❖❖❖

Hình 4.11: Unibanco Uniao de Bancos Brasileros, Đồ thị ngày (Nến Người treo cổ)

Gợi ý thực sự cho thấy phe mua đang mất đi quyền kiểm soát thị trường là phiên Người treo cổ. Đây không chỉ là một nến Người treo cổ, nó còn là nến có thân nến đen đầu tiên và là nến Con quay đầu tiên của nhịp tăng. Xác nhận cho nến Người treo cổ xuất hiện là giá đóng cửa của phiên tiếp theo ở dưới thân của nến Người treo cổ. Nỗ lực đẩy thị trường cao hơn vài ngày sau chững lại ở gần mức 32 đô la với một chuỗi các bóng nến trên dài.

Nhịp giảm từ nến Người treo cổ tại 32 đô la mất đi động lực giảm ở gần vùng 27 đô la. Ta có thể nhận xét như vậy sau cây nến đen thân dài ở A và B. Cụ thể, vào ngày sau khi tạo nến đen thân dài đã xuất hiện nến thân nhỏ. Chúng ta có thể suy luận rằng sau hai phiên giao dịch giảm mạnh ở A và B, thị trường tiếp tục giảm ở phiên tiếp theo. Nhưng điều đó đã không xảy ra bởi sự xuất hiện của nến Con quay. Nó cho thấy phe bán đã hai lần cố gắng chiếm quyền kiểm soát song đều thất bại. Điều này có thể khiến phe bán nghi ngại về hành động bán và khuyến khích hơn cho những nhà giao dịch đang tính đến hành động mua.

Hình 4.12 nhấn mạnh sự quan trọng của việc chờ đợi một sự xác nhận giảm cho nến Người treo cổ. Các nến ở 1, 2 và 3 đều là nến Người treo cổ (các bóng nến trên đủ nhỏ để chúng hình thành loại nến này). Mỗi nến lại đóng cửa ở mức giá cao hơn trong nhịp tăng và duy trì động lực tích cực. Để xác nhận tín hiệu tiêu cực với bất cứ nến nào trong các nến này và để chuyển xu hướng từ tăng thành kém tích cực, ta cần một nến đóng cửa dưới thân của một trong ba nến Người treo cổ kia. Nhưng điều này đã không xảy ra. Nên nhớ là những nhà giao dịch mua vào mở cửa hoặc đóng cửa của phiên Người treo cổ đã mua với giá cao nhất trong nhịp tăng. Nếu thị trường tiếp tục tăng cao hơn sau những phiên Người treo cổ (như trong trường hợp này), những người giữ vị thế mua có sốt ruột không? Tất nhiên là không. Họ đang vui vì mức giá thị trường cao hơn mức giá họ mua. Vì thế, như ví dụ này chỉ ra, nếu thị trường không đóng cửa dưới thân nến của nến Người treo cổ, xu hướng tăng vẫn được duy trì.

Hình 4.12: Gabelli Asset Management, Đồ thị ngày (Nến Người treo cổ và Xác nhận)

MẪU HÌNH NHẤN CHÌM (ENGULFING PATTERN)

Nến Búa và nến Người treo cổ là những mẫu hình nến đơn. Như ta đã thấy từ trước, các nến riêng lẻ có thể cung cấp các tín hiệu quan trọng về độ khỏe của thị trường qua màu sắc, độ dài và kích cỡ thân nến cũng như bóng nến. Tuy nhiên, hầu hết các tín hiệu nến có nền tảng dựa trên sự kết hợp của nhiều nến riêng lẻ. Mẫu hình Nhấn chìm là loại đầu tiên trong số những mẫu hình kết hợp này. Mẫu hình Nhấn chìm là một tín hiệu đảo chiều quan trọng với hai thân nến có màu đối nghịch nhau ghép thành.

Hình 4.13 cho thấy một mẫu hình Nhấn chìm tăng (bullish engulfing). Thị trường đang trong một xu hướng giảm, sau đó một thân nến dài màu trắng nuốt trọn, hoặc nhấn chìm thân nến màu đen trước đó (tên mẫu hình xuất phát từ đây). Với lý do đó mà mẫu hình còn một tên khác là “nến Ôm”. (Có thể vào ngày Valentine, tôi sẽ gọi mẫu hình Nhấn chìm là mẫu hình Ôm). Mẫu hình này cho thấy lực mua đã áp đảo lực bán.

Hình 4.14 minh họa một mẫu hình Nhấn chìm giảm (bearish engulfing). Ở đây, thị trường đang trong xu hướng tăng. Một thân nến màu trắng bị nhấn chìm bởi một thân nến dài màu đen là tín hiệu đảo chiều tại đỉnh. Điều này cho thấy lực cung đã áp đảo lực cầu.

Có ba tiêu chí cho một mẫu hình Nhấn chìm:

Mẫu hình kỹ thuật phương Tây tương đồng nhất với mẫu hình Nhấn chìm của nến Nhật là mẫu hình đảo chiều bên ngoài (outside reversal session). Theo phân tích kỹ thuật cổ điển của phương Tây, mẫu hình này xảy ra trong một xu hướng tăng (hoặc xu hướng giảm), một đỉnh giá mới (hoặc đáy mới) được tạo ra khi giá đóng cửa nằm dưới (hoặc nằm trên) so với giá đóng cửa của phiên trước.

Một số yếu tố góp phần nâng cao khả năng báo hiệu điểm đảo chiều quan trọng của mẫu hình Nhấn chìm:

Một ứng dụng quan trọng của mẫu hình Nhấn chìm chính là dùng chúng làm ngưỡng hỗ trợ hoặc kháng cự. Điều này được minh họa trong Hình 4.15 và 4.16. Trong Hình 4.15, tôi sử dụng mức giá cao nhất của hai cây nến tạo nên mẫu hình Nhấn chìm giảm. Mức giá cao nhất này trở thành kháng cự (dựa trên giá đóng cửa). Còn trong Hình 4.16, ý tưởng tương tự được áp dụng cho mẫu hình Nhấn chìm tăng. Như thế tức là mức giá thấp nhất của mẫu hình trở thành hỗ trợ.

Kỹ thuật sử dụng mẫu hình Nhấn chìm làm kháng cự và hỗ trợ đặc biệt rất hữu ích khi thị trường đã đi quá xa khỏi các mức giá thấp (trong trường hợp mẫu hình Nhấn chìm tăng) hoặc các mức giá cao (trong trường hợp mẫu hình Nhấn chìm giảm) khiến ta khó cảm thấy thoải mái khi bán hoặc mua. Ví dụ, khi mẫu hình Nhấn chìm tăng đã hoàn thành (hãy nhớ là chúng ta phải đợi mức giá đóng cửa của phiên thứ hai trước khi biết đó có phải mẫu hình Nhấn chìm tăng hay không), giá có thể đã cách quá xa mức giá thấp nhất. Vì thế, tôi sẽ cảm thấy nó đã ra khỏi vùng giá mua hấp dẫn. Trong trường hợp ấy, chúng ta có thể đợi giá điều chỉnh về vùng hỗ trợ ở mức giá thấp của mẫu hình Nhấn chìm tăng rồi mới xem xét có vào vị thế mua hay không. Điều tương tự, nhưng ngược lại, cũng đúng với mẫu hình Nhấn chìm giảm.

Trong Hình 4.17, chúng ta có thể thấy cây nến trắng đầu tiên sau sáu nến đen giảm giá xuất hiện vào đầu phiên giao dịch ngày 05 tháng 05. Cây nến trắng này hoàn thành mẫu hình Nhấn chìm tăng. Ta có thể dùng mức giá thấp nhất của mẫu hình Nhấn chìm tăng (mức giá đáy của hai cây nến tạo nên mẫu hình) làm hỗ trợ ở gần 56 đô la. Lucent tăng giá sau mẫu hình Nhấn chìm tăng này và chững lại khi xuất hiện mẫu hình Nhấn chìm giảm. Hãy để ý rằng mức giá cao của mẫu hình Nhấn chìm giảm trở thành kháng cự cho cây nến tiếp đó. Có một nhịp giảm sau mẫu hình Nhấn chìm giảm này, và nến Doji xuất hiện cho ta manh mối rằng cổ phiếu đang cố gắng cân bằng lại ở gần hỗ trợ tiềm năng tại mẫu hình Nhấn chìm tăng. Sau khi kiểm định hỗ trợ của mẫu hình Nhấn chìm tăng thành công, cổ phiếu tăng giá, lưỡng lự một vài cây nến ở kháng cự của mẫu hình Nhấn chìm giảm, sau đó tiếp tục tăng dọc theo đường hỗ trợ hướng lên.

Hình 4.17: Lucent, Đồ thị 60 phút (Mẫu hình Nhấn chìm tăng)

Ở Chương 1, tôi đã nói đến tầm quan trọng của thân nến, nhưng bóng nến mới là phần then chốt trong phân tích của bạn. Chúng ta hãy nhìn vào ví dụ minh họa yếu tố này trong Hình 4.18 (1). Một chuỗi bóng nến trên dài (hay còn được biết đến như là bóng nến tiêu cực) xuất hiện trong tuần từ ngày 02 đến ngày 16 tháng 11. Những bóng nến trên dài này gửi một tín hiệu tượng hình rất mạnh cho thấy thị trường đang từ chối vùng 1.1850. Nhịp giảm bắt đầu sau bộ nến thứ hai có bóng nến trên dài, và kết thúc với một nến Búa (nến có bóng nến dưới rất dài, đây là một ví dụ khác cho thấy tầm quan trọng của bóng nến). Vài ngày sau phiên xuất hiện nến Búa, cổ phiếu bị kéo ngược xuống bằng một nến đen thân dài (và phá vỡ một chút hỗ trợ của nến Búa). Phiên hôm sau, một nến trắng thân dài hoàn thành mẫu hình Nhấn chìm tăng. Nhịp tăng bắt đầu bằng mẫu hình Nhấn chìm tăng này kết thúc với nến Doji tại 1.1950. Hãy chú ý nến Doji này xác nhận vùng kháng cự hình thành bằng chuỗi bóng nến trên dài vào cuối Tháng 10 như thế nào. Biết mẫu hình Nhấn chìm tăng có thể trở thành hỗ trợ tiềm năng, chúng ta kỳ vọng mẫu hình Nhấn chìm tăng ngày 27 và 28 tháng 11 gần 1.1470 sẽ thành hỗ trợ. Cổ phiếu kiểm định thành công vùng này vào tuần ngày 11 tháng 01.

Hình 4.18: Euro/Dollar, Đồ thị ngày (Mẫu hình Nhấn chìm tăng)

Một đáy quan trọng của giá dầu thô xuất hiện với mẫu hình Nhấn chìm tăng rất kinh điển như trong Hình 4.19. Đây là một mẫu hình kinh điển bởi nến thứ nhất có một thân nến nhỏ màu đen (cho thấy phe bán đang mất dần vị thế) và cây nến thứ hai có thân nến rất dài, mở cửa ở mức giá thấp nhất phiên và đóng cửa gần mức giá cao nhất. Mẫu hình Nhấn chìm tăng này còn ý nghĩa ở chỗ thân nến trắng không chỉ nhấn chìm một thân nến đen mà cả ba thân nến đen. Bạn hãy ghi nhớ rằng dù điều này cho thấy rất rõ là phe mua đã lấy quyền kiểm soát hoàn toàn từ phe bán, nhưng nó không báo hiệu mức độ của nhịp tăng giá sau mẫu hình Nhấn chìm tăng. Nến Nhật là công cụ vô cùng đắc lực cho ta các tín hiệu đảo chiều sớm, song chúng không cung cấp mục tiêu giá. Vậy nên phân tích kỹ thuật theo phương Tây cũng rất quan trọng, vì chúng có thể được dùng để dự đoán mục tiêu giá. Chúng ta sẽ đi sâu vào điều này trong Phần 2.

Hình 4.19: Dầu thô, Đồ thị tuần (Mẫu hình Nhấn chìm tăng)

Trong Hình 4.20, một nhịp tăng bắt đầu ở vùng A, lưỡng lự vài phiên cuối Tháng 03 gần mức 43.50 đố la khi cho các nến có bóng trên dài và nến Doji. Sau đó, giá vượt vùng kháng cự kéo dài năm ngày, như người Nhật có câu “Bụi đã được thổi bay”. Đà tăng mạnh mẽ trở lại cho đến khi bị chặn lại bởi mẫu hình Nhấn chìm giảm vào ngày 13 và 14 tháng 04. Hãy để ý trong mẫu hình này, thân nến đen có kích thước rất lớn. Điều này nhấn mạnh phe bán đã cướp lấy quyền kiểm soát thị trường từ tay phe mua. Mẫu hình Nhấn chìm giảm được xác nhận trở thành kháng cự vài tuần sau đó với sự xuất hiện của một mẫu hình Nhấn chìm giảm khác. Nó thể hiện phe mua nhiều lần đẩy giá lên vùng 51.50 đô la nhưng lần nào cũng thất bại trong việc kiểm soát thị trường.

Hình 4.20: Citibank, Đồ thị ngày (Mẫu hình Nhấn chìm giảm)

Hãy quan sát hai mẫu hình Nhấn chìm giảm này và so sánh chúng với mẫu hình đảo chiều bên ngoài (outside reversal session của phương Tây. Trong mẫu hình đảo chiều bên ngoài của phương Tây (tôi sẽ tập trung vào phiên đảo chiều tại đỉnh), thị trường tạo đỉnh cao mới trong chuyển động giá và đóng cửa phiên hôm sau dưới mức đóng cửa của phiên hôm trước. Mẫu hình Nhấn chìm giảm đầu tiên nếu ở dạng đồ thị thanh cũng sẽ là mẫu hình đảo chiều bên ngoài của phương Tây truyền thống vì cổ phiếu tạo đỉnh mới trong chuyển động giá với đỉnh của cây nến đen rồi đóng cửa thấp hơn mức đóng cửa của phiên hôm trước.

Giờ hãy nhìn vào mẫu hình Nhấn chìm giảm thứ hai vào cuối Tháng 04. Chú ý cây nến thứ hai trong mẫu hình Nhấn chìm giảm này thất bại trong việc tạo đỉnh mới (mức giá cao nhất là 51 đô la và mức giá cao nhất của phiên hôm trước là 51.75 đô la). Vì thế, nếu đây là đồ thị thanh truyền thống, giá sẽ không thể hiện tín hiệu đảo chiều thông qua mẫu hình đảo chiều bên ngoài (vì giá không tạo đỉnh cao mới). Nhưng với đồ thị nến Nhật, chỉ cần thân nến đen bọc quanh thân nến trắng là đã đủ hình thành mẫu hình Nhấn chìm giảm, như những gì xảy ra trong trường hợp này. Đây là một ví dụ tốt cho thấy sử dụng nến Nhật sẽ cung cấp lợi thế về định thời điểm so với những nhà giao dịch chỉ dùng phân tích đồ thị thanh truyền thống.

Trong Hình 4.21, mẫu hình Nhấn chìm giảm ở đầu Tháng 07 khiến đà tăng trước đó mất đi sức mạnh. Mẫu hình Nhấn chìm giảm này trở thành kháng cự trong 1.5 tuần tiếp theo. Ngày 15 tháng 07, khi Cisco đóng cửa trên mức giá đỉnh của mẫu hình Nhấn chìm giảm này, cổ phiếu đã tạo một lần phá vỡ tăng giá (dù chỉ là nến Doji, nhưng việc nến đóng cửa ở mức đỉnh mới là một điều tích cực). Đối với những nhà giao dịch theo xu hướng (momentum), việc giá phá vỡ trên mẫu hình Nhấn chìm giảm có thể được xem là một tín hiệu cho nhịp tăng mới và thời điểm xem xét mua vào. Để xác nhận sự bứt phá thành công, tôi khuyến nghị đợi giá đóng cửa trên vùng kháng cự, chứ không chỉ bứt phá trong phiên. Một mẫu hình Nhấn chìm giảm khác được hình thành vào ngày 21 tháng 07 và trở thành kháng cự được kiểm định vào cuối Tháng 08. Hãy để ý khi giá tiệm cận vùng kháng cự của mẫu hình Nhấn chìm giảm, một chuỗi các nến thân nhỏ phản ánh sự lưỡng lự của nhà đầu tư.

MẪU HÌNH MÂY ĐEN ĐAO PHỦ (DARK-CLOUD COVER PATTERN)

Mẫu hình đảo chiều tiếp theo của chúng ta là mẫu hình Mây đen bao phủ (xem Hình 4.22). Nó là một mẫu hình hai nến cho tín hiệu đảo chiều vùng đỉnh sau một xu hướng tăng hoặc đôi khi là tại vùng đỉnh của một giai đoạn đi ngang. Cây nến đầu tiên của mẫu hình hai nến này có một thân nến màu trắng mạnh mẽ. Cây nến thứ hai mở cửa cao hơn mức giá cao nhất của phiên trước đó (nghĩa là trên đỉnh của bóng nến trên). Tuy nhiên, vào cuối phiên thứ hai, thị trường đóng cửa sâu vào thân nến màu trắng của phiên trước. Mức xâm lấn vào thân nến trắng càng nhiều thì càng có khả năng đây là đỉnh. Một số nhà phân tích kỹ thuật Nhật Bản yêu cầu thân nến màu đen xâm lấn hơn 50% thân nến màu trắng. Nếu cây nến màu đen không đóng cửa ở nửa dưới cây nến trắng, tốt nhất là chờ thêm xác nhận giảm sau mẫu hình Mây đen bao phủ. Trong vài trường hợp, nếu giá mở cửa chì nằm trên mức giá đóng cửa của phiên trước đó chứ không trên mức giá cao nhất của phiên trước, tôi vẫn sẽ xem đó là mẫu hình Mây đen bao phủ.

Hình 4.22: Mẫu hình Mây đen bao phủ

T Ầ M Q UAN TRỌNG CỦA CÁC MỨC DỪNG L Ỗ B Ả O VỆ

Một trong những khía cạnh khác rất đặc lực của phân tích kỹ thuật chính là việc nó có thể được dùng như một cơ chế quản trị tiên và rủi ro trong giao dịch. Xác định rủi ro có nghĩa là sử dụng các mức dừng lỗ bảo vệ chúng ta khỏi các chuyển động giá đi ngược kịch bản kỳ vọng.

Một mức dừng lỗ nên được đặt ra ngay vào thời điểm thực hiện giao dịch ban đầu, vì đó là lúc chúng ta khách quan nhất. Chỉ giữ vị thế khi thị trường hành động theo kỳ vọng. Nếu hành động giá tiếp theo đi ngược hoặc thất bại trong việc xác nhận kỳ vọng của chúng ta, đó là lúc ta phải thoát khỏi vị thế. Nếu thị trường đi ngược vị thế đã chọn, bạn có thể nghĩ “Tại sao phải dừng lỗ? Đây chỉ là một chuyển động giá chống lại mình trong ngắn hạn thôi”. Và rồi bạn ương bướng giữ vị thế với hy vọng thị trường sẽ quay lại hướng của bạn. Hãy nhớ hai thực tế sau:

1. Tất cả các xu hướng dài hạn bắt đầu từ những chuyên động giá ngắn hạn.

2. Trong thị trường không có chỗ cho hy vọng. Thị trường đi theo cách riêng mà không mảy may quan tâm đến bạn hay vị thế của bạn. Thị trường không quan tâm bạn có đang năm giữ hay không. Điều tồi tệ hơn việc mình làm sai là biết mình sai mà mặc kệ. Mất quan điểm chứ đừng để mất tiền của bạn. Hãy tự hào mình có khả năng nhận biết sai lầm từ sớm. Đóng vị thế do chạm dừng lỗ tức là chấp nhận sai lầm. Con người ghét phải nhận sai vì nó dính đến tự tôn và uy tín của họ. Những nhà giao dịch tốt không kiên quyết giữ góc nhìn của mình. Nhà đầu tư nổi tiếng Warren Buffett có hai quy tắc:

1. Bảo vệ vốn

2. Không quên quy tắc 1.

Dừng lỗ đồng nghĩa với quy tắc 1. Bạn có nguồn lực hạn chế. Những nguồn lực này nên được tối đa hóa, hoặc ít nhất là được bảo tồn. Nếu bạn đang ở trong một thị trường đi ngược lại vị thế của mình, đã đến lúc thoát ra và tìm một cơ hội tốt hơn. Hãy nghĩ dừng lỗ như một chi phí kinh doanh.

Vì rất nhiều thuật ngữ nến Nhật dựa trên thuật ngữ quân sự, chúng tôi cũng sẽ xem xét các điểm dừng lỗ trong bối cảnh này. Mỗi giao dịch bạn thực hiện là một trận chiến và bạn sẽ phải làm những gì mà ngay cả những vị tướng vĩ đại nhất phải làm thực hiện các cuộc rút lui theo chiến thuật, tạm thời. Mục tiêu chung là bảo tồn được đội quân và đạn dược. Còn đối với bạn là bảo vệ vốn và sự thanh thản. Đôi khi bạn phải thua một vài trận chiến để giành chiến thắng cả cuộc chiến. Người Nhật có câu: “Một cái móc câu bị mất để bắt một con cá hồi”. Nếu bạn dừng lỗ, hãy nghĩ về nó như mất một cái móc câu. Có thể bạn sẽ bắt được giải thưởng của mình với cái móc tiếp theo.

Lý do đằng sau mẫu hình giảm giá này được giải thích khá rõ ràng. Vào phiên đầu tiên của mẫu hình Mây đen bao phủ, thị trường đang trong một xu hướng tăng với một cây nến trắng mạnh mẽ. Theo sau là một Khoảng trống tăng giá vào lúc mở cửa phiên tiếp theo. Tới lúc này, phe mua vẫn đang hoàn toàn kiểm soát giá. Nhưng bức tranh kỹ thuật đã thay đổi hoàn toàn vào ngày thứ hai của mẫu hình khi thị trường đóng cửa dưới mức giá đóng cửa của phiên trước và đóng sâu vào thân nến của ngày hôm trước, lấy lại gần như phần lớn mức tăng của phiên thứ nhất. Trong trường hợp như vậy, những nhà giao dịch giữ vị thế mua sẽ nghi ngờ về vị thế của mình. Những nhà giao dịch đang chờ bán khống bây giờ có một điểm tiêu chuẩn để đặt dừng lỗ: ở đỉnh giá mới của phiên thứ hai trong mẫu hình Mây đen bao phủ.

Một số yếu tố gia tăng tầm quan trọng của mẫu hình Mây đen bao phủ bao gồm:

Royal Mail Ship/Steamer (RMS) Titanic hay còn gọi là Steam Ship (SS) Titanic là một tàu vượt đại dương chở khách chạy bằng động cơ hơi nước đã đi vào lịch sử ngành hàng hải vì vụ tai nạn hàng hải đã xảy ra với nó cũng như những bí ẩn liên quan. Tên chính thức của nó là RMS Titanic (RMS là viết tất của Royal Mail Ship). Tàu bắt đầu được đóng vào năm 1909 và được hạ thủy năm 1912. Là con tàu lớn, hiện đại, lộng lẫy và sang trọng nhất lúc đó, Titanic mang theo tham vọng thống trị tuyến đường biển xuyên Đại Tây Dương của công ty sở hữu nó, hãng vận tải biển The White Star Line. Tuy nhiên, trong chuyến vượt Đại Tây Dương đầu tiên và cũng là cuối cùng của nó vào tháng 4 năm 1912, Titanic đã đắm do đâm vào một tảng băng trôi, khiến hơn 1.500 người tử nạn. Vụ đắm tàu này đã đi vào lịch sử như là vụ tai nạn hàng hải nghiêm trọng nhất trong thời bình.

Thảm họa Titanic đã là đề tài cho hàng loạt các cuộc điều tra, kiện tụng, giả thuyết ly kì đồng thời dẫn đến các thay đổi lớn trong quy định an toàn hàng hải quốc tế. Titanic cũng trở thành bối cảnh và đề tài cho rất nhiều tác phẩm văn học, hội họa và điện ảnh.

-Wikipedia-

Nếu mẫu hình Nhấn chìm giảm có thể trở thành kháng cự thì đỉnh giá cao nhất trong hai nến hình thành mẫu hình Mây đen bao phủ cũng có thể là kháng cự. Điều này được mô tả trong Hình 4.22.

Hình 4.23: Intel, Đồ thị ngày (Mẫu hình Mây đen bao phủ)

Hình 4.24: Wolverine Tube, Đồ thị ngày (Mẫu hình Mây đen bao phủ)

Mẫu hình Mây đen bao phủ trong Hình 4.23 đã chặn đứng nhịp tăng. Qua ngày hôm sau, Intel đẩy giá lên và thất bại gần đỉnh của mẫu hình ở vùng 71 đô la. Một tuần và hai tuần sau đó, cổ phiếu tiếp tục chững lại khi tiệm cận mức 71 đô la. Hãy quan sát Intel rướn qua đường kháng cự này như thế nào vào ngày 20 tháng 01, nhưng thất bại trong việc đóng cửa trên kháng cự khiến kháng cự vẫn còn nguyên vẹn.

Trong Hình 4.24, chúng ta thấy một nhịp tăng bắt đầu từ giữa Tháng 08. Vào ngày 22 tháng 08, cổ phiếu tạo Khoảng trống tăng giá và hình thành một nến Người treo cổ, nhưng phiên tiếp theo không xác nhận tín hiệu tiêu cực tiềm năng của nến vì giá đóng cửa vẫn nằm trên thân nến Người treo cổ. Cổ phiếu có lần đẩy giá cuối cùng bằng một Khoảng trống tăng giá lúc mở cửa vào ngày 28 tháng 08 ở 43.25 đô la. Vào lúc mở cửa, cổ phiếu nhìn hoàn toàn ổn từ góc độ của phe mua. Giá đóng cửa ở 40.62 đô la vào cuối phiên, hoàn thành mẫu hình Mây đen bao phủ vì cây nến đen giảm vào sâu trong thân nến trắng trước đó.

Dù đây là một mẫu hình Mây đen bao phủ theo đúng định nghĩa, nhìn từ góc độ rủi ro/lợi nhuận, chúng ta có thể không có điểm giá tốt để bán. Lý do là vì mẫu hình Mây đen bao phủ được hoàn thành vào lúc phiên thứ hai của mẫu hình đóng cửa, và khi đó, giá đã xa mức cao nhất. Vậy nên chúng ta có thể dùng mẫu hình Mây đen bao phủ làm một mức kháng cự tiềm năng, đợi giá nảy lại gần mẫu hình Mây đen bao phủ để bán (giả định điều này xảy ra). Vào đầu Tháng 10, một nhịp tăng lên mức giá cao nhất của mẫu hình Mây đen bao phủ cho thấy tín hiệu giá cổ phiếu hết đà với một thân nến đen nhỏ và mức giá cao nhất của bốn phiên liên tục là như nhau ở 43.25 đô la. Nhịp giảm bắt đầu từ đầu Tháng 10 và kết thúc bằng một nến Búa xác nhận vùng hỗ trợ ở cuối Tháng 09.

Hai mẫu hình Nhấn chìm tăng ở 1 và 2 trong Hình 4.25 nhấn mạnh độ vững chắc của hỗ trợ ở vùng 3250-3275. Nhịp tăng từ mẫu hình Nhấn chìm tăng thứ hai và lưỡng lự ở mẫu hình Mây đen bao phủ. Ngay sau mẫu hình này, một thân nến trắng xuyên thủng một chút kháng cự của mẫu hình Mây đen bao phủ (qua đường nằm ngang). Dù đó là một sự bứt phá không dứt khoát, nhưng giá đã đóng cửa ở trên kháng cự và là một tín hiệu tích cực.

Hình 4.25: NASDAQ Composite, Đồ thị 60 phút (Mẫu hình Mây đen bao phủ)

Hình 4.25 phản ánh tầm quan trọng của việc thích nghi với các điều kiện thị trường thay đổi. Cụ thể, lần phá vỡ lên trên kháng cự ở mẫu hình Mây đen bao phủ đầu tiên đã đẩy xu hướng lên cao hơn, nhưng phiên tiếp theo, thị trường đã chuyển từ tích cực sang thận trọng hơn. Tại sao lại vậy? Vì vào ngày sau phiên bứt phá, một nến đen đã hình thành và trở thành mẫu hình Mây đen bao phủ. Nến đen thứ hai này phản ánh phe mua đã thất bại trong việc giữ đỉnh giá mới.

MẪU HÌNH XUYÊN THẤU (PIERCING PATTERN)

Trong đa số các mẫu hình nến, với một mẫu hình tiêu cực chúng ta sẽ có một mẫu hình tích cực đối nghịch lại. Mẫu hình Mây đen bao phủ cũng không phải ngoại lệ. Ngược lại với một mẫu hình Mây đen bao phủ là mẫu hình Xuyên thấu (xem Hình 4.26). Mẫu hình này bao gồm hai cây nến, xuất hiện trong một thị trường giảm. Đầu tiên là một cây nến màu đen và thứ hai là một cây nến trắng dài. Phiên nến trắng mở cửa thấp hơn, lý tưởng nhất là dưới mức thấp nhất của cây nến màu đen trước đó. Sau đó giá bật lên cao hơn xuyên thấu phần lớn thân nến màu đen.

Mẫu hình Xuyên thấu gần giống với mẫu hình Nhấn chìm tăng. Trong mẫu hình Nhấn chìm tăng, thân nến màu trắng nhấn chìm toàn bộ thân nến đen. Còn với mẫu hình Xuyên thấu, thân nến màu trắng chỉ xuyên qua thân nến màu đen ở trước chứ không bao phủ hoàn toàn. Trong mẫu hình Xuyên thấu, mức độ xuyên vào thân nến đen càng lớn thì khả năng đảo chiều ở đáy xảy ra càng cao. Một mẫu hình Xuyên thấu lý tưởng sẽ có thân nến trắng xuyên cao hơn một nửa vào thân nến đen của phiên trước. Tâm lý đằng sau mẫu hình Xuyên thấu như sau: Thị trường đang trong xu hướng giảm. Thần nến màu đen tiêu cực cùng cố quan điểm này. Ngày hôm sau thị trường mở cửa tạo một Khoảng trống giảm giá thấp hơn. Phe bán đang nhìn thị trường với một sự hài lòng. Sau đó, thị trường tăng mạnh lên vào cuối phiên, khiến giá đóng cửa không chỉ ngang với mức giá đóng cửa của ngày hôm trước mà còn vượt mạnh lên trên mức đó. Phe bán sẽ bị dao động với vị thế của mình. Những ai đang muốn mua có thể nói rằng mức đáy mới đã không thể giữ vững và xem đây là cơ hội để mua.

Tín hiệu của mẫu hình Xuyên thấu sẽ gia tăng tầm quan trọng dựa trên các yếu tố từ 1 đến 4 tương tự với của mẫu hình Mây đen bao phủ, nhưng ngược lại. (Xem lại phần trước). Trong mẫu hình Mây đen bao phủ, chúng ta muốn nhìn thấy thân nến màu đen đóng cửa bao phủ hơn một nửa thân nến trắng trước đó. Nhưng quy tắc này có thể linh hoạt. Còn với mẫu hình Xuyên thấu lại có ít tính linh hoạt hơn. Cây nến trắng của mẫu hình Xuyên thấu nên đẩy giá lên nhiều hơn một nửa thân nến đen liền trước. Lý do cho sự chặt chẽ này với mẫu hình Xuyên thấu tích cực so với mẫu hình Mây đen bao phủ tiêu cực đó là bởi trong thực tế, người Nhật có ba mẫu hình khác được gọi là Dưới viền cổ (on-neck), Tại viền cổ (in-neck) và Vượt viền cổ (thrusting) (xem các Hình từ 4.27 đến 4.29). Chúng có hình dạng cơ bản giống với mẫu hình Xuyên thấu. Điểm khác biệt giữa các mẫu hình này là ở mức độ xuyên thấu của nến trắng vào thân nến đen. Nến trắng của mẫu hình Dưới viền cổ (thường là một nến nhỏ) đóng cửa gần mức giá thấp nhất của phiên hôm trước. Nến trắng của mẫu hình Tại viền cổ đóng cửa vào thân nến trước đó một chút (cũng nên là một nến trắng nhỏ). Mẫu hình Vượt viền cổ lại có nến trắng dài hơn, tức tín hiệu mạnh hơn mẫu hình Tại viền cổ nhưng giá không đóng cửa ở phần nửa trên của thân nến màu đen trước đó.

Chúng ta không cần nhớ các mẫu hình riêng lẻ trong các Hình từ 4.27 đến 4.29. Chỉ cần nhớ rằng cây nến trắng đẩy giá lên cao hơn một nửa thân nến đen sẽ cung cấp một tín hiệu đảo chiều đáy tiềm năng hơn.

Một chuỗi bóng nến dưới dài trong Hình 4.30 ở vùng 1 và 2 cho thấy hỗ trợ tiềm năng ở gần 56 đô la. Tuy nhiên, vào ngày 08 tháng 09, Dayton-Hudson liên tục đâm thủng hỗ trợ này khi mở cửa ở gần 54 đô la. Phe bán đã tưởng rằng họ đã giành quyền kiểm soát, nhưng không. Vào cuối ngày 08 tháng 09, phe mua đã đẩy giá cổ phiếu lên vượt xa mức giá đóng cửa của phiên hôm trước. Các nến ngày 07 và 08 tháng 09 hình thành mẫu hình Xuyên thấu. Một tuần sau mẫu hình Xuyên thấu, nến Búa ngày 16 tháng 09 củng cố hỗ trợ của mẫu hình ở gần 54 đô la. Một tuần sau nến Búa, một chuỗi bóng nến dưới lại càng củng cố tín hiệu.

Hình 4.3 0 : Dayton-Houdson, Đồ thị ngày (Mẫu hình Xuyên thấu)

Nhịp tăng bắt đầu từ mẫu hình Nhấn chìm tăng vào giữa Tháng 03 trong Hình 4.31 cho thấy manh nha những vấn đề với nến Con quay ngày 24 tháng 03 gần 59 đô la. Việc giá đóng cửa trên 59 đô la vào ngày 03 tháng 04 cùng với một nến trắng thân dài đã đưa người mua trở lại nắm kiểm soát, ít nhất là được phiên tiếp theo. Vào phiên ngày 04 tháng 04, cổ phiếu hình thành một biến thể của mẫu hình Mây đen bao phủ. Nói như vậy là vì theo lý thuyết, mẫu hình này nên có giá mở cửa của phiên thứ hai cao hơn mức giá cao nhất của phiên trước đó. Trong trường hợp này, giá mở cửa chỉ nằm trên giá đóng cửa ngày hôm trước. Tuy nhiên, nến đen vào ngày 04 tháng 04 kéo quá sâu vào thân nến trắng, nó tăng khả năng của mẫu hình này hiệu quả hơn một mẫu hình Mây đen bao phủ truyền thống.

Hình 4.3 1 : American General, Đồ thị ngày (Mẫu hình Xuyên thấu)

Mẫu hình Xuyên thấu vào ngày 17 và 18 tháng 04 báo hiệu một nhịp tăng. Nhịp tăng từ mẫu hình này tiếp tục cho đến khi mẫu hình Mây đen bao phủ xuất hiện vào ngày 24 và 25 tháng 04. Mẫu hình Mây đen bao phủ thứ hai cũng có thể xem một biến thể của mẫu hình Mây đen bao phủ cổ điển. Vì sao? Vì thân nến đen không xuống hơn một nửa thân nến trắng. Một lần nữa, dù đây không phải là mẫu hình Mây đen bao phủ cổ điển, nhưng có hai yếu tố khiến tôi tin nó cũng tiêu cực như mẫu hình Mây đen bao phủ cổ điển là: (1) nến đen vào ngày 25 tháng 04 mở cửa rất cao so với mức cao nhất của ngày hôm trước và đóng cửa dưới giá đóng cửa của ngày hôm trước, (2) mẫu hình cho thấy sự thất bại, nên xác nhận kháng cự của mẫu hình Mây đen bao phủ đầu Tháng 04.

Đồ thị này nhấn mạnh một điều: chúng ta phải xem xét một mẫu hình nến không lý tưởng bằng (1) cách nó hình thành như thế nào và (2) bức tranh tổng thể của thị trường ra sao. Hai yếu tố này sẽ giúp ta xác định liệu mẫu hình không quá hoàn hảo có thể cho các tín hiệu như mẫu hình nến rõ ràng và kinh điển hơn hay không. Chính sự chủ quan này là điểm khiến nhận diện mẫu hình nến bằng thuật toán máy tính gặp rất nhiều khó khăn. Ví dụ, hai mẫu hình Mây đen bao phủ bàn luận trong hình vừa rồi không đáp ứng định nghĩa kinh điển của mẫu hình Mây đen bao phủ, nhưng tôi xem chúng là Mây đen bao phủ vì vị trí và cách chúng hình thành như đã nói ở đoạn trước.

Hình 4.32: International Business Machines, Đồ thị 15 phút (Mẫu hình Vượt viền cổ)

Với mẫu hình Xuyên thấu không xuyên sâu vào nến đen trước đó, tôi thường khuyến nghị đợi xác nhận với phiên sau khi nến trắng đóng cửa ở mức giá cao hơn. Trong Hình 4.32, gần trưa ngày 31 tháng 03, một nến trắng xuyên vào nến đen. Nó không đóng cửa cao hơn nửa cây nến đen, nên đây không phải là mẫu hình Xuyên thấu mà là mẫu hình Vượt viền cổ (thrusting pattern). Ở phiên sau mẫu hình Vượt viền cổ, giá đóng cửa cao hơn giúp củng cố đây có thể là tín hiệu tạo đáy. Về cuối phiên ngày 31 tháng 03, một mẫu hình Vượt viền cổ khác lại hình thành gần 117 đô la. Bình thường, với mẫu hình Vượt viền cổ (như đã thấy ở đầu ngày), chúng ta nên đợi xác nhận tín hiệu tích cực. Nhưng với mẫu hình Vượt viền cổ thứ hai này lại khác, nó đã xác nhận vùng giá hỗ trợ trước đó nên chúng ta sẽ cần ít xác nhận tích cực hơn (tức là ta cần ít lý do để đợi cây nến kế tiếp đóng cửa cao hơn). Vì thế, với những nhà giao dịch chủ động theo xu hướng, giá đóng cửa của nến trắng trong mẫu hình Vượt viền cổ có thể được dùng làm cơ hội mua. Tín hiệu thoát vị thế xuất hiện với mẫu hình Nhấn chìm giảm vào đầu buổi sáng hôm sau.

1. Bóng nến được nghiên cứu chi tiết hơn trong cuốn sách Beyond Candlesticks (Newyork: John Wiley, 1994).