New York Thành phố Điên Rồ

New York là một thành phố ĐIÊN RỒ. Tôi không biết đặt cái tựa cho bài viết này có quá lắm không nhưng kỳ thực tôi tìm mỏi mắt chẳng được một tính từ nào phù hợp hơn để chỉ thành phố đặc biệt này của nước Mỹ. Tôi vốn sống ở London, thành phố sôi động bậc nhất châu Âu, cũng từng đi du lịch qua nhiều đô thị lớn trên thế giới từ châu Á, châu Phi, Mỹ Latin nhưng vẫn choáng ngợp khi lần đầu đặt chân đến New York.

Mùa hè vừa chớm bắt đầu, tôi quẳng lại ở nhà một lô xích xông các lo lắng, dự định, những kế hoạch công việc còn dày đặc trong sổ tay, khoác ba lô lên đường đi New York. Lên máy bay rồi mới thấy thấm mệt, vội xin một ly rượu vang đỏ uống để ngủ một giấc cho say. Tỉnh dậy là 12 giờ trưa. Máy bay đang hạ cánh. Trời trong và xanh. Cô tiếp viên nở nụ cười rạng rỡ “Welcome to America” - Chào mừng bạn tới nước Mỹ.

Nước Mỹ giống trong phim Mỹ. Đấy là ấn tượng đầu tiên của tôi về New York. Từ cảnh vật, con người, xe cộ. Thì rõ là như thế. Tôi đã ngốn một đống phim Mỹ từ bé tới lớn, nghe nhạc Mỹ, đọc sách Mỹ nhiều. Thế mà một ngày “cộc đầu” vào thành phố nơi cửa ngõ nước Mỹ, vẫn thấy sốc.

Với năm quận The Bronx, Brooklyn, Manhattan, Queens và Staten Island trải dài trên diện tích chỉ vẻn vẹn 302.64 dặm vuông, New York là thành phố có tầm ảnh hưởng quan trọng vào bậc nhất trên thế giới trong tất cả các lĩnh vực từ thương mại, tài chính, truyền thông, nghệ thuật, thời trang, nghiên cứu, công nghệ, giáo dục và giải trí. Khoảng gần 200 ngôn ngữ được sử dụng ở đây khiến New York trở thành thành phố đa dạng nhất thế giới về mặt ngôn ngữ.

Buổi tối đầu tiên, bạn Xavier lái xe đưa tôi từ đoạn Ground Zero, nơi có trụ sở của trung tâm thương mại thế giới WTC lên khu vực quảng trường Thời đại làm một tour New York về đêm.

Vừa lái xe giữa rừng cao ốc của New York, Xavier vừa cẩn thận giới thiệu những tòa nhà chọc trời nổi bật “Đây là tòa nhà Empire State Building này, chếch một chút là tòa Chrysler nhé. Bên này là nhà ga này, đi một đoạn nữa là có cửa hàng của hãng Apple, trang trí hay lắm”. Tôi nghe Xavier nói mà câu được câu chăng, phần vì mải ngắm phố phường, phần vì những âm thanh ồn ã xung quanh.

Được mệnh danh là “ngã tư của thế giới”, quảng trường Thời Đại là trung tâm giải trí hàng đầu của nước Mỹ. Nơi đây về đêm hội tụ đủ các loại xe cộ, đủ các loại màu sắc, đủ các loại biển hiệu, đủ các loại ánh sáng, đủ các loại âm thanh, đủ các loại người chen nhau trong một không gian chật ních, xô bồ, ồn ào, hỗn độn. Cánh taxi lái ẩu phóng vun vút. Rồi tắc đường. Dòng xe nhích từng bước, vài người không kiên nhẫn buông lời cáu kỉnh trách mấy ông nông dân lần đầu lên phố không biết cách lựa đường đi đúng cách làm người khác phải dừng theo.

Đúng lúc ấy, thì một cỗ xe ngựa trắng muốt thong thả nhịp bước dạo qua trước cửa xe tôi, cứ như một cỗ xe từ trong cổ tích bước ra, chỉ tiếc là không có hoàng tử nào cầm cương ngựa, thay vào đó là một anh chàng da đen vạm vỡ đang đưa khách du lịch dạo phố. Trong xe tôi, Xavier đang bật nhạc của Lady Gaga gào rú chói tai. Tôi há hốc mồm nhìn cỗ xe ngựa trắng trên cái nền xanh đỏ tím vàng của quảng trường Thời Đại, thầm nghĩ tấn trò đời đôi khi cũng chỉ “kịch” như thế mà thôi.

Những ngày sau đó, tôi từ chối đề nghị của Xavier lấy xe hơi đưa tôi rong ruổi; thay vào đó, tôi cuốc bộ để có dịp hiểu hơn về thành phố này.

Nằm trên một bến cảng thiên nhiên lớn thuộc duyên hải Đại Tây Dương của miền Đông nước Mỹ, nơi cửa sông Hudson với bến cảng tự nhiên kín đã giúp New York phát triển nổi bật trong vai trò một thành phố thương mại.

Theo lịch sử, New York được người Hà Lan thành lập như một trạm mậu dịch thương mại vào năm 1624. Vùng định cư này lúc đó từng được gọi là Tân Amsterdam cho đến năm 1664 khi bị vương quốc Anh kiểm soát. Vua Anh khi đó là Charles II đã quyết định trao mảnh đất này cho người em trai, công tước xứ York và do vậy đổi tên khu vực này thành New York.

Trải qua nhiều thế kỷ, thành phố chuyển mình nhờ những làn sóng nhập cư mạnh mẽ với những người di dân ở mọi miền trên thế giới từ châu Á, châu Phi, châu Âu cho tới Mỹ Latin khiến nơi đây trở thành một melting pot (nồi súp nấu chảy mọi văn hóa).

Đi bộ dọc theo những khối nhà cao tầng san sát của New York, hòa mình cùng dòng khách bộ hành vội vã trên những đại lộ đông đúc, tôi mới cảm nhận được sự đa dạng, sức sống và năng lượng trong mọi ngõ ngách của thành phố này. Giữa mùa hè, những khối nhà cao tầng của New York tỏa hơi nóng hầm hập nhưng trên đại lộ Broadway, vẫn nườm nượp khách du lịch đứng chờ mua vé vào xem một show diễn mới. Đại lộ số 5 và đại lộ Madison là thiên đường cho những tín đồ mê mua sắm. Trên phố Wall, nơi có trụ sở của thị trường chứng khoán New York, người ta còn bận rộn bán mua cổ phiếu, trái phiếu với những giá trị không tưởng cho cái đầu không ưa toán học của tôi.

Ấn tượng của tôi về New York là một thành phố rất trẻ, trẻ tới mức sượng sùng. Hình như tôi đã quá quen với cái sự nhỏ bé mà cổ kính, già nua mà duyên dáng của các thành phố châu Âu mất rồi; thành ra bây giờ sự xô bồ của New York làm tôi có phần e ngại.

Kêu một chút vậy thôi chứ cũng phải công nhận New York có phong cách và đẳng cấp riêng của nó. Ví dụ một buổi chiều chèo kayak trên dòng Hudson mênh mông, khi hoàng hôn đỏ ối từ từ rơi xuống, chẳng phải lãng mạn thì là gì? Một buổi tối tham dự tiệc cocktail và nhạc jazz nhẹ nhàng trên tầng 20 của một tòa nhà gần khu Trung tâm Thương Mại thế giới, ngắm thành phố lên đèn lung linh, pháo hoa cho ngày 14 tháng 7 rực sáng một góc trời, chẳng phải ăn chơi thứ thiệt thì là gì? Một buổi sáng đạp xe dọc bờ sông, từ bên phía New Jersey nhìn sang bên kia bờ Mathattan, một cái đảo bé tí mà mọc lên bao nhiêu nhà chọc trời, bao nhiêu tỉ tỉ đô la hàng ngày luân chuyển thông qua cái dải đất hẹp cỏn con ấy, lúc đấy tôi chỉ biết thốt ra một câu “New York - You are a miracle!” (NewYork - một phép nhiệm màu).

Tạp - có lẽ là từ hợp nhất để miêu tả xã hội New York. Trong một thời gian rất ngắn ở đây, tôi đã có dịp tiếp xúc với những giáo sư hàng đầu của nước Mỹ; nói chuyện với những người phụ nữ độc lập và đam mê phiêu lưu, cuộc sống vật chất tương đối nghèo nàn với gia sản duy nhất mà khách phải trầm trồ là vài chuyến đi vòng quanh thế giới và một bảo tàng búp bê đủ loại; tôi cũng đã tiếp xúc với một vài sinh viên ngành Kinh thánh học, nhiều người trong số họ dành những năm tháng đẹp đẽ và sôi động nhất của thời trai trẻ để giải mã đôi dòng trong “Kinh Cựu ước”; tôi cũng đã gặp những người Mỹ trẻ bế tắc và tuyệt vọng, chưa bao giờ bước chân ra khỏi cái bóng của “Quả táo lớn” *, trốn tránh thực tại bằng những viên thuốc lắc, rượu và sex; tôi cũng đã ăn tối với một vài di dân từ Bolivia, từ Bồ Đào Nha, tìm đến nước Mỹ cho một chặng đường mới, bắt đầu bằng việc thu ngân trong siêu thị ở Target và sau đó, ai biết được, có thể là một chỗ ngồi trong giảng đường ở Đại học Havard hay Columbia.

* Một tên gọi khác của New York.

Tôi viết vội cho khỏi quên nhiều ký ức đẹp về New York để một năm nữa sẽ đọc lại. Có thể khi ấy tôi đã sống yên bình ở Hà Nội hoặc vẫn đang lang thang tại xó xỉnh nào đó ở châu Âu, hoặc ai mà biết được, biết đâu tôi sẽ quay lại New York để đi tìm Giấc mơ Mỹ.

(Trên thực tế khi viết lại bài báo này, tôi đang ngồi trong căn hộ nhỏ của mình bên bờ sông Thames và nghe Ella Fitzgerald da diết hát về “hòn đảo diệu kỳ” của nước Mỹ: “Tôi có một căn nhà nhỏ ấm cúng. Ở vùng Manhattan”…)