- 34 - Giờ thì có rồi

Cho tất cả chiêm ngưỡng

Thế giới, nơi mọi hạt bụi đều thở ra niềm vui sướng.

William Blake

Mary không ngủ nổi. Cứ mỗi lần bà nhắm mắt, lại có thứ gì đó khiến bà chao đảo như thể đang đứng trên miệng vách đá, và bà bật tỉnh dậy, người căng lên vì sợ.

Chuyện đó xảy ra ba, bốn, năm lần, cho tới khi bà nhận ra rằng giấc ngủ sẽ không đến; vậy là bà đứng dậy, lặng lẽ mặc đồ rồi bước ra khỏi nhà, rời xa khỏi thân cây với các cành đan lại như một cái lều có Will và Lyra đang ngủ dưới đó.

Mặt trăng rực rỡ đã lên cao trên bầu trời. Gió thổi lồng lộng, phong cảnh hùng vĩ lốm đốm những bóng mây, di chuyển, Mary nghĩ, như cuộc di cư của đàn thú khó tưởng tượng nào đó. Nhưng động vật thì di cư có mục đích; khi thấy một đàn tuần lộc đi ngang qua vùng lãnh nguyên, hay linh dương đầu bò đi qua đồng cỏ xavan, ta biết rằng chúng đang di chuyển tới nơi có thức ăn, hoặc tới những địa điểm thuận lợi cho giao phối và sinh con. Chuyển động của chúng có ý nghĩa. Những đám mây này đang di chuyển do kết quả của sự tình cờ thuần tuý do hiệu ứng của những sự kiện hoàn toàn ngẫu nhiên tại cấp độ nguyên tử và phân tử; bóng của chúng trải rộng trên miền đồng cỏ chẳng mang một ý nghĩa nào cả.

Thế nhưng trông chúng vẫn như thể là có ý nghĩa vậy. Trông chúng căng thẳng và quyết liệt vì một mục đích nào đó. Cả buổi đêm đều có cảm giác như thế. Mary cũng nhận thấy điều đó, chỉ có điều bà không biết được mục đích đó là gì. Nhưng không như bà, mây trời dường như biết mình đang làm gì và lí do tại sao, gió cũng biết, và cỏ cũng biết. Cả thế giới đang sống và đầy tỉnh táo.

Mary trèo lên dốc rồi ngoái lại nhìn vùng đầm lầy, nơi đợt nước chiều đang dâng viền một dải bạc lộng lẫy qua bóng tối lấp lánh của những thềm bùn và luống sậy. Bóng của những đám mây hiện lên rất rõ dưới đó: Trông chúng như thể đang trốn chạy khỏi một thứ đáng sợ nào đó phía sau, hay vội vã để tới ôm lấy một thứ tuyệt diệu phía trước. Nhưng đó là gì thì Mary sẽ không bao giờ biết.

Bà quay về phía khoảnh rừng nơi có thân cây bà hay trèo lên. Nó ở cách đó hai mươi phút đi bộ; bà có thể thấy nó rõ mồn một, sừng sững vươn cao và hất cái đầu khổng lồ của mình trong cuộc đối thoại với cơn gió hối hả. Chúng có thứ để nói, nhưng bà lại không thể nghe được.

Bà vội vã tiến về phía nó, xốn xang bởi sự phấn khích của đêm khuya, và khao khát được hòa nhập vào đó. Đây chính là điều mà bà đã nói với Will khi cậu hỏi liệu bà có nhớ Chúa hay không: Chính là cảm giác rằng cả vũ trụ đang sống, và rằng vạn vật được gắn kết với tất cả những thứ khác bởi những sợi chỉ của ý nghĩa. Khi còn là một tín đồ Cơ Đốc, bà cũng đã cảm thấy được gắn kết; nhưng khi rời khỏi Giáo hội, bà lại thấy phóng túng, tự do và nhẹ nhõm, trong một vũ trụ không có mục đích.

Sau đó tới sự khám phá ra các hạt Bóng và cuộc hành trình của bà vào một thế giới khác, rồi bây giờ là buổi đêm sống động này, rõ ràng là mọi thứ đang náo nức với mục đích và ý nghĩa, nhưng bà đã bị chia cắt khỏi nó. Nhưng việc tìm thấy một mối gắn kết là điều không tưởng, vì chẳng có Chúa nào cả.

Nửa hân hoan, nửa tuyệt vọng, bà quyết định trèo lên cái cây của mình và một lần nữa thử chìm đắm trong Bụi.

Nhưng chưa đi được nửa đường tới khoảnh rừng thì bà nghe thấy một âm thanh khác lạ giữa tiếng lá quất vun vút và tiếng gió cuồn cuộn thổi qua cỏ. Có thứ gì đó đang rên rỉ, một nốt thâm trầm, ảm đạm như của đại phong cầm. Nhưng trên đó là tiếng răng rắc - tiếng bẻ, gãy, tiếng la hét của gỗ đè lên gỗ.

Chắc chắn không thể là cái cây của bà đâu nhỉ?

Bà đứng lại tại chỗ giữa vùng đồng cỏ bạt ngàn, để cho gió tạt lên mặt, bóng mây trôi qua vùn vụt, những ngọn cỏ cao quất lên đùi, và ngắm nhìn vòm rừng. Những cành lớn rền rĩ, cành non gãy gập, những thanh xà đồ sộ làm từ gỗ vừa đốn gãy đôi như mấy que củi khô và rơi xuống tít tận dưới đất, rồi đến chính ngọn cây - ngọn của cái cây mà bà đã biết quá rõ - nghiêng ngả rồi dần dần bắt đầu đổ xuống.

Từng thớ gỗ trong thân, vỏ, rễ, dường như đang lần lượt gào lên trước sự ám sát này. Nhưng nó vẫn cứ đổ, đổ mãi, cả chiều dài khổng lồ của nó đập thẳng ra khỏi rừng cây và dường như nghiêng về phía Mary trước khi nện xuống mặt đất như một cơn sóng xô lên đê chắn; thân cây vĩ đại nảy bật lên đôi chút rồi cuối cùng cũng nằm im lìm, với một tiếng rền của gỗ bị nứt toạc.

Bà chạy lên để chạm vào đám lá vẫn đang lay động. Kia là cuộn dây của bà; kia là đống tàn tích vỡ vụn từ bục quan sát của bà. Tim bà thình thịch đập đầy đau đớn, bà trèo vào giữa những cành đổ, nhảy qua những nhánh cây quen thuộc ở góc độ không hề quen thuộc chút nào, và cố giữ thăng bằng ở trên cao nhất mà bà có thể lên tới.

Bà tì lên một cành cây rồi lấy ống nhòm ra. Qua đó bà thấy hai chuyển động khá khác biệt trên bầu trời.

Một chuyển động là của những đám mây, bị tạt ngang qua mặt trăng về một hướng, và cái còn lại là dòng chảy của Bụi, dường như đang trôi qua đó theo một hướng khá khác biệt.

Trong hai dòng chuyển động đó, Bụi đang trôi đi nhanh hơn và với thể tích lớn hơn nhiều. Trên thực tế, cả bầu trời dường như đang trôi cùng với nó, một cơn lũ khổng lồ không thể lay chuyển đang đổ dồn ra khỏi thế giới, ra khỏi mọi thế giới, vào một miền trống rỗng tận cùng.

Thật từ tốn, như thể chúng đang tự di chuyển trong tâm trí bà, mọi thứ bắt đầu khớp lại với nhau.

Will và Lyra đã nói rằng con dao kì ảo ít nhất đã ba trăm năm tuổi. Ông già trong tòa tháp đã nói vậy với chúng.

Những người mulefa nói với bà rằng sraf, thứ vẫn đang nuôi dưỡng cuộc sống và thế giới của họ trong ba mươi ba nghìn năm, chỉ mới bắt đầu suy yếu hơn ba trăm năm về trước.

Theo như Will nói, Hội Torre degli Angeli, những người sở hữu con dao kì ảo, đã hành động bất cẩn; không phải lúc nào họ cũng đóng những ô cửa sổ mà mình đã mở ra. Phải, xét cho cùng thì Mary đã tìm thấy một cái, chắc hẳn sẽ còn nhiều cái khác nữa.

Giả sử rằng suốt thời gian qua, từng chút một, Bụi đang rỉ ra từ những vết thương mà con dao kì ảo đã tạo ra trong tự nhiên…

Bà cảm thấy choáng váng, và đó không phải chỉ là sự đung đưa, nâng cao rồi lại hạ thấp của những cành cây mà bà đang đứng kẹp giữa. Bà cẩn thận đút ống nhòm vào túi áo rồi ngoặc tay lên cành cây trước mặt, chăm chú nhìn lên bầu trời, mặt trăng, những đám mây kéo dài thẳng tắp.

Con dao kì ảo chịu trách nhiệm về sự rò rỉ ở phạm vi nhỏ, mức độ thấp. Nó tàn phá, vũ trụ đang chịu thiệt hại bởi điều đó, và bà phải nói chuyện với Will và Lyra để tìm ra một cách ngăn chặn.

Nhưng cơn lũ bạt ngàn trên bầu trời lại là một vấn đề hoàn toàn khác. Nó mới xuất hiện, và là một thảm hoạ. Và nếu nó không ngừng lại, toàn bộ sự sống có ý thức sẽ đi đến hồi kết. Như người mulefa đã cho bà thấy, Bụi được hình thành khi những sinh vật sống nhận thức được về bản thân; nhưng nó cần một hệ thống phản hồi để củng cố và khiến nó an toàn, giống như người mulefa có được bánh xe và dầu từ đám cây. Thiếu đi những thứ như thế, tất cả sẽ tan biến. Suy nghĩ, tưởng tượng, cảm xúc, đều sẽ héo mòn và tan tác, chẳng để lại thứ gì ngoài một sự máy móc tàn bạo; và cái giai đoạn ngắn ngủi khi sự sống có ý thức được về bản thân sẽ phụt tắt như một ngọn nến tại toàn bộ hàng tỉ thế giới nơi nó đã từng cháy sáng rực rỡ.

Mary cảm thấy gánh nặng của điều đó một cách dữ dội. Cảm giác như tuổi tác vậy. Bà thấy như mình đã tám mươi tuổi, hao mòn, mệt mỏi và khao khát được chết.

Bà nặng nề trèo khỏi đám cành lá của thân cây đổ khổng lồ. Với gió vẫn cuồng nộ rít qua đám lá, những ngọn cỏ và mái tóc mình, bà lên đường trở về làng.

Tại đỉnh dốc, bà nhìn lại dòng Bụi lần cuối, với mây và gió thổi ngang qua nó và mặt trăng vững vàng đứng giữa dòng.

Và rồi cuối cùng bà cũng thấy được chúng đang làm gì: Bà đã thấy cái mục đích khẩn cấp vĩ đại đó là gì.

Chúng đang cố gắng kìm dòng Bụi lại. Chúng đang gồng mình tạo ra những rào chắn trước dòng chảy khủng khiếp: gió, trăng, mây, lá, cỏ, tất cả những thứ đẹp đẽ đó đang gào thét và lao mình vào cuộc đấu tranh để giữ lại các hạt Bóng trong vũ trụ này, nơi chúng đã làm màu mỡ thêm rất nhiều.

Vật chất yêu Bụi. Nó không muốn nhìn thấy Bụi bỏ đi. Đó chính là ý nghĩa của đêm hôm nay, và cũng là ý nghĩa của Mary nữa.

Chẳng phải bà đã cho rằng chẳng có ý nghĩa gì trong cuộc sống, chẳng có mục đích gì khi Chúa đã biến mất sao? Phải, bà đã nghĩ vậy.

“Chà, giờ thì có rồi,” bà nói lớn, rồi lại lớn hơn nữa: “Giờ thì có rồi!”

Khi bà nhìn lại lên những áng mây và vầng trăng trong dòng chảy Bụi, trông chúng mỏng manh và bi đát như một con đập làm từ những cành non nhỏ xíu và sỏi đá li ti cố gắng chặn dòng Mississippi lại. Nhưng dù thế nào thì chúng cũng đang cố gắng. Chúng sẽ vẫn tiếp tục gồng mình cho tới tận thế của vạn vật.

Mary không biết mình đã ở ngoài bao lâu rồi. Khi sự dữ dội trong cảm xúc của bà bắt đầu dịu dần, để mặc cho cơn kiệt sức choán chỗ, bà chậm chạp bước xuống đồi về phía ngôi làng.

Khi đã xuống được nửa đường, gần một khoảnh rừng nhỏ của những bụi gỗ mấu, bà thấy một thứ kì lạ trên những thềm bùn. Có thứ gì đó màu trắng phát sáng, chuyển động đều đặn: Một thứ đang lên cùng với nước triều.

Bà đứng yên, chăm chú quan sát. Không thể nào là tualapi được; vì chúng luôn luôn đi thành bầy, còn cái thứ này lại chỉ có một mình; nhưng mọi thứ về nó lại giống hệt - những đôi cánh như buồm giương, cái cổ dài - đó là một trong những con chim, không nghi ngờ gì nữa. Bà chưa từng nghe tới chuyện chúng đi lại lung tung một mình, và lưỡng lự trước khi chạy xuống để cảnh báo cho dân làng, vì dù thế nào thì cái thứ đó cũng đã dừng lại. Nó đang bồng bềnh nổi trên mặt nước gần đường đi.

Nó đang tách rời ra… Không, có thứ gì đó đang xuống khỏi lưng nó.

Cái thứ gì đó là một người đàn ông.

Bà có thể thấy hắn khá rõ dù ở khoảng cách đó; ánh trăng đang chiếu rọi rực rỡ, và mắt bà cũng đã điều tiết được. Bà nhìn qua ống nhòm và mọi thứ rõ rệt đến không thể chối cãi: Đó là một bóng người, lấp lánh đầy Bụi xung quanh.

Hắn đang cầm theo một thứ gì đó, một dạng gậy dài. Hắn bước theo lối đi nhanh chóng và thoải mái, không phải chạy mà là di chuyển như một vận động viên hoặc một thợ săn. Hắn khoác một bộ quần áo tối màu giản dị mà lẽ ra thông thường sẽ che giấu được bản thân khá tốt; nhưng qua ống nhòm, hắn hiện ra như thể đang đứng dưới ánh đèn sân khấu vậy.

Khi hắn tới gần ngôi làng hơn, bà nhận ra cái gậy đó là gì. Hắn đang cầm theo một khẩu súng trường.

Bà cảm thấy như có ai đó vừa mới đổ nước lạnh lên trái tim mình vậy. Từng sợi lông riêng biệt trên da thịt bà dựng đứng lên.

Bà đang ở quá xa để có thể làm bất cứ điều gì: Kể cả có hét toáng lên thì hắn cũng sẽ chẳng nghe được. Bà phải đứng nhìn khi hắn bước vào làng, nhìn trái nhìn phải, cứ một lúc lại dừng để nghe ngóng, đi từ nhà này sang nhà kia.

Tâm trí Mary có cảm giác như mặt trăng và những đám mây đang cố gắng kìm lại dòng Bụi khi bà thầm hét lên: Đừng có nhìn xuống dưới cái cây - tránh xa khỏi cái cây đi…

Nhưng càng lúc hắn càng tiến lại gần nó, cuối cùng hắn dừng lại bên ngoài ngôi nhà của chính bà. Bà không thể chịu được nữa; bà đút ống nhòm vào lại trong túi rồi bắt đầu chạy xuống dốc. Đang định hét lên, bất cứ thứ gì, một tiếng kêu điên cuồng, thì vừa kịp lúc, bà nhận ra rằng nó có thể sẽ đánh thức Will và Lyra dậy, khiến chúng bị lộ mặt, nên đã cố nén lại.

Rồi, do không thể chịu được việc không biết gã đàn ông định làm gì, bà ngừng chạy và lại sờ soạng tìm chiếc ống nhòm, bà phải đứng im trong lúc nhìn qua.

Hắn đang mở cửa vào nhà bà. Hắn sắp vào bên trong. Hắn biến mất khỏi tầm nhìn, dù cho có một sự khuấy động trong đám Bụi mà hắn để lại phía sau, như một làn khói bị bàn tay gạt ngang qua. Mary chờ đợi trong một phút dài bất tận, và rồi hắn xuất hiện trở lại.

Hắn đứng nơi ngưỡng cửa nhà bà, chầm chậm nhìn quanh từ trái sang phải, rồi ánh nhìn của hắn quét qua thân cây.

Rồi hắn bước khỏi khung cửa và đứng im, gần như đang bối rối. Đột nhiên Mary ý thức được rằng mình đang lộ liễu đến chừng nào trên sườn đồi trơ trọi, chỉ cách một tầm bắn súng dễ dàng, nhưng hắn ta chỉ hứng thú với ngôi làng; rồi khi một phút nữa hay gì đó trôi qua, hắn quay đầu và lặng lẽ bước đi.

Bà dõi theo từng bước hắn đi xuống con đường bên sông, nhìn thấy khá rõ cái cách mà hắn trèo lên lưng con chim rồi ngồi khoanh chân khi nó quay đầu lướt đi. Năm phút sau họ đã khuất khỏi tầm nhìn.