TÁM

Chốc chốc Maigret lại thay đổi nét mặt, lúc thì lững lờ, lúc u sầu, nhẫn nhịn như một người bệnh chìm đắm trong cơn chán nản.

Có thể cũng vì lẽ đó mà bộ mặt căn phòng cũng thay đổi theo. Căn phòng không có vẻ hấp dẫn, với chiếc giường đổi chỗ nên chưa đặt chăn đệm, tấm thảm lấy đi để lại các vết khuôn chữ nhật mới hơn, những thứ thuốc đặt trên bàn ngủ, chiếc mũ của bà Maigret nằm một chỗ. Như là tình cờ, bà Maigret vừa đốt đèn cồn để sắc thuốc. Toàn thể như có một dáng gì thật se lòng.

Có tiếng gõ cửa nhẹ, sắc. Bà Maigret ra đón ông biện lý và ông này sau khi nghiêng mình chào, thản nhiên đưa bà cây gậy, chiếc mũ và đi về phía giường.

— Xin chào ông thanh tra!

Ông ta không lúng túng lắm. Người ta nghĩ rằng đây là một người đã lấy lại được tinh thần để thực hiện một công việc có chủ định.

— Chào ông biện lý. Mời ông ngồi.

Lần đầu tiên, Maigret thấy nụ cười nở trên khuôn mặt cau có của ông Duhourceau. Đôi môi nhếch lên! Lại cũng la một cử chỉ sửa soạn trước.

— Tôi hơi ân hận đối với ông... Ông lấy làm lạ à? Vâng, tôi thấy có đôi lúc hơi quá nghiêm khắc đối với ông. Mà ông thì đôi khi cũng có thái độ thật gay gắt.

Ông ngồi đó, hai tay xoè trên bắp đùi, thân hình chồm về phía trước và Maigret nhìn lại, hai mắt mở to, đầu óc trống rỗng.

— Nói ngắn gọn, tôi quyết định cho ông hay rằng...

Ông cảnh sát trưởng có nghe thật nhưng ông không thể lặp lại một lời nào hết. Ông thật tình đang bận dò xét thân xác và tinh thần người đối diện từng nét một.

Nước da rất sáng, hơi quá sáng là khác, lại còn nổi bật lên vì mái tóc sẫm và hàng ria mép. Ông Duhourceau không mắc bệnh gan. Không mắc bệnh nhồi máu hay bệnh thống phong. Tại sao Maigret lại nghĩ tới bệnh hoạn? Một con người sáu mươi ba tuổi không thể nào không có chỗ yếu. “Đúng rồi, bệnh xơ cứng động mạch!” - Maigret tự trả lời. Và ông nhìn những ngón tay gầy guộc, bàn tay được chăm sóc nhưng các tĩnh mạch nổi lên và cứng như gương. Một con người khô khốc, dễ xúc động, thông minh, dễ nổi giận.

Thế còn về tinh thần, điểm yếu của ông ta là ở chỗ nào? Thói xấu là gì? Nhất định là có! Điều đó thấy rõ! Dưới cái vẻ trang trọng của người biện lý, có một thứ lờ mờ, lẩn trốn, xấu hổ.

Ông ta nói:

— Trong hai hay ba ngày nữa là cùng, việc điều tra sẽ chấm dứt. Chỉ vì các sự kiện đã tự nói lên rồi. Làm cách nào mà Samuel thoát chết và để cho kẻ khác bị chôn thay thì chuyện đó thuộc về thẩm quyền của toà án Alger, nếu như họ thích đào bới lại chuyện cũ đó. Theo tôi, cũng chẳng cần đặt lại vấn đề.

Có những lúc giọng ông trầm xuống. Đó là lúc ông nhìn vào mắt Maigret và thấy Maigret chẳng lộ vẻ gì hết. Lúc đó ông ta nghĩ không biết cảnh sát trưởng có nghe không, không biết phải coi sự xa vắng ấy như là dấu hiệu của sự nhạo cợt, kiêu căng hay không.

Ông ta cố gắng lấy lại giọng nói cứng cỏi:

— Vẫn là tên Samuel ấy, chắc đầu óc ở bên kia đã không tỉnh táo lắm, giờ đi qua Pháp, trốn nấp đâu đó và rồi thành điên khùng. Đây là một trường hợp thường thấy, ông cứ hỏi bác sĩ Rivaud xem. Hắn gây ra tội ác. Ở trên tàu, hắn tưởng ông theo dõi hắn. Hắn bắn về phía ông rồi sau đó càng lúc càng điên loạn, hắn liền tự sát.

Ông biện lý lại nói tiếp, dáng vẻ rất thong dong:

— Ông chú ý rằng tôi không quan tâm lắm đến việc không thấy khẩu súng bên xác chết. Trong hồ sơ pháp lý có hàng trăm trường hợp như vậy. Có lẽ một tên lang thang nào đi qua đó hoặc là một đứa bé. Và chuyện này, sau mười năm, hai mươi năm sẽ biết. Điều quan trọng là phát súng bắn khá gần và cuộc giải phẫu cũng xác nhận như vây. Đấy là nói gọn vài lời...

Riêng Maigret cứ lặp lại: “Tật xấu của ông ta là gì?” Không rượu chè! Không cờ bạc! Và chuyện lạ lùng là ông cảnh sát trưởng còn muốn nói: Không đàn bà!

Hà tiện chăng? Có thể lắm! Người ta có thể tưởng tượng ra ông Duhourceau đóng tất cả các cửa, mở tủ sắt ra, sắp bày trên bàn hàng đống giấy bạc, túi vàng nho nhỏ.

Muốn nói tóm gọn thì ông ta có vẻ là một con người cô độc! Thế mà, cờ bạc và thói xấu của nhiều người! Tình yêu cũng vậy! Rượu thì gần như luôn luôn.

— Thưa ông Duhourceau, ông đã đến Algérie chưa?

— Tôi ấy à?

Khi một người trả lời như thế thì chín lần trên mười là người ấy muốn trì hoãn.

— Sao ông lại hỏi tôi thế? Tôi có dáng dân thuộc địa lắm à? Không, tôi chưa bao giờ đi Algérie cả, Maroc cũng không. Chuyến đi xa nhất của tôi là thăm các vịnh biển dốc ở Na Uy. Lúc bấy giờ là vào năm một nghìn chín trăm hai mươi ba.

— Ồ, tôi cũng không hiểu tại sao tôi lại hỏi ông điều đó. Tôi mất máu quá nhiều nên suy yếu đi.

Lại cũng là một ngón nghề của Maigret, bắt quàng từ chuyện này sang chuyện khác và vụt nói những chuyện chẳng ăn nhập vào đâu cả. Người đối thoại ngại bị giương bẫy nên tìm cách đoán ra một định ý vốn không có. Ông ta sẽ gắng sức suy nghĩ, hoảng lên, mệt đi và cuối cùng suy nghĩ không liên tục nữa.

— Tôi có nói với ông bác sĩ việc này... À, ở nhà họ, ai làm bếp nhỉ?

— Nhưng...

Maigret không kịp để ông ta trả lời.

— Nếu là hai chị em thì hẳn không phải là Françoise rồi. Cô ta ngồi sau vô lăng của một chiếc xe sang trọng hơn là lo cho món ragu. Xin ông cho tôi ly nước.

Rồi Maigret chống tay ngồi dậy, uống nhưng vụng về để rơi ly lên trên chân ông Duhourceau.

— Xin lỗi! Tôi thật vô ý quá! Để vợ tôi lau cho ông ngay. May là không có vết loang bẩn.

Ông biện lý nổi giận thực sự. Nước xuyên qua ống quần chắc chảy dài theo bụng chân.

— Thôi xin bà chớ bận tâm. Ông nhà đã nói không có vết dơ đâu. Không quan trọng đâu.

Trong giọng nói của ông có chút mỉa mai. Những lời của Maigret, thêm sự kiện nhỏ mới vừa xảy ra khiến ông ta mất đi cái vẻ tươi tắn của uy quyền lúc ban đầu. Ông đứng đó và chợt nhớ ra còn nhiều điều khác cần nói. Nhưng bây giờ, ông đã đóng vai trò vụng về, chỉ được đón chào một cách vừa phải.

— Còn ông thanh tra có ý kiến ra sao?

— Vẫn thế thôi!

— Nghĩa là...?

— Thì rõ ràng là phải tóm cổ tên sát nhân. Rồi xin thú thật là nếu còn thời gian thì đi Ribaudière, nơi mà đáng lẽ tôi đã có mặt tới mười ngày nay rồi.

Ông Duhourceau tái xanh vì tức giận, vì phẫn nộ. Sao lại thế nhỉ? Ông ta đã cực nhọc đến đây thăm hỏi, để nói tất cả những gì cần nói, gần như là o bế Maigret nữa mà! Thế rồi sau khi đổ ly nước lên chân ông - viên biện lý nhất định tin rằng Maigret cố ý làm như vậy - rồi người ta lại nói với ông là: “Tôi sắp bắt được tên sát nhân.” Người ta đã nói với ông, với chính ông toà như thế vào ngay lúc ông đã khẳng định rằng không có tên sát nhân nào hết! Đấy có phải là một lời đe doạ không? Có cần một lần nữa ông bước ra và đóng sầm cánh cửa lại không?

Nhưng ông Duhourceau đã ráng mỉm cười được.

— Ông cảnh sát trưởng thật là cứng đầu!

— Ông biết không, khi cả ngày phải nằm không có việc gì làm hết... Này, ông có quyển sách nào cho tôi mượn không?

Lại thêm một cú dò xét. Và Maigret có cảm giác rõ là đôi mắt ông ta có vẻ lo lắng hơn.

— Để tôi gửi cho ông.

— Sách vui phải không?

— Đã đến lúc tôi phải đi rồi...

— Vợ tôi sẽ mang mũ, gậy đến cho ông. Ông ăn tối ở nhà à? - Rồi ông đưa tay ra bắt, ông biện lý không dám từ chối.

Cánh cửa khép lại xong, Maigret vẫn nằm im, mắt nhìn lên trần, còn bà vợ bảo:

— Anh tin à.

— Rosalie vẫn còn làm việc trong khách sạn à?

— Hình như em mới gặp cô ta dưới thang lầu.

— Em tìm cô ta đi.

— Người ta lại đồn là...

— Mặc kệ họ!

Trong lúc chờ đợi, Maigret cứ lặp đi lặp lại: Duhourceau sợ! Ông ta sợ ngay từ đầu! Sợ người ta tìm ra thủ phạm và sợ người ta đi sâu vào đời tư! Rivaud cũng sợ! Bà Rivaud sợ... Bây giờ chỉ còn tìm xem những người này liên hệ thế nào với Samuel, con người xuất khẩu dân nghèo và là chuyên viên làm giấy tờ giả. Ông biện lý không phải dòng Do Thái. Rivaud có dáng nhưng không rõ lắm...

Cửa mở. Rosalie bước vào, theo sau là bà Maigret. Cô ta lau đôi tay to tướng trên tấm tạp dề vải.

— Ông cho gọi con?

— Ờ phải. Cô vào đi. Ngồi xuống đây.

— Con không được phép ngồi trong phòng.

Giọng nói báo trước chuyện về sau. Bây giờ không còn là cô gái thóc mách, ồn ào của những ngày trước nữa. Chắc người ta đã quở mắng, đe doạ cô rồi.

— Tôi chỉ muốn hỏi một chuyện nhỏ thôi. Cô chắc không bao giờ làm việc ở nhà ông biện lý?

— Con làm ở đấy được hai năm!

— Đúng là điều ta nghĩ! Cô nấu bếp hay làm người hầu phòng?

— Ông ta không cần phụ nữ hầu phòng vì ông ta là đàn ông!

— Nhất định thế rồi!. Như vậy thì chắc cô làm việc cực lắm. Phải đánh xi sàn nhà, phải quét bụi.

— Sao? Con làm việc nhà mà!

— Đúng vậy! Và do đó cô biết những chuyện kín đáo lặt vặt trong nhà phải không? Từ bấy đến nay đã bao năm rồi?

— Con rời nhà đó được một năm rồi!

— Nghĩa là cô vẫn đẹp gái như hôm nay phải không?

— Ồ, đúng đấy!

Maigret không cười cợt chút nào. Ông có một nghệ thuật riêng biệt để nói lên mấy chuyện ấy có dáng thật tin tưởng. Với lại Rosalie không xấu. Cô ta có một thân hình yểu điệu chắc là phải hấp dẫn đối với khá nhiều bàn tay tò mò.

— Ông biện lý có khi nào đến coi cô làm việc không?

— Thiếu điều còn hơn thế nữa! Như là con lôi ông ta trong mấy chậu nước giẻ lau vậy đó!

Có một điều làm cho Rosalie thấy dễ chịu hơn một chút; cô thấy bà Maigret cũng làm những việc lặt vặt trong nhà. Chính cô nhìn bà làm việc và có lúc phải nói:

— Để con kiếm cho bà cái bàn chải nhỏ. Ở dưới nhà có đấy. Quét bằng chổi mệt người lắm!

— Ông biện lý có tiếp nhiều phụ nữ không?

— Con không biết!

— Có mà! Rosalie hãy trả lời ta nghiêm chỉnh đi! Cô không chỉ là một cô bé đẹp người mà còn tốt nết nữa, cô nên nhớ rằng ta đã bênh vực cô hôm trước, khi họ ám chỉ...

— Chẳng ăn thua gì!

— Sao?

— Để con nói! Trước tiên là anh Albert, chồng chưa cưới của con sẽ không có tương lai vì anh ấy muốn làm một viên chức. Rồi không biết chừng người ta lại nhốt con vào nhà thương điên. Tất cả chỉ vì đêm nào con cũng nằm mơ và con cứ kể ra những giấc mơ của con.

Cô ta càng nói càng hăng lên. Bây giờ chỉ cần kích thêm một chút là được.

— Cô có nói về chuyện tai tiếng.

— Đâu có bấy nhiêu đấy thôi!

— Ờ! Cô cứ nói với ta là ông Duhourceau không tiếp phụ nữ. Nhưng ông ta lại hay đi Bordeaux.

— Chuyện đó ăn nhập gì tới con!

— Thế thì chuyện tai tiếng là...

— Ai cũng có thể kể cho ông nghe chuyện đó hết. Vì ai cũng biết. Hai năm trước. Một gói bưu kiện nhỏ gửi bảo đảm từ Paris tới, thế mà khi người phát thư tới lấy thì nhãn đã bị bóc. Không biết của ai, tên người gửi cũng lại không có... Người ta đợi tám ngày sau mới mở ra vì cho rằng sẽ có người tới hỏi. Thế ông biết có gì trong đó không? Ảnh! Mà không phải là loại ảnh thông thường: ảnh đàn bà loã thể. Lại không phải chỉ có đàn bà. Có từng cặp.

Cả hai ba ngày sau, người ta còn bàn tán xem ai ở Bergerac là chủ những thứ đó. Người phát thư còn đi báo ông cảnh sát trưởng nữa. Thế rồi, một ngày kia, lại có một gói hàng giống như thế, cũng loại giấy bao như cái trước. Cùng một loại nhãn và gói hàng đã gửi cho ông Duhourceau! Ông thấy không...?

Maigret không ngạc nhiên chút nào. Chẳng phải ông vừa nghĩ ra: “Thói xấu đơn độc”đó sao? Ông già đó không phải hãm mình trong phòng làm việc tối om trên lầu một để kiếm tiền! Mà là để ngắm hình, không biết chừng còn để đọc các sách buông tuồng nữa!

— Này Rosalie! Ta hứa là sẽ không nêu tên cô đâu! Cô có nhận là sau khi biết những câu chuyện vừa kể thì cô có nhìn vào các phòng sách phải không?

— Ai nói với ông thế? Mấy phòng ở dưới có cửa sắt luôn luôn đóng kín. Chỉ có một lần con thấy một phòng có chìa khoá...

— Rồi cô thấy gì trong đó?

— Ông biết rồi mà! Sau đó mấy đêm con ngủ đều thấy ác mộng và cả hơn tháng sau không dám đến gần anh Albert nữa.

Hừ! Mối liên hệ của cô với anh chồng chưa cưới tóc hoe đã rõ rệt ra.

— Các quyển sách to lắm phải không? Giấy tốt, có hình vẽ nữa.

— Đúng. Còn nhiều thứ khác nữa. Không thể tưởng được...

Có phải đó là tất cả những bí mật của ông Duhourceau không? Trong trường hợp này thật là đáng thương! Một lão già khốn khổ, độc thân, sống riêng biệt ở Bergerac nơi ông ta không thể nào mỉm cười với một phụ nữ nào mà không gây ra tai tiếng. Ông phải tự an ủi bằng cách làm người mê sách theo lối riêng của ông, bằng cách sưu tầm các tranh ảnh điếm đàng, các bức hình khiêu dâm, các quyển sách mang tên dễ thương “Tác phẩm của kẻ biết điều”.

Và ông ta sợ.

Nhưng mà sự đam mê này không dính dáng gì hết với chuyện hai phụ nữ bị ám sát và nhất là với Samuel! Trừ phi Samuel là người cung cấp ảnh cho ông? Đúng hay không? Maigret phân vân. Rosalie đu đưa hai chân, mặt mày đỏ bừng vì không hiểu sao mình lại nói nhiều đến thế.

— Nếu bà nhà không có ở đây thì con không dám.

— Bác sĩ Rivaud có thường đến nhà ông Duhourceau không?

— Gần như không khi nào. Ông ta chỉ gọi điện thoại thôi!

— Cả những người trong gia đình ông ta cũng thế ư?

— Trừ có Françoise đến làm thư ký!

— Cho ông biện lý ư?

— Vâng! Cô ta mang cả một máy chữ nhỏ đựng trong bao.

— Cô ta lo về các vụ án phải không?

— Con không biết. Công việc riêng cô ta làm trong văn phòng nhỏ cách thư viện qua một tấm màn lớn bằng nhung xanh lá cây.

— Thế rồi sao nữa? - Maigret hỏi.

— Con không nói đâu! Con không nhìn thấy gì hết.

— Chuyện đó không tiếp tục nữa à?

— Kéo dài trong sáu tháng. Rồi cô ấy về nhà mẹ đẻ ở Paris hay Bordeaux gì đó, con không biết rõ lắm.

— Nói tóm lại là không bao giờ ông Duhourceau tán tỉnh cô?

— Có mà ăn cán chổi!

— Như vậy cô không biết gì hết! Ta cảm ơn cô! Ta hứa là cô không phải lo lắng gì cả, chồng chưa cưới của cô cũng không biết tối nay cô đến đây đâu.

Khi cô ta đi ra, bà Maigret khép cửa lại, thở dài:

— Thật tội nghiệp! Những con người thông thái, và giữ một địa vị như thế...

Bà Maigret thì lúc nào cũng ngạc nhiên mỗi khi biết được những điều không đẹp! Bà không thể tưởng tượng được có những bản năng làm xáo trộn một con người ngoài cái bản năng đau khổ của người vợ buồn vì không có con.

— Anh có tin là cô ấy nói quá không? Theo ý em thì cô ta muốn tỏ ra là mình biết nhiều chuyện hay đấy. Cô ta gì cũng kể miễn là có người nghe. Cho nên bây giờ em dám cam đoan là không có chuyện cô ta đã hành hung đâu.

— Anh cũng nghĩ như vậy!

— Cũng giống như cô em vợ của ông bác sĩ. Cô ta không khoẻ. Lật một tay là ngã nhào. Vậy mà cô ta lại có thể thoát khỏi con người đó?

— Em nói có lý!

— Em còn nghĩ xa hơn nữa. Nếu cứ tiếp diễn như thế này thì trong tám ngày nữa, chuyện giả, chuyện thật không thể nào phân biệt được! Mấy câu chuyện đó tha hồ thêm thắt! Ban đêm người ta nằm mơ rồi sáng ra lại kể cứ như là đã thật xảy ra cho họ. Ông Duhourceau bây giờ đã trở thành con người xấu rồi. Mai này, người ta sẽ nói với anh là ông cảnh sát trưởng lén vợ đi chơi đêm và... Còn anh! Không biết người ta lại không nói... Chắc có ngày nào đó, em lại phải lấy sổ gia đình ra để chứng minh em không phải là tình nhân của anh.

Maigret âu yếm nhìn bà vợ, cười. Bà đang nổi sung. Mấy cái chuyện rắc rối này khiến bà ghê sợ.

— Cũng như chuyện ông bác sĩ lại không phải là bác sĩ.

— Sao biết?

— Sao lại không biết? Em đã điện thoại hỏi khắp các trường Đại học, các trường Y khoa rồi và...

— Cho anh tô thuốc đi.

— Thứ này thì ít ra cũng không làm hại anh vì không phải do ông ta cho đơn.

Trong khi uống, ông giữ tay vợ trong tay mình. Trời nóng. Một làn hơi bốc lên từ lò sưởi phát ra tiếng đều đều như tiếng mèo gừ gừ. Phía dưới, người ta ăn tối đã xong và bắt đầu chơi billiard

— Thuốc sắc ngon còn là thuốc.

— Ờ... anh. Thuốc sắc ngon.

Ông hôn bàn tay bà, giấu vẻ âu yếm sau dáng đùa cợt.

— Rồi em sẽ thấy! Nếu mọi sự êm xuôi thì trong hai hay ba ngày nữa, chúng ta sẽ trở về nhà.

— Rồi anh bắt đầu điều tra vụ khác!