Chiến thắng “Biên giới”. Những kế hoặch mới của Pháp- Mỹ

Đối với cuộc kháng chiến của Việt Nam đã được củng cố vững chắc, thắng lợi của cách mạng Trung Quốc và việc thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa mang đến một nguồn động viên mạnh mẽ. Đối với Trung Quốc, Việt Nam là thành lũy bảo vệ biên giới phía Nam của họ chống lại những mưu toan của Hoa Kỳ lúc này đang thể hiện rõ thái độ hiếu chiến chống Trung Quốc. Đầu năm 1950, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được Trung Quốc, Liên Xô, rồi các nước xã hội chủ nghĩa khác công nhận. Từ đây, Việt Nam không còn bị cô lập như trước nữa.

Bên phe địch, một nhân tố mới xuất hiện: đế quốc Mỹ công khai can thiệp vào các vấn đề Đông Dương. Ngày 19 tháng 3 năm 1950, một hạm đội Mỹ tới thả neo ở Sài Gòn, với ý đồ diễu võ giương oai hòng hù dọa dân chúng. Nhân dân Sài Gòn đã trả miếng bằng một cuộc biểu tình khổng lồ buộc hạm đội Mỹ phải cuốn xéo. Tháng 6 năm 1950, khi Chính phủ Hoa Kỳ phát động cuộc chiến tranh Triều Tiên, một phái bộ quân sự được cử đến Sài Gòn sát cánh với Bộ chỉ huy quân sự Pháp. Mỹ cấp cho Pháp khoản viện trợ tài chính và vật chất rất lớn, giúp Pháp đẩy mạnh cuộc chiến tranh. Những lực lượng tăng viện được gửi đến nhằm khóa chặt biên giới Trung - Việt, tăng cường cho những lực lượng đồn trú ở Lạng Sơn, Đông Khê, Thất Khê, và Cao Bằng nằm trên đường số 4 chạy dọc theo biên giới.

Giữa tháng 9, Bộ Chỉ huy Việt Nam quyết định mở một cuộc tấn công vào các vị trí này. Ngày 16 tháng 9, đồn Đông Khe bị nhổ, buộc đội quân Pháp đốn trú ở Cao Bằng phải rút lui về hướng Thất Khê. Một đội quân Pháp khác xuất phát từ thất Khê để đón cánh quân từ Cao Bằng rút về. Cả hai đội quân ấy đã bị các lực lượng Việt Nam chặn đánh trên đường: 8.000 tên, gồm cả chỉ huy bị giết và bị bắt. Quân Pháp vội vã rút khỏi Lạng Sơn, Lào Cai, Hòa Bình. Biên giới Trung-Việt được mở rộng và mưu đồ của Pháp định thành lập những "Khu tự trị'' bao gồm các dân tộc thiểu số miền rừng núi Bắc Bộ bị tan thành mây khói.

Chiến thắng biên giới gây hoảng loạn trong hàng ngũ địch. Ở Pháp, phong trào nhân dân chống chiến tranh được Đảng Cộng sản Pháp thúc đẩy lớn mạnh lên. Mâu thuẫn trở nên gay gắt trong nội bộ các đảng phái phản động: kẻ thì tán thành kêu gọi Mỹ can thiệp, nhóm khác lại chủ trương rút quân về để cứu vãn nền đô hộ của Pháp ở châu Phi. Chính phủ Pháp chọn con đường lệ thuộc chính sách của Mỹ. De Lattre de Tassigny được coi là nhà chiến lược cừ khôi nhất của Pháp, sau khi sang Washington nhận chỉ thị, đã nắm quyền chỉ huy đạo quân viễn chinh Pháp hòng vực dậy tình thế.

Y thi hành một loạt biện pháp:

- Tăng thêm viện binh từ Pháp sang, tăng cường trang bị, đặc biệt là máy bay.

- Tăng thêm quân số đội quân của Chính phủ bù nhìn Bảo Đại.

- Lập một vành đai trắng xung quanh châu thổ sông Hồng, tạo thành một vùng trống, không còn nhà cửa, dày đặc những boong - ke bằng bê tông.

- Đẩy mạnh ''bình định" các vùng đã chiếm đóng.

Những biện pháp quân sự đó được thi hành ráo riết trong khi cả một chiến dịch tuyên truyền được phối hợp nhằm làm cho mọi người tin rằng, người Pháp chiến đấu trước hết là để "bảo vệ tự do chống sự đe dọa cộng sản'' và để ủng hộ một "Chính phủ quốc gia''. Tháng 7 năm 1951, De Lattre đòi Bảo Đại phải ký một sắc lệnh tổng động viên. Trong những chiến dịch càn quét các vùng bị chiếm để lập vành đai boong - ke hoặc để bình định hậu phương của mình, viên tướng Pháp này đã tỏ ra tàn ác vô song. Nhiều làng bị đốt cháy hoàn toàn, dân chúng bị tàn sát. Hàng chục nghìn người bị lùa vào các trại tập trung. De Lattre ra lệnh cho binh lính của mình phá hoại một cách có hệ thống mùa màng và các kho lương thực để làm cho dân bị đói, không thể tham gia kháng chiến được. Lính Pháp được chỉ dẫn nên chú ý giết trâu bò vì chúng là những mục tiêu dễ ngắm và là giống vật thiết yếu cho việc cày cấy. Hắn còn cố lập cho được chính quyền phản động ở các làng xã hòng nắm chắc lấy dân chúng.

Những cố gắng của De Lattre đã đem lại một số kết quả: Đến cuối năm 1951, vùng châu thổ sông Hồng bị bao bọc bởi một vành đai 2.200 lô cốt và boong - ke, số lính ngụy lên đến 112.000 người và Mỹ đã cung cấp cho Pháp hàng chục máy bay, mấy trăm xe bọc thép và đại bác. Chỉ riêng ở vùng châu thổ Bắc Bộ, ngoài 55 tiểu đoàn chiếm đóng, Pháp đã tập trung 46 tiểu đoàn cơ động. Tuyên truyền của Pháp - Mỹ ca ngợi tán dương De Lattre, cố làm cho người ta tưởng rằng y sẽ dẫn chủ nghĩa thực dân Pháp đến thắng lợi.

Tuy nhiên, ở Pháp phong trào nhân dân chống chiên tranh Việt Nam không ngừng lớn mạnh. Cuộc vận động đòi thả Henri Martin - một thủy thủ Pháp đã từ chối không đi đánh việt Nam - lan rộng, những hành động như Raymonde Dien đã nằm trên đường sắt để ngăn chặn một chuyên xe lửa chở vũ khí sang Đông Dương, được dư luận Pháp nhiệt liệt tán thành. Vả chăng liên minh Pháp - Mỹ không phải là không có rạn nứt. Đế quốc Mỹ bắt đầu thi thố những thủ đoạn nhằm thay chân thực dân Pháp.

Nhưng trở ngại chính cho kế hoạch De Lattre là sự tăng cường mạnh mẽ lực lượng của kháng chiến Việt Nam, không chỉ trên bình diện quân sự mà cả trên các bình diện chính trị, kinh tế, văn hóa. Sự lớn mạnh đó đã giúp Việt Nam đương đầu thắng lợi với mọi thủ đoạn chiến tranh của hai tên đế quốc hùng mạnh là Pháp và Mỹ.