Đàn áp và khủng bố của thực dân

Chính quyền thực dân rất lo lắng vì sự phát triển của phong trào nhân dân, buộc phải đối đầu ở khắp mọi nơi và trên mọi mặt trận, đã tìm cách chấn chỉnh lại tình hình bằng sự đàn áp vô cùng tàn bạo. Cảnh sát, quân đội chính quy, không quân được huy động để chống lại quần chúng, biện pháp tra tấn áp dụng bừa bãi, những hình phạt như tù tội, đầy ải và xử tử liên tiếp trút xuống và trong những thời điểm tồi tệ nhất, quân đội - đặc biệt là lính lê dương, đã thẳng tay bắn giết mà không cần xét xử, gây nên một làn sóng khủng bố bao trùm lên nhiều địa phương.

Nhiều số liệu do chính quyền thực dân đưa ra - còn rất xa sự thật đã cho ta hình dung quy mô to lớn của sự đàn áp:

Năm 1929: 1.400 vụ bắt bớ, 3 trường hợp tử hình, 300 án tù giam.

Năm 1930: 669 người bị giết trong các cuộc bãi công và biểu tình; 2.963 người bị giam, 83 người bị tử hình, 543 người bị án khổ sai hoặc tù chung thân, 795 người bị xử án với thời hạn tổng cộng 3.648 năm tù, 780 người bị đi đầy.

Năm 1931 (chỉ 4 tháng đầu): 1.419 người bị bắt, 1.023 người bị tù chung thân, 604 người bị khổ sai có thời hạn.

Năm 1932, số tù nhân chính trị được tống vào các nhà lao khác nhau, trong đó có các nhà tù khổ sai Côn Đảo và Guy-an lên đến khoảng 10.000 người.

Việc đàn áp thực sự có đưa đến một vài kết quả, đặc biệt là đã tạm thời thủ tiêu được đầu não của phong trào. Tổng bí thư Đảng là Trần Phú bị bắt, bị tra tấn đến chết. Tầm quan trọng của nhũng rối loạn và của cuộc đàn áp thậm chí đã tạo ra một làn sóng dư luận ở Pháp ủng hộ những người bị kết án; linh hồn của ''làn sóng'' đó là Đảng Cộng sản Pháp và Tổng Liên đoàn Lao động hợp nhất (C.G.T.U.).

Để che giấu việc đàn áp, chính quyền thực dân đưa ra vài cải cách hình thức hòng lừa gạt quần chúng nhân dân và mua chuộc tầng lớp ''thượng lưu''. Người ta lập ra những ''ủy ban hòa giải'' trong các xí nghiệp, tung ra chương trình thiết lập những đồn điền nhỏ thuộc sở hữu của nông dân từ 5 - 10 ha ở miền Tây xứ Nam Kỳ, trên các cao nguyên Trung Kỳ và ở miền trung du Bắc Kỳ; vài ba sửa đổi được đưa vào chương trình giáo dục ở nhà trường, còn triều đình Huế thì lập ra một ''Bộ giáo dục''. Người Việt Nam được chia cho vài ghế bổ sung trong các Hội đồng thuộc địa. Vua Bảo Đại sống ở Pháp được đưa về Huế để cải cách nền quân chủ. Người ta bố trí cho ông ta một công chức trung thành với chính quyền thực dân là Phạm Quỳnh giữ chức ''Ngự tiền Văn phòng'' và Ngô Đình Diệm, một viên quan người công giáo vốn đã được chú ý trong cuộc đàn áp 1930 - 1931. Một sự tranh chấp quyết liệt đã nhanh chóng đối lập hai con người này, mỗi bên được một tập đoàn thực dân khác nhau ủng hộ. Vì hờn dỗi, Ngô Đình Diệm đã từ chức để quay sang với Nhật Bản.

Chính quyền thực dân cũng nâng đỡ hoạt động của các giáo đoàn Thiên chúa giáo để nắm chặt lại các vùng rối loạn, khuyến khích việc thành lập các nhóm Phật giáo và các tổ chức vận động phục hồi Khổng giáo. Họ còn vận động một phong trào tổ chức những cuộc khiêu vũ, hội chợ, những cuộc thi sắc đẹp nhằm lôi kéo một bộ phận thanh niên đi vào vui chơi và hưởng lạc.