động lên xuống phía bên trái bụng dưới. Tôi dự cảm có một điều gì, đến cuối tháng, thi hết học kỳ xong tôi mới đi bệnh viện kiểm tra. Kết quả là: một cái u, phải mổ ngay.

Con chim cú chết chóc bay lượn trên đầu tôi. Còn ba bốn ngày nữa thì vào viện, tôi ngày nào cũng chìm đắm trong dự cảm và ảo giác chết chóc, tất nhiên là có sợ.

Tôi không biết trời xanh sẽ đón tôi thế nào. Nếu tôi chết, tuy có tiếc thật nhưng cũng đành chịu vậy. Nhưng tôi là con cả, bố mẹ chịu bao cực khổ vất vả nuôi dạy đến lớn khôn thế này, chưa báo hiếu đền đáp được gì đã chết yểu thì thật bất công quá. Đôi mắt tôi lúc nào cũng bao trùm một màn đen tối tăm.

Hôm lên bàn mổ, tôi rất bình tĩnh, gây mê xong thì chẳng còn biết gì, nhưng khi khâu vết mổ thì đau quá, ngất đi.

Tỉnh lại thì đã là sáng sớm ngày hôm sau, tôi nhìn thấy bố mẹ gầy guộc, tiều tụy đang lo lắng đứng bên giường. Tôi cười gượng gạo: con không sao, bố mẹ ạ, con vẫn sống. Ánh nắng ban mai tràn vào, trải trên chăn đệm trắng tinh, một cảm giác nhẹ nhàng trong suốt dâng lên trong tôi.

Lúc đó chỉ còn hai ngày nữa là tết. Có nghĩa là tôi phải ăn tết ở bệnh viện. Ngoài cửa sổ tuyết rơi trắng xóa mọi nơi, tuyết phủ kín tất cả và cũng thu hút hết  mọi âm thanh để lại một không gian tĩnh mịch.

Bây giờ tôi và Kỳ đi với nhau. Kỳ có đôi mắt đẹp mê người, hai hàng mi dài, khuôn mặt đầy đặn, nước da trắng nõn, đầy sức sống. Tôi, Tiêu, B và Kỳ là bạn thời trung học, tốt nghiệp rồi Kỳ làm nhân viên đánh máy cho một công ty lớn, gọn gàng và kháu khỉnh. Cô tạo cho người ta cảm giác thanh cao, nhạy cảm, hoạt bát, như một con búp bê to; ăn mặc hợp thời trang, nét mặt cử chỉ đôi lúc hơi tỏ ra điệu bộ, nhưng vẫn là một cô gái đẹp dịu dàng. Năm lên đại học, nghe nói cô và Tiêu thân nhau. Tiêu học sư phạm, rất gần công ty của cô, tất nhiên qua lại nhiều, huống chi Tiêu là một chàng trai xuất sắc, mà Kỳ thì cũng thật là tuyệt vời.

Tôi hỏi: Kỳ ơi, nói thật nhé, bây giờ bạn đang yêu ai?

Kỳ nghịch ngợm đưa mắt nhìn tôi, giả vờ chống cằm suy nghĩ một lát rồi nói: Bây giờ mình đang yêu... không khí, ánh nắng và còn nữa, thủy tinh trong suốt.

Nghĩa thế nào? Rất tốt, có thể từ nay mình sẽ yêu cậu ấy.

Tiêu thì sao? Tất cũng tuyệt vời, có thể từ nay mình sẽ yêu cậu ấy.

Chúng tôi cười, bên hỏi bên đáp, rồi lại cười. Cô lại nói: này vừa rồi W đưa quả dâu cho Trần đấy. Thế nghĩa là gì? Tôi nói: Mình không biết.

Mặt cỏ đung đưa theo gió nhẹ, đá núi màu nâu đỏ lô nhô rắn chắc. Lúc này  thanh lam của trời, xanh đen của thông xanh biếc của cỏ, nâu đỏ của đá núi, bao nhiêu màu dưới ánh nắng sau trưa đều được nhấn thêm sắc độ. Chúng tôi hít thở trong gió thanh xuân lồng lộng thổi tràn thung lũng, lòng đầy thảnh thơi và sung sướng.

Một số bạn thân nhất đều đến bệnh viện thăm tôi. Khi người ta đứng trước tai họa và khó khăn thì mới hiểu được tình bạn quan trọng biết bao, ấm áp biết bao.

Đan cũng đến thăm, đem theo rất nhiều trái cây đồ ăn, sách báo. Cô kể chuyện cười cho tôi nghe. Trong khi cười vui, tôi càng nhớ Hương da diết. Đã một tháng chưa gặp Hương. Bây giờ tôi nằm trên giường bệnh, tôi... càng oán giận Hương.

Chiều ba mươi tết, Hương đến. Khi thân hình của Hương mặc áo nhung màu da cam xuất hiện ở cửa phòng bệnh, tim tôi như bị sét đánh. Tôi lập tức ngồi dậy, nhưng đau nhói vùng bụng nơi vết mổ chưa cắt chỉ, lại phải nằm xuống.

Hương gầy rộc đi. Tay cô xách đồ nhưng tôi chỉ nhìn đôi mắt. Trong khoảnh khắc ấy tôi đã tha thứ cho Hương.

Hương im lặng ngồi xuống chiếc giường trống đối diện, không nhìn tôi, cũng không nói gì. Trong lòng tôi như có dòng sông cuộn chảy.

Tôi nói: Em không nên phớt lờ anh đi như thế, trong lòng anh, hình ảnh của em vẫn như xưa. Cũng xin em đừng giận Đan.

Mắt Hương hoe đỏ, lấy ra một cuốn sổ và đặt xuống cùng các thứ mang theo rồi chạy ra ngoài, đi mất.

Tôi mở cuốn sổ. Cả một buổi chiều tôi mới đọc hết cuốn nhật ký chừng mười vạn chữ. Trong đó ghi lại tỉ mỉ và chân thực đủ mọi thứ chuyện xảy ra của tôi và Hương gần như từng ngày trong suốt hai năm. Đặc biệt là một tháng gần đây, Hương viết thật si mê và buồn thảm. Đúng vậy, Hương yêu tôi, yêu tôi. Tôi rã rời và day dứt buông cuốn nhật ký xuống. Hương không biết trong tôi chỉ có một mình Hương. Tôi làm thế nào bây giờ?

Cũng đêm hôm đó, ở giường bên trái tôi, ông già người Hồi đã chết một cách sinh động chân thật sau khi bừng lên sức sống trong thời gian dài đến một giờ đồng hồ. Tôi tận mắt chứng kiến tất cả. Sáng sớm hôm sau, từ phòng cấp cứu bên cạnh vọng lại tiếng kêu khóc: Một người con gái treo cổ cấp cứu không kịp đã chết. Lúc này là mồng một tết. Cả phòng bệnh rộng rãi còn lại một mình tôi, trống trải lạnh tanh. Ngoài trời tuyết bay, thanh thản và bình yên. Vào lúc bên cạnh tôi xảy ra những cái chết cụ thể và xác thực như vậy thì bao nhiêu người đang say sưa vui đón năm mới? Chẳng ai nghĩ rằng có những người vừa đau đớn lìa đời.

Nhìn tuyết bay yên lặng ngoài kia, lòng tôi lắng xuống và buồn tái tê. Buổi chiều tôi ráng chịu đau, lần đầu ra khỏi phòng bệnh, đi rất chậm, mấy phút tôi mới đi hết hành lang dài ba mươi mét. Chỗ rẽ cuối hành lang là khoa sản. Tôi đi đã mệt, ngồi xuống ghế nghỉ.

Rất yên tĩnh, không một tiếng nói. Tôi bắt đầu nhớ lại chuyện cũ. Bỗng nhiên những tiếng khóc bật lên từ buồng trẻ sơ sinh, tiếng khóc giận hờn, vang dội, kéo dài. Tiếp đó là hàng loạt tiếng khóc trẻ em với đủ loại giọng, tạo thành dàn hợp xướng của cuộc sống. Trong khoảnh khắc đó tôi liên tưởng giữa những cái chết vừa qua với tiếng khóc sơ sinh mạnh mẽ, tiếng khóc quật cường của sự ra đời và mông lung mờ ảo của cái chết đều đang cùng tồn tại, tôi mang máng hiểu ra sự sống và cái chết.

Nhìn bóng dáng của Nham từ phía sau hiện vẻ chất phác và chắc chắn. Cậu ta đi trước cả đoàn, không nói một câu. Từ lúc vào núi đến bây giờ rất ít khi thấy cậu ta ở cạnh Lan. Xem ra giữa hai người lại xảy ra khủng hoảng. Bóng dáng to rộng của Nham băng băng vượt lên trên con đường đá, bỏ xa chúng tôi hàng chục mét, cả đoàn kéo dài ra hàng trăm mét. Tôi bước nhanh vượt lên.

Tôi hỏi Nham: Tại sao cậu phớt lờ Lan?

Nham cười: Đâu có, chúng mình thân nhau lắm. Nét mặt cậu ta thoáng lo lắng.

Sau đó chúng tôi nói chuyện đời sống sinh viên. Lúc đầu cậu ta định học Trung văn, đâu biết rằng vào khoa Trung văn rồi mới phát hiện ra là mình không hợp, định đổi sang học Quản lý, nhưng ván đã đóng thuyền, do vậy buồn chán. Lúc đó Lan ở phía sau gọi Nham, cậu ta dừng lại, còn tôi vẫn rảo bước đi.

Bây giờ chúng tôi đã vào trong núi. Đỉnh núi tuyết phủ như mỡ đông đặc, trên trời mây trắng trôi thành hàng. Một đoàn kỵ sĩ người Kadắc cưỡi ngựa xuống núi, vó ngựa gõ vào đá toé lửa. Họ gảy đàn tombola, hát say sưa, đi qua sát cạnh chúng tôi.

Tôi nghĩ, dưới con mắt của những “thần núi” này, chúng tôi sống thấp hèn trong không gian chật chội của thành phố như chim trong lồng, áo quần tinh tươm, mặt mày đạo mạo mà chỉ biết giành giật cắn xé nhau.

Mấy con chim sặc sỡ vỗ cánh phành phạch bay từ trong rừng già ra lượn vòng rồi lại mất hút trong ngàn xanh.

Tôi quay xuống nhìn, núi nhấp nhô trải rộng dưới tầm mắt, hùng vĩ bao la, một nhóm chúng tôi hai ba người một đang đang lần bước trên con đường nhỏ, tôi nhìn thấy Nham đeo cái ba lô to tướng cho Lan, Kỳ và Nghĩa đang nghịch nước trong lòng suối, W đi với Tiêu, Trần và Châu ngồi nghỉ trên bãi cỏ, B và Thang dắt tay nhau trèo lên một tảng đá.

Mồng bốn tết tôi ra viện. Ngồi trong xe taxi của bố thuê, tôi nhìn ra, phố xá, người qua lại, những cửa hàng, những cái cây đội mũ trắng... tất cả mờ mờ sau màn tuyết, trong lòng cảm thấy vừa thân thiết vừa xa lạ. Mười mấy ngày nằm trên giường bệnh, vừa thở hít bầu không khí tù đọng và ô nhiễm, vừa suy nghĩ hồi tưởng liên miên. Bây giờ đây lại được nhìn thấy cái thế giới sống động này rồi.

Mọi thứ trong nhà vẫn ấm áp, cũ kĩ  và giản dị. Bây giờ tôi lại được ngồi trong chiếc ghế mây, giữa vòng vây của sách vở, được bao bọc trong ánh sáng thuần khiết của chiếc đèn bàn. Những cơn ác mộng và tưởng tượng về cái chết đã lùi xa, tôi lại tiếp tục sống. Lời nguyền rủa của quỉ dữ nằm trong bụng đã bị cắt bỏ, thật là nhẹ nhõm, thảnh thơi.

Kỳ nghỉ đông đã hết quá nửa, những ngày còn lại tôi ngồi nhà đọc sách, viết lách, hồi ức. Các bạn vẫn đến tôi chơi như xưa. Khi ồn ào qua đi lại bắt đầu bâng khuâng. Tôi không ra ngoài được, khi tuyết rơi chỉ đứng bên cửa mà nhìn, trong lòng thanh thản. Đan cứ vài ngày lại đến, nhưng Hương, sao em không đến thăm anh? Cuốn nhật ký bìa xanh đã ghi lại tất cả những ước mơ và tưởng tượng của chúng mình gần hai năm qua, lẽ nào nó lại là nấm mồ chôn tất cả những gì giữa anh và em? Chao ôi, không, không. Anh và em có chí hướng trong sạch như tuyết, trong trái tim anh chỉ có em mà thôi.

Khai giảng rồi. Đó là ngày 5 tháng 3. Vết mổ của tôi gần bình phục hoàn toàn, một con giun đỏ trên bụng đã hình thành. Cũng đúng vào buổi chiều đó tôi mới nghe tin Hương đã uống thuốc ngủ tự tử. Nhưng Hương không chết, cô đã được cứu sống lại.

Hôm nay thật khó tưởng tượng năm 1988, cái ngày tuyết pha mưa ấy tôi đã thế nào khi nghe tin đó, đã hoảng loạn và kinh hãi đến mức nào. Tôi biết đây là do tuyệt vọng vì tình của một cô gái đang yêu. Tôi là người có tội. Tôi rất ân hận. Tôi ngồi cạnh giường Hương, đưa tay cho Hương. Bàn tay Hương xanh xao và lạnh giá nắm tay tôi, một nét cười hiền dịu hiện trên mặt. Không một lời nói. Khoảnh khắc ấy chỉ có bàn tay chúng tôi ?