Chương 16

Ông Daburon đã bị bất ngờ trước cuộc viếng thăm của Claire. Ông Commarin còn bị bất ngờ hơn nhiều khi người hầu phòng ghé tai ông báo rằng có tiểu thư Arlange xin được gặp ngài Bá tước một lát.

Ông Daburon đánh rớt chiếc ly quý; ông Commarin, khi ấy đang ngồi ăn, để rơi con dao ăn xuống đĩa.

Và cũng như ông Thẩm phán, ông Commarin thốt lên:

- Claire!

Ông ngập ngừng không muốn tiếp nàng, vì ông sợ sẽ xảy ra cảnh tượng khó chịu.

Ông không thể không biết rằng nàng chỉ có rất ít tình cảm dành cho ông, vì ông đã ngoan cố khước từ nàng lâu như thế. Bây giờ nàng muốn gì đây? Chắc là nàng đến để hỏi về Albert. Ông sẽ trả lời thế nào đây?

Có thể nàng sẽ bị lên cơn thần kinh, và bữa ăn của ông sẽ bị quấy rầy.

Tuy nhiên, ông nghĩ đến nỗi đau khủng khiếp mà nàng đang phải gánh chịu, và ông có một phản ứng tốt đẹp.

Ông tự nhủ rằng sẽ là không hay và không xứng đáng với tư cách của mình nếu cứ lánh mặt người con gái đáng ra sẽ phải trở thành con dâu ông, Tử tước phu nhân Commarin.

Ông ra lệnh bảo nàng đợi mình một lát trong phòng khách dưới tầng trệt.

Ông nhanh chóng xuống phòng khách, bữa ăn của ông đã bị cắt ngang bởi lời thông báo về cuộc viếng thăm này. Ông đang sẵn sàng đón nhận tất cả những gì khó chịu nhất.

Ngay khi ông xuất hiện, Claire đã nghiêng mình kính cẩn làm một động tác cúi chào trịnh trọng theo đúng cách mà bà Hầu tước Arlange đã dạy nàng.

- Thưa ngài Bá tước… - Nàng cất tiếng.

- Cô bé tội nghiệp, có phải cháu đến đây để hỏi tin tức về anh chàng khốn nạn kia không? - Ông Commarin hỏi.

Ông đã ngắt lời Claire và đi thẳng vào việc để kết thúc nó một cách nhanh nhất.

- Không, thưa ngài Bá tước, - cô gái đáp - ngược lại, cháu đến để báo tin cho bác. Bác có biết là anh ấy vô tội không?

Ông Bá tước chăm chú nhìn nàng, tưởng như nỗi đau đang khiến nàng rối trí. Nhưng, trong trường hợp này, cơn hoảng loạn của nàng tỏ ra thật bình tĩnh.

- Cháu chưa bao giờ nghi ngờ điều đó, - Claire nói tiếp - nhưng giờ cháu đã có bằng chứng chắc chắn nhất.

- Cháu có nghĩ kỹ những gì cháu nói không đó, cô gái? - Ông Bá tước hỏi, hai mắt lộ vẻ hoài nghi.

Tiểu thư Arlange hiểu rõ những suy nghĩ của ông quý tộc già. Cuộc nói chuyện với ông Daburon đã cho nàng kinh nghiệm.

- Cháu không nói trước điều gì nếu điều đó không chính xác tuyệt đối và dễ kiểm chứng. - Nàng đáp - Cháu vừa ở chỗ ông Thẩm phán điều tra, ông Daburon đó; ông ấy là bạn của bà nội cháu, và sau những gì cháu tiết lộ cho ông ấy, ông ấy tin rằng Albert không có tội.

- Ông ấy đã nói thế sao, Claire? - Ông Bá tước reo lên - Cô gái ơi, cháu có chắc không? Cháu không nhầm chứ?

- Không, thưa bác. Cháu đã cho ông ấy biết một việc mà tất cả mọi người không biết, và Albert, vì là một quý tộc, đã không thể nói ra. Cháu đã báo cho ông ấy rằng Albert đã ở bên cháu, trong vườn của bà nội cháu, suốt buổi tối hôm xảy ra án mạng. Lúc đó anh ấy đã hẹn gặp cháu…

- Nhưng mà lời nói của cháu thì chưa đủ.

- Có bằng chứng, và tòa sẽ có chúng trong tay ngay bây giờ.

- Lạy Chúa, có thật thế không! - Ông Bá tước sướng điên, reo lên.

- Ôi! Thưa ngài Bá tước, - tiểu thư Arlange chua chát nói - bác cũng giống như ông Thẩm phán, bác đã tin vào chuyện không thể xảy ra. Bác là cha mà còn nghi ngờ anh ấy. Vậy là bác không hiểu anh ấy! Bác đã bỏ mặc mà không tìm cách cứu anh ấy! Ôi, thế mà cháu, cháu đã không ngại ngần!

Người ta dễ tin vào những gì mình khao khát từ tận đáy lòng. Ông Commarin tỏ ra không khó thuyết phục. Không cần cân nhắc, không cần thảo luận, ông sẵn sàng tin những điều khẳng định của Claire. Ông chia sẻ niềm tin chắc chắn của nàng mà không cần tự hỏi liệu như thế có là khôn ngoan và thận trọng không.

Đúng, ông đã bị choáng váng trước niềm tin chắc của ông Thẩm phán, ông đã tự nhủ rằng điều khó tin kia là có thực và ông đã cúi đầu chấp nhận. Thế mà chỉ một lời nói của cô gái này đã khiến ông nghĩ lại. Albert vô tội ư! Ý nghĩ này gieo vào lòng ông giống như một giọt nước thần.

Với ông, Claire giống như một thiên sứ thông báo hạnh phúc và hy vọng.

Chỉ từ ba ngày nay ông mới nhận ra tình cảm mà mình dành cho Albert lớn đến mức nào. Ông yêu nó vô cùng, bởi lẽ, mặc dù có những hoài nghi dằn vặt về quan hệ cha con giữa hai người, chưa bao giờ ông chịu được cảnh phải xa rời nó.

Từ ba ngày nay, ý nghĩ về tội ác được quy cho người con trai bất hạnh này, về hình phạt đang chờ đợi nó, đang giết chết ông. Thế mà nó lại là người vô tội!

Sẽ không còn phải xấu hổ nữa, không còn vụ án tai tiếng nữa, không còn cảnh gia huy nhà ông bị vấy bùn; cái tên Commarin sẽ không còn bị bêu riếu trước tòa án nữa.

- Nhưng thế thì, con gái của ta, - ông Bá tước hỏi - người ta sẽ thả nó chứ?

- Than ôi, thưa bác, cháu đã yêu cầu người ta thả anh ấy ngay tức khắc. Đúng thế, phải không, bởi vì anh ấy đâu có tội? Nhưng ông Thẩm phán trả lời là không thể được, rằng ông ấy không làm chủ tòa án, rằng số phận của Albert phụ thuộc vào nhiều người. Vì thế cháu quyết định đến xin bác giúp đỡ.

- Bác có thể làm được gì?

- Ít nhất là cháu cũng hy vọng. Cháu chỉ là một cô gái nghèo hèn dốt nát và chẳng quen ai trên đời. Cháu không biết có thể làm gì để người ta không giữ anh ấy trong tù nữa. Chắc là phải có một cách để đem lại công lý. Chẳng lẽ bác không thử làm mọi thứ, thưa ngài Bá tước, bác là cha anh ấy cơ mà?

- Có chứ, - ông Commarin vội vã đáp - có chứ, và ngay bây giờ, không bỏ phí một phút.

Từ khi Albert bị bắt, ông Bá tước đã rơi vào cảnh buồn bã sững sờ. Trong nỗi đau sâu nặng, nhìn quanh chỉ thấy cảnh đổ nát và tai họa, ông chẳng làm được gì ngoài việc cố rũ bỏ sự đờ đẫn của đầu óc. Người đàn ông này, thường ngày hoạt bát là thế, luôn vận động đến mức sục sôi, giờ trở nên bàng hoàng. Ông bằng lòng để trí não tê liệt để khỏi cảm thấy sự tàn khốc của nỗi đau. Giọng nói của Claire vang bên tai ông như tiếng kèn gọi hồn. Bóng đêm đáng sợ đang tan biến, một đốm sáng đang thoáng hiện lên ở cuối chân trời; ông đã lấy lại được nghị lực thời trai trẻ.

- Ta đi thôi. - Ông nói.

Nhưng bỗng nhiên khuôn mặt rạng rỡ của ông thoáng một vẻ buồn rầu pha lẫn tức giận.

- Nhưng mà đi đâu? - Ông nói tiếp - Biết gõ cửa nhà ai chứ? Như hồi xưa thì ta đã đến gặp nhà vua rồi. Nhưng ngày nay… Chính hoàng đế của chúng ta cũng không thể đặt mình trên luật pháp. Rồi người sẽ lại bảo ta hãy đợi phán quyết của mấy ông ở tòa án, rằng người không thể làm gì được. Chờ đợi ư…! Albert đang phải đếm từng phút với nỗi lo lắng chết người! Chắc chắn ta sẽ có được công lý, chỉ có điều, để làm ngay được điều đó thì phải có một tài nghệ được đào tạo ở những trường lớp mà ta chẳng được học.

- Ta cứ thử xem, thưa bác, - Claire nài nỉ - ta hãy đi gặp các Thẩm phán, các ông tướng, các thượng thư, cháu cũng chẳng biết nữa! Chỉ cần bác dẫn cháu đến, cháu sẽ nói, và bác sẽ xem liệu chúng ta có thành công hay không!

Ông Bá tước nắm lấy hai bàn tay bé nhỏ của Claire và cứ giữ như thế một lúc lâu, siết chặt hai tay nàng với vẻ dịu dàng của một người cha.

- Ôi cô bé tử tế! - Ông kêu lên - Cháu là một cô gái tử tế và can đảm, Claire ạ! Dòng dõi cao sang không thể lừa dối. Bác đã không hiểu cháu. Đúng rồi, cháu sẽ là con bác, và cháu sẽ được hạnh phúc, cháu với Albert… Nhưng mà chúng ta không thể liều mạng như những kẻ dại dột. Để biết gặp ai, ta phải có một người dẫn đường nào đó, một luật sư, hay một người được ủy nhiệm. À, - ông reo lên - ta biết rồi, đó là Noël…!

Claire ngước đôi mắt đẹp kinh ngạc nhìn ông.

- Đó là con trai bác, - ông Commarin đáp với vẻ lúng túng rõ rệt - một người con trai khác, anh trai của Albert. Nó là người đàn ông tốt nhất và đáng trọng nhất. - Ông nói thêm, lặp lại rất đúng lúc câu nói của ông Daburon - Nó là luật sư, nó quen tòa án đến chân tơ kẽ tóc, nó sẽ chỉ dẫn cho chúng ta.

Cái tên Noël này, được thốt ra giữa cuộc nói chuyện đầy vui vẻ, khiến trái tim Claire thắt lại.

Ông Bá tước đã nhận ra nỗi hoảng sợ của nàng.

- Cháu đừng lo, con gái của ta! - Ông Bá tước nói - Noël tốt lắm, và bác nói thêm là nó yêu Albert. Đừng lắc đầu như thế, cô bé hay hoài nghi ạ, Noël đã nói với bác ngay ở đây rằng nó không tin là Albert có tội. Nó đã tuyên bố với bác rằng nó sẽ làm tất cả để sửa chữa sai lầm chết người này, và nó muốn là luật sư bào chữa cho Albert.

Những lời khẳng định đó dường như không trấn an được cô gái. Nàng tự nhủ, Anh chàng Noël này thì làm được gì cho Albert? Tuy nhiên, nàng không đáp lời ông Bá tước.

- Chúng ta sẽ cho người đi tìm Noël. - Ông Commarin nói tiếp - Lúc này nó đang ở bên mẹ Albert, người đã nuôi dạy nó và đang trong cơn hấp hối.

- Mẹ Albert?

- Phải, con gái của ta. Albert sẽ giải thích cho cháu điều mà cháu đang cảm thấy như là một câu đố bí hiểm. Bây giờ thời gian gấp lắm rồi. Nhưng bác nghĩ…

Ông bất ngờ ngừng lời. Ông đang nghĩ rằng thay vì sai người đến nhà bà Gerdy để tìm Noël thì có lẽ ông nên đến thẳng đó. Như thế ông sẽ được gặp Valérie; từ lâu ông đã khát khao muốn được gặp lại bà!

Đây là một trong những cách làm mà con tim thúc bách, và là điều mà người ta vẫn không dám liều, vì có hàng nghìn lý do tế nhị hoặc vụ lợi đã ngăn người ta lại.

Người ta muốn, người ta khát khao, thế rồi người ta vẫn giằng co, vật lộn và cưỡng lại. Nhưng khi có một cơ hội là người ta sung sướng nắm ngay lấy nó như chết đuối vớ được cọc. Khi ấy, đối với chính mình người ta có một cái cớ để biện minh. Nhượng bộ trước sự thúc đẩy của đam mê, người ta sẽ có thể tự nhủ, Không phải ta muốn điều này, mà đó là do số phận.

- Đó là cách nhanh hơn để gặp Noël.

- Vậy ta đi thôi, thưa bác.

- Có điều là, con của ta, - ông quý tộc già ngập ngừng - có điều là bác không biết liệu bác có thể, liệu bác có nên đưa cháu theo không. Những lề thói…

- Ồ, thưa bác, đúng là có chuyện lề thói. - Claire hăng hái đáp lại - Với bác và vì anh ấy, chẳng phải là cháu có thể đi bất cứ chỗ nào sao? Chỉ cần bác bảo chị gia sư Schmidt của cháu về báo cho bà nội cháu biết, và bảo chị ấy quay lại đây đợi chúng ta quay về. Cháu sẵn sàng rồi, thưa bác.

- Được rồi! - Ông Bá tước nói, rồi lắc chiếc chuông mạnh đến mức như muốn khiến nó vỡ ra. Ông quát to:

- Chuẩn bị xe cho ta!

Ông dứt khoát muốn Claire khoác tay ông xuống bậc thềm. Chàng Bá tước vùng Artois thanh lịch và hào hoa đã trở lại trong ông.

- Cháu đã lấy bớt đi hai mươi tuổi của bác, - ông nói - và đúng là bác phải tặng lại cháu tuổi trẻ mà cháu đã đem lại cho mình.

Rồi khi Claire đã yên vị trên xe, ông liền bảo người theo hầu:

- Đến phố Saint-Lazare, và nhanh lên!

Khi ông Bá tước trèo lên xe và nói “và nhanh lên” thì người đi đường chỉ còn biết tránh ra để nhường. Đánh xe là một người thành thạo, ông ta chạy xe đến nơi mà không hề gây ra một tai nạn nào.

Nhờ sự chỉ dẫn của ông gác cổng, ông Bá tước và cô gái được đưa thẳng lên phòng bà Gerdy.

Ông Bá tước nặng nề leo lên cầu thang, tay phải bám chặt vào lan can, đến mỗi chiếu nghỉ lại dừng lại để thở. Vậy là ông sắp được gặp lại bà ấy! Sự xúc động bóp nghẹt trái tim ông như một chiếc êtô.

- Cho hỏi anh Noël Gerdy. - Ông nói với người hầu gái.

Anh chàng luật sư vừa ra khỏi nhà. Người ta không biết anh đi đâu, nhưng anh nói sẽ không vắng mặt quá nửa tiếng.

- Vậy chúng tôi sẽ đợi anh ấy. - Ông Bá tước nói.

Ông bước vào phòng, chị hầu gái né người mời ông và cả Claire vào phòng.

Noël đã cấm không cho bất cứ ai vào nhà, nhưng vẻ mặt của ông Bá tước thuộc diện những người khiến đám gia nhân quên hết mọi mệnh lệnh.

Có ba người đang ở trong phòng khách khi chị hầu gái dẫn ông Bá tước và tiểu thư Arlange vào.

Đó là cha xứ, anh bác sĩ và một người đàn ông có tầm vóc cao lớn, người này là một sĩ quan được thưởng huân chương Bắc đẩu bội tinh mà tư thế và dáng vẻ cho thấy ông là một cựu quân nhân.

Họ đang đứng nói chuyện với nhau gần lò sưởi, và sự xuất hiện của hai người lạ có vẻ đã làm cho họ rất ngạc nhiên.

Vừa cúi mình đáp lễ lời chào của ông Commarin và Claire, họ vừa đưa mắt nhìn nhau như dò hỏi. Phản ứng ngại ngùng này chỉ diễn ra trong chốc lát.

Vị quân nhân vội kéo một chiếc ghế bành đến cho tiểu thư Arlange.

Ông Bá tước nghĩ rằng sự có mặt của mình đã làm phiền họ. Ông không thể không tự giới thiệu mình và giải thích lý do cuộc viếng thăm.

- Thưa các ông, - ông nói - xin các ông thứ lỗi nếu tôi có vô ý. Nhưng tôi nghĩ là mình có việc cấp bách cần phải gặp anh Noël. Tôi là Bá tước Commarin.

Nghe thấy cái tên đó, người lính già buông tay khỏi lưng ghế rồi đứng thẳng người lên. Một vẻ giận dữ khiến đôi mắt ông long lên và ông có một cử chỉ như đe dọa. Đôi môi ông mấp máy như muốn nói, nhưng ông kìm lại được và cúi mặt lùi ra phía cửa sổ.

Cả ông Bá tước lẫn hai người đàn ông kia đều không nhận ra những cử chỉ khác lạ đó. Nhưng chúng không thoát khỏi đôi mắt của Claire.

Trong khi tiểu thư Arlange hơi sững sờ ngồi xuống ghế, thì ông Bá tước, bản thân cũng khá lúng túng vì thái độ của mình, đã bước tới bên cha xứ và hạ giọng hỏi:

- Thưa cha xứ, xin cha hãy cho tôi biết tình trạng của bà Gerdy thế nào rồi?

Anh bác sĩ, với đôi tai thính, đã nghe thấy câu hỏi liền sốt sắng đỡ lời.

Anh rất vui được nói chuyện với một nhân vật nổi tiếng như Bá tước Commarin và được bắt mối quan hệ với ông. Anh liền nói:

- Thưa ngài Bá tước, có thể nói rằng bà khó qua khỏi ngày hôm nay.

Ông Bá tước đưa tay ôm đầu như thể đang cảm thấy đau đớn. Ông ngập ngừng không dám hỏi thêm. Nhưng sau một phút im lặng lạnh lùng, ông vẫn quyết định lên tiếng.

- Bà ấy có tỉnh lại không? - Ông thì thầm hỏi.

- Không, thưa ngài. Tuy nhiên, từ tối hôm qua, chúng tôi đã thấy có những thay đổi lớn. Bà ấy vật vã suốt đêm, có những lúc lên cơn mê sảng khủng khiếp. Cách đây một giờ đồng hồ, chúng tôi tưởng bà ấy có thể tỉnh lại, và chúng tôi đã sai người đi tìm cha xứ.

- Ôi, thật vô ích! - Ông linh mục đáp lời - Và đúng là một nỗi đau lớn. Bà ấy không còn biết gì nữa. Tội nghiệp bà ấy! Tôi biết bà ấy từ mười năm nay, và hầu như tuần nào tôi cũng đến thăm bà ấy; thật khó tưởng tượng có người nào tuyệt vời hơn!

- Chắc bà phải đau khổ ghê gớm lắm. - Anh bác sĩ nói. Gần như ngay lập tức, như để chứng thực cho lời anh bác sĩ, người ta nghe thấy tiếng kêu tắc nghẹn phát ra từ cánh cửa để mở của căn buồng bên cạnh.

- Các vị có nghe thấy không? - Ông Bá tước hỏi mà toàn thân rùng mình từ đầu đến chân.

Claire không hiểu gì trước cái cảnh tượng kỳ lạ này. Nàng dự cảm có điềm gở gì đó đè nặng trong lòng; nàng cảm thấy như bị bao bọc trong một không khí đau thương. Nàng thấy hoảng sợ, liền đứng lên bước tới bên ông Bá tước.

- Chắc là bà ấy ở trong đó? - Ông Commarin hỏi.

- Vâng, thưa ngài. - Người lính già bước đến và đáp với giọng khó chịu.

Vào lúc khác thì chắc là ông Bá tước đã nhận ra cái giọng khó chịu của ông già này và có thể phật ý. Nhưng lúc này thậm chí ông còn không buồn ngước mắt lên nhìn vị quân nhân kia. Ông đang không cảm thấy gì nữa. Chẳng phải là bà đang ở cách ông có mấy bước chân sao? Đầu óc ông không còn nhận biết được thời gian. Ông có cảm giác như mình vừa mới chia tay nàng ngày hôm qua.

- Tôi rất muốn nhìn thấy bà ấy. - Ông rụt rè đề nghị.

- Không thể được. - Vị quân nhân đáp.

- Tại sao? - Ông Bá tước lắp bắp.

- Ít nhất, - người lính già đáp - ông hãy để cho bà ấy được ra đi thanh thản, thưa ông Commarin!

Ông Bá tước giật lùi như bị đe dọa. Mắt ông bắt gặp ánh mắt của người lính già; ông cúi mặt như kẻ tội phạm trước quan tòa.

- Nhưng chẳng gì có thể ngăn cản việc ông Bá tước vào thăm bà Gerdy, - anh bác sĩ tiếp lời - vì bà ấy không thể nhìn thấy gì. Có lẽ bà ấy sẽ không nhận ra sự có mặt của ông ấy, và dù sao…

- Ồ, bà ấy sẽ chẳng nhận ra điều gì đâu, - ông linh mục ủng hộ - tôi vừa nói chuyện vừa cầm tay bà ấy mà bà ấy vẫn không có cảm giác gì hết.

Người lính già suy nghĩ mông lung.

- Thôi ông vào đi, - cuối cùng ông bảo ông Bá tước - có lẽ Chúa muốn thế.

Ông loạng choạng đến mức anh bác sĩ muốn chạy lại đỡ, nhưng ông gạt nhẹ anh ra.

Anh bác sĩ và cha xứ cùng bước vào với ông Bá tước; Claire và người lính già đứng ở ngưỡng cửa đối diện với giường bệnh.

Ông Bá tước bước mấy bước rồi buộc phải dừng lại. Ông muốn nhưng không thể bước thêm được nữa.

Người đàn bà đang hấp hối này có đúng là Valérie không?

Ông cố lục tìm trong trí nhớ mà không được. Không có gì trong nét mặt nhăn nheo kia, không có gì trên khuôn mặt rối bời kia gợi cho ông nhớ đến cô nàng Valérie xinh đẹp và đáng yêu thời trẻ của ông. Ông không nhận ra bà nữa.

Nhưng bà thì vẫn nhận ra ông, hay đúng hơn là bà đoán. Bà nhỏm người dậy để lộ đôi vai và hai cánh tay gầy guộc. Với một cử động mạnh mẽ, bà giật chiếc băng chườm đá gắn trên trán, hất mái tóc vẫn còn dày ra đằng sau, mái tóc ướt đẫm mồ hôi xoã trên gối.

- Guy! - Bà kêu lên - Guy đấy ư!

Ông Bá tước rùng mình đến tận xương tủy.

Ông đứng bất động hơn cả những kẻ bất hạnh mà, theo tín ngưỡng dân gian, khi bị sét đánh cứ đứng chết trân như trời trồng, nhưng khi bị đụng vào thì ngã tan ra thành bụi.

Ông không thể nhận ra điều mà mọi người có mặt đang chứng kiến: sự thay hình đổi dạng của người bệnh. Nét mặt đang co rúm của bà dãn ra, một niềm vui thiên thần tràn đầy khuôn mặt, đôi mắt trũng sâu vì bệnh tật có một vẻ âu yếm vô bờ.

- Guy ơi, - bà nói với giọng tha thiết dịu dàng - thế là cuối cùng chàng cũng đến rồi! Lạy Chúa, sao chàng lại để em phải đợi lâu đến thế! Chàng không thể biết rằng sự vắng mặt của chàng đã khiến em đau khổ như thế nào đâu. Chắc là em đã chết vì đau buồn nếu niềm hy vọng được gặp lại chàng không giữ em lại. Người ta đã bắt chàng phải xa cách em ư? Ai vậy? Lại là cha mẹ chàng phải không? Ôi những con người độc ác! Vậy là chàng đã không nói với họ rằng ở đây chẳng có ai yêu chàng như em! Không, không phải như thế; em nhớ rồi… Em đã chẳng nhìn thấy vẻ khó chịu của chàng khi bỏ đi ư? Chính là bạn bè chàng đã muốn chia rẽ chàng với em; họ nói là em đã phản bội chàng để đi theo người khác. Không biết em đã làm hại ai để chuốc lấy kẻ thù như vậy? Đó là vì hạnh phúc của em đã gây nên sự đố kỵ. Chúng ta đã hạnh phúc đến thế! Nhưng chàng đã không tin điều vu khống phi lý này, chàng đã coi khinh nó, bởi vì chàng đã đến đây với em rồi!

Cô nữ tu, ban nãy đã đứng lên khi thấy tất cả mọi người đều ùa vào phòng người bệnh, giờ mở tròn mắt ngơ ngác.

- Em mà phản bội chàng ư? - Người đàn bà hấp hối nói tiếp - Có mà điên mới tin được điều đó! Chẳng phải em đã trở thành tài sản của chàng, vật sở hữu của chàng, một đồ vật của chàng rồi sao? Đối với em chàng là tất cả, và em không thể mong đợi cũng không thể hy vọng một điều gì khác ngoài những gì chàng đã cho em. Em chẳng đã thuộc về chàng cả tâm hồn lẫn thể xác ngay từ ngày đầu đó sao? Em đã không cưỡng lại, thế đấy, để hiến dâng tất cả cho chàng; em cảm thấy rằng mình sinh ra là để cho chàng, Guy ạ, chàng có nhớ điều đó không? Lúc đó em đang làm việc cho một bà thợ làm đồ ren và không kiếm đủ sống qua ngày, còn chàng đã nói với em rằng chàng đang học luật và chàng không giàu. Em tưởng rằng chàng đã phải nhịn chi tiêu để giúp cho em thoải mái một chút. Chàng đã trang hoàng cho căn phòng áp mái của chúng ta ở kè sông Saint-Michel. Nó thật xinh đẹp với những tờ giấy mới có hoa mà chính hai ta cùng nhau dán tường!

Thật là một căn phòng vui nhộn! Từ cửa sổ chúng ta có thể nhìn thấy những rặng cây cao của cung điện Tuileries, và nếu nhoài người ra một chút, chúng ta có thể nhìn thấy hoàng hôn dưới những nhịp cầu. Thật là một thời tươi đẹp! Lần đầu tiên, vào một ngày Chủ nhật, khi chúng ta cùng nhau ra ngoại ô chơi, chàng đã đem đến cho em một chiếc váy đẹp đến mức em không dám mơ tới và một đôi giày xinh xắn mà em thấy thật tiếc nếu phải mang chúng đi chơi ngoài đồng. Nhưng chàng đã dối em!

Chàng không phải là một anh sinh viên nghèo. Một hôm, khi đang đi trả đồ thêu ren, em bắt gặp chàng ngồi trên một cỗ xe ngựa xa hoa, theo sau là một bầu đoàn người hầu mang đồ trang sức loè loẹt vàng chói. Em đã không dám tin vào mắt mình. Đến tối chàng mới nói cho em biết sự thật, rằng chàng là một quý tộc giàu có vô cùng. Ôi, chàng yêu quý! Tại sao chàng lại thú nhận với em điều đó?

Có đúng là bà đã tỉnh, hay là cơn mê sảng đang lên tiếng?

Những giọt nước mắt to tròn chảy dài trên khuôn mặt đầy nếp nhăn của ông Bá tước, còn anh bác sĩ và cha xứ thì tỏ ra xúc động trước cảnh tượng quá đau lòng này, khi mà một ông già đang khóc như đứa trẻ.

Mới hôm qua, ông Bá tước vẫn còn tưởng rằng trái tim mình đã chết thật rồi, vậy mà chỉ riêng giọng nói thấm thía này cũng đủ để mang lại cho ông những cảm giác tươi mới và mạnh mẽ của thời trai trẻ. Thế mà biết bao năm tháng đã trôi qua từ bấy đến giờ…!

- Thế là, - bà Gerdy nói tiếp - em đã phải từ bỏ kè sông Saint-Michel. Vì chàng muốn như thế; và em phải nghe theo bất chấp mọi dự cảm. Chàng bảo em, vì chàng, em phải trở nên giống như một mệnh phụ phu nhân. Chàng đã đem về những người thầy để dạy em học, bởi vì em quá dốt nát đến mức hầu như không biết ký cả tên mình. Chàng có nhớ những lỗi chính tả kỳ cục trong bức thư đầu tiên của em không? Ôi, Guy ơi, sao chàng lại không phải là một sinh viên nghèo hèn? Từ lúc em biết là chàng quá giàu, em đã đánh mất niềm tin, đánh mất sự vô tư và vui vẻ của mình. Lỡ chàng tưởng em là kẻ hám của, lỡ chàng tưởng tài sản của chàng khiến em động lòng thì sao?

Cũng như chàng, những người nào có hàng triệu đồng chắc là bất hạnh lắm! Em hiểu rằng họ là những kẻ khó tin và đầy nghi ngờ. Có bao giờ họ tin chắc liệu người ta yêu bản thân họ hay yêu túi tiền của họ? Nỗi nghi ngờ ghê tởm này cứ giày vò và khiến họ hoài nghi, ghen tuông và tàn nhẫn. Ôi, người bạn duy nhất của em, tại sao chúng ta lại từ bỏ cái căn phòng áp mái thân yêu đó? Ở đó, chúng ta đã rất hạnh phúc. Tại sao chàng không để em lại nơi mà chàng đã tìm thấy em? Chẳng lẽ chàng không biết rằng cuộc sống sung sướng thường hay làm tổn thương và gây khó chịu cho con người sao? Nếu khôn ngoan thì chúng ta phải che giấu niềm hạnh phúc của mình như che giấu một tội ác. Chàng tưởng đã nâng em lên, nhưng thực ra chàng đã dìm em xuống. Chàng tự hào về mối tình của chúng ta, chàng đã phô trương nó. Em đã cố xin chàng được ẩn mình trong bóng tối không cho ai biết, nhưng vô ích.

Chẳng bao lâu cả thành phố đều biết em là tình nhân của chàng. Trong giới của chàng người ta chỉ bàn đến những chuyện tiêu xài hoang phí của chàng dành cho em. Biết bao lần em đã phải xấu hổ vì cảnh sống xa hoa nhục nhã mà chàng áp đặt cho em. Chàng hài lòng vì sắc đẹp của em đã trở nên nổi tiếng; trong khi em đã phải khóc, bởi vì cả nỗi xấu hổ của em cũng trở nên nổi tiếng! Người ta nói về em như về những người đàn bà chuyên làm nghề gợi lên những cơn điên rồ nhất ở đàn ông. Em đã chẳng thấy tên tuổi mình trên báo đó sao? Khi đó chàng sắp cưới vợ, chính tờ báo đó đã cho em biết. Thật bất hạnh! Đáng ra em phải trốn chạy khỏi chàng, nhưng em không có đủ can đảm để làm thế.

Em hèn nhát cam chịu cảnh chung chạ nhục nhã và tội lỗi nhất. Chàng lấy vợ, còn em vẫn là người tình của chàng. Ôi, thật là một nhục hình, thật là một buổi tối đáng sợ! Em ở nhà một mình, trong căn phòng chứa đầy hơi thở của chàng, thế mà chàng lại cưới một người con gái khác! Em tự nhủ, vào giờ này, một người con gái trinh trắng và quý tộc sắp sửa hiến dâng cho chàng; đôi môi chàng vẫn thường gắn lên môi em sẽ thốt ra những lời thề nguyền gì? Rất nhiều lần, kể từ khi nỗi đau khủng khiếp đó xảy ra, em cứ hỏi Chúa nhân từ rằng em đã phạm tội gì để bị trừng phạt một cách không thương xót như thế này? Em vẫn là người tình của chàng, còn vợ chàng thì đã mất. Em chỉ được nhìn thấy nàng ấy có một lần, chỉ vài phút thôi, nhưng lúc đó nàng ấy nhìn sang chàng, và em hiểu rằng nàng ấy cũng yêu chàng như em, Guy ạ, chính tình yêu của chúng ta đã giết chết nàng ấy.

Bà kiệt sức ngừng lời, nhưng những người xung quanh không ai dám phản ứng gì.

Họ lắng nghe bà một cách thành kính với sự xúc động bồn chồn, họ đang chờ đợi.

Tiểu thư Arlange không còn đủ sức để đứng nữa; nàng buông mình quỳ sụp xuống và lấy khăn tay che miệng để ngăn tiếng nấc. Người đàn bà này có phải là mẹ Albert không?

Chỉ có cô nữ tu đáng kính là không hề xúc động: cô tự nhủ rằng mình đã nhiều lần thấy chuyện mê sảng như thế này rồi. Cô hoàn toàn không hiểu gì về cảnh tượng này. Những người kia thật điên rồ, - cô nghĩ - khi chú ý lắng nghe những lời huyên thuyên của một bà già mất trí như thế.

Cô nghĩ rằng mình phải khiến bọn họ tỉnh lại. Cô bước tới bên giường như muốn đỡ người bệnh nằm xuống nệm.

- Nào, thưa bà, đắp chăn lại đi kẻo lạnh.

- Này xơ. - Anh bác sĩ và ông cha xứ cùng lúc nói khẽ.

- Trời đánh cô đi! - Ông lính già kêu lên - Để yên cho bà ấy nói.

- Vậy ai, - người bệnh nói tiếp mà không để ý đến những gì xung quanh - ai là người đã nói với chàng rằng em phản bội chàng? Ôi, lũ bỉ ổi! Chúng đã cho người theo dõi em, có phải không? Và chúng đã phát hiện ra có một viên sĩ quan thường đến nhà em. Thế đấy! Nhưng viên sĩ quan đó là anh trai em, anh Louis của em! Khi anh ấy mới mười tám tuổi và chưa có việc làm, anh đã xin đăng lính và nói với mẹ rằng, “Thế này để bớt một miệng ăn cho nhà mình.” Đó là một cái cớ tốt, và các thủ trưởng đã yêu quý anh ấy ngay lập tức. Anh ấy đã phục vụ ở trung đoàn; anh ấy được học tập, và người ta đã nhanh chóng thăng cấp cho anh ấy. Anh ấy được lên cấp trung úy, rồi đại úy, rồi trở thành thiếu tá. Anh Louis lúc nào cũng yêu em; nếu anh ấy ở lại Paris thì em đã không sa ngã như thế. Nhưng mẹ em mất rồi, còn em thì một mình trần trụi giữa đô thành phồn hoa. Khi được lên cấp hạ sĩ thì anh ấy biết rằng em có một tình nhân. Em đã tưởng rằng anh ấy sẽ không bao giờ nhìn mặt em nữa. Tuy nhiên anh ấy đã tha thứ cho em, anh ấy nói rằng sự chung thủy với một sai lầm của em là lý do duy nhất khiến anh ấy tha thứ. Thế đấy, chàng yêu ạ, anh ấy ghen tị với niềm hạnh phúc của chàng còn hơn cả bản thân chàng. Anh ấy đến thăm em nhưng phải giấu giếm. Em đã khiến anh ấy lâm vào tình cảnh khó chịu là phải xấu hổ cho em gái mình. Em đã buộc phải tránh không bao giờ được nhắc đến, không bao giờ được nói tên anh ấy. Một người lính cao thượng liệu có thể dám thú nhận mình là anh trai của một người đàn bà sống nhờ vào một Bá tước không? Để cho người ta khỏi trông thấy anh ấy, em đã phải hết sức thận trọng. Than ôi, sự thận trọng đó đã làm được gì? Nó đã khiến chàng nghi ngờ em. Khi biết được người ta đã thêu dệt như thế nào, anh ấy đã, trong cơn tức giận mù quáng, muốn thách đấu với chàng. Thế là em phải chứng minh cho anh ấy thấy rằng thậm chí anh ấy còn không có quyền bảo vệ em. Thật khốn nạn! Em đã phải trả giá đắt cho những tháng năm hạnh phúc bị đánh cắp! Nhưng giờ thì chàng đã ở đây rồi, mọi chuyện đã được bỏ qua. Vì chàng đã tin em, có phải vậy không, Guy? Em sẽ viết thư cho anh Louis, anh ấy sẽ đến, anh ấy sẽ nói với chàng là em không dối chàng, và chàng sẽ không phải nghi ngờ lời nói của anh ấy, lời nói của một quân nhân…!

- Vâng, xin thề danh dự, - người lính già trịnh trọng đáp - những gì em tôi nói là sự thật.

Người đàn bà hấp hối không nghe thấy; bà nói tiếp bằng giọng mệt mỏi hổn hển:

- Chàng có mặt thật tốt quá! Em thấy như được sống lại. Em suýt thì ngã bệnh. Hôm nay chắc là em không được đẹp, nhưng kệ, chàng hãy ôm hôn em đi.

Bà giang hai tay và đưa môi ra như để đón nhận nụ hôn.

- Nhưng với một điều kiện, Guy à, là chàng phải để cho em nuôi con mình. Ôi, em xin chàng, em van chàng, đừng bắt nó đi, để nó lại cho em! Một người mẹ mà không có con thì còn ra cái gì! Chàng muốn em để chàng tặng cho nó một tên tuổi nổi tiếng và một tài sản khổng lồ; không! Chàng nói sự hy sinh này sẽ khiến nó hạnh phúc; không! Đứa con là của em, em sẽ giữ nó. Trên đời không có danh dự cũng như của cải nào có thể thay thế được tình yêu của một người mẹ dành cho con. Chàng muốn đổi cho em một đứa con khác ư; không bao giờ! Sao? Để cho người đàn bà kia ôm hôn con em ư? Không thể được! Chàng hãy đem đứa con của người lạ kia đi, nó khiến em ghê tởm, em muốn đứa con của mình. Khốn nạn cho chàng! Đừng cố làm như vậy, đừng đe dọa em bằng cơn tức giận, bằng việc ruồng bỏ em; nếu em có chịu nhượng bộ thì sau đó em cũng sẽ chết. Guy à, hãy từ bỏ dự định khủng khiếp đó đi, chỉ nghĩ đến nó thôi cũng đã là một tội ác rồi. Sao? Những lời cầu xin của em, những lời khóc than của em không khiến chàng động lòng chút nào ư? Được rồi! Chúa sẽ trừng phạt chúng ta. Chàng hãy nghĩ đến tuổi già của chúng ta. Tất cả rồi sẽ bị tiết lộ. Một ngày nào đó các con của chúng ta sẽ trả thù chúng ta một cách thật khủng khiếp. Chúng sẽ đứng lên nguyền rủa chúng ta. Guy ơi, em đang nhìn thấy tương lai rồi. Em thấy con trai em thực sự tức giận lao đến em. Lạy Chúa, nó sẽ nói gì? Ôi, những bức thư, những bức thư kia, những kỷ niệm yêu thương về mối tình của chúng ta! Con trai em kìa! Nó đang đe dọa em, nó đánh em! Hãy cứu em, cứu em! Một đứa con trai đánh mẹ… Nhưng ít nhất chàng đừng nói cho ai biết! Lạy Chúa! Em đã đau khổ biết bao! Nhưng nó biết rõ rằng em là mẹ đẻ của nó, nó giả vờ không tin em. Chúa ơi, đau khổ quá! Guy ơi, xin lỗi chàng, người bạn duy nhất của em! Em không đủ sức chịu đựng cũng như không đủ can đảm để nghe lời chàng.

Đúng lúc này, cánh cửa phòng ngoài trông ra chiếu nghỉ cầu thang mở ra và Noël xuất hiện, vẻ mặt xanh xao như thường ngày, nhưng vẫn tỏ ra thản nhiên và bình tĩnh.

Nhìn thấy anh, người đàn bà hấp hối biến sắc như bị điện giật.

Một cơn chấn động khủng khiếp khiến toàn thân bà rung động; hai mắt bà mở to trợn trừng, tóc bà dựng ngược.

Bà nhổm người trên gối, chỉ thẳng tay về phía Noël, rồi bằng giọng dữ dằn, bà thét lên:

- Tên giết người…!

Một cơn co giật quật bà xuống giường. Khi mọi người tiến đến thì bà đã tắt thở.

Sự im lặng bao trùm cả căn phòng.

Cái chết của bà có một vẻ uy nghiêm và khủng khiếp đến nỗi khi đứng trước nó, những người mạnh mẽ và hoài nghi nhất cũng phải cúi đầu nghiêng mình.

Trong khoảnh khắc, mọi nỗi đam mê và vụ lợi đều câm lặng. Chúng ta tự nhiên cúi đầu mặc niệm khi chứng kiến một người trong số chúng ta trút hơi thở cuối cùng.

Hơn nữa, tất cả những người có mặt tại đây đều đang xúc động sâu sắc trước cảnh tượng đau xót này, trước lời xưng tội cuối cùng được thốt ra trong cơn mê sảng đầy đớn đau.

Nhưng cái câu “tên giết người”, câu nói cuối cùng của bà Gerdy, đã chẳng khiến ai ngạc nhiên.

Tất cả, trừ cô nữ tu, đều biết về lời cáo buộc đáng sợ đang đè nặng lên Albert. Người ta nghĩ lời nguyền rủa của người mẹ bất hạnh kia là nhắm vào anh.

Noël có vẻ suy sụp. Quỳ gối cạnh giường người đàn bà đã làm mẹ mình, anh nâng một bàn tay bà đưa lên môi.

- Chết rồi! - Anh rên rỉ - Mẹ chết thật rồi!

Bên cạnh anh, cô nữ tu và cha xứ đã quỳ gối và bắt đầu lầm rầm đọc những bài kinh cầu nguyện cho người chết.

Họ cầu nguyện Thượng đế ban sự bình an và lòng khoan dung cho linh hồn người đã khuất. Họ cũng cầu xin Thượng đế ban một chút hạnh phúc cho người đàn bà đã phải chịu bấy nhiêu đau khổ trên thế gian này.

Ngã ngửa xuống một chiếc ghế bành, đầu ngật ra sau, ông Bá tước Commarin tỏ ra rã rời và tái nhợt hơn cả người chết, người tình của ông, người từng một thời xinh đẹp là thế.

Claire và anh bác sĩ vội vây lấy ông. Họ đã phải nới cà vạt và mở khuy cổ áo sơ mi cho ông; ông đang nghẹt thở.

Với sự trợ giúp của ông lính già, người mà đôi mắt đỏ sưng phồng cho thấy ông đã phải kìm nén nỗi đau, mọi người đẩy chiếc ghế của ông Bá tước đến gần cửa sổ hé mở để cho ông có chút không khí. Ba ngày trước, cảnh tượng này có thể đã giết chết ông. Nhưng trái tim cũng chai sạn trước nỗi đau giống như bàn tay phải lao động.

- Nước mắt đã cứu sống ông ấy. - Anh bác sĩ ghé tai Claire nói nhỏ.

Quả thực, ông Commarin đã dần lấy lại cảm giác, và, khi đầu óc trở nên tỉnh táo thì sự đau khổ của ông bắt đầu trở lại.

Tiếp theo những cơn chấn động tâm hồn là sự rã rời; ông cảm thấy rằng thiên nhiên đang tụ hợp lại để duy trì nỗi đau. Ban đầu người ta không cảm thấy hết được sự dữ dội của nó; chỉ sau đó người ta mới đo hết được chiều rộng và chiều sâu của đau khổ.

Ánh mắt ông Bá tước dừng lại trên chiếc giường, nơi thi thể của Valérie đang nằm. Kia là tất cả những gì còn lại của nàng. Linh hồn nàng, linh hồn quá tận tâm và dịu hiền ấy, đã bay xa.

Ông sẽ không tiếc điều gì để Thượng đế có thể ban cho người đàn bà bất hạnh này dù chỉ một ngày, một giờ được sống lại và tỉnh táo. Khi đó, bằng tất cả lòng hối hận, ông sẽ quỳ xuống xin bà tha thứ, sẽ nói với bà là ông ghê tởm thái độ trước đây của mình thế nào! Sao ông lại không nhận ra tình yêu vô hạn của thiên thần này? Chỉ vì một nỗi nghi ngờ mà ông đã không điều tra, không nghe bà, để rồi đổ lên đầu bà nỗi khinh bỉ lạnh lùng nhất. Sao ông lại không chịu gặp bà? Như thế thì ông đã có thể tránh được hai mươi năm nghi ngờ ghê tởm về chuyện xuất thân của Albert. Thay vì sống xa lánh, ông đã có thể có một cuộc đời hạnh phúc và ngọt ngào.

Thế rồi ông nhớ lại cái chết của bà Bá tước. Bà cũng đã yêu ông cho đến khi bà chết vì tình yêu này.

Ông đã không hiểu họ; ông đã hại chết cả hai người.

Thời khắc đền tội đã đến, và ông không thể nói, “Lạy Chúa, sự trừng phạt quá lớn.”

Thế nhưng sự trừng phạt mới ghê gớm làm sao! Ông đã phải chịu biết bao đau khổ suốt năm ngày nay!

- Đúng vậy, - ông ấp úng - nàng đã tiên đoán cho ta chuyện này; thế mà ta đâu có chịu nghe!

Anh trai bà Gerdy cảm thấy thương xót cho ông già đã phải chịu một thử thách tàn nhẫn như thế.

Ông đưa tay ra cho ông Bá tước.

- Thưa ông Commarin, - ông nói với giọng nghiêm trang và buồn rầu - từ lâu em gái tôi đã tha thứ cho ông, cho dù có lúc bà ấy đã từng oán giận ông. Hôm nay thì tôi tha thứ cho ông.

- Cảm ơn ông, - ông Bá tước ấp úng - xin cảm ơn…!

Rồi ông nói thêm:

- Thật là một cái chết đau khổ! Lạy Chúa!

- Vâng, - Claire thì thầm - bà ấy đã trút hơi thở cuối cùng với ý nghĩ rằng con trai mình đã phạm tội giết người. Thế mà ta đã không kịp nói cho bà ấy biết là bà đã nhầm…!

- Ít nhất, - ông Bá tước kêu lên - cũng cần phải khiến con bà ấy được tự do để nó thực hiện nghĩa tử chứ. Đúng vậy, chúng ta phải… Noël đâu…?

Chàng luật sư đã bước tới bên ông từ nãy và đã nghe thấy ông nói.

- Con đã hứa với cha, thưa cha, - anh đáp - là con sẽ cứu em ấy.

Lần đầu tiên tiểu thư Arlange chú ý tới Noël, mắt họ gặp nhau; nàng không thể kìm được một cử chỉ ghê tởm và nó không thoát được ánh mắt của chàng luật sư.

- Albert giờ đã được cứu sống. - Nàng kiêu hãnh nói - Điều chúng tôi đòi hỏi là phải thi hành công lý ngay cho chúng tôi, rằng anh ấy phải được thả ngay tức khắc. Bây giờ ông Thẩm phán đã biết sự thật.

- Sao, đã biết sự thật? - Chàng luật sư hỏi.

- Vâng! Vào buổi tối hôm xảy ra án mạng, Albert đang ở nhà tôi, cùng với tôi.

Noël nhìn nàng với vẻ bất ngờ; lời thú nhận quá lạ lùng được thốt ra từ miệng một người thế kia mà không hề có sự giải thích không khỏi khiến anh ngạc nhiên.

Nàng đứng thẳng dậy một cách kiêu hãnh.

- Tôi là tiểu thư Claire d’Arlange, thưa ông. - Nàng nói.

Thế là ông Commarin nhanh chóng thuật lại mọi tình tiết của câu chuyện mà Claire đã kể cho ông.

Khi ông kết thúc, Noël đáp:

- Thưa cha, cha thấy rõ hoàn cảnh của con lúc này, ngay ngày mai…

- Ngày mai ư! - Ông Bá tước ngắt lời với giọng phẫn nộ - Anh định nói là phải đợi đến ngày mai à? Đây là vấn đề danh dự, con trai ơi, phải hành động ngay hôm nay, ngay lập tức. Đối với anh, cách tốt nhất để tỏ lòng kính trọng người đàn bà tội nghiệp này không phải là cầu nguyện cho bà, mà là hãy làm thế nào để con trai bà ấy được thả ra.

Noël cúi rạp người xuống.

- Xin tuân theo ý cha, thưa cha. - Anh nói - Con sẽ hành động ngay. Tối nay, tại dinh thự của cha, con sẽ có vinh dự được báo cáo công việc của mình. Có thể người ta sẽ cho con đem Albert về cho cha.

Nói xong, anh ôm hôn lần cuối người đàn bà đã khuất rồi đi ra.

Chẳng mấy chốc ông Bá tước và tiểu thư Arlange cũng ra về.

Ông lính già đến gặp ông thị trưởng để báo tử và làm những thủ tục cần thiết.

Cô nữ tu ở lại một mình chờ đợi linh mục mà ông cha xứ đã hứa sẽ cử đến để “túc trực bên người chết”.

Người nữ tu dòng Saint-Vincent chẳng tỏ ra sợ hãi hay lúng túng. Cô đã từng rơi vào những hoàn cảnh tương tự thế này không biết bao nhiêu lần.

Cầu nguyện xong, cô đứng lên rồi nhanh chóng đi đi lại lại sắp đặt mọi thứ trong phòng như người ta phải làm khi có người trút hơi thở cuối cùng.

Cô xóa mọi dấu vết của bệnh tật, cất giấu những chiếc lọ thủy tinh và những chiếc bình nhỏ, đốt cháy đường trên một chiếc xẻng nung đỏ, rồi trên chiếc bàn phủ vải trắng đặt ở đầu giường cô thắp mấy cây nến, đặt một cây thánh giá với chậu nước thánh và cành cây yểm phép lành.