Chương 3

Chắc chắn mùa đông năm đó đối với Subbôtin thật là dài. Anh hoàn toàn không rõ bài học ném học viên đi bắt đầu từ khi nào…

Trong kế hoạch chiến dịch đã tính đến tình huống bất ngờ nhất dẫn tới chỗ Subbôtin bị bắt. Cũng đã dự kiến đến cả điều gì sẽ xảy ra với anh lúc này. Hơn nữa, theo kế hoạch này thì đích thân Subbôtin phải quyết tâm yêu cầu được đào tạo số biệt kích tung vào đất Nga. Dù sao kế hoạch này đòi hỏi ở anh làm việc hết sức thận trọng, không gây ra một nghi ngờ nào dù nhỏ nhất, còn lúc nào tung biệt kích đi thì phải báo trước cho người mình biết.

Nhưng Subbôtin rất lo lắng trước một sự kiện nghiêm trọng. Cuộc sống và hoạt động của anh bị hạn chế chặt chẽ bởi những bức tường của trường học. Rồi bất ngờ không phải là trường này tung biệt kích đi mà do một tổ chức khác thì sao? Như vậy mọi chuyện đều sẽ thất bại.

Anh có thể dự đoán và loại trừ được tính chất nguy hiểm này không? Anh quyết định: chỉ bằng cách làm việc mẫn cán hơn nữa ở trong trường. Phải gắn mình vào sự nghiệp đào tạo biệt kích chặt chẽ chắc chắn để bọn thượng cấp tất nhiên phải kết luận rằng anh cần phải ở lại với số điệp viên của mình cho tới giờ phút chót trước khi chúng được tung đi.

Subbôtin ở trong trường cổ điều kiện để đọc được hết các báo chí, qua đó anh đã thấy chính phủ Tây Đức rất tức giận trước một chính quyền khác đối lập với mình. Chính phủ Bon ở phía Bắc do họ lập nên đã không hề được dân chúng đồng tình ủng hộ. Chính vì thế mà cuộc chiến tranh bẩn thỉu chống lại cuộc sống dân chủ ở Đông Đức càng ngày càng được mở rộng. Những vụ phá hoại xảy ra ở các công xưởng. Những tin đồn do bọn chúng tung ra làm hoang mang mọi người. Những hoạt động khủng bố chống đối nhằm đe doạ các nhà hoạt động dân chủ. Cuộc chiến tiền tệ cũng được đẩy mạnh cùng với những lời lẽ xuyên tạc vu khống.

Khi biết tất cả những chuyện đó Subbôtin lại càng thấy căng thẳng thần kinh. Chưa bao giờ anh có cảm tưởng rằng giờ phút này mà không hành động gì cả thì thật đáng xấu hổ, mà trong tương lai nó có thể làm tê liệt mọi khả năng hoạt động của anh nói chung. Trong lúc này đành phải tiếp tục duy trì chiến thuật đã sắp xếp: gắng sức tranh thủ được cấp chỉ huy.

Lần đầu tiên vào cuối tháng mười một Khaútson đã ngỏ lời khen ngợi công việc của Subbôtin và như thông lệ vẫn thế, đề xuất với anh có ba ngày xả hơi ở Munkhen mà theo cách nổi của ông ta là “vui chơi giải trí có văn hoá”.

Trong lòng rất vui nhưng ngoài mặt Subbôtin vẫn tỏ ra dửng dưng, anh nói mình không muốn dứt bỏ ra khỏi công việc chút nào, một công việc anh yêu thích.

- Anh là một tay đàn ông, - Khaútson mỉm cười nói, - anh sẽ tìm thấy ở Munkhen một phụ nữ dự bị lý tưởng thay thế cho Anna Lorkh…

Subbôtin thờ ơ phủi tay.

Cho quỷ tha ma bắt tất cả bọn họ đi?…

Tất nhiên là ở Munkhen, Subbôtin sống tại Khách sạn “Vinh quang” và cứ sáng anh đến mua báo và tạp chí tại quầy sách báo. Trong những ngày này anh trao đổi ý kiến với Rứtragốp đầy đủ tin tức đã được mã hoá. Đồng thời anh cũng nhận được một mã số ngắn của Đại tá Sêmin: “Các hoạt động của anh đáng được khen ngợi. Chiến dịch phát triển bình thường”.

Từ Munkhen trở về, Subbôtin làm việc hết sức tích cực, thậm chí còn rất phấn khởi. Hình như anh đã quên trên thực tế mình là ai. Các học viên kính trọng anh, yêu thích các bài học của anh dạy. Những buổi lên lớp do anh hướng dẫn thật lý thú, vui vẻ, anh luôn khéo léo gợi ý cho họ thấy một lòng tin nguy hiểm rằng, trước mắt họ không phải là một công việc dễ dàng. Khi đã được đào tạo tốt và trang bị hoàn hảo, họ sẽ hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc và quay về trong vinh quang và cuộc sống sẽ được đảm bảo.

Khaútson hoàn toàn hài lòng về Subbôtin. Bắt đầu từ ngày mồng một tháng giêng anh được chỉ định làm hướng dẫn viên trưởng của trường. Có một lúc nào đó Subbôtin gợi ý với Khaútson về thời hạn học tập của khoá học thì ông ta bỗng đùng đùng nổi giận:

- Tôi hy vọng anh không muốn vội vàng và không muốn lặp lại kinh nghiệm ở Berlin chứ? Đây là ở Oa-sinh-tơn, có thể nghĩ rằng trong khi đang ngồi trên một chỗ ấm áp thì công việc như thế này phải được hoàn thành nhanh chóng. Nhưng có điều chúng tôi và các anh biết rằng…

- Tôi hỏi vậy, - Subbôtin bực bội cắt ngang,- đúng vào lúc này bởi vì vào thời gian gần đây tôi cảm thấy rằng chính ngài tỏ ra vội vàng hơn tất cả các giáo viên mà tôi cho là không đúng.

“Anh cho rằng, cho rằng”!… - Khaútson càng nổi cáu. - Công việc cần phải được tiến hành bằng câu châm ngôn đơn giản: “Việc gì có thể làm được hôm nay thì hãy làm đi”. Danh hiệu hàn lâm chưa tặng cho chúng ta bao giờ. Mọi viện sĩ đều được bố trí ở Oa-sinh-tơn chứ không phải ở đây…

Thế là Subbôtin đã hiểu hết: Khaútson đang chịu sức ép từ phía thượng cấp của ông ta, họ đang thúc giục ông ta phải khẩn trương, ông ta đang phản đối nhưng đồng thời lại muốn mọi điệp viên và giáo viên phải làm một số công việc nhất định. Trong trường hợp bị thanh tra nó sẽ gỡ cho ông ta khỏi tội làm chậm trễ công việc.

Mặc dù Khaútson không quy định về thời hạn kết thúc đào tạo các toán biệt kích nhưng mọi người đều hiểu ông ta đang dự tính tập luyện cho họ không dưới một năm. Lẽ nào điều cơ bản là vì lý do đó mà ông ta đang ở đây, bắt buộc phải chờ cả năm trời? Chỉ còn một tia hy vọng cuối cùng là cấp cao nhất dù sao vẫn là người quyết định trên hết.

Trong lúc đó Khaútson vẫn cố gắng tìm mọi cách tiếp cận các tên biệt kích được mình huấn luyện để tìm hiểu kỹ nhất đâu là mối hiểm họa dành cho mỗi tên biệt kích - kẻ thù tương lai. Anh muốn dành thời gian nói chuyện khi thì với người này khi thì với người kia, gọi là cuộc trò chuyện hướng dẫn cá nhân.

Tất nhiên người nguy hiểm nhất vẫn là Ghêraxim Barcôv - một lực sĩ có bộ mặt con gái với cặp mắt của một đao phủ. Thật đáng sợ ở chỗ hắn sẵn sàng bình tĩnh làm mọi việc. Trong một lần nói chuyện với Subbôtin. Barcôv đã kể cho anh nghe một đoạn đời của hắn đã từng phục vụ cho Ghétstapô ở một trong những thành phố nhỏ vùng Đônbat.

- Công việc phải thật khôn khéo. - Hắn nói, hai con mắt màu chì như mắt lợn chớp chớp một cách ảm đạm. - Tôi đã đè được người hai tên cộng sản vào chiếc cột chống hầm lò. Họ như là… - Hắn im lặng, sau đó nhếch mép cười rồi bổ sung thêm. - phải đào sâu chôn chặt hơn nữa mọi dấu vết…

Subbôtin vào giây phút đó đã không thể tin được rằng mình đã nỗ lực như thế nào để trở thành một kẻ nghe chuyện chăm chú!… Điều đáng sợ nhất trong con người Barcôv là lòng tin rất vô nguyên tắc. Trước đây hắn phục vụ cho bọn phát xít còn bây giờ hắn phục vụ cho bọn Mỹ. Ngày mai hắn có thể bắt đầu phục vụ một người nào đây miễn là trả hắn tiền và không cản trở hắn sống phè phỡn.

Côngstăng tin Garếtxki - một cựu phóng viên ở Kharcôv. Hắn đã kể cho Subbôtin về toàn bộ tiểu sử của hắn. Thoạt đầu Subbôtin nhận xét rằng câu chuyện của hắn về thời thơ ấu và thanh niên cũng giống như bao người thường kể về một thời hạnh phúc của họ. Trong lúc kể hắn thường mơ màng cười mỉm khi nhắc tới những ký ức.

- Đã có lúc tôi muốn trở thành một nhà văn. - Hắn buồn bã kết luận rồi giữ im lặng mãi không nói gì nữa. Rồi sau đó như bừng tỉnh vì thấy mình có thể phạm phải một sai lầm chiến thuật trong câu chuyện với một người chỉ đạo trưởng nên hắn lạnh lùng kể về cuộc chiến tranh đã bắt đầu như thế nào, hắn không kịp đi sơ tán nên bọn Đức đã đưa hắn về Đức và làm phiên dịch ở đây, trong cái trại tập trung này. Cuộc đời của hắn cứ như thế trôi qua cho tới khi bước chân vào trường.

- Thế đấy, anh đã có một việc làm thú vị - Subbôtin tiếp theo lời của Garếtxki. - Một công việc thật là hấp dẫn! Hãy viết một cuốn sách kể về cuộc đời từng được tô điểm bằng một giai thoại như vậy.

- Tại sao lại gọi là tô điểm? Garếtxki tỏ ra thận trọng. - chẳng lẽ tôi đã là một ông già?

Hắn cười một cách gượng gạo, nhưng đôi mắt của hắn ngước nhìn Subbôtin một cách lo lắng.

- Tôi thấy anh không phải là một người thức thời, anh bạn ạ - Subbôtin cười. - Ở thời điểm này thì cuốn sách của anh chỉ cần ở nước Nga thôi, gọi là để giáo huấn cho hậu thế. Nhưng tôi hy vọng rằng anh sẽ không đến gặp nhà xuất bản ở bên đó cùng với tập bản thảo của mình. Còn người ta chỉ cho phép in cuốn sách như thế ở đây khi nào anh về nghỉ hưu. Đã tới lúc anh phải biết rằng những gián điệp còn đang hoạt động thì khêng được viết những cuốn sách nói về bản thản.

- Ồ. Ồ, điều đó thì tôi biết. - Garếtxki khoan khoái nói.

Tiếc thay chỉ một mình Garếtxki là người đã gây ấn tượng cho Subbôtin là một con người sau khi trở về đất nước, đã không thể hoạt động được tích cực ngay lập tức với tư cách là một tên điệp viên. Những tên điệp viên còn lại đều nguy hiểm ở mức độ khác nhau, nhưng dù sao thì đều nguy hiểm cả. Tâm hồn của bọn chúng đã được tôi luyện bởi bầu không khí của cuộc sống trong thế giới thù địch.

Đến đầu tháng năm mọi người mới vỡ lẽ ra rằng người có quyền quyết định thời gian học tập không phải là Khaútson mà là thượng cấp ở cách xa ông ta. Có một người tên là Garx từ trên đã về tới trường. Chỉ một mình Khaútson biết cương vị và quân hàm của người này, nhưng Subbôtin ngay lập tức đã nhận xét thấy, nhìn bề ngoài thì Garx tỏ ra cung kính lễ phép với Khaútson. Nhưng thực tế thì hoàn toàn không để ý tới ông ta và dần nắm hết quyền lãnh đạo nhà trường trong tay. Chẳng bao lâu sau mọi người đều biết nhà trường sẽ kết thúc khoá học không muộn quá hạ tuần tháng bảy.

Garx tham dự vào các buổi lên lớp, sau đó ông ta triệu tập giáo viên và yêu cầu phải rút ngắn chương trình. Đến lượt Subbôtin được gọi tới vào một buổi chiều. Suốt những ngày đó anh sống trong một tâm trạng hãi hùng: bởi vì chính anh lúc này là lúc phải quyết định, liệu anh có thể hoàn thành được kế hoạch của mình tới giờ phút chót không. Mọi giáo viên kể lại rằng, Garx đã nói chuyện với họ một cách thô bỉ, không thèm nghe những ý kiến phản đối của họ. Bất ngờ nhất đối với Subbôtin là Garx tiếp anh rất cởi mở. Họ ngồi với nhau bên một chiếc bàn thấp.

- Tôi chủ tâm mời anh là người cuối cùng - Garx nói - Giữa tôi và anh có chuyện đặc biệt. Những bài giảng của anh đã gây cho tôi một ấn tượng dễ chịu. Tôi còn phải nói thẳng hơn nữa: những gì mà anh đang dạy, tôi coi là chủ yếu. Chắc là anh biết, những con người mà anh đang đào tạo dùng để làm gì. Khaútson cũng khen anh. Tôi xin nói một cách cởi mở rằng nó làm cho tôi phải cảnh giác. Anh thấy không, Khaútson là một cán bộ rất tốt nhưng ông ta đã hơi già, đó là điều thứ nhất, điều thứ hai là sau chuyện bê bối ầm ĩ ở Berlin ông ta đã tỏ ra quá ư thận trọng. Trong sự nghiệp của chúng ta không cho phép như thế, bởi vì chúng ta không chấp nhận một sự mạo hiểm nhất định - có nghĩa là ngừng hoạt động. Tóm lại đã tới lúc Khaútson được nghỉ.

- Đồng ý. - Khaútson nhanh nhẹn xen vào nhưng không nói rõ đồng ý cái gì.

- Vậy thì khi đã đồng ý rồi, toàn bộ câu chuyện sau đây sẽ dễ dàng trao đổi với anh hơn. Anh Skvenxốp, anh hiểu không… Tôi hy vọng rằng sự giận dữ mù quáng của một dân tộc đối với anh là xa lạ. Giờ tôi có thể nói về những người Nga. Chúng tôi đang bố trí một lực lượng dự trữ những người được đưa từ nước Nga đến. Khá hơn, để khỏi quấn lông ấm vào cho mỗi tên gián điệp đến đây và ra đi. Cũng giống như bất cứ một cuộc chiến tranh nào khác có thể sẽ có những mất mát trong khi chúng tôi tiến hành cuộc chiến tranh của mình. Nói cách khác, chúng ta phải dựa vào yếu tố số lượng, rồi sau đó là công tác đào tạo khẩn trương gián điệp.

- Tôi hiểu. - Subbôtin trả lời nhanh nhẹn.

- Rất tốt. Không hiểu tại sao tôi lại tin rằng chúng ta hiểu nhau. Nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta biết mọi cách thức đề phòng. Ở lĩnh vực này tôi rất hài lòng về bài học cuối cùng của anh. Nhất là bài cảnh tỉnh cho họ biết không nên mù quáng tin vào những tài liệu không có sai sót chúng ta đã chuẩn bị cho họ. Tuyệt đối đúng. Tôi đã nghĩ rằng: phải gợi ý cho họ thấy khi đã ở trên đất Nga, họ phải tự kiếm lấy những tài liệu đáng tin cậy hơn nữa. Khi cần thiết - ăn cắp, có khi phải giết một người có những tài liệu có thể có ích. Đúng không?

- Tất nhiên rồi… - Subbôtin im lặng rồi bối rối nói thêm - Ông khen tôi như vậy mà tôi thì không nghĩ đến ý kiến này. Bài học ngày mai thế nào tôi cũng sẽ phân tích cẩn thận ý kiến của ông.

Ngay lúc đó Subbôtin nhận thấy Garx có vẻ khoái trá trước tài tâng bốc của mình.

Sau khi đã cắt lời anh, Garx nói:

- Còn một sự kiện rất quan trọng nữa vào lúc này. Trước đây khi chúng ta phái điệp viên đi mà không ngụy trang kỹ chính chúng ta đã đào tạo. Cho nên sau mỗi lần thất bại ở Mátxcơva lại đẩy nó lên thành tiếng vang đáng sợ. Anh biết không, trong số những người Nga đến đây có rất nhiều tổ chức khác nhau. Cho nên ta sẽ làm thế này: chúng ta sẽ làm như chuyển giao số điệp viên đã được đào tạo cho một trong những tổ chức đó về mặt hình thức. Cần phải làm như thế đến hết mọi người. Các tổ chức Nga sẽ điên cuồng chạy tới cái bánh ngọt đó. Nào xin mời họ hãy ngồi vào bàn. Hậu quả là chúng ta sẽ hướng mọi sấm chớp của Mátxcơva lên đầu họ. Hiểu không?

Không khó khăn gì cũng đoán được Subbôtin đã chăm chú lắng nghe những ý đó như thế nào. Hết suy nghĩ lo lắng này đến lo lắng khác thấm sâu vào óc anh: liệu anh có nằm trong cả quá trình phái bọn điệp viên đi không? Rồi bất ngờ - Ôi hạnh phúc đã đến với anh! Garx nói:

- Chẳng bao lâu những người lãnh đạo của một tổ chức người Nga di cư sẽ tới đây. Họ như đề cao sự tinh tế của hệ thống mới ấy của chúng ta. Sau chuyến viếng thăm của họ chúng ta sẽ cho những ai thuộc quốc tịch Mỹ rời khỏi đây. Những tuần lễ cuối cùng trong trường này sẽ trở thành, như người ta nói một trường thuần tuý Nga. Chúng ta đã làm xong việc của mình và cũng sẽ tránh ra xa như ngài Marơ đã thực hiện ở thời ông ta vậy.

Garx cười về sự pha trò của mình và nói tiếp: nhưng chúng ta vẫn luôn luôn phải để mắt, không thể để mặc nó được. Cho nên anh Skvenxốp, anh sẽ ở lại đây làm con mắt của chúng tôi cho tới ngày cuối cùng.

Subbôtin không kìm chế nổi nên đã mỉm cười vì tâm trạng vui sướng đang xâm chiếm lòng anh.

- Anh vui cái gì thế? - Garx ngạc nhiên hỏi.

- Ông thật là tinh khôn đã nghĩ ra mọi thứ. - Subbôtin trả lời. - Đáng lẽ ta phải làm từ lâu rồi mới phải…

- Thế mà Khaútson đã phản đối mãi.

- Đơn giản là không tin mà. - Subbôtin nhún vai.

- Sự thật là. - Garx thở dài. - Không có gì nguy hiểm hơn là tính bảo thủ của tuổi tác: Khi con người đứng lại rồi mà vẫn nghĩ là mình hãy còn tiếp tục bước.

Đầu tháng sáu, ba nhà hoạt động thuộc tổ chức người Nga di cư đã tới trường biệt kích: các ông Barưxep, Parlôp và Sốcôlôpxki. Trong số ba người này, nhân vật chính là Barưxep. Hai người kia luôn luôn gọi: “Ngài chủ tịch”, mặc dù ông ta là người trẻ nhất, trông bề ngoài khoảng bốn mươi lăm tuổi. Trong lúc Garx và Khaútson còn lưu lại trong trường thì cả ba người này lặng lẽ hơn cả mặt nước thấp hơn cả ngọn cỏ. Lần đầu tiên trong lúc thảo luận với Garx về thủ tục bàn giao trường học cho họ. Barưxep quyết định thể hiện rõ bản chất xấu xa của hắn. Khi bàn tới vị trí pháp lý cha Subbôtin, Barưxep nói:

- Chúng tôi không biết Skvenxốp là ai. Nhưng nếu như ông ta ngoan ngoãn phục tùng những mệnh lệnh của tôi thì mọi việc sẽ tuyệt vời và…

- Thôi - Garx xấc xược cắt lời ông ta, tay đấm xuống bàn - Nghe đây, ông Barưxep, người sẽ nói cho ông nghe là chúng tôi. Ông nghe và ghi nhớ cho kỹ. Tìm được Skvenxốp cho các ông là chúng tôi chỉ không phải ngược lại. Ông Skvenxốp ở đây là người duy nhất được chúng tôi tin tưởng. Người duy nhất! Hiểu chưa?

Barưxep ngoan ngoãn cúi đầu.

- Về mặt pháp lý ông coi anh ta là ai. Chúng tôi không quan tâm, mà nó cũng chẳng có ý nghĩa gì. Nhưng mà, chẳng hạn để liên lạc với chúng tôi, chỉ có thể thông qua ông Skvenxốp mà thôi. Bất cứ một quyết định quan trọng nào dù là nhỏ bé mà các ông áp dụng đều phải tham khảo ý kiến của ông Skvenxốp. Hết. Các ông còn hỏi gì tôi nữa không?

- Không. Không ạ, mọi vấn đề là rất rõ. - Barítxép cụt hứng trả lời.

Dù sao đi nữa, khi Garx và Khaútson đã về Munkhen, Subbôtin không dễ dàng gì dung hoà được với các ngài người Nga này. Barưxep mặc dù đã thực hiện mệnh lệnh của Garx, nhưng vẫn duy trì quan hệ dè dặt với Subbôtin.

Một hôm Subbôtin tranh luận với ông ta về một lý do gì đấy không có gì là quan trọng. Barưxep đã nhượng bộ nhưng nói với anh:

- Tôi miễn cưỡng phải đồng ý với quan điểm của anh nhưng tôi thấy khó mà làm được điều đó. Tôi luôn luôn nhớ rằng, giá như ông không có mặt ở đây với chúng tôi vào lúc này, giá như ông không làm điều gì bậy bạ trong quân đội. Còn chúng tôi vì đã sống ở đây không phải là năm đầu tiên, chúng tôi đâu phải là những người ngẫu nhiên…

Sáng thứ hai nào cũng vậy Subbôtin bắt buộc phải đi Munkhen để báo cáo cho Garx biết về những công việc ở trong trường. Mỗi lần Garx hỏi về thái độ cư xử của Barưxép anh đều trả lời:

- Bình thường.! Subbôtin lảng tránh câu trả lời. Anh quyết định không phàn nàn về Barưxep: sợ khi nói ra chỉ làm tình hình thêm phức tạp. Dù sao về công việc anh có thể chịu được những điều khó chịu và còn hơn thế so với những mối quan hệ với tên vô lại bẩn thỉu này.

Khoảng giữa tuần cuối tháng sáu Garx gọi Subbôtin về Munkhen. Trong lúc nói chuyện bằng điện thoại Subbôtin thử viện lý do công việc để trì hoàn. Garx cáu kỉnh ngắt lời anh:

- Tôi biết rõ điều gì quan trọng hơn anh chứ! Về đây ngay lập tức!

Subbôtin đi bằng chuyến tàu ngay sau đó ở ngoại ô. Không có một hành khách nào trong toa. Ở ga tiếp theo một người Đức có bộ ria mép đã bạc đứng tuổi mặc chiếc áo vét ngoài đã được vá cẩn thận bước vào toa xe. Chân ông ta đi đôi ủng lính đã cũ và nát. Sau một lượt đi dọc toa xe, cuối cùng mới ngồi đối diện với Subbôtin.

- Không phản đối tôi chứ? - Ông ta hỏi như vậy sau khi đã ngồi xuống.

Subbôtin bật cười:

- Cả toa này - của ông mà…

Sau một lúc chăm chú nhìn Subbôtin, ông già vuốt râu buồn bã nói:

- Mới cách đây không lâu cả thế giới này là của chúng tôi. Thế mà sau đó… - Ông già im lặng và nháy mắt với anh.

- Vậy sau đó đã xảy ra chuyện gì? - Subbôtin vừa cười vừa hỏi.

- Anh phục vụ trong quân đội?

- Vâng.

- Sĩ quan?

- Vâng. Là Trung úy. Sao ạ?

- Vậy mà anh còn hỏi tôi sau đó đã xảy ra chuyện gì! Anh phải nói cho tôi biết điều đó chứ không phải là tôi.

- Chà. Ở đây có chuyện gì không hiểu rồi? Chúng tôi đã chịu thất bại.

- Anh nói gì vậy! - Ồng già nheo mắt nhìn Subbôtin. Thế mà tôi đã nghĩ là chúng ta sẽ chiến thắng.

Subbôtin nhún vai, tức giận nhìn ra cửa sổ. Bên ngoài phong cảnh lướt qua chính xác với hình ảnh của nó.

- Anh ngẫu nhiên đấy chứ, không nằm trong số chỉ huy mới đấy chủ? - Trong giọng nói của cụ già vang lên sự tức giận.

- Không không. Tôi chỉ là một kỹ sư mà thôi.

- Anh nói tiếng Đức như tiếng Mỹ.

- Chẳng làm thế nào được - dấu ấn của thời gian. Vì tôi buộc phải làm việc với họ.

- Nghe này… - Ông già cúi người về phía anh có vẻ tin tưởng. - Nói cho tôi nghe nào, tại sao ở ngay đây, trên mảnh đất phía Tây này họ lại đối xử với người Nga cứ như họ không phải là người chiến thắng mà là chúng ta? Thế nào, theo anh thì những tên Nga ngu ngốc sẽ chịu như thế hả?

- Tôi không hiểu cụ nói gì?

- A, không hiểu hả? - Cụ già nhanh nhẹn rút từ tay áo ra một tờ báo, rồi giở nó ra. - Đây này… Anh muốn đọc không?

- Không. Tôi cố gắng để khỏi phải đọc.

- A ha! Tại sao vậy? Không, nhất thiết anh phải đọc nếu như anh đã từng thực sự chiến đấu! Chính anh đã hiểu sự thật bằng đôi chân của anh. Trong khi anh chạy tới nước Đức? Ở chỗ này này… - Cụ già búng ngón tay vào tờ báo. - Ở đây người ta viết về khu vực phía Đông cứ như thể người Nga là người gốc Tân Ghinê. Ấy thế mà tôi đã có một đứa em ruột nhận được ruộng từ tay người Nga đấy. Ở đây người ta viết rằng người Nga chỉ có mỗi việc là bắn giết những người Đức. Còn đứa em tôi viết rằng đứa con gái của nó đã vào học ở trường Đại học ở Berlin! Cứ cho là không phải như thế đi. Nó viết là mọi sự sẽ tốt đẹp ra thôi nếu như từ phía Tây không có những thằng khiêu khích tìm đến chỗ nó đốt cháy nhà của nông dân. Chém giết những người tích cực, không cho mọi người được sống yên ổn. Ai làm chuyện đó? Anh có thể giải thích cho tôi nghe được không. Ai?

Subbôtin nhún vai:

-Tôi không biết!

- A, anh không biết hả? Thôi được - Vậy thì thưa ngài Trung úy, xin ngài giải thích cho một chuyện khác vậy? Tôi có một trang trại và một mảnh đất. Trước đây nó thuộc quyền sở hữu của ông tôi, cha tôi và bây giờ là của tôi. Thế mà một tháng trước đây những người Mỹ đều đuổi tôi ra khỏi nhà để ở dưới nhà xép. Họ đưa công nhân tới để xây dựng sân bay trên đất của tôi. Cây tôi đã gieo trồng trên đất của tôi bằng đôi tay này. Thế mà mọi thứ bỗng chốc bị thiệt hại. Họ nhét vào tay tôi những tờ Mác bị chiếm đóng rồi ra lệnh: ngồi im, nếu không thì chẳng ra gì đâu. Cho nên tôi đi Munkhen lần này là lần thứ ba rồi. Tôi đi tìm một sự thật. Vậy mà họ xua đuổi tôi. Những người Nga đuổi tôi ư? Không! Người Đức đuổi đây: những nhà cầm quyền và các thủ trưởng. Tôi biết trông cậy vào sự bảo vệ của ai đây? Có lẽ là ở người Nga? Hả? Trong cuộc sống của chúng ta chẳng bao giờ có điều gì bậy bạ như vậy! Không bao giờ! Tại sao những người Nga không gửi những kẻ đốt nhà tới đây? Đích thân tôi sẽ chỉ cho họ phải đốt cái gì. Anh biết không, đã có một nhà máy để máy bay xây dựng trên cánh đồng cỏ của tôi.

- Cụ già búng đôi tay, không biết còn gì nữa…

- Chắc là thế. Nhưng người Nga không làm những việc như vậy. - Subbôtin đăm chiêu nói.

- Anh nói phải, họ bận làm các công việc khác. Em tôi viết rằng: “Anh hãy bán trang trại rồi dọn đến chỗ em. Anh sẽ được nhận ruộng đất và chúng ta cùng lao động với nhau” nhưng làm sao tôi có thể bán được trang trại của mình.

Con tàu đã sắp tới Munkhen. Subbôtin từ giã cụ già rồi đi theo lối ra. Anh cũng thấy lòng mình nhẹ nhàng hơn sau câu chuyện bất ngờ trên đường như thế: Không. Không, các ngài ạ. Không có những kẻ đốt nhà nào có thể giúp các ngài tạo ra một làn khói để che đậy được những việc làm bẩn thỉu của các ngài ở nước Đức này! Những con người bình thường nhìn thấy hết tất cả và hiểu hết…

Garx đã chờ sẵn Subbôtin. Ông ta không trả lời câu chào của anh hỏi luôn anh một cách giận dữ:

- Làm sao mà lâu vậy?

- Tôi đi bằng tàu hoả.

- Tại sao không đi ôtô?

- Ông Barưxép đã đi bằng xe này từ hôm qua.

- Đi đâu? - Garx lại càng nổi cáu.

- Ông ta không báo cáo về những công việc của mình.

- Phải báo cáo chứ! Garx đấm tay xuống mặt bàn. - Tiện đây, tôi phải hỏi anh Skvenxốp, tại sao anh không cho tôi biết những tin xảy ra ở trong trường.

- Ông đã biết những gì liên quan tới công việc.

- Nhưng tôi đã nhận được thông báo nói rằng Barưxép lúc nào cũng cản trở anh.

- Chẳng qua là tôi không chú ý đến mà thôi. Việc chủ yếu của tôi là công việc.

Garx ghi chép gì đó vào cuốn sổ tay.

- Được. Tôi sẽ làm cho ông ta mất cái thói xấu này.

- Khi nào chúng ta sẽ tung biệt kích đi.

- Chuyện gì làm anh xúc động thế? - Garx cảnh giác.

- Điều làm tôi lo lắng là cho tới nay học viên chưa có những hiểu biết thực tế về nhảy dù. Dù sao trước khi ném chúng đi ba bốn ngày sẽ là rất tốt nếu đưa họ ra sân bay để tập nhảy dù vài lần.

- Nhưng trong trường có dạy không?

- Ngài Garx. tôi không biết ông như thế nào. Chứ tôi đã nhảy hai lần có dù. Lần đầu khi phải nhảy xuống một cái vực sâu hun hút thì tất cả những gì người ta dạy tôi đều bay ra khỏi đầu. Nhảy như thế nào chính tôi cũng không biết nữa.

Garx nghĩ ngợi.

- Được. Chúng ta sẽ suy nghĩ. Còn bây giờ có một công việc đặc biệt. Ai trong số những học viên của anh gây cho anh ấn tượng thú vị?

- Ghêraxim Barcôv. - Subbôtin trả lời tức thì.

Garx ghi họ tên rồi nói:

- Anh ta sẽ đến nước Nga bằng con đường đặc biệt - sẽ bằng con đường Côlômbô. Là một người can đảm đấy chứ?

- Sẵn sàng làm tất cả mọi thứ.

- Khỏe mạnh chứ?

- Một lực sĩ.

- Tuyệt vời. Bây giờ anh hãy quan tâm đặc biệt đến hắn. Trong khoảng mười ngày phải làm hết mọi việc của trường. Ngày mai anh dẫn cái tay can đảm của anh tới đây: chuẩn bị cho hắn lên đường đi.