Chương 1 Tử thi của người đàn bà ở ven hồ
Phần lớn nỗi sợ sinh ra do ta không biết hoặc không thể xác định.
− Dale Carnegie −
1Buổi chiều mùa xuân, ánh mặt trời chiếu vào văn phòng thật ấm áp khiến ai nấy đều gà gật buồn ngủ.
Mọi người trong phòng đều đang mải miết với công việc của mình, tôi ôm hồ sơ thẩm tra khiếu nại mà tinh thần uể oải vô cùng. Lâm Đào đang xem báo cáo “án oan - án sai”, vừa nhìn, cậu ta vừa lẩm bẩm đọc những khiển trách của độc giả mạng đối với phía cảnh sát. Trần Thi Vũ dùi mài học cuốn “Phân tích hành vi tại hiện trường án mạng” của chuyên gia hình sự Mẫn Kiến Hùng. Hàn Lượng lén chơi trò “rắn săn mồi” giữa lúc bận rộn. Đại Bảo thì khỏi bàn, thoạt nhìn tưởng anh ta đang đọc các bài viết trên diễn đàn thảo luận về pháp y, nhưng thực tế thỉnh thoảng lại nghe thấy tiếng ngáy của anh ta vang lên.
Tuy thời gian đi công tác của đội điều tra Sở Công an tỉnh chiếm quá nửa thời gian, nhưng nửa thời gian còn lại thì vẫn phải đến văn phòng làm việc như bình thường. Khoảng hai, ba tháng sau Tết là lúc rỗi việc nhất, hơn nửa tháng nay không phải đi công tác, thực sự là khoảng thời gian bình yên hiếm hoi của chúng tôi.
“Rõ ràng lúc xử lý các vụ án không hề xảy ra sai sót gì, mà giờ lại phải đi thẩm tra cả tập hồ sơ khiếu nại dày cộp thế này.” Tôi thầm nghĩ trong đầu. Nhìn từng tập báo cáo về việc pháp y tuyến cơ sở bị Ủy ban kiểm tra kỷ luật Trung ương và thanh tra điều tra, tôi thầm thấy oan ức thay cho đồng nghiệp. Nhưng nghĩ lại, so với những nhân viên thụ lý các vụ án được tòa tuyên vô tội, thì chúng tôi vẫn đỡ hơn nhiều.
Xuất phát từ tinh thần “mọi nghi can đều vô tội cho đến khi được chứng minh là có tội”, mấy năm gần đây, trong tỉnh xảy ra vài vụ án phải xét xử phúc thẩm vì đương sự khiếu nại, thậm chí có vụ án còn phải tuyên vô tội. Những vụ án được gọi là “án oan - án sai” này vô cùng thu hút sự quan tâm của truyền thông, còn những ban ngành cảnh sát địa phương sẽ bị khiển trách nặng nề.
Chúng tôi từng tham gia hội thẩm một vài vụ án, nhưng vì kỹ thuật thời đó có hạn, quả thực chẳng có mấy chứng cứ thuyết phục tại hiện trường. Tuy rằng các cảnh sát hình sự và nhân viên kỹ thuật hình sự đều thầm xác nhận xử lý vụ án như vậy không hề sai, nhưng trên phương diện pháp luật thì chuỗi chứng cứ của những vụ án đó lại không hoàn thiện. Các cảnh sát ở cơ sở sẵn sàng tôn trọng tinh thần pháp luật, nhưng họ cũng rất ngại đối diện với dư luận. Bởi vì rất nhiều người không hề biết “vô tội trên phương diện pháp luật” không đồng nghĩa với “vô tội trên ý nghĩa thực tế”. Khi truyền thông đăng tải thông tin, họ thường đánh đồng “kẻ tình nghi phạm tội được tuyên vô tội trên phương diện pháp luật” với “người dân vô tội thực sự”. Họ không quan tâm đến những điểm gây tranh cãi quan trọng của vụ án, mà chỉ quan tâm xem phía cảnh sát có dùng “các biện pháp nghiệp vụ” để ép cung hay không.
“Ơ, đây chính là vụ án mà trước Tết chúng ta tham gia hội thẩm còn gì?” Lâm Đào nói, “Tôi cảm thấy chứng cứ hoàn toàn đầy đủ để định tội.”
“Cậu cảm thấy thì có ích gì?” Tôi cười bảo.
“Giết người lại được tuyên vô tội, ra tù còn nghênh ngang thế kia!” Lâm Đào hậm hực nói.
“Tòa án đã không thể định tội anh ta là hung thủ, thì chúng ta cũng không nên nói bừa.” Tôi nhắc nhở, “Đây là tinh thần của người làm luật pháp.”
“Thế chẳng lẽ lại để hắn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật?”
Đại Bảo ngừng tiếng ngáy.
“Có vài chuyện ấy à, chính là lời cảnh tỉnh cho chúng ta.” Tôi nói, “Thứ nhất, chúng ta cần cố gắng nâng cao năng lực, đảm bảo mỗi vụ án đều tìm thấy vật chứng then chốt đủ chúng minh hung thủ phạm tội. Thứ hai, đối với chứng cứ của từng vụ án, chúng ta cần xem xét ở nhiều phương diện, nhất định phải tìm ra chuỗi chứng cứ hoàn thiện, chứ không phải chỉ tìm thấy những chứng cứ riêng lẻ đáng chú ý.”
“Thôi, cho xin đi!” Đại Bảo học mót giọng Bắc Kinh kiểu chắp vá, “Đừng lên lớp nữa! Những gì cần hiểu, bọn tôi đều hiểu cả, chỉ có điều trong lòng cảm thấy khó chịu vì để hung thủ lọt lưới, thoát khỏi chế tài pháp luật thôi.”
Tôi giở tập hồ sơ trên tay, lắc đầu cười bảo: “Chúng ta phải có niềm tin chứ, người làm gì, trời đều biết.”
“Cái gì mà trời đều biết hả? Làm tốt công việc của các cậu đi, kết lưới pháp luật cho chắc vào mới là chuyện quan trọng, giờ còn tin vào chuyện sẽ bị trời phạt nữa sao? Các cậu không phải những người thay trời hành đạo à?” Thầy đẩy cửa bước vào, tay cầm tập tài liệu.
Thông thường thầy không hay đến kiểm tra văn phòng chúng tôi. Nguyên nhân thường thấy nhất khi thầy xuất hiện ở đây là có vụ án lớn vừa đột ngột xảy ra, hay khi vụ án đó không dễ tường thuật tường tận qua điện thoại, thì thầy mới đích thân xuống tầng gặp tổ điều tra để phân công nhiệm vụ.
Lúc này, nhìn thấy thầy, tôi thoáng run, lòng thầm nghĩ, chắc hôm nay lại không thể về nhà ăn tối với con trai rồi. Tuy nghĩ vậy, nhưng tôi vẫn toét miệng cười, đứng dậy chào hỏi: “Thầy nghe lén cũng phải nghe cho hết câu chứ ạ? Khi nãy con vừa bảo ban các cậu ấy cần cố gắng nâng cao tố chất nghiệp vụ của bản thân, bồi dưỡng khả năng chiến đấu trường kỳ đấy chứ!”
“Vụng chèo khéo chống!” Thầy nói, “Hôm nay công bố cho các cậu thông báo của phòng hành chính.”
“Thăng chức cho con ạ?” Tôi vẫn cười hì hì, “Nhưng con không muốn làm lãnh đạo đâu.”
“Nghĩ đi đâu thế hả?” Thầy lườm tôi, rồi quay về chủ đề chính, “Để theo kịp bước tiến của thời cuộc và cũng để mở rộng chuyên ngành nghiệp vụ của tổ điều tra Sở Công an tinh, Sở quyết định tổ chức công tác tuyển chọn trong phạm vi toàn tỉnh, tuyển chọn một cành sát dân sự chuyên ngành điều tra hình ảnh. Thông qua các khâu tổ chức như thi viết, phỏng vấn trực tiếp, khảo hạch, công bố... đã chọn Trình Tử Nghiên, một cảnh sát dân sự thuộc chi đội cảnh sát hình sự Công an thành phố Long Phiên là người đứng đầu các vòng tuyển chọn. Sau khi nhận được thông báo này, Công an thành phố Long Phiên và đội Cảnh sát hình sự tỉnh lập tức làm thủ tục chuyển ngành từ cảnh sát dân sự sang cảnh sát hình sự cho đồng chí Trình Tử Nghiên, đồng thời đồng chí Trình Tử Nghiên lập tức đến báo cáo và tham gia công tác. Vậy phòng hành chính xin gửi thông báo này đến các phòng ban có liên quan.”
Đọc thông báo xong, thầy gập giấy tờ lại, lẳng lặng đứng đó.
Mấy người chúng tôi đều bất ngờ, trong chốc lát chưa định thần lại được. Tôi ngoái đầu liếc nhìn các đồng nghiệp. Đại Bảo kinh ngạc, Hàn Lượng thờ ơ, Trần Thi Vũ hơi bất an, riêng Lâm Đào lại chẳng hề có thái độ gì khác lạ. Xem ra chỉ mình gã Lâm Đào biết trước chuyện tuyển chọn lần này, bởi nói cho cùng công việc của họ cũng có sự liên quan với nhau.
Chúng tôi đều biết Trình Tử Nghiên. Trong nhiều vụ án kết hợp với Sở Công an thành phố Long Phiên, chúng tôi thường xuyên nhìn thấy bóng dáng Trình Tử Nghiên, nhưng lần nào Trình Tử Nghiên cũng xuất hiện với tư cách của một nhân viên khám nghiệm dấu vết, vậy mà lần này cô ấy lại được chọn ở chuyên ngành điều tra hình ảnh, đúng là khiến người khác cảm thấy hơi bất ngờ. Có điều vì lực lượng cảnh sát có hạn, nên thông thường kỹ thuật viên khám nghiệm dấu vết tuyến cơ sở đều là “dầu cao sao vàng”, họ phải kiêm nhiệm tuốt tuột các công việc liên quan đến kỹ thuật, không chỉ đảm nhiệm công việc khám nghiệm dấu vết theo đúng chức trách của mình, mà còn phải gánh vác nhiều chuyên ngành khác như công tác chụp ảnh hình sự, điều tra hình ảnh, trắc nghiệm nói dối... Trình Tử Nghiên là cảnh sát kỹ thuật hình sự vừa biết khám nghiệm dấu vết lại có năng khiếu về điều tra hình ảnh, tổ điều tra chúng tôi có thêm một “hộp dầu cao sao vàng” đúng là chuyện đáng mừng.
Lát sau, một cô gái nom có vẻ gầy yếu bước vào cửa văn phòng.
Cô gái trạc tuổi Trần Thi Vũ, mặc áo thể thao màu lam nhạt và quần bò sạch sẽ. Cô đỏ mặt, bẽn lẽn bước vào văn phòng chúng tôi. Trình Tử Nghiên không cao, lại gầy gầy, mặt trái xoan tiêu chuẩn, môi đỏ, răng trắng, da dẻ trắng trẻo, mái tóc không dài lắm buộc gọn thành kiểu đuôi gà phía sau gáy. Nói tóm lại, Trình Tử Nghiên không mặc cảnh phục đúng là làm chúng tôi sáng mắt.
“Chào mọi người!” Trình Tử Nghiên nói, giọng vừa phải.
“Chào mừng cô gia nhập tổ điều tra chúng tôi!” Tôi chìa tay, nhẹ nhàng bắt tay Trình Tử Nghiên.
“Ở đây còn chiếc bàn trống này.” Lần nào Đại Bảo cũng ân cần như vậy. Anh ta là người ưa đông vui, náo nhiệt, nên lúc nào cũng thích có người mới gia nhập tổ chúng tôi, muốn biến tổ điều tra của chúng tôi trở thành đại đội điều tra.
“Ô! Phản ứng của các cậu lần này khiến tôi hơi bất ngờ đấy!” Thầy cười bảo.
“Đúng thế! Thiên vị!” Trần Thi Vũ vẫn nằm bò trên bàn đọc sách.
Tôi biết khi Trần Thi Vũ mới đến tổ điều tra, tôi phản ứng rất mạnh, chắc cô ấy vẫn chưa quên “mối thù” này.
“Tại lúc đó tôi cảm thấy nữ cảnh sát không tiện đi công tác xa mà!” Tôi ngại ngùng thanh minh, “Giờ có hai đồng chí nữ, lúc đi công tác có thể thuê một phòng khách sạn tiêu chuẩn, không lãng phí tiền của người nộp thuế, lại nâng cao khả năng làm việc, vui thế còn gì.”
“Vớ vẩn!” Trần Thi Vũ phì cười.
“Nhưng xe chuyên dụng của tổ điều tra chỉ có năm chỗ, mà hiện giờ chúng ta lại có sáu người. Chẳng biết với thể hình của anh Tần mà ngồi ở ghế phụ phía sau liệu có thấy chật chội không.” Hàn Lượng trêu chọc.
“Không sao, không sao! Tôi ngồi ghế phụ phía sau được mà.” Trình Tử Nghiên cuống lên, vội vàng nói khiến mọi người cười phá lên.
“Tử Nghiên, cô đừng ngây thơ thế chứ!” Lâm Đào nói, “Có điều cô sẽ thích ứng nhanh thôi, chúng tôi ít khi nói thật lắm.”
“Đúng thế! Đừng tin lời đàn ông!” Trần Thi Vũ vẫn giữ nguyên tư thế đọc sách.
“Đơn vị đã nghĩ đến chuyện này rồi.” Thầy nói, “Sẽ sắp xếp lại xe cộ cho các cậu, giờ cấp cho các cậu một chiếc SUV bảy chỗ.”
Nói xong, thầy vứt một chùm chìa khóa lên bàn của Hàn Lượng.
“Ái chà, có xe mới để lái rồi.” Hàn Lượng cầm chùm chìa khóa lên nhìn, “Xe của hãng nào thế ạ? Sao chưa thấy bao giờ nhỉ?”
“Cậu chỉ biết đến BMW và Mercedes - Benz thôi chứ gì? Có xe là tốt rồi, còn muốn kén cá chọn canh nữa à?” Thầy trừng mắt với Hàn Lượng.
“Thầy xuống văn phòng chỉ để nói chuyện này thôi ạ?” Tôi hỏi, “Con còn nghĩ chắc lại xảy ra vụ án gì rồi, giật cả mình. Không sao, lát nữa bọn con sẽ sắp xếp công việc cho đồng chí Trình Tử Nghiên.”
“Tối nay anh chiêu đãi mọi người đi!” Hàn Lượng nói với tôi.
“Không được! Tôi có hẹn với con trai rồi, tối nay phải về ăn cơm với nó.” Tôi giữ khư khư ví tiền.
“Con trai cậu mới ba tuổi!” Đại Bảo phản đối.
“Ai bảo không có vụ án nào?” Không ngờ thầy lại lôi ra một tập tài liệu khác, rồi nói, “Sáng sớm nay xảy ra một vụ án mạng ở Thanh Hương, họ thông báo cho Sở Công an tinh chúng ta. Tuy chưa yêu cầu chúng ta chi viện, nhưng tôi thấy gần đây các cậu có vẻ nhàn rỗi quá, cho nên các cậu đến đó một chuyến đi, phải đảm bảo hệ thống chứng cứ không bị lọt sàng.”
“Tuyệt vời! Khám nghiệm hiện trường, coi thường bệnh trĩ!” Đại Bảo nhảy cẫng lên.
“Này, thầy là bố của cô thật à?” Hàn Lượng vừa lái xe vừa hỏi Trần Thi Vũ đang ngồi ở ghế phụ lái, “Thế này mà gọi là xe mới à? Con lừa già này đã chạy năm năm, một trăm ngàn cây số rồi đấy, thế mà lại thải cho tổ điều tra chúng ta?”
“Bố tôi bảo đây là xe mới lúc nào hả? Tự anh nghĩ thì có.” Trần Thi Vũ chống tay vào đầu, đáp.
“Có xe là tốt rồi.” Tôi nói, “Hiện tại chính sách cải cách xe công rất nghiêm ngặt, xe công đang bị toàn dân giám sát đấy. Thầy cố gắng giúp tổ chúng ta đổi thành xe bảy chỗ là tốt lắm rồi.”
“Để tôi mua một chiếc SUV bảy chỗ, lấy xe riêng sử dụng cho việc công thì không còn ai nói ra nói vào nữa chứ gì.” Hàn Lượng phẫn nộ.
“Xe riêng của cậu đâu thể cải tạo, cũng không thể trang bị các thiết bị phục vụ công tác điều tra, khám nghiệm như máy phát điện, đèn halogen, cho nên không có đầy đủ các chức năng của xe tuần tra.” Tôi nói, “Có điều chỗ ngồi của xe SUV rất thoải mái, tầm nhìn lại thoáng.”
“Đúng đấy! Tốt hơn xe TT của tôi, về phải thay chiếc khác mới được.” Hàn Lượng nói.
“Tử Nghiên, nghe nói em gái cô đang làm việc cho một tổ chức bí mật nào đó à?” Đại Bảo ngồi ở hàng ghế cuối, nhoài người lên lưng hàng ghế giữa, hỏi Trình Tử Nghiên.
Trình Tử Nghiên ngồi cạnh Lâm Đào rõ ràng đang mải nghĩ chuyện gì đó nên khi bị Đại Bảo hỏi đột ngột liền giật mình đáp: “Hả? À, vâng, Tử Mặc hiện là cảnh sát của tổ chức Người Gác Đêm.”
“Những gì không nên hỏi thì chớ hỏi!” Tôi giơ tay đánh vào đầu Đại Bảo, “Trình Tử Nghiên, Trình Tử Mặc... Có phải nhà cô có bốn anh chị em không? Bút, nghiên, giấy, mực [1] , đều đủ cả?”
Khóe miệng Trình Tử Nghiên khẽ cong lên, cô cười bẽn lẽn: “Trình Tử Chi, tên này khó nghe quá!”
“Đúng thế! Đúng thế! À mà điều tra hình ảnh cụ thể là làm những công việc gì?” Mức độ hiếu kỳ của Đại Bảo với những điều chưa biết quả thực khiến người thường không thể so bì.
“Chúng tôi chủ yếu làm một vài công tác điều tra liên quan đến hình ảnh trong các vụ án.” Giọng Trình Tử Nghiên nhỏ như tiếng muỗi kêu, chỉ nghe được bập bõm giữa chuỗi âm thanh ồn ã khi bánh xe nghiến mặt đường, “Những công tác như suy luận thông qua camera giám sát, xử lý hình ảnh mờ, so sánh ảnh chụp hoặc đại loại như vậy.”
“Ồ! Những công tác đó mang lại hiệu quả trực tiếp nhất.” Tôi gật đầu.
“Nghĩa là giám sát camera chứ gì? Công việc này cũng đòi hỏi hàm lượng kỹ thuật sao?” Đại Bảo hỏi.
“Đương nhiên!” Trình Tử Nghiên không để tâm hàm ý xem nhẹ trong lời nói của Đại Bảo, cô nghiêm túc giải thích, “Dù chỉ là quan sát camera nhưng cũng đòi hỏi phải có kỹ thuật, người biết quan sát và người không biết quan sát sẽ thu thập được lượng thông tin khác nhau rất xa. Đương nhiên tôi vẫn đang học việc, cần học hỏi thêm rất nhiều.”
“Ối, cái xe rách này!” Hàn Lượng kêu thất thanh.
“Chuyện gì vậy?” Xe tuần tra đang phóng nhanh trên đường cao tốc, không hề phanh gấp mà lại rung lắc dữ dội khiến tôi cũng ngơ ngác hỏi.
“Sao vô lăng lại có gai thế này?” Hàn Lượng vừa nhìn phía trước vừa nhìn mu bàn tay mình, “Hóa ra vô lăng bị rách! Đúng là cái xe nát!”
“Về lắp thêm vỏ bọc là xong mà, cậu than vãn suốt dọc đường rồi đấy!” Tôi nói.
“Không than vãn mà được à? Tôi bị rách tay rồi đây này!” Hàn Lượng giơ tay phải lên, cho chúng tôi xem vết xước nông trên mu bàn tay.
Lâm Đào ngồi ở hàng ghế giữa, kẹp giữa tôi và Trình Tử Nghiên. Từ lúc lên xe đến giờ, cậu ta khá im hơi lặng tiếng, nom rất cẩn trọng, luôn cố gắng ngồi dịch về phía tôi, cơ hồ sợ chạm vào Trình Tử Nghiên vậy.
Lâm Đào thấy Hàn Lượng luôn mồm kêu ca, liền bảo: “Thế là điềm lành đấy! Tái ông thất mã, mất cái nọ được cái kia, cậu rách tí da nhưng biết đâu chút nữa chúng ta lại gặp vận may, đến nơi thì vụ án đã được phá giải, thế là chuyến công tác này biến thành chuyến du lịch một ngày một đêm đến Thanh Hương.”
“Nếu quả là vậy thật thì chắc chúng ta cũng chỉ được hưởng chút xíu may mắn thôi.” Tôi cười bảo, “Trong pháp y học, rách da là chỉ hiện tượng toàn bộ lớp da bị tách ra khỏi cơ thịt, bao gồm cả lớp biểu bì và lớp chân bì. Như thế mới tính là vết thương. Khi giám định vết thương, bác sĩ pháp y không xem tổng độ dài của vết thương là bao nhiêu mà xem độ dài của phần da ở miệng vết thương bị nứt rách hình thành nên vết sẹo. Điểm này dễ khiến người bị giám định cảm thấy không tâm phục khẩu phục, lại cho rằng chúng ta làm giả chứng từ giám định pháp y.”
“Đúng là lính già ngứa nghề, động một tí là bắt đầu phổ biến kiến thức.” Đại Bảo trêu.
Tôi không thèm đếm xỉa đến anh ta, nói tiếp: “Rõ ràng trên mu bàn tay của Hàn Lượng không phải vết thương, mà chỉ là vết xước rất nông ở bề mặt, không thể coi là rách da.”
“Được rồi, được rồi! Tôi sai rồi!” Hàn Lượng vội vàng xua tay, nói, “Anh Tần giờ muốn đi theo bước chân của Đường Tăng đấy à?”
Khi chúng tôi bước vào văn phòng của đội trưởng đội Cảnh sát hình sự Sở Công an thành phố Thanh Hương, thì Đội trưởng Trần giật thót mình.
“Sao các anh lại đến đây? Đã xảy ra vụ án lớn nào sao?” Đội trưởng Trần hỏi.
“Sao anh lại hỏi chúng tôi?” Tôi cười phá lên, “Chúng tôi nghe nói Thanh Hương xảy ra án mạng, sẵn tiện đang ngồi rỗi nên muốn đến ngó nghiêng một chút. Đúng rồi, sao giờ này anh lại không ở chỗ tổ chuyên án?”
“À, ý anh muốn nói đến vụ án sáng nay sao?” Đội trưởng Trần lập tức thả lỏng tinh thần, “Xem ra thông tin của chúng tôi đi chậm quá, vụ án đó sắp được phá giải rồi. Tôi ngồi cùng tổ chuyên án suốt một ngày trời, cũng vừa nghe được tin tốt này nên mới về văn phòng pha ấm trà uống đây.”
“Ha ha ha, thấy chưa? Tôi nói linh nghiệm rồi nhé!” Lâm Đào vừa bước từ xe xuống, cậu ta đã khôi phục dáng vẻ thường ngày, không còn khép nép như lúc ở trên xe nữa.
“Nghĩa là... phá án rồi à?” Nét thất vọng thoáng lướt qua gương mặt Đại Bảo.
“Chuyện là thế này.” Đội trưởng Trần mời chúng tôi ngồi trong văn phòng chật chội, vừa cầm cốc giấy đi rót trà vừa thuật lại tình hình vụ án, “Người chết là một phụ nữ hơn bốn mươi tuổi, mưu sinh bằng nghề lái xe ba bánh tự động đến mọi ngóc ngách ngoại thành chở khách.”
“Ồ, chỗ chúng tôi gọi loại xe này là xe bành bành, vì nó phát ra tiếng bành bành khi chạy.” Trần Thi Vũ nói.
“Còn chỗ chúng tôi gọi là xe ba gác.” Tôi nói.
“Loại xe này rất nguy hiểm, thường gây ra tai nạn giao thông, tỉ lệ hành khách tử vong rất cao.” Hàn Lượng nói.
Đội trưởng Trần ngồi im đợi chúng tôi nói xen ngang xong mới kể tiếp: “Sáng sớm hôm nay, chúng tôi phát hiện một tử thi nữ ở ven bờ sông Thanh Hương trong tình trạng hoàn toàn lõa thể.”
“Bị xâm hại tình dục sao?” Đại Bảo hỏi, “Xâm hại đối tượng như thế này, ở địa điểm như thế này chứng tỏ hắn ta không phải phần tử tội phạm đẳng cấp cao.”
“Không phải vậy!” Đội trưởng Trần nói, “Nghi phạm là tình nhân của nạn nhân.”
“Tình nhân?” Tôi hơi ngạc nhiên, ‘Tình nhân mà lại chọn địa điểm như vậy? Lại còn... lõa thể?”
“Có khả năng họ muốn đánh dã chiến [2] , sau đó xảy ra mâu thuẫn, kích động quá độ dẫn đến giết người.” Đội trưởng Trần nói, “Chúng tôi đã tìm thấy chứng cứ quan trọng tại hiện trường.”
Trình Tử Nghiên đỏ mặt, đầu cúi thấp.
Ngược lại, Trần Thi Vũ đã quen với cách nói bạo miệng của mấy tay cảnh sát thô lậu, nên cô chỉ hỏi: “Vật chứng gì?”
“Chúng tôi tìm thấy một tấm khăn ướt dùng một lần ở hiện trường.” Đội trưởng Trần nói, “Vì khăn ướt còn rất mới, lại xuất hiện ở hiện trường nên đã thu hút sự chú ý của đội khám nghiệm hiện trường. Chúng tôi mang về giám định thì quả nhiên đó là vật chứng quan trọng. Trên khăn ướt có mẫu ADN của người chết và cả tinh dịch. Sau đó, chúng tôi đem ADN lấy được từ tinh dịch đi đối chiếu với kho dữ liệu thì tìm ra một người. Gã này từng có hành vi đồi trụy với bé gái, bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bởi thế mới có mẫu ADN của anh ta trong kho dữ liệu. Sau quá trình điều tra bước đầu, chúng tôi biết đời tư của nạn nhân rất phóng túng, người đàn ông đó chỉ là một trong số các nhân tình của cô ta. Xác định được mối quan hệ xã hội của nghi phạm với nạn nhân, lại có thêm bằng chứng thép tại hiện trường, cho dù anh ta có muốn chối tội cũng vô dụng.”
“Các anh đã bắt nghi phạm chưa?” Lâm Đào hỏi.
Đội trưởng Trần gật đầu đáp: “Ban đầu chúng tôi cũng lo lắng nghi phạm sẽ đào tẩu. Nhưng khi nãy vừa báo về một tin tốt, cảnh sát đã bắt được nghi phạm, giờ đang áp tải đến đội cảnh sát hình sự của khu trực thuộc, lát nữa sẽ bắt đầu tiến hành thẩm vấn, dự tính sáng mai là có thể công bố thông tin phá án.”
“Xem ra chúng ta đi chuyến này uổng công vô ích.” Hàn Lượng nhún vai nói, “Lãng phí tiền xăng của người nộp thuế.”
“Thầy nói rồi, chúng ta không chỉ trợ giúp phá án mà còn phải giúp cảnh sát địa phương thẩm tra chứng cứ.” Tôi nói, “Chúng ta không cần phá án, nhưng chúng ta cần thẩm tra chứng cứ. Đừng lười nữa!”
“Ha ha! Chứng cú chắc như đinh đóng cột!” Đội trưởng Trần đáp vô cùng tự tin, “Trong đĩa cứng này có tất cả tài liệu liên quan đến hiện trường của vụ án. Giờ không còn sớm nữa, các anh mau về nghỉ ngơi đi, đợi ngày mai có thông tin phá án, các anh từ từ thẩm tra chứng cứ cũng chưa muộn.”
2Mùa xuân của “cú đêm” chính là vậy đấy!
Tôi buồn ngủ suốt cả buổi chiều, đến lúc này tinh thần lại tỉnh như sáo. Sao tài liệu trong đĩa cứng vào máy tính xong, tôi từ từ xem từng nội dung một.
Trong khi đó, anh bạn cùng phòng với tôi là Lâm Đào lúc thì chống tay xuống sàn làm động tác chống đẩy hoặc làm động tác gập bụng, lúc lại đứng trước gương trong phòng vệ sinh quan sát thể hình và các đường cong trên cơ thể mình, sau đó hậm hực đến chỗ tôi oán trách tuổi già đến sầm sập làm cơ bụng sáu múi của cậu ta bắt đầu không còn thấy rõ nữa.
Mặc kệ Lâm Đào tự giày vò bản thân, tôi dồn toàn bộ sự chú ý vào tập tài liệu của vụ án.
Người báo án là công nhân vệ sinh sông Thanh Hương. Vào ca sáng sớm, lúc anh ta chèo thuyền đến một khúc sông vắng thì phát hiện có vật thể bất thường ở trên bờ.
Anh công nhân để thuyền trôi theo dòng nước, đỗ sát bờ định nhìn cho rõ. Ai dè vừa nhìn rõ vật thể, anh ta liền kinh hãi đến mức suýt ngã lộn cổ xuống nước. Ở trên bờ nơi cách mặt nước khoảng chục mét có một xác chết phụ nữ nằm sấp, không mặc quần áo, phía dưới thi thể là vũng máu lớn, máu đã ngấm xuống lớp bùn đất tơi xốp ở lòng sông, thế là anh ta lập tức lấy điện thoại di động gọi cho cảnh sát.
Vì đây là khu vực rất hoang vắng, sông Thanh Hương chảy uốn quanh một ngọn núi nhỏ, mà ngọn núi này lại tạo thành bức bình phong thiên nhiên giữa lòng sông, bởi vậy mà nơi đây rất vắng bóng người qua lại ở thành phố Thanh Hương. Thêm vào đó, công nhân vệ sinh vừa phát hiện thấy hiện tượng bất thường ở trên bờ sông là lập tức gọi điện thoại thông báo cho cảnh sát, bởi vậy không hề có đối tượng nào khác vây quanh hiện trường trước lúc cảnh sát đến, nhờ vậy hiện trường được bảo vệ vô cùng hoàn hảo.
Camera mini gắn trên người của cảnh sát dân sự tuần tra đã ghi lại rõ ràng toàn bộ quá trình cảnh sát xử lý vụ án. Sau khi nhận được điện thoại báo án, hai cảnh sát dân sự đã đến hiện trường để điều tra tình hình sơ bộ. Từ xa, họ đã nhìn thấy thi thể của nạn nhân, nên căng ngay hàng rào cảnh báo ở khu vực ngoại vi. Lúc này người báo án vẫn đang trên thuyền ngoài sông, cảnh sát dân sự thông báo cho bộ phận kỹ thuật hình sự đến khám nghiệm hiện trường, rồi yêu cầu người báo án đi vòng qua khu vực căng dây cảnh giới, lên đất liền tiếp nhận thẩm vấn.
Chiếc xe ba bánh của nạn nhân dừng ven đường quốc lộ, cách những đống cỏ khô được đóng bánh hơn một cây số. Trông nó không có vẻ gì khác lạ.
Sau khi đến hiện trường, bộ phận kỹ thuật hình sự mở đường để tiến hành khám nghiệm. Hiện trường nằm trên bãi đất bùn xốp nhão, có thể nói đây là loại nền đất có khả năng lưu giữ các vật chứng và dấu vết tuyệt vời nhất. Bộ phận kiểm tra dấu vết lấy được dấu của hai đôi giày và dấu chân trần của một người tại hiện trường. Qua xử lý kỹ thuật hậu kỳ với một vài vết tích sót lại, họ đưa ra phán đoán một trong hai đôi giày là của nạn nhân, mà đôi giày đó ở ngay cạnh thi thể nạn nhân. Sau khi so sánh đường vân, họ xác định dấu chân trần kia cũng đích xác là của nạn nhân. Vậy dấu giày còn lại kia đương nhiên là của kẻ phạm tội để lại.
Đó là dấu giày của loại giày trượt ván cỡ 39, đế đã bị mài mòn tương đối. Nếu tìm thấy đôi giày này thì thậm chí còn có thể xác nhận được sự đồng nhất.
Vì ảnh chụp hiện trường xếp đặt lộn xộn, nên trong đầu tôi chưa hình thành tình trạng hiện trường hoàn chỉnh. Nhưng có một điều mà tôi nhận thấy rất rõ ràng, đó là nạn nhân cởi quần áo ở chỗ đống cỏ, rồi đi chân trần sang bên cạnh. Suốt quá trình này, dấu giày kia đều đi theo sát nạn nhân, dấu giày in trên nền đất cạnh đống quần áo có hiện tượng đi vòng quanh và rất thong thả. Có điều không hiểu tại sao dấu chân trần và dấu giày lại chồng chéo lên nhau ở khu vực cạnh thi thể nạn nhân, có lẽ là do hung thủ và người bị hại đã xảy ra tranh chấp, xô xát. Sau đó cô ta bị hung thủ đâm trúng, rồi ngã xuống đất, tử vong. Hung thủ chọn cách quay trở lại đường cũ để rời khỏi hiện trường.
Trên đống cỏ khô vắt quần áo còn có một chiếc khăn ướt, nom khá mới. Bộ phận kỹ thuật hình sự đã chụp ảnh chiếc khăn rất rõ nét, đồng thời lấy về làm tang chứng. Chính trên chiếc khăn ướt đó, bộ phận kỹ thuật đã lấy được mẫu ADN của người chết và mẫu tinh dịch. Cũng chính vì căn cứ vào vết tinh dịch này, cảnh sát đã khép được đối tượng tình nghi là Trịnh Tam.
Quá trình điều tra sơ bộ cho thấy nạn nhân tên là Trương Lan Phần, 45 tuổi, chạy xe ba bánh chở khách phi pháp. Cô ta có người chồng nhu nhược, thường ngày làm thuê cho các công trường, ngoài ra còn có một đứa con trai mắc bệnh tự kỷ. Trương Lan Phần là người đàn bà thô lỗ, hung hăng, thường xuyên bắt nạt chồng. Hơn nữa tình nhân của cô ta ở bên ngoài nhiều đếm không xuể. Gần như tất cả những người quen biết có hứng thú với cô ta, bất kể già trẻ lớn bé, bất kể lai lịch xuất thân, cô ta đều dính vào hết.
Việc khám nghiệm thi thể Trương Lan Phần rất đơn giản. Trên cơ thể người chết không có vết thương tổn rõ ràng, chỉ có vết thương do bị đâm ở cổ khiến động mạch cổ bị thủng, có thể nói nạn nhân bị kết liễu bởi một nhát dao chí mạng. Điều này rất phù hợp với đặc trưng của hành vi giết người khi bị kích động quá độ. Thời gian nạn nhân tử vong là khoảng 11 giờ đêm qua, có lẽ đây chính là khoảng thời gian cô ta hành nghề phi pháp.
“Trịnh Tam là một gã lêu lổng, sống độc thân. Thường ngày bọn họ hú hí với nhau ở nhà Trịnh Tam, vì sao lần này họ lại chọn nơi đồng không mông quạnh nhỉ?” Tôi hỏi.
Lâm Đào đang làm động tác chống đẩy, thở phì phò đáp: “Thì muốn tìm cảm giác mạnh chứ sao, rất bình thường mà.”
“Nếu họ hú hí với nhau ở đó thì sao không thấy có vết mông tại hiện trường?” Tôi lật lại các tấm ảnh, ngoại trừ vị trí thi thể nằm sấp không thể xác định được tình trạng ban đầu trên nền đất tại hiện trường, thì những vị trí khác trên cơ thể in trên nền đất chỉ có dấu chân mà thôi.
“Chuyện này ấy à... còn phải xem tư thế nào đã.” Lâm Đào cười nói.
“Nếu họ quan hệ cạnh đống cỏ khô thì dấu chân lưu lại quanh đống cỏ quả thực hơi ít.” Tôi nói, “Còn nếu quan hệ ở vị trí cạnh thi thể thì chỗ đó lại hơi cách xa nơi cởi quần áo. Cách xa nơi cởi quần áo cũng không sao, quan trọng là cách xa chiếc khăn ướt lưu lại mẫu ADN của hai người họ.”
“Từ chỗ thi thể đến chỗ đống cỏ khô cách nhau bao xa?” Lâm Đào hỏi.
“Không rõ, nhìn phương vị trên ảnh thì không thể đoán được.” Tôi nói.
“Biết đâu lại rất gần? Tiện tay là có thể vứt ra chỗ đó.” Lâm Đào nói.
Tôi bừng tỉnh ngộ, gật đầu nói: “Nếu không thể tìm thấy chiếc giày mà hung thủ đi khi gây án thì chứng cứ ADN này đơn lẻ quá, không đủ tạo thành chuỗi chứng cứ hoàn chỉnh.”
“Dạo này cậu bị mấy bài báo viết về án oan, án sai dọa cho khiếp vía à?” Lâm Đào hỏi, “Nếu tối nay thẩm vẩn xong, có khẩu cung hoặc tìm thấy chiếc giày kia thì không còn là bằng chứng đơn lẻ nửa.”
Tôi gật đầu, thầm cầu mong vụ án tiến triển thuận lợi.
“Nếu đây là vụ án cưỡng bức thì trong cơ thể nạn nhân sẽ không phát hiện ra ADN của người khác ngoại trừ của Trịnh Tam phải không?” Lâm Đào bổ sung, “Mà trên người nạn nhân lại không có dấu vết khống chế hay vết thương gây ra do đe dọa bằng vũ lực.”
“Học nhanh đấy!” Tôi cười cười, chỉ vào màn hình máy vi tính, rồi nói, “Cậu xem, đây là ảnh gốc chụp thi thể, sau lưng cô ta có vết gì?”
Trong bức ảnh chụp hiện trường, nạn nhân nằm sấp trên mặt đất bùn, lưng trần. Nhưng ở vị trí xương bả vai trái có một vết chùi máu.
“Vết máu chứ gì!” Lâm Đào đáp.
“Đã dính một nhát dao chí mạng thì quá trình tử vong của nạn nhân diễn ra vô cùng nhanh chóng.” Tôi nói, “Theo các dấu vết trên mặt đất tại hiện trường thì nạn nhân ngã ở tư thế nằm sấp, sau đó không thể xoay người lại được nữa. Như thế, máu phải chảy xuôi xuống đất mới đúng, sao lại dính lên lưng của nạn nhân?”
“Đó là do sợi vải dính máu lưu lại.” Lâm Đào phóng to chi tiết của bức ảnh, quan sát kỹ rồi nhận xét.
“Vị trí của nạn nhân rất thấp, lại trong tình trạng toàn thân lõa thể, mà quần áo để lại trên đống cỏ khô không hề dính máu, vậy lấy đâu ra sợi vải mà dính máu lên vai? Chỉ có khả năng quần áo của hung thủ quệt lên mà thôi.” Tôi nói, “Nhưng vị trí thi thể thấp như thế, sao lại bị quần áo quệt phải nhỉ?”
“Hướng quệt theo quy tắc như thế này thì có lẽ là do hung thủ cố ý gây ra.” Lâm Đào bổ sung.
“Tại sao hắn phải làm vậy?” Tôi hói.
Lâm Đào lắc đầu, nói: “Tâm lý của mỗi người mỗi khác, chúng ta không có cách nào suy đoán được.”
“Vả lại trong ví tiền của người chết chỉ còn một tệ mười mấy xu, không còn loại tiền mệnh giá lớn.” Tôi nói.
“Điều này rất bình thường, kẻ chạy xe ba bánh phi pháp thì có nổi bao nhiêu tiền trong ví được chứ?” Lâm Đào nhún vai, “Cậu xem, thẻ ngân hàng của cô ta vẫn còn nguyên trong ví kia kìa, không có chứng cứ chứng tỏ hung thủ giết người cướp của.”
Lâm Đào nói có lý, nhưng tôi vẫn cảm thấy hình như chứng cứ của vụ án này vẫn còn nhiều điểm khả nghi, hiện trường cũng hơi khác thường. Có điều khác ở chỗ nào thì tôi không thể nói rõ ràng được. Xem đi xem lại các tấm ảnh nhiều lần mà vẫn không lần ra manh mối hữu ích, tôi thầm nghĩ đành đợi kết quả thẩm vấn đêm nay vậy. Thế là tôi chui vào chăn, ép buộc một kẻ quen sinh hoạt kiểu cú đêm như mình phải đi vào giấc ngủ.
Sáng hôm sau, tổ điều tra chúng tôi tập hợp rồi cùng nhau đến văn phòng tổ chuyên án.
Đây là lần đầu tiên Trần Thi Vũ đi công tác lại có bạn ở cùng phòng nên có vẻ cô ngủ rất ngon, trong khi đó mắt Trình Tử Nghiên lại thâm quầng rõ rệt. Ban đầu chúng tôi ngỡ Trình Tử Nghiên chưa quen đi công tác nên lạ giường khó ngủ hoặc có thể do Trần Thi Vũ ngáy to khiến cô ấy mất ngủ. Kết quả, sau khi bị Trần Thi Vũ “tặng” cho mấy cùi chỏ, chúng tôi mới biết thì ra tối qua Trình Tử Nghiên đã sao lại toàn bộ video trong các camera giám sát xung quanh khu vực hiện trường, sau đó nghiên cứu, suy đoán cho đến tận 3 giờ sáng mới ngủ. Có điều cô làm việc vất vả như thế mà chưa thu được thành quả gì, những hình ảnh về chiếc xe ba bánh có liên quan đến người chết dường như chẳng có ý nghĩa gì lắm.
Hơn nữa vụ án này đã có vật chứng quan trọng nên chúng tôi cũng không quá chú trọng đến các hình ảnh thu được thông qua camera, bởi vậy sau đó tôi không tiếp tục hỏi Trình Tử Nghiên xem cô có phát hiện thêm được gì không, mà chỉ chờ đợi thông tin tốt phản hồi lại từ tổ chuyên án.
Nhưng vừa bước vào tổ chuyên án, chúng tôi bị Đội trưởng Trần dội ngay một gáo nước lạnh thấu tim.
“Hỏi cung suốt đêm nhưng Trịnh Tam không khai gì, đã thế còn luôn mồm kêu oan. Bây giờ đồng chí phụ trách hỏi cung đã mất hết niềm tin.” sắc mặt Đội trưởng Trần trông rất trầm trọng.
Tôi biết những quan sát và phán đoán của điều tra viên đối với đối tượng bị hỏi cung đều dựa vào trực giác. Tuy không thể nói rõ những trực giác đó dựa trên nguyên tắc nào nhưng nó luôn tồn tại trong tiềm thức, hơn nữa nó còn rất khoa học. Một điều tra viên có kinh nghiệm chỉ cần thông qua vài câu thẩm vấn là gần như có thể thông qua trực giác phán đoán được nghi phạm có phải hung thủ hay không. Khi điều tra viên bị mất niềm tin thì chỉ có hai trường hợp, hoặc là hung thủ quá giảo hoạt, hoặc là cảnh sát đã bắt nhầm người.
“Hì, trên đường đến đây cậu Tần Minh đã nói có khả năng vụ án này chưa chắc đã dễ phá.” Đại Bảo cười, “Cái miệng thối của cậu đúng là danh bất hư truyền, phán câu nào trúng câu nấy.”
Tôi giơ tay đập vào ót anh ta một cái, rồi quay sang nói với Đội trưởng Trần: “Đã điều tra các mối quan hệ xã hội xung quanh anh ta chưa?”
Đội trưởng Trần bổ sung: “Trịnh Tam thừa nhận đêm đó có quan hệ tình dục với Trương Lan Phần, nhưng địa điểm là ở nhà anh ta. Thời gian khoảng nửa tiếng sau bữa tối, tức là khoảng 7 giờ tối. Hơn nữa, Trịnh Tam bắt đầu đi đánh mạt chược với bạn từ 8 giờ tối. Anh ta đánh bài suốt đêm hôm đó và không hề rời khỏi chiếu bạc.”
“Thời gian nạn nhân từ vong là lúc khoảng 11 giờ đêm.” Tôi nói, “Anh ta không hề có thời gian gây án.”
“Nhưng liệu mấy người bạn cùng chiếu bạc với anh ta có khai thật không, liệu họ có phải đồng phạm với Trịnh Tam hay không thì khó nói lắm.” Đội trưởng Trần nhận định, “Chúng tôi đang triển khai mở rộng điều tra thêm các đối tượng khác liên quan đến anh ta.”
“Nếu kết quả điều tra không có bước đột phá lớn thì các anh sẽ phải nhanh chóng thả Trịnh Tam ra.” Tôi nói, “Tình hình không cho phép chúng ta chậm trễ thêm nữa, phải lập tức khám nghiệm lại hiện trường.”
Rất nhiều nghi vấn nảy sinh trong đầu khi xem ảnh chụp hiện trường vào tối qua, giờ lại lần nữa hiện ra trước mắt tôi. Tôi biết chắc chắn vụ án này vẫn còn những tình tiết mới, nhưng vấn đề nằm ở đâu thì tôi nhất thời chưa nghĩ ra được. Vì thế tôi giục Đội trưởng Trần gấp rút điều xe dẫn xe tuần tra của chúng tôi tiến thẳng đến sườn núi ven hồ Thanh Hương ở khu ngoại ô thành phố Thanh Hương.
Vì nơi đây khá hoang vắng nên dù sự việc đã xảy ra một ngày hai đêm nhưng hiện trường vẫn được bảo vệ nguyên vẹn, chưa hề bị hư tổn. Từ xa, chúng tôi đã nhìn thấy dây cảnh giới của phía cảnh sát quây xung quanh hiện trường đang đung đưa theo gió.
Chúng tôi nhảy xuống xe, đi đến chỗ dây cánh giới, nhìn vào bên trong. Kết quả ngoại trừ vết chân của nghi phạm được khoanh lại bằng phấn trắng thì những dấu vết còn lại đều là dấu giày bọc nilon của nhân viên kỹ thuật hình sự để lại hiện trường, ở nơi này, cho dù không có cảnh sát dân sự đứng canh hiện trường thì cũng chẳng có người dân nào nhiều chuyện muốn đến đây.
“Đây chính là đống cỏ khô mà nạn nhân vắt quần áo lên.” Đội trưởng Trần cùng chúng tôi mặc đồ bảo hộ xong liền bước đến dây cảnh giới, chỉ về phía đống cỏ khô và nói.
Tôi gật đầu, nghiêng ngó xung quanh nhưng không thấy hiện tượng gì khác thường.
“Ở chỗ vạch trắng bên kia là vị trí của thi thể.” Đội trưởng Trần đứng dậy, chỉ về phía bờ sông.
Tôi giật mình, vị trí vạch trắng cách chỗ chúng tôi đứng dễ đến một trăm mét.
“Xa thế cơ à?” Tôi hỏi.
“Đúng vậy!” Đội trưởng Trần lơ mơ chưa hiểu ý tôi.
Tôi nói: “Vì sao thi thể lại cách đống cỏ khô xa thế? Trên ảnh không phản ánh khoảng cách xa đến mức này.”
“Chuyện đó... chuyện đó có vấn đề gì sao?” Đội trưởng Trần không ngờ tôi lại ngạc nhiên vì điều ấy.
“Nạn nhân cởi quần áo ở đây, vì sao lại chạy đến nơi xa thế kia mới bị sát hại, các anh đã nghĩ đến điểm này chưa?” Tôi trầm tư.
“Vậy có khả năng nạn nhân cởi quần áo ở đằng kia, sau đó bị ai đó lấy mang ra đây không?” Đội trưởng Trần hỏi.
Tôi lắc đầu nói: “Vết chân trần xuất phát từ chỗ này, rồi đi về đằng kia, điều đó chứng tỏ nạn nhân cởi quần áo, giày, tất ở vị trí này.”
“Liệu có khả năng nạn nhân chỉ cởi giày và tất ở đây, rồi ra kia mới cởi quần áo, sau đó hung thủ mang quần áo trở lại đây không?” Lâm Đào hỏi.
Tôi vẫn lắc đầu phủ nhận: “Tất được đặt ở trên đống quần áo. Ảnh chụp hiện trường lúc ban đầu đã phản ánh rất rõ ràng. Điều đó chứng tỏ nạn nhân cởi quần áo trước, sau đó mới cởi tất.”
“Nạn nhân để người như vậy chạy từ đây ra tận đằng kia sao? Tại sao cô ta lại có hành vi này?” Đội trưởng Trần hỏi, “Hơn nữa... hơn nữa có vẻ cô ta hoàn toàn tự nguyện cởi quần áo.”
“Tự nguyện hay không tự nguyện đều là quan điểm cá nhân của chúng ta.” Tôi phản bác, “Không hề có căn cứ chứng tỏ cô ta tự nguyện.”
“Nhưng trên người cô ta không hề có dấu vết khống chế hay bất kỳ vết thương do ép buộc nào mà?” Lâm Đào thắc mắc.
“Nếu hung thủ có dao, lại bị đe dọa đến an toàn tính mạng.” Tôi nói, “Thêm vào đó bản thân nạn nhân lại là người có đời sống tình cảm phóng túng, cởi quần áo chẳng phải việc gì to tát. Vậy thì đương nhiên cô ta không cần bất cứ hình thức trói buộc hay cưỡng ép nào mà vẫn ngoan ngoãn cởi quần áo.”
“Lẽ nào còn có người khác cưỡng bức cô ta sao?” Đội trưởng Trần nói xong liền ngoảnh lại hỏi bác sĩ pháp y họ Lý ở Công an thành phố Thanh Hương, “Có dấu vết bị xâm hại tình dục không?” Bác sĩ Lý lắc đầu, đưa ra câu khẳng định chắc nịch.
“Nếu hung thủ muốn cưỡng bức thì sao không cưỡng bức tại đây luôn, mà phải chạy xa tận đằng kia mới thực hiện?” Tôi hỏi.
“Nếu vậy thì chiếc khăn ướt có mẫu ADN của Trịnh Tam phải giải thích thế nào?” Đại Bảo cắt lời.
“Tôi biết rồi! Hung thủ muốn vu oan giá họa!” Đội trưởng Trần vỗ đùi đen đét.
Tôi mỉm cười, nhớ lại lần mình từng bị người khác vu oan giá họa, bảo: “Nếu hung thủ giết người rồi muốn đổ tội cho Trịnh Tam thì hắn làm cách nào lấy được tinh dịch của Trịnh Tam? Hơn nữa hắn chỉ cần đợi nạn nhân cởi quần áo là có thể động thủ, việc gì phải chạy xa lắc lơ thế kia?”
“Nói đi nói lại thì nạn nhân cởi quần áo, rồi đi rất xa mới bị sát hại. Điều này vẫn chưa giải thích được.” Đại Bảo tổng kết, “Nếu làm rõ được điều này thì vụ án sẽ có tiến triển.”
Tôi không nói gì, thực ra trong lòng đã có sẵn đáp án.
Tôi men theo dấu chân sóng đôi của hung thủ và nạn nhân, hướng về vị trí đánh dấu bằng phấn trắng. Vừa đi, tôi vừa quan sát hai hàng chân song song. Cuối cùng, tôi cũng tìm thấy một điểm khác thường ở hiện trường.
Tôi chỉ vào dấu chân trên mặt đất, nói với Lâm Đào: “Dấu chân trần và dấu giày có cùng phương hướng không?”
“Có!” Lâm Đào khẳng định.
“Nhưng lúc đầu dấu chân trần đi song hành cùng dấu giày, mà đến chỗ này lại thấy chồng chéo lên nhau.” Tôi mỉm cười.
Lâm Đào ngồi xổm xuống đất, quan sát thật kỹ, rồi nói: “Đúng thế! Xem ra dấu giày đè lên trên dấu chân trần.”
“Điều đó chứng tỏ gì nào?” Tôi hỏi.
Lâm Đào nói: “Chứng tỏ không phải song hành mà là người đi trước kẻ đi sau. Ô, tôi hiểu ý của cậu rồi.”
Đúng là “cạ cứng” của mình, cuối cùng cậu ta cũng hiểu được suy nghĩ của tôi, tôi hài lòng gật đầu, tiếp tục đi về phía trước.
Dấu chân tại vị trí phát hiện thi thể hơi lộn xộn, không rõ ai đi trước ai đi sau. Rồi dấu giày một mình men theo đường cũ trở về vị trí ban đầu.
Đất phía dưới chỗ thi thể nằm mà vạch phấn vẽ lên đã thấm đẫm máu đỏ, thậm chí còn có thể thấy rõ những cục máu đông lớn còn sót lại ở hiện trường.
Bảo tình trạng ở hiện trường phức tạp thì cũng chẳng mấy phức tạp, nhưng nếu bảo đơn giản thì cũng không hề đơn giản như mắt thường quan sát được. Có điều, do quan sát ảnh chụp suốt cả đêm, nên tôi đã nắm rõ các chi tiết của hiện trường trong đầu.
Tôi gọi mọi người rời khỏi đây, đi xem tình hình của thi thể.
“Có thể thả người được rồi, Trịnh Tam vô tội.” Tôi nói với Đội trưởng Trần.
“Anh ta cũng không phải hoàn toàn vô tội, tụ tập đánh bạc, tội này đủ giam giữ anh ta ba ngày và phạt hành chính.” Đội trưởng Trần nói.
Tôi cười, biết Đội trưởng Trần vẫn chưa yên tâm, không dám dễ dàng thả người, nên đành phải tìm tạm một lý do thật khiên cưỡng để tiếp tục giam giữ Trịnh Tam.
“Tử Nghiên đâu?” Đại Bảo nhìn ngó xung quanh, nhưng không thấy bóng dáng Trình Tử Nghiên.
“Kia kìa!” Mắt của Trần Thi Vũ vẫn tinh hơn tất cả mọi người, cô chỉ về phía chiếc xe động cơ ba bánh ở phía xa.
Trình Tử Nghiên đang ngồi xổm bên cạnh chiếc xe, cầm sổ tay và một chiếc thước cuộn đo đạc gì đó.
“Chúng tôi đi khám nghiệm tử thi đây, cô có đi cùng không?” Cả nhóm đến bên Trình Tử Nghiên, tôi hỏi.
“Ồ, tôi thấy chiếc xe ba bánh này thực ra rất đặc trưng.” Trình Tử Nghiên nhẹ nhàng trả lời, “Tôi đo đạc một lát, sau đó nhờ một đồng chí điều tra viên lái nó dưới ống kính camera để tôi làm thực nghiệm điều tra, đồng thời cũng để tiện tìm ra quỹ tích tuyến đường của người bị hại vào tối hôm xảy ra án mạng giữa rất nhiều video trong camera giám sát.”
“Làm thế mà tìm được quỹ tích tuyến đường của nạn nhân sao?” Tôi hơi ngạc nhiên, thầm nghĩ đúng là “khác ngành như cách núi”.
Mặt Trình Tử Nghiên ửng đỏ, cô gật đầu. Chỉ một động tác nhỏ vậy thôi, nhưng tôi đã nhận ra sự tự tin mạnh mẽ trong nội tâm cô gái nhỏ nhắn này.
3So với tình trạng ở hiện trường thì tình trạng thi thể đơn giản hơn nhiều. Trên cơ thể nạn nhân vốn có rất ít vết thương, nên ngay sau lần khám nghiệm thứ nhất, chúng tôi chẳng còn bao nhiêu việc phải làm.
Chúng tôi nghiên cứu vết thương duy nhất trên cơ thể nạn nhân một cách vô cùng tỉ mỉ.
Vết thương này nằm trên phần cổ phía trái của nạn nhân, đó là vết thương do bị đâm bởi một hung khí sắc nhọn, loại một lưỡi mà tạo nên. Đáy vết thương là động mạch cổ, hung khí sắc nhọn rạch động mạch cổ thành hai nửa.
Vì đó là vết thương do bị đâm chứ không phải do bị chém nên đường chạy của vết thương có chiều hướng dốc vào trong, máu trong động mạch cổ không phun trào ra ngoài là nhờ các mô mềm ở bên ngoài ngăn lại. Đây cũng là nguyên nhân khiến hiện trường không có nhiều vết máu dạng phun tia. Qua điểm này, chúng tôi cơ bản đã khẳng định trên người hung thủ không dính nhiều vết máu.
Tôi lấy kim thăm dò vết thương, rồi nói: “Vết thương này... phần phía trên gây ra do hung khí có lưỡi cùn, phía dưới lại do hung khí lưỡi sắc, nếu theo tư thế cầm dao thông thường thì có lẽ đó là cách cầm dao ngược chứ không phải cách cầm dao xuôi. Khi đâm dao xuống theo cách cầm dao ngược mà chiều đi của vết thương lại nằm ngang thì chứng tỏ điều gì?”
Đại Bảo cầm thước đo chiều dài của thi thể, đáp: “Nạn nhân cao 1,6 mét. Nếu đường đi của vết thương theo chiều nằm ngang thì chứng tỏ hung thủ là kẻ có chiều cao rất khiêm tốn. Nếu chiều cao của hung thủ tương đương với chiều cao của nạn nhân thì đường đi của vết thương phải theo chiều dốc xuống.”
Nói xong, Đại Bảo bước đến bên Trần Thi Vũ, làm động tác minh họa trên cổ cô.
“Anh làm gì vậy?” Trần Thi Vũ trừng mắt, “Tôi cao 1,65 mét đấy!”
Đại Bảo kiên định với ý kiến của mình: “Dẫu sao hung thủ cũng không thể cao bằng tôi.”
Tôi gật đầu, cùng Đại Bảo hợp sức lật thi thể lại, quan sát phần sống lưng của nạn nhân. Tuy đã được lau rửa nhưng vết máu trên bả vai trái của nạn nhân vẫn còn đường nét khá rõ. Khác với khi xem ảnh chụp, xem hình ảnh thực tế còn có thể phát hiện sự phân bố đồng đều của vết máu, đường viền ngay ngắn. Rõ ràng đã có kẻ cố tình quệt nó lên vai nạn nhân, chứ không phải dấu vết vô tình để lại.
Tôi tháo găng tay ra, nói: “Tuy tôi chưa biết sẽ phá án bằng cách nào nhưng nhiệm vụ trước mắt cấp bách nên chúng ta cần lập tức quay trở lại chỗ tổ chuyên án, bảo họ phải kịp thời thay đổi phương án điều tra.”
Trong phòng họp của tổ chuyên án, tôi đứng trước màn hình máy chiếu.
“Chắc mọi người đều đã nắm rõ tình hình điều tra sơ bộ của vụ án.” Tôi nói, “Hiện giờ mọi vấn đề mấu chốt đều tập trung tại một điểm, đó chính là sau khi nạn nhân tự nguyện cởi trang phục hoặc bị ép buộc phải cởi trang phục, thì vì sao nạn nhân lại đi hơn một trăm mét mới bị sát hại.”
Mọi người đồng loạt gật đầu, tỏ ra rất muốn biết đáp án.
“Nếu loại trừ yếu tố nạn nhân gặp trở ngại về tâm thần, chạy lung tung giữa đêm khuya trong tình trạng không mặc quần áo.” Tôi nói, “Thì có lẽ đó là hành vi do hung thủ cưỡng ép cởi trang phục.”
Các cảnh sát điều tra bắt đầu thảo luận sôi nổi, có người phủ nhận nạn nhân gặp chướng ngại về tâm thần khi còn sống, có người lại thảo luận thế nào là hành vi cưỡng ép cởi trang phục.
“Trước tiên tôi xin nói về các đặc điểm của hành vi cưỡng ép cởi trang phục.” Tôi nói, “Chủ yếu có ba đặc điểm. Thứ nhất, chắc chắn hành vi đó diễn ra ở ngoài trời. Thứ hai, tồn tại hành vi uy hiếp, cưỡng ép. Thứ ba, vị trí của thi thể cách xa nơi cởi quần áo. Đặc điểm thứ nhất và đặc điểm thứ ba hoàn toàn khớp với tình trạng của vụ án. Còn về đặc điểm thứ hai, liệu có phải nạn nhân bị uy hiếp hay không thì tôi cho rằng đã xuất hiện kẻ thứ hai ở hiện trường, hoàn toàn có thể tồn tại khả năng này. Về việc vì sao trên cơ thể nạn nhân không xuất hiện vết thương do uy hiếp thì tôi đã giải thích lúc ở hiện trường, nên giờ không nhắc lại nữa.”
“Vậy hành vi này chứng tỏ điều gì?” Đội trưởng Trần hỏi.
“Mục đích của hành vi cưỡng ép cởi trang phục, phần lớn là để khống chế người bị hại.” Tôi nói, “Khi ở ngoài trời, nếu một người chẳng mặc gì trên người thì người đó sẽ không dám bỏ chạy, cũng không dám kêu cứu vì xấu hổ. Thêm nữa, người bị hại đứng cách xa chỗ để quần áo nên càng tạo không gian phạm tội và sự tàn bạo về mặt tâm lý cho kẻ phạm tội.”
“Thế nào là không gian phạm tội?” Một điều tra viên hỏi.
“Tôi cho rằng hành vi ép cởi trang phục không giống với hành vi lột quần áo.” Tôi nói, “Hành vi ép cởi trang phục không liên quan đến tình dục, mà thường xuất phát từ động cơ cướp của. Các anh nghĩ mà xem, sau khi ép người bị hại cởi hết trang phục và đứng cách xa nơi để trang phục thì hung thủ sẽ đạt được hai mục đích. Mục đích thứ nhất là khiến người bị hại chỉ mong quay lại chỗ cũ để mặc lại trang phục, chứ không muốn bỏ chạy và kêu cứu. Mục đích thứ hai là hung thủ có thể dễ dàng lục lọi tài sản trong quần áo của người bị hại. Đây chính là tạo thêm không gian phạm tội mà tôi vừa đề cập đến.”
“Suy đoán của anh rất thú vị.” Đội trưởng Trần nói, “Có điều làm sao anh chứng minh được suy luận đó là đúng? Có chứng cứ gì không?”
Tôi gật đầu, chỉ vào tấm ảnh chụp dấu chân mà Lâm Đào chụp tại hiện trường đang được phóng to trên màn hình, rồi nói: “Ban đầu chúng tôi đều mơ hồ, nhầm lẫn vì hai hàng chân bước song song. Chúng tôi đơn thuần cho rằng những vết chân này là vết chân mà hung thủ và người bị hại để lại khi bước đi bên nhau. Thực ra không phải vậy. Quan sát vết chân ở chỗ này, chúng tôi thấy dấu giày đè lên dấu chân trần. Điều đó chứng tỏ dấu chân trần đi đến chỗ đó trước, rồi dấu giày mới đến đó sau. Thứ tự trước sau này đã chứng tỏ, chủ nhân của dấu chân đứng im ở chỗ nạn nhân cởi trang phục trong lúc nạn nhân đi chân trần đến mép sông là ai. Vậy hắn đứng đó làm gì? Khả năng lớn nhất, theo tôi chính là hắn lục lọi tài sản.”
“Thế chiếc khăn ướt tại hiện trường thì sao?” Đội trưởng Trần vẫn không yên tâm lắm về chứng cứ thép này.
“Lúc ở hiện trường chúng tôi cũng đã thảo luận về vấn đề này.” Tôi nói, “Có thể loại trừ trường hợp Trịnh Tam gây án tại hiện trường, đồng thời cũng có thể loại trừ trường hợp có kẻ cố tình đổ tội cho Trịnh Tam. Vậy khả năng lớn nhất chính là chiếc khăn ướt đó vốn ở trong túi áo của Trương Lan Phần. Chúng ta chớ quên trước khi xảy ra Lán mạng vài tiếng đồng hồ, Trương Lan Phần và Trịnh Tam đã quan hệ với nhau. Khi hung thủ lục lọi quần áo của Trương Lan Phần thì chiếc khăn ướt rơi ra và động tác này đã vô tình khiến việc điều tra của cảnh sát đi chệch hướng.”
“Nếu chuyện là vậy, thì vừa vặn chứng minh đây là vụ án chiếm đoạt tài sản.” Đại Bảo gật đầu nói.
“Ban đầu tôi đã cảm thấy chiếc khăn ướt là một bằng chứng đơn lẻ, không thể giải thích cho các hiện tượng khác thường tại hiện trường.” Tôi nói, “Bây giờ xem ra mọi việc đều chứng tỏ suy nghĩ của tôi là chính xác.”
“Giờ đến cả chứng cứ đơn lẻ cũng chẳng còn.” Lâm Đào rầu rĩ.
“Không ngờ lại là vụ cướp liên quan đến xe ba bánh phi pháp.” Đội trưởng Trần trầm tư.
“Liệu có khả năng hung thủ là người quen của nạn nhân không?” Một điều tra viên hỏi.
Tôi lắc đầu, nói: “Nếu hắn đã có ý định giết người từ trước thì hành vi cưỡng ép nạn nhân cởi trang phục hoàn toàn dư thừa. Tôi cảm giác ban đầu hung thủ hoàn toàn không định giết người, hắn có hành vi cưỡng ép nạn nhân cởi trang phục, thứ nhất là tạo điều kiện cho bàn thân có cơ hội cướp đoạt tài sản; thứ hai là để sau khi cướp tài sản xong, người bị hại phải quay về mặc quần áo, nên không đuổi kịp hắn. Có điều không rõ vì nguyên nhân gì mà sau đó hai người xảy ra xô xát, hung thủ giết chết nạn nhân bằng một nhát dao chí mạng. Từ động tác hạ dao cho thấy hung thủ không có đặc điểm đã chuẩn bị sẵn tâm lý mưu sát mà giống như giết người vì một phút kích