- 20 - Leo

Tôi đạt được nó,

Bằng cách leo chậm,

Bám những cành non mọc rậm

Giữa Hạnh phúc - và tôi.

Emily Dickinson

Người mulefa làm ra rất nhiều loại dây thừng và dây chão, Mary đã dành nguyên một buổi sáng để xem xét và kiểm tra những cuộn mà gia đình Atal có sẵn trong kho trước khi chọn được cái mình muốn. Nguyên lí xoắn vặn và cuộn lại không phổ biến ở thế giới của họ nên tất cả các sợi dây thừng và chão đều được tết; nhưng chúng rất khỏe và linh hoạt, nhờ vậy mà Mary không tốn nhiều thời gian để tìm được chính xác loại mà mình cần.

Bà đang làm gì vậy? Atal hỏi.

Người mulefa không có từ nào chỉ việc leo trèo, vì vậy Mary phải làm đủ kiểu động tác và giải thích lòng vòng. Atal sợ chết khiếp.

Đi lên phần phía trên cao của cây á?

Tôi phải thấy được chuyện gì đang xảy ra, Mary giải thích. Giờ cô có thể giúp tôi chuẩn bị dây thừng.

Có lần ở California, Mary đã gặp một nhà toán học dành mọi cuối tuần để leo lên giữa các thân cây. Mary đã có chút kinh nghiệm leo vách đá, bà thèm khát lắng nghe ông kể về các kĩ thuật và trang thiết bị, và quyết định sẽ tự mình thử làm ngay khi có cơ hội. Đương nhiên, bà không bao giờ nghĩ mình lại sẽ trèo cây ở một vũ trụ khác, mà việc leo một mình cũng không hấp dẫn lắm, nhưng chẳng còn cách nào khác cả. Điều bà có thể làm là chuẩn bị sao cho việc đó được diễn ra an toàn nhất có thể.

Bà lấy một cuộn đủ dài để với qua một trong những cành cây của một thân cây cao và chạm xuống đến mặt đất, lại đủ khỏe để chịu vài lần sức nặng của mình. Sau đó bà cắt lấy một số lượng lớn những mẩu ngắn của sợi dây chão nhỏ hơn nhưng rất bền và tạo ra các dây đeo từ chúng: những cái vòng ngắn được thắt bằng nút nối dây câu, có thể làm chỗ bám tay và giữ chân khi buộc vào sợi dây chính.

Tiếp đó là đến vấn đề làm sao đưa được sợi dây lên qua cành cây. Sau một hoặc hai tiếng đồng hồ thử nghiệm với vài sợi dây tốt chắc chắn và một đoạn cành cây đàn hồi, bà đã làm ra được một cây cung; con dao xếp Thụy Sĩ gọt lấy vài mũi tên, lá cứng thay thế cho lông vũ để giúp tên bay ổn định; và cuối cùng, sau một ngày làm việc, Mary đã sẵn sàng bắt đầu công việc. Nhưng mặt trời đã gần lặn còn đôi tay bà đã mỏi rã rời, bà ăn rồi ngủ trong lo lắng, trong lúc những người mulefa thảo luận không ngừng về bà trong tiếng thì thầm du dương.

Vừa sáng ra, bà đã lên đường đi bắn mũi tên lên một cành cây. Một vài người mulefa tụ tập lại, vừa xem vừa lo lắng cho sự an toàn của bà. Việc leo trèo thật quá xa lạ với những sinh vật gắn bánh xe, đến mức cứ nghĩ tới nó là họ sợ phát khiếp.

Sâu trong thâm tâm, Mary cũng hiểu cảm giác của họ. Bà nuốt chửng sự lo lắng của mình rồi buộc một đầu của sợi dây mảnh nhất, nhẹ nhất vào tên của mình, sau đó dùng cung phóng nó bay lên trên.

Bà để mất mũi tên đầu tiên: Nó cắm vào lớp vỏ cây ở lưng chừng mà không chịu rời ra. Bà cũng làm mất mũi tên thứ hai, vì mặc dù nó đã bay qua được cành cây nhưng lại không rơi xuống đủ xa để chạm tới mặt đất ở phía bên kia, và trong lúc kéo ngược trở lại, bà đã làm mắc và khiến nó gãy đôi. Sợi dây dài rơi ngược trở lại với cán mũi tên gãy. Bà bèn thử lại với mũi tên thứ ba và cũng là cuối cùng, lần này bà đã thành công.

Vừa cẩn thận và đều đặn kéo để không làm toạc sợi dây, bà kéo sợi thừng đã chuẩn bị sẵn lên qua cành cây cho tới khi cả hai đầu đều nằm trên mặt đất. Rồi bà buộc thật chặt cả hai đầu vào một nhánh rễ cây khổng lồ, dày không kém gì eo mình, và nghĩ vậy là khá chắc chắn rồi. Tốt hơn hết là nên như thế. Đương nhiên, điều mà bà không thể đoán được từ dưới mặt đất là mọi thứ, bao gồm cả bà, sẽ phụ thuộc vào loại cành cây như thế nào. Không giống như leo lên đá khi mà cứ vài mét ta lại có thể buộc dây vào những cái chốt trên bề mặt vách núi, nên nếu có cũng chỉ bị rơi trong một khoảng ngắn, công việc này lại dùng một sợi dây rất dài không cố định, nên nếu có trục trặc thì sẽ bị rơi rất xa. Để củng cố thêm cho mình đôi chút, bà bện ba sợi dây thừng nhỏ lại với nhau thành một bộ yên cương rồi thòng nó qua cả hai đầu tự do của sợi dây chính bằng một nút thắt lỏng, như vậy bà có thể thắt chặt lại khi nào bắt đầu bị trượt.

Mary đặt chân vào vòng dây đeo đầu tiên rồi bắt đầu leo.

Bà lên tới vòm cây trong khoảng thời gian ngắn hơn dự tính. Quá trình leo rất suôn sẻ, sợi dây trên tay không hề làm bà đau, và mặc dù vẫn chưa muốn nghĩ tới việc đứng lên cành cây đầu tiên, bà nhận ra rằng các rãnh sâu trên vỏ cây đã tạo ra điểm tựa vững vàng và khiến bà thấy an tâm. Trên thực tế, chỉ mười lăm phút sau khi rời khỏi mặt đất, bà đã đứng trên cành cây đầu tiên và tính toán lộ trình cho cành tiếp theo.

Bà mang theo hai cuộn dây thừng khác bên mình, dự định tạo ra một mạng lưới những sợi dây cố định để thay thế cho chốt, mấu neo, “bạn bè” và các dụng cụ bằng sắt cần thiết khác khi leo lên bề mặt đá. Buộc chúng vào đúng nơi ngốn của bà thêm vài phút, sau khi đã buộc cơ thể cố định, bà chọn lấy một cành trông có vẻ triển vọng nhất, cuộn lại sợi dây còn dư rồi bắt đầu leo.

Sau mười phút cẩn thận leo, bà thấy mình đã vào đúng phần rậm rạp nhất của vòm cây. Bà có thể với tới những chiếc lá dài và miết chúng qua bàn tay; bà thấy hoa ở khắp nơi, trắng nhờ và nhỏ đến mức kì quặc, mỗi bông lại nuôi dưỡng một thứ nhỏ xíu cỡ đồng xu mà sau đó sẽ trở thành một trong những cái vỏ hạt vĩ đại cứng như sắt.

Bà tới một vị trí thoải mái nơi chạc ba nhánh cây chụm lại, buộc chặt dây, thít lại bộ cương, rồi nghỉ ngơi.

Qua những khe hở của tán lá, bà có thể thấy mặt biển xanh trong, lấp lánh đến tận chân trời; còn ở hướng còn lại qua vai phải, bà có thể thấy những đối cỏ thấp màu nâu vàng nối nhau trùng điệp, với những dải đường cao tốc nằm vắt ngang qua.

Một cơn gió nhẹ lan tỏa hương thơm thoang thoảng từ những bông hoa và lung lay tán lá cứng, Marry tưởng tượng ra một tấm lòng cao cả mơ hồ nhưng lớn lao, giống như một đôi tay khổng lồ, nâng đỡ lấy bà. Trong lúc nằm trên chạc ba của những cành cây khổng lồ, bà cảm thấy một niềm sung sướng mà trước đó mới chỉ biết tới đúng một lần; và đó không phải là khi bà thề nguyền trước bổn phận của một nữ tu.

Cuối cùng, bà bị kéo trở lại trạng thái tinh thần bình thường bởi một cơn chuột rút tại mắt cá chân bên phải, cái chân đang tựa một cách khó nhọc trong khúc ngoặt của chạc ba. Bà duỗi chân cho đỡ đau rồi hướng sự chú ý vào công việc, vẫn còn choáng váng vì cảm giác lâng lâng vui sướng đang bao lấy mình.

Bà đã giải thích với những người mulefa rằng mình phải giữ cho những tấm sơn nhựa cây sao cho chúng cách nhau một gang bàn tay thì mới có thể nhìn được sraf; lập tức họ hiểu ra vấn đề và chế ra một ống tre ngắn, cố định hai tấm nhựa màu hổ phách vào mỗi đầu giống như một cái kính viễn vọng. Chiếc ống nhòm này được cho vào túi trên ngực áo của bà và giờ thì bà đã lấy nó ra. Khi nhìn qua đó, bà thấy những hạt vàng lấp lánh trôi nổi đó, sraf, Bóng, Bụi của Lyra, tựa như đám mây miên man những sinh vật tí hon đang lơ lửng trong gió. Phần lớn chúng bồng bềnh một cách ngẫu nhiên như những hạt bụi trong một vệt nắng chiếu, hay những phần tử trong một cốc nước.

Phần lớn.

Nhưng càng nhìn bà lại bắt đầu thấy được một dạng vận động khác. Bên dưới sự trôi dạt ngẫu nhiên là một chuyển động sâu lắng hơn, chậm rãi hơn, toàn diện hơn, từ đất liền hướng ra biển cả.

Ồ, thật là thú vị. Sau khi buộc chặt người vào một trong những sợi dây cố định, bà bò ra ngoài trên một cành cây nằm ngang, quan sát thật kĩ tất cả những chóp hoa mà mình có thể nhìn thấy. Chẳng mấy chốc bà đã bắt đầu hiểu được chuyện gì đang xảy ra. Bà quan sát và chờ đợi cho tới khi hoàn toàn chắc chắn, rồi bắt đầu quá trình trèo xuống đầy thận trọng, lâu la, và căng thẳng.

Mary thấy những người mulefa trong trạng thái hoảng sợ sau khi đã phải chịu đựng hàng ngàn mối lo cho người bạn đang ở quá xa mặt đất.

Atal đặc biệt cảm thấy nhẹ nhõm, cô dùng vòi sờ khắp người bạn mình, phát ra những tiếng rít khe khẽ vì vui sướng khi thấy bà an toàn, rồi nhanh chóng chở bà xuống khu định cư cùng với hơn một chục người khác.

Ngay khi họ vừa vượt qua đỉnh đồi, lệnh triệu tập đã được phát ra cho những người ở trong làng, rồi đến lúc họ tới được khu đất diễn thuyết, đám đông đã dày đặc đến mức Mary đoán trong đó có nhiều vị khách từ những nơi khác, đến để nghe bà phát biểu. Bà ước gì mình có tin tức tốt hơn cho họ.

Vị zalif già, Sattamax, bước lên bục rồi nồng nhiệt chào đón bà, bà đáp lại bằng toàn bộ phép lịch sự theo kiểu mulefa mà mình có thể nhớ được. Sau khi việc chào hỏi kết thúc, bà bắt đầu cất tiếng.

Vừa ngắc ngứ vừa diễn đạt dài dòng, bà nói:

Các bạn yêu quý của tôi, tôi đã ở trong vòm lá cao tại rừng cây của các bạn để quan sát kĩ càng những chiếc lá đang phát triển, những bông hoa mới chớm với các vỏ hạt.

Tôi thấy được rằng có một dòng chảy sraf ở cao trên những ngọn cây, bà nói tiếp, nó di chuyển ngược gió. Không khí đang thổi vào đất liền từ phía biển, nhưng sraf lại chậm rãi di chuyển ngược chiều với nó. Các bạn có thấy được điều đó từ mặt đất không? Vì tôi thì không thể.

Không, Sattamax đáp. Đây là lần đầu tiên chúng tôi nghe nói về điều đó.

Vâng, bà tiếp tục, rừng cây đang lọc những hạt sraf khi chúng đi qua đó, một số bị những bông hoa thu hút. Tôi có thể thấy việc đó xảy ra: Những bông hoa nở hướng lên trên, nếu sraf rơi thẳng xuống, nó sẽ chui vào các cánh hoa và thụ phấn cho chúng giống như phấn hoa từ những ngôi sao vậy.

Nhưng sraf lại không rơi xuống, nó đang trôi ra phía biển. Khi một bông hoa tình cờ hướng vào đất liền, sraf có thể chui vào đó. Đó là lí do vẫn có một số vỏ hạt đang phát triển. Nhưng phần lớn trong số chúng lại hướng lên trên, và sraf cứ thế trôi qua mà không chui vào được. Những bông hoa hẳn đã tiến hóa theo cách đó bởi vì trong quá khứ, tất cả sraf đều rơi thẳng xuống. Có điều gì đó đã xảy ra với những hạt sraf chứ không phải với đám cây. Ta chỉ có thể nhìn thấy dòng chảy đó từ trên cao, đó là lí do các bạn chưa từng biết về nó.

Vậy nên nếu muốn cứu những cái cây, và sự sống của người mulefa, chúng ta phải tìm ra lí do vì sao sraf lại hoạt động như vậy. Tôi vẫn chưa nghĩ ra cách nào, nhưng tôi sẽ cố gắng.

Bà thấy nhiều người trong số họ rướn cổ nhìn lên dòng vận động của Bụi. Nhưng từ dưới mặt đất thì chẳng nhìn thấy được gì: Bà cũng tự nhìn qua ống nhòm nhưng tất cả những gì thấy được chỉ là một màu xanh tuyệt đối của bầu trời.

Họ trao đổi trong một lúc lâu, cố gắng nhớ lại bất cứ lần nào luồng gió sraf được nhắc đến trong các truyền thuyết và lịch sử của mình, nhưng chẳng có gì. Tất cả những gì họ biết được là sraf tới từ những ngôi sao, vẫn luôn như vậy từ trước tới giờ.

Cuối cùng họ hỏi xem liệu bà có ý tưởng nào nữa không, và bà đáp:

Tôi cần phải quan sát nhiều hơn. Tôi phải tìm ra liệu luồng gió có luôn đi theo hướng đó hay nó thay đổi giống như các dòng khí lưu giữa ngày và đêm. Thế nên tôi cần thêm thời gian trên những ngọn cây, phải ngủ trên đó để quan sát vào ban đêm nữa. Tôi sẽ cần đến sự trợ giúp của các bạn để dựng một kiểu thềm nghỉ, như vậy mới có thể an toàn mà ngủ được. Nhưng chúng ta thật sự phải quan sát nhiều hơn nữa.

Những người mulefa, rất thực tế và nôn nóng muốn tìm hiểu, lập tức đề nghị giúp bà xây bất cứ thứ gì bà cần. Họ biết các kĩ thuật sử dụng ròng rọc và dây kéo, ngay lập tức một người đã gợi ý một cách dễ dàng nâng Mary lên vòm cây để bà không phải liều lĩnh leo trèo mỗi lần.

Mừng rỡ vì có việc gì đó để làm, họ tức thì bắt tay vào việc thu thập vật liệu, bện rồi thắt rồi buộc các thanh xà, dây thừng, dây thép dưới sự chỉ đạo của bà, và tập hợp mọi thứ bà cần cho một thềm quan sát trên ngọn cây.

Sau khi nói chuyện với cặp đôi luống tuổi bên rừng cây olive, Cha Gomez đã để mất dấu. Hắn ta mất vài ngày tìm kiếm và hỏi han khắp mọi phương hướng, nhưng người phụ nữ dường như đã hoàn toàn biến mất.

Hắn sẽ không bao giờ bỏ cuộc, dù cho tình hình thật khiến người ta nản lòng; thập tự giá trên cổ và khẩu súng trường sau lưng là bằng chứng kép về sự quyết tâm tuyệt đối của hắn trong việc hoàn thành nhiệm vụ.

Nhưng đáng ra hắn đã phải mất thời gian hơn nhiều, nếu không nhờ có sự khác biệt về thời tiết. Thế giới mà hắn đang ở nóng nực và khô ráo, khiến hắn ngày càng cảm thấy khát nước; khi thấy một mảng ướt trên tảng đá ở đỉnh một sườn núi, hắn đã leo lên để xem liệu trên đó có dòng suối nào không. Chẳng có dòng suối nào cả, nhưng tại thế giới của loài cây vỏ bánh xe vừa diễn ra một trận mưa rào; nhờ vậy mà hắn ta khám phá ra ô cửa sổ, và tìm ra nơi Mary đã tới.