Chương 23

SAMUEL ARMSTRONG DỊCH LẠI BẰNG tiếngAnh với một giọng sang sảng:

- Vị khách đặc biệt của chúng ta tự giới thiệu: Thống chế, Thống đốc Uraga, ngài Gudai Kasawara. Câu hỏi đầu tiên và khẩn thiết nhất của ngài là: Bốn chiếc thuyền nhẹ có vũ trang của Mỹ hiện đang làm gì tại vị trí gần bờ biển Nippon đến thế?

Thiếu uý Rice trả lời bằng giọng rất trịnh trọng:

- Hãy bảo với Ngài Thống chế rằng trước hết, ông ta được chào đón nhiệt liệt trên con tàu đô đốc này của Hải quân Hoa Kỳ. Và thứ hai hãy thông báo với ông ta là các thuyền nhẹ của chúng ta đang bắt đầu một cuộc khảo sát chi tiết về hải cảng và những vùng thả neo của Vịnh Yedo. Thứ ba, hãy nói với ông ta là việc khảo sát đó được tiến hành là bởi vì sắp tới đây nó có thể sẽ trở thành vô cùng quan trọng đối với hạm đội các tàu chiến của chúng ta để tiếp tục tiến sâu vào trong vịnh và thả neo trước cửa ngõ kinh đô của ông ta.

Armstrong dịch những lời của viên thiếu uý cầmcờ sang tiếng Đức. Ông lắng nghe và quan sát người phiên dịch trông có vẻ rất thông thái lần trước đã đi cùng với phái đoàn đàm phán dịch lại nghĩa câu nói cho viên quan có bộ mặt lạnh như đá nghe. Cũng như lần trước, hai nhóm ngồi đối diện nhau trong cabin của thuyền trưởng. Thiếu uý cầm cờ Rice, lúc này đã mặc đầy đủ đồng phục để tham dự sự kiện này đã trịnh trọng đặt chiếc mũ màu đen cùng với thanh kiếm của mình lên bàn bên cạnh. Đàng sau anh ta, Harris và hai chuẩn uý khác đứng thẳng băng chờ lệnh, họ lại được tháp tùng bởi bốn thủy thủ. Armstrong ngồi một mình ở cuối bàn. Viên phiên dịch tên là Haniwara Tokuma, lần này ông ta tự giới thiệu tên mình với Armstrong lúc vừa gặp. Ngoài ông ta ra, Vị Thống đốc của Uraga còn được tháp tùng bởi bốn viên quan văn khác. Tất cả các vị khách dân sự đều ngồi thẳng cứng trên những chiếc ghế dựa lưng thẳng đơ. Ngay khi vừa hiểu hết câu trả lời cho câu hỏi của mình, viên Thống đốc Nhật Bản đã tuôn ra một tràng những lời mà không cần dịch những người Mỹ cũng hiểu ngay đó là một lời phản đối.

Armstrong dịch lại một cách khó khăn:

- Ngài Thống đốc kiên quyết nói rằng luật pháp của Nippon cấm mọi tàu bè nước ngoài tiến hành các công việc khảo sát như vậy.Ông cũng đề nghị rằng các thuyền của chúng ta dừng việc làm này lại ngay lập tức.

Thiếu uý Rice gật đầu và chuẩn uý Harris vội vã ra khỏi cabin, để những người còn lại ngồi đối diện nhau trong một sự im lặng khó chịu. Khi những bước chân của viên sĩ quan tập sự nện qua sàn nhà bằng gỗ của hành lang, Viên Thống đốc Uraga vẫn ngồi thẳng cứng trên chiếc ghê tựa, mắt cau lại. Bên chiếc bàn bằng gỗ sồi, đối diện với những người Mỹ, mấy người phía ông ta cũng làm theo như vậy. Không còn tiếng nói chuyện nữa, những tiếng thì thụp của trống trận và cồng chiêng từ bờ vang ra nghe có vẻ đe doạ hơn, cho nên tiếng khép cửa khẽ của một cabin cạnh đó và tiếng bước chân trở lại vội vã của Chuẩn uý Harris trở thành như một lời chào nhẹ người đối với những người Mỹ. Harris vội vã bước đến ghé sát vào tai Thiếu uý Rice thì thầm rất nhanh.

Sau khi viên chuẩn uý đã trở lại vị trí của mình, Rice nói:

- Tôi buộc phải thông báo với Ngài Thống chê rằng luật pháp của Mỹ bắt buộc chúng tôi phải tiến hành những khảo sát đó. Và chúng tôi cũng có nghĩa vụ phải tuân theo luật pháp của Mỹ cũng như người Nhật phải tuân theo luật pháp của Nhật Bản.

Viên Thống đốc lo lắng hỏi thông qua người phiên dịch:

- Có phải ý định của các ngài là những chiếc thuyền đó sẽ đổ bộ lên bờ? Các ngài có kế hoạch đưa người của các ngài lên bờ không?

Thiếu uý Rice lắc mạnh đầu và nhìn sang Armstrong:

- Hãy nói với Ngài Thống chê là đô đốc không hề có kế hoạch đưa bất cứ một người nào có vũ trang lên bờ - vào lúc này. Và hãy nhấn rất mạnh vào từ cuối vào lúc này . Cũng hãy nhắc với ông ta rằng nhiệm vụ duy nhất của chúng ta là trao một bức thư của Tổng thống Hoa Kỳ cho Hoàng đế Nhật Bản, và phải chứng kiến tận mắt bức thư đã được tiếp nhận bằng mộtnghithức thích hợp bởi một cá nhân đại diện cho Đức Tối Thượng của họ. Và điều đó có nghĩa là ít nhất người tiếp nhận bức thư sẽ phải là một thượng thư trong vương triều.

Armstrong lưỡng lự một lúc trước khi dịch lại, rồi cúi sát xuống đủ để nói khẽ vào tai viên thiếu uý cầm cờ:

- Liệu bây giờ có thể cho Ngài Thống đốc dừng lại một lát được không? Liệu chúng ta có nên đề nghị là ông ta có thể gửi một người nào đó của ông ta trở vào bờ để thông báo cho những lực lượng phòng vệ rằng người của chúng ta chỉ đơn thuần làm những công việc khảo sát, và đã có lệnh rõ ràng là không đổ bộ không? Điều đó có thể sẽ giúp giảm bớt căng thẳng - và có lẽ sẽ cứu được nhiều mạng người...

Viên thiếu uý cân nhắc giải pháp một lúc, rồi nhanh chóng gật đầu:

- Phải, có thể như vậy là khôn ngoan, ngàiArmstrong. Hãy nói với họ là đô đốc muốn khẳng định hiện nay ông không có ý muốn lên bờ - trong khi chúng ta còn chờ một quyết định về việc trao bức thư của Tổng thống. Nhưng hãy trả lời rất rõ ràng... Và hãy đảm bảo phải nhắc lại mục đích cao nhất của sứ mệnh của chúng ta bằng những từ thật rõ ràng.

Sau khi Armstrong dịch lại câu trả lời của viên sĩ quan, những người Nhật xì xào trao đổi với nhau. Rồi Haniwara Tokuma đứng lên:

- Ngài Thống đốc rất hoan nghênh ý định vững chắc của các ngài là sẽ không tiến hành bất cứ một cuộc đổ bộ nào từ những con tàu đồ sộ của các ngài lên bờ cõi thiêng liêng của Nippon - ông ta nói chậm rãi - Thêm nữa chúng tôi mong muốn được một trong những vị quan trọng của chúng tôi đi để thông báo về việc đó cho các lực lượng phòng vệ bờ biển của chúng tôi.

Viên phiên dịch dừng lại trong khi một viên quan mặc áo lụa nhanh nhẹn đứng lên. Rice thì thầm ra lệnh và một trong mấy viên sĩ quan trẻ tiến tới để dẫn ông ta ra khỏi cabin. Khi tiếng chân của họ xa hẳn, Haniwara lo lắng liếc nhìn về phía viên sĩ quan Mỹ, rồi hít một hơi dài và nói tiếp:

- Nhưng Ngài Thống đốc cũng đã được lệnh cần phải làm rõ hơn một điểm. Theo luật pháp của Nippon, việc tiếp nhận bức thư của Tổng thống của các ngài tại Uraga là không thể được. Và dù cho có thể được đi chăng nữa, câu trả lời cũng phải được gửi đến Nagasaki. Theo luật pháp của chúng tôi, Nagasaki là cảng mà tất cả mọi giao dịch với nước ngoài đều phải thực hiện ở đó. Vì thế, hạm đội các tàu chiến Mỹ phải ngay lập tức rời khỏi Vịnh Yedo và đi tiếp về Nagasaki.

Rice lắc mạnh đầu để tỏ rõ sự phản đối ngay lập tức, nhưng không nói gì. Có lẽ bây giờ là lúc thích hợp để cho các vị khách của chúng ta nhìn bức thư của Tổng thống chăng? - Ông dừng lại và ra hất đầu về phía cái hộp bằng gỗ hồng có những đường trang trí bằng vàng đặt trên bàn - vẻ đẹp lộng lẫy của nó có thể xem như một lời chào, và may ra nó có thể có tác dụng thư dãn một chút chăng.

Viên thiếu uý nhanh chóng gật đầu tán thành, Armstrong đứng lên để cầm lấy cái hộp. Ông tháo cái móc bằng vàng mở cái hộp xinh đẹp ra rồi đưa về phía Gudai Kasavvaga.

- Ngài Thống chế, có thể ngài cũng muốn xem bức thư này, nó được trân trọng đề gửi Đức Hoàng thượng của Nippon - Armstrong lịch sự nói và nghiêng cái hộp vừa đủ để có thể nhìn thấy bên trong nó đựng gì - Ngài có thể nhìn thấy nó được viết rất đẹp bằng mực nhũ vàng, và được chính Tổng thống Millard Fillmore ký. Nó cũng được đóng dấu vàng của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ, và được đựng trong chiếc hộp gỗ hồng lót lụa này, chiếc hộp được đặc biệt làm riêng cho dịp này và do bàn tay của một trong những nghệ nhân giỏi nhất của chúng tôi.

Trong khi lắng nghe người phiên dịch dịch lại, viên trưởng quan và những người đi cùng nghi ngờ liếc nhìn chiếc hộp gỗ và bức thư trong đó, nhưng dưới những chiếc mũ bằng sơn mài vẻ mặt của bọn họ không hề tỏ ra một phản ứng nào.

Armstrong niềm nở nói tiếp:

- Để các ngài được dễ dàng, chúng tôi có gửi thêm các bản sao bằng tiếng Đức, tiếng Anh và tiếng Trung Quốc. Các bản sao này sẽ được chuyển cho các ngài để các ngài có thể đọc kỹ sau này - một khi một sự thu xếp nào đó đã được thoả thuận về việc đệ trình bản chính một cách long trọng.

Viên phiên dịch của Nhật nói vẻ căng thẳng, vừa nói vừa liếc tập tài liệu đặt trên bàn viết:

- Có lẽ ngài nên giúp Ngài Thống đốc bằng cách dịch một vài đoạn trích bức thư. Có thể đó sẽ là một sự hỗ trợ đáng kể.

Sau khi được thiếu uý Rice cho phép, Armstrong nghiêng cái hộp gỗ hồng dưới ánh sáng của lỗ thông hơi trên đầu:

- Sau khi gửi lời chào trân trọng tới Hoàng thượng, Tổng thống nói: "Những chiếc tàu hơi nước của chúng tôi lúc này có thể đi từ California đến Nhật Bản trong vòng mười tám ngày. Nếu như Hoàng thượng thay đổi luật pháp cổ xưa của đất nước ngài để có thể cho phép tự do buôn bán giữa hai nước chúng ta, điều đó sẽ mang lại lợi ích đặc biệt cho cả hai nước... Cũng đôi khi thời tiết giông bảo có thể có một tàu nào đó của chúng tôi bị đắm trên bờ biển của Hoàng thượng. Trong trường hợp đó chúng tôi yêu cầu và mong rằng những công dân không may mắn của chúng tôi sẽ được đối xử với lòng nhân ái và tài sản của họ sẽ được bảo vệ chu đáo cho tới khi chúng tôi có thể gửi tàu đến để đưa họ về nước... Chúng tôi vô cùng nghiêm chỉnh trong việc này...

Vừa ngồi ghi chép rất nhanh, viên phiên dịch vừa lẩm bẩm dịch lại khe khẽ sang tiếng Nhật. Xung quanh ông ta, khuôn mặt viên Thống đốc và những người đi cùng tỏ ra rằng họ tập trung lắng nghe từng chữ.

- Tổng thống nói thêm rằng: "Chúng tôi biết rằng Vương quốc Nhật Bản có rất nhiều than và các nhu yếu phẩm... chúng tôi mong muốn các tàu hơi nước của chúng tôi cũng như các tàu bè khác sẽ được cung cấp than, nhu yếu phẩm và nước ngọt. Chúng tôi sẽ thanh toán tất cả những cái đó bằng tiền hoặc bất cứ gì khác mà Hoàng thượng có thể sẽ muốn. Chúng tôi cũng yêu cầu Hoàng thượng chỉ định một cảng nào đó thuận tiện ở miền nam Vương quốc để tàu bè của chúng tôi có thể đậu lại với mục đích đó...

Armstrong dừng lại để viên phiên dịch Nhật có thể nghe kịp, rồi lướt xuống đoạn cuối bức thư tỏ ra ông sắp đi đến kết luận:

- Vì vậy tóm lại Tống thống kết luận như sau: Chúng tôi phái Đô đốc Perry với một hạm đội hùng mạnh đến để viếng thăm thành phố nổi tiếng của Hoàng thượng với mục đích duy nhất là: thiện chí, thương mại, cung cấp than và các nhu yếu phẩm và che chở cho các công dân bị đắm tàu của chúng tôi... Và chúng tôi vô cùng mong muốn đạt được tất cả những điều trên.

Armstrong im bặt khi có tiếng chân vội vã của Chuẩn uý Harris vang lên từ phía cabin của đô đốc. Khi anh ta bước vào, mọi người nhìn thấy anh ta mang theo một tờ giấy duy nhất với những dòng chữ viết tay được viết bởi một bàn tay to lớn và cứng cáp. Sau khi đặt tờ giấy xuống trước mặt viên thiếu uý cầm cờ, viên chuẩn uý lùi về chỗ mình phía sau bàn.

Rice nghiêm khắc nhìn vào mặt viên Thống đốc Uraga và nói:

- Bây giờ chúng tôi muôn trả lời chính thức lời đề nghị khăng khăng của các ngài muốn chúng tôi phải ngay lập tức đi về Nagasaki. Thứ nhất, chúng tôi thông báo với các ngài rằng chỉ huy của chúng tôi, Đô đốc Matthew Calbraith Perry sẽ không đồng ý thoả thuận như vậy dưới bất kỳ hoàn cảnh nào. Và, thứ hai, cam đoan là ông có ý định sẽ kiên Quyết thực hiện nhiệm vụ của mình không hề chùn bước để trao được bức thư của Tổng thống chúng tôi tới tận tay Hoàng thượng kính mến của các ngài ngay ở đây, ở Vịnh Yedo này - Rice dừng lại một chút để Armstrong dịch lại rồi rất chậm rãi, anh kết thúc với một giọng đặc biệt nhấn mạnh điểm cuối cùng - Cuối cùng, nếu không có một cấp bậc thích hợp được cử tới để nhận bức thư, thì chỉ huy của chúng tôi sẽ đổ bộ với một lực lượng binh lính có vũ trang cần thiết và hành quân đến Yedo. Tại đó, đích thân ông sẽ trình bức thư - bất kể tiếp theo hành động đó sẽ là chuyện gì.

Một sự im lặng căng thẳng bao trùm trong cabin ngay sau khi điểm thứ ba được dịch ra. Không một người Nhật nào lên tiếng và những khuôn mặt bất động của họ không hề tỏ ra một cảm xúc nào, nhưng những dáng người đột nhiên thẳng đơ của họ nói lên rõ ràng hơn mọi từ ngữ về những cảm giác bị lăng nhục và nỗi e sợ của họ. Cuối cùng viên Thống đốc nói bằng giọng xa xăm:

- Lĩnh hội tất cả những gì ngài vừa nói đó, bây giờ tôi sẽ trở về Yedo. Tôi cần phải chuyển các thông tin này tới Yedo và xin những ý kiến chỉ đạo tiếp theo trước khi cuộc đàm phán này có thể tiếp tục.

Thiếu uý Rice gật đầu tán thành:

- Tốt lắm. Dĩ nhiên là chúng tôi sẽ chờ đợi câu trả lời tốt đẹp của các ngài.

Viên trưởng quan nói thêm, giọng bắt đầu có chút lưỡng lự:

- Cần ít nhất bốn ngày để có được câu trả lời. Có lẽ còn lâu hơn. Rice cau mày và lại ra hiệu cho Harris một lần nữa, viên chuẩn uý ngay lập tức rời cabin. Rice quay lại nói với viên trưởng quan:

- Có lẽ tôi nên thông báo với Ngài Thống chế rằng bằng con tàu hơi nước của chúng tôi thì chỉ mất không quá một giờ để tới được Yedo. Quãng đường không nhiều hơn ba mươi dặm. Bốn ngày xem ra quá lâu để có thể xin được hướng dẫn.

Viên trưởng quan nói khăng khăng:

- Sẽ mất bốn ngày. Đó là thời gian cần thiết để chúng tôi truyền đi một tin tức.

Viên thiếu uý nhanh chóng quay lại với một tờ giấy khác, trên đó chỉ vỏn vẹn có vài chữ và đưa cho thiếu uý Rice.

Rice nói ngắn gọn:

- Đô đốc của chúng tôi cho phép ngài trong vòng ba ngày để có được câu trả lời, không hơn. Chúng tôi sẽ chờ thông tin từ ngài không muộn hơn. Thứ Ba, ngày mười hai tháng Bảy. Cho đến ngày đó, tàu đô đốc này sẽ không đón tiếp thêm một vị khách nào từ Nippon đến nữa. Thêm nữa, với tuyên bố đó, cuộc thảo luận này chấm dứt ở đây.

Ngay sau khi dứt lời, Rice đứng lên, cầm mũ và kiếm đứng đợi trong khi viên trưởng quan và đám tuỳ tùng được viên chuẩn uý dẩn ra ngoài. SamuelArmstrong đi theo họ cho đến boong dưới tới bậc thang xuống, ông khẽ kéo viên phiên dịch sang một bên. Nhà truyền giáo nói bằng tiếng Đức với giọng riêng

- Haniwara-san, tôi muôn nói một cách không chính thức với ngài một chi tiết nữa. Đêm qua, một sĩ quan trẻ của chúng tôi đã biến mất khỏi tàu này.

Trôn g viên phiên dịch có vẻ kinh ngạc. Ông ta liếc nhanh vào bờ, ở đó những chiếc thuyền nhẹ của Mỹ vẫn tiếp tục làm ầm ĩ, xung quanh là những thuỷ đội của Nhật đang vây chặt, vẻ căng thẳng vẫn còn lơ lửng trên đầu các thuyền, nhưng cả hai bên rõ ràng đang cố kiềm chê không gây hấn.

Viên phiên dịch lại quay lại nhìn vào mặt Armstrong và hỏi:

- Có phải người sĩ quan mà ngài vừa nói đó bị ngã qua thành tàu không?

Nhà truyền giáo lắc đầu:

- Điều này rất lạ lùng. Ngược lại với mệnh lệnh nghiêm ngặt của chúng tôi, có vẻ như anh ta đã bơi vào bờ. Chúng tôi cũng chở theo trên tàu một ngư dân Nhật bản bị đắm tàu mấy năm về trước và được một chiếc tàu đi ngang vớt lên đưa về Mỹ. Chúng tôi đang đưa ông ta về quê. Ông ta cũng đã biến mấtkhỏi tàu này.

Một vẻ nghi ngờ hiện ra trong đôi mắt của viên phiên dịch, và giọng ông ta rắn lại:

- Viên sĩ quan của các ngài đã lẻn lên bờ để do thám nước Nhật. Các ngài chỉ muốn lừa dối chúng tôi thôi!

Armstrong kiên nhẫn nói:

- Không, hoàn toàn ngược lại, tôi đang nói với ngài sự thật. Việc anh ta biến mất là điều vô cùng rủi ro. Bởi vì anh ta đã hành động ngu ngốc và không hề được lệnh, chúng tôi mong muốn các ngài sẽ giúp đỡ chúng tôi tìm kiếm anh ta và bắt giữ anh ta đưa về tàu này.

Viên phiên dịch lo lắng nói:

- Nếu như anh ta bơi vào bờ, anh ta sẽ bị các chiến sĩ của chúng tôi phát hiện. Và anh ta sẽ bị giết không cần hỏi han gì.

Armstrong lưỡng lự, nhăn mặt rồi nói với giọng rõ ràng là miễn cưỡng:

- Tôi được lệnh nói thêm với ngài là nếu như viên sĩ quan của chúng tôi có bị làm hại thế nào đó trong khi bị các ngài bắt giữ, thậm chí nếu anh ta có bị bắt thì chúng tôi cũng sẽ không có bất cứ sự phản kháng nào.

Mắt viên phiên dịch cau lại vì ngạc nhiên khi ông ta thấm nhuần được ý nghĩa của những lời Armstrong vừa nói. Viên Thống đốc Uraga đã xuống hết chiếc thang và lúc này đã đứng trên thuyền cùng với những tuỳ tùng còn lại. Thấy vậy, Haniwara làm một cử chỉ đột ngột về phía chiếc thang. Ông ta lạnh lùng nói:

- Tôi sẽ chuyển những lời ông nói với tôi đến các cấp cần thiết. Nhưng tôi e rằng họ sẽ coi việc này là một vấn đề nghiêm trọng - và không phải là một vấn đề có thể dung thứ.

Armstrong lịch sự đặt một tay lên cánh tay ông

- Thưa ngài, tuy vậy tất cả những điều đó tôi chỉ được lệnh nói một cách không chính thức. Nhưng một cách cá nhân tôi muốn...

Haniwara khó chịu nói vì nhận thấy tất cả mọi con mắt trên thuyền đều đổ dồn vào họ:

- Xin ông nói nhanh cho. Chúng ta làm ngài Thống đốc bị chậm mất rồi.

Armstrong nói tiếp bằng giọng vội vã:

- Viên sĩ quan của chúng tôi là một người mãnh liệt và rất lý tưởng chủ nghĩa. Nhưng anh ta là một người rất tinh tế. Anh ta đã học được đôi chút ngôn ngữ của các ngài và vào thời điểm nguy hiểm này tôi nghĩ là anh ta cho rằng nếu anh ta bơi vào bờ thì bằng cách nào đó may ra anh ta có thể ngăn chặn được cuộc chiến tranh giữa hai dân tộc chúng ta. Tên anh ta là Eden, Thiếu uý Eden và tôi mong muốn các ngài sẽ nhìn nhận hành động nông nổi của anh ta với một lòng trắc ẩn - và vì tất cả những điều đó, xin các ngài cố gắng bảo toàn cho tính mạng của anh ta...

Haniwara nói và quay đi để bước xuống cầu thang:

- Tôi không thể cho ngài một sự bảo đảm như vậy được. Không một tên gián điệp nào có thể lẩn trốn trong nhân dân Nippon lâu được... Có lẽ đã quá muộn để cứu mạng cho thiếu uý Eden của các ông rồi.