- 5 -

ÔNG MINH NGỪNG NÓI, UỐNG MỘT HỚP TRÀ TẦU. BÀ MINH ÂU YẾM:

- Ăn bánh đã anh. Ăn xong rồi kể tiếp.

Vũ say sưa với những hình ảnh mới lạ mà bố vừa tả lại. Trong óc Vũ hiện ra hình ảnh những chú nhỏ trạc tuổi Vũ, khoác áo dài đội khăn xếp trông ngộ nghĩnh đáng yêu.

Vũ hỏi:

- Thế tại sao bây giờ không ai mặc áo dài khăn xếp như ngày đó hở ba?

- Ngày nay người ta ăn mặc theo lối Âu Mỹ cho gọn gàng. Tuy có lợi như vậy nhưng lại làm mất một tập tục tốt đẹp của dân tộc.

Ông Minh kể tiếp:

- Có một lần, Tết Trung Thu năm đó… năm ba mười ba tuổi. Quả thật Trung Thu năm ấy đã in sâu vào đầu óc ba. Nhờ một chiếc đèn kéo quân.

Trước Tết Trăng Tròn mấy ngày, một ông bạn của Thầy đem biếu Thầy (cha Minh) một chiếc đèn kéo quân. Lần đầu tiên được nhìn thấy chiếc đèn ấy Minh cũng bị lôi cuốn mạnh mẽ. Và suốt ngày Minh luẩn quẩn bên chiếc đèn, chờ phút Thầy đốt nến lên. Và giây phút ấy đã đến. Ngọn nến bùng lên, đoàn quân chuyển động. Ba hàng quân lính cưỡi ngựa cầm đao đuổi giặc được cắt rất cầu kỳ, đẹp đẽ. Minh đứng say mê nhìn không chán mắt.

Buổi tối Minh đi ngủ với hình ảnh chiếc đèn kỳ diệu, biết chuyển động lạ lùng. Mỗi lần có một điều gì thắc mắc, Minh đều được Thầy giảng giải cặn kẽ.

Nguyên nhân làm cho đoàn quân chuyển động, sự tích cái đèn kéo quân cũng được Thầy kể cho nghe. Đoàn quân đuổi giặc! Lúc đó Minh cũng đã ước mơ lớn lên làm dũng sĩ, cưỡi ngựa cầm gươm đi đánh giặc. Nhưng thời buổi ấy cảnh dũng sĩ với thanh gươm, yên ngựa không còn nữa. Minh chưa hề được thấy hình ảnh thật sự bao giờ.

Một lần Thầy hỏi:

- Lớn lên con thích làm gì?

- Con thích đi lính đánh giặc.

- Tại sao Minh thích thế?

- Để được cưỡi ngựa đeo gươm.

Minh ngây thơ đáp. Và tiếp:

- Con thích cầm quân đánh giặc, cưỡi ngựa đuổi chém giặc ngã gục dưới chân ngựa như trong sách Sử Ký vẽ quân ta đuổi giết quân Tầu, thật là oai.

Thầy bảo:

- Người ta đánh giặc vì giặc sang xâm chiếm nước mình. Đó là lòng yêu nước. Ai có lòng yêu nước đều đáng ngợi khen. Nhưng đánh giặc không phải là cưỡi ngựa đuổi chém giặc mà còn là đua tài, sức với quân thù. Muốn thế, Minh phải học hành thật giỏi cho nên người.

Minh reo lên:

- Con học giỏi mà Thầy. Con được thầy giáo khen đó thôi ạ.

Thầy vuốt tóc Minh:

- Ừ con học giỏi, thầy biết. Nhưng như thế chưa đủ. Muốn làm một “dũng sĩ” đánh giặc cần học giỏi và ngoan ngoãn hơn nữa. Một người cầm quân đánh giặc không phải chỉ giỏi về học hành mà còn phải biết hiếu thảo với cha mẹ, hòa thuận với anh em, tốt với bạn bè, giúp đỡ và thương yêu đồng bào. Có thế mọi người mới nể phục và tôn làm cấp chỉ huy.

Minh thắc mắc:

- Sao con chưa bao giờ thấy mấy ông quan với lính hở Thầy? Cả quân giặc nữa?

Thầy cười:

- Thời đó xa rồi. Bây giờ chỉ có bộ đội kháng chiến chống quân Pháp xâm lăng thôi.

- Quân Pháp? Quân Pháp giống ai cơ?

- Họ là người ở phương Tây. Cao hơn người Việt mình và mắt xanh, mũi lõ. Quân Pháp sang xâm lăng nước ta và bị dân ta chống lại. Thời bây giờ người ta đánh nhau bằng súng đạn chứ không bằng gươm đao như trước.

Minh đứng nhìn chiếc đèn kéo quân:

- Mai kia lớn lên con cũng vào bộ đội đánh quân Pháp. Con sẽ giết hết quân giặc…

Thầy không nói gì, đăm chiêu suy nghĩ. Minh nhìn chăm chăm đoàn quân đuổi nhau trong chiếc đèn kéo quân. Như có một sự lôi cuốn mạnh mẽ, Minh nằm dài ra giường ngắm nhìn chiếc đèn đến mỏi mắt.

Thầy chợt nói:

- Chiến tranh khổ lắm.

Minh hỏi:

- Chiến tranh là gì hở Thầy?

- Là đánh nhau. Quân ta và quân giặc đánh nhau thì có chiến tranh.

- Đánh nhau thì quân ta thắng, đuổi quân giặc chứ sao lại khổ cơ Thầy?

Thầy thở dài:

- Đánh nhau thì có người chết, nhà tan…

- Thế sao người ta cứ đánh nhau?

- Con lẩn thẩn. Tại quân giặc xâm lăng.

- Làng mình có chiến tranh không Thầy?

- Có chứ! Nhưng là ở quanh đây. Rồi một hôm nào đó, chiến tranh sẽ đi qua đây và biết bao tai ách sẽ đến với mọi người.

Minh không để ý mấy câu nói của Thầy, vì còn mải mê với chiếc đèn kỳ lạ. Và mơ ước của Minh vẫn mạnh hơn. Một ngày nào đó sẽ cầm súng dẫn quân đi đánh Pháp. Lúc đó hẳn là vui, và Minh sẽ oai ghê lắm.