Chương 4

Một ngày sau Subbôtin đưa Ghêraxim Barcôv về Munkhen.

Hai người ngồi trước mặt Garx. Ông ta thật sự đặt ra những câu hỏi cứ bám riết lấy anh chàng học viên: hết câu hỏi này lại đến câu hỏi khác. Barcôv chịu đựng sự tấn công này một cách bình thản, trả lời ngắn gọn. Chính xác và thậm chí còn tỏ ra uể oải. Subbôtin nhận thấy Garx đã không kìm chế nổi trước cái nhìn lờ đờ của người học viên.

Cuối cùng Garx chấm dứt các câu hỏi và sau một lúc im lặng mới nói:

- Phía trước anh là một chiếu dịch đã được sắp đặt hoàn toàn lý tưởng về mặt tổ chức và kỹ thuật. Nhưng mạo hiểm vẫn là mạo hiểm. Cũng có thể là phải hy sinh. Anh đã chuẩn bị làm việc đó chưa?

Barcôv nhếch mép cười:

- Tôi đã chuẩn bị từ lâu.. Vả lại ai mà chẳng hy sinh vì một cái gì đó.

Rõ ràng Garx rất hài lòng về câu trả lời này. Ông ta tỏ ra tò mò và kính trọng nhìn người học viên.

- Tốt. Anh hãy về chỗ ở của anh đi. Số phòng của anh - ngay bên cạnh phòng của tôi.

Họ chưa kịp sắp xếp đồ đạc vào căn buồng chia đôi thì Garx đã xuất hiện cùng với một người đàn ông cao lớn ăn mặc chải chuốt. Garx chỉ cho người đi theo nhìn thấy Barcôv.

- Phù hợp chứ?

Anh ta nhìn Barcôv suốt từ đầu tới chân. Barcôv tỏ ra rất bình tĩnh trước cái nhìn này: hắn đứng thoải mái, đôi mắt không chớp màu chì của hắn bám chặt lấy người lạ mặt.

- Được, hoàn toàn đây. - Người không quen biết trả lời.

Garx khẽ đẩy nhẹ Barcôv về phía người lạ mặt.

- Vậy là tuyệt vời! Hãy làm quen với nhau đi, ông Barcôv. Đây là nhà sáng chế. Ông sẽ gọi ông ta nghĩ vậy: “Ngài sáng chế”. Ông đây đã thiết kế được một chiếc máy kỳ lạ, còn ông là người đầu tiên sử dụng chiếc máy này trong công việc. Sau đó Garx giới thiệu Subbôtin với người thiết kế: Đây là người chỉ đạo trưởng của nhà trường. Ivan Ivanovitr. Anh ấy theo dõi mọi giai đoạn chuẩn bị.

Không hề có phản ứng gì trước lời giới thiệu, người sáng chế tiếp tục quan sát Barcôv.

- Anh biết bơi không?

- Tôi biết.

- Tốt chứ?

- Khá.

- Vậy thì chúng ta sẽ không để mất thời gian.

Garx ra khỏi phòng. Subbôtin, Barcôv và người sáng chế bước vào một phòng thứ hai và ngay lập tức buổi đào tạo được bắt đầu.

Người sáng chế kể rằng ông ta đã làm ra một cái máy cho phép một người có thể bơi ở một độ sâu khá lớn dưới mặt nước. Người này được đặt trong một quả thuỷ lôi không lớn và được phóng ra từ một chiếc tàu ngầm. Nhờ một động cơ điện mà quả thuỷ lôi này điều khiển được và có những máy móc cần thiết để định vị. Máy móc đã được thử nghiệm và chứng minh rằng chất lượng hoàn hảo của nó bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người sử dụng.

Barcôv tỏ ra dửng dưng khi nghe những điều ông ta kể. Thái độ này của anh ta cuối cùng đã chọc tức nhà sáng chế:

- Nó có làm cho anh thích thú chút nào không?

Barcôv cười:

- Thế nào là thích thú hay không thích thứ? Người ta ra lệnh cho tôi cho nên tôi phải hoàn thành mệnh lệnh.

- Nhưng dù sao thì anh cũng phải có một chút quan tâm riêng của mình đến công việc chứ?

- Người sáng chế ngạc nhiên thốt lên rồi im lặng, sau đó lại tiếp tục giải thích.

Trong những lời giải thích này chỉ có một tin là quan trọng đối với Subbôtin: đã vài lần người sáng chế nhắc đi nhắc lại rằng công việc chuẩn bị cho chiến dịch chỉ được hoàn thành trong năm ngày vì thế bắt buộc phải học tập thật khẩn trương.

Hàng ngày họ phải luyện tập từ chín giờ sáng đến hai giờ chiều. Sau đó là ăn trưa, rồi lại tiếp tục từ năm giờ chiều tới tận khuya.

Ghêraxim Barcôv tỏ ra là một học sinh có khả năng. Hắn nắm khá vững kỹ thuật điều khiển quả thuỷ lôi cho nên mới là buổi học thứ ba mà hắn đã trả lời được tất cả các câu hỏi của nhà sáng chế.

Garx không thấy xuất hiện trong những ngày này. Sang ngày thứ tư có hai sĩ quan mặc trang phục hải quân cùng đến với nhà sáng chế. Họ ngắm nghía mãi Barcôv như ngắm một mặt hàng để mua. Sau khi xem xét chán chê, tất cả bọn họ đi vào văn phòng của Garx.

Tất nhiên đây là cuộc họp quan trọng nhất. Trong cuộc họp này Subbôtin đã hiểu hết ý nghĩa của chiến dịch đã được tính toán này. Ghêraxim Barcôv sẽ được một chiếc tàu ngầm thả ở vùng biển Latvia gần hải cảng H. Hắn phải bơi vào bờ và đánh chìm quả thuỷ lôi. Nhiệm vụ của hắn là thực hiện một vụ phá hoại ở cảng. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ Barcôv phải vượt qua Latvia luôn vào Đông Đức và có mặt tại một địa điểm đã quy ước. Đến đây hắn sẽ được đưa về Tây Berlin.

Tên phá hoại sẽ đổ bộ giữa ngày mồng mười và ngày mười lăm. Thời gian đổ bộ sẽ còn phụ thuộc vào tình hình thời tiết, vấn đề là ở chỗ không nên thả thuỷ lôi trong lúc giông bão. Subbôtin khẳng định mình còn kịp báo cho người của mình biết khu vực thả thuỷ lôi. Ở đây sẽ bố trí theo dõi cẩn thận biển khơi quyết không cho tàu ngầm thoát khỏi tầm quan sát và công việc săn lùng ở đây chính là chiếc tàu ngầm này chứ không phải là quả thuỷ lôi. Như thế nhiệm vụ của anh là phải thông báo ngay lập tức đường đi của chiếc tàu ngầm.

Sau cuộc họp Subbôtin đi dạo trong thành phố. Sau khi quay về khách sạn anh chờ thời cơ thuận lợi khi ở quán sách báo không có nhiều khách tụ tập mới đến.

Amana Stern đang đứng bán ở đây. Đưa báo và tạp chí cho Subbôtin và nhận tiền ở anh, cô nghe anh nói một vài câu bâng quơ gì đó với vẻ mặt thờ ơ rồi kín đáo khẽ gật đầu. Trả lời anh, cô khẽ nói: “Anna Lorkh đang ở nhà đấy”.

Anh chạm trán với Garx, người sáng chế và hai sĩ quan hải quân kia trong phòng ở của mình. Barcôv đang vội vã sắp xếp đồ đạc.

- Anh ba hoa ở đâu vậy - Garx túc giận hỏi.

- Dạo chơi loanh quanh thôi mà. Tìm mua báo. Công việc đã xong cả rồi!

Garx không nói thêm gì với anh nữa mà tiếp tục trao đổi với nhà sáng chế. Các sĩ quan tỏ ra sốt ruột đứng cạnh cửa ra vào nhìn Barcôv. Thoáng chốc các sĩ quan và Barcôv đi đâu mất.

Garx mỗi lúc một tức giận. Subbôtin thận trọng quan sát tình hình cố đoán xem có chuyện gì xảy ra vậy. Chẳng mấy chốc mọi chuyện đã sáng tỏ. Garx nhận được một bản mật mã từ cấp trên gửi tới báo cho biết có hai tên điệp viên của trường Hambua đào tạo bị sa lưới khi được phái đi Ukrain. Bản mật mã khẳng định rằng thất bại vừa qua là hậu quả của công tác đào tạo kém cỏi cho các điệp viên, cá nhân Garx phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về công việc của trường Munkhen.

- Không có lời khiển trách đó tôi vẫn chịu trách nhiệm về trường này - Garx giận dữ nói. - Nhưng tôi không ra khơi thay thế cho bọn điệp viên được!…

Garx là con người đầy đủ thông minh để hiểu rằng vấn đề ở đây đâu phải chỉ là sự huấn luyện tồi của trường đào tạo. Ông ta đã đánh giá một cách khái quát về những tên gián điệp được đưa tới là không đáng tin cậy. Sau khi nhận được bản mật mã. Garx đặc biệt đã suy nghĩ rất sâu sắc về nội dung mật mã, thậm chí vào lúc này ông ta cũng nghi ngờ cả Subbôtin.

- Anh phải tuân thủ kỷ luật chứ - Garx bật cáu thốt lên. - Tất nhiên tôi không ngăn cấm anh đi chơi nhưng nhất thiết tôi cần được biết người cộng sự của tôi có mặt ở đâu vào bất cứ giờ nào trong ngày. Trước hết đề nghị anh hãy cân nhắc điều này.

Hạ tuần tháng bảy Subbôtin nhận được mệnh lệnh chuẩn bị sáu học viên đưa tới sân bay. Anh tập hợp những tên yếu kém nhất cho vào một nhóm theo như số liệu có trong tay.

Khi chiếc ôtô đã chạy tới đón chúng thì “Ngài chủ tịch” Barưxep nhân danh tổ chức nói mấy lời từ biệt. Subbôtin phải cố nhịn cười khi nghe hắn ba hoa tuyên truyền về nước Nga, đất nước đang cần được giải phóng khỏi áp bức của những người cộng sản.

- Những gì đang hành hạ tôi như một giấc mộng thần thánh - Barưxep vừa đi lại vừa nói. - Thì chẳng bao lâu nữa các anh sẽ làm. Tôi ghen tỵ với các anh! Các anh sắp bước vào đất Nga. Các anh sẽ có mặt tại đó như những sứ giả đầu tiên về giải thoát nhanh chóng nước Nga khỏi một cơn ác mộng. Chao ôi! Ước gì tôi được như ở vị trí của các anh, nhưng không sao hết. Những gì các bạn sẽ làm ở đó thì chúng tôi đang làm ở đây. Giữa chúng tôi và các bạn có một cuộc đấu tranh chung và một mục đích vĩ đại.

Các học viên lơ đãng nghe bài diễn văn của Barítxép. Subbôtin để ý thấy trên nét mặt mệt mỏi của nhà văn Côngstăngtin Garếtxki thình thoảng xuất hiện sự luống cuống, nếu không phải là sự sợ hãi.

- Mong rằng các ngài chính uỷ sẽ run lên như cầy sấy trước mặt các anh! - Barưxép hét toáng lên - Nhờ sự giúp đỡ của các bạn chúng tôi sẽ biết những sân bay. Những công xưởng quan trọng của chúng nằm ở đâu. Sẽ tới lúc các mục tiêu ấy phải chịu những đòn tấn công để rồi còn lại những vùng đất ẩm ướt mà thôi! Các các bạn sẽ quay về phía Tây. Ở đây có những tài khoản khổng lồ đang chờ đón các bạn chảy vào nhà băng lớn. Những tài khoản khổng lồ sẽ là những món tiền kếch xù! Các anh hùng làm nên sự nghiệp của mình có thể sống mà không từ chối điều gì cho mình…

Kết thúc xong bài nói chuyện, Barưxep ấn nút chuông, một phụ nữ bưng chiếc khay đựng những chiếc ly và chai Cônhắc bước vào.

- Xin chúc mừng cho sự nghiệp vinh quang của các bạn! Xin chúc mừng cho thắng lợi chung của chúng ta!

Barưxep kêu lên rồi huơ tay rất điệu uống cạn ly rượu. Khi mọi người đã uống cạn. Barưxep mới ôm hôn từng người miệng thì thầm:

- Cầu trời phù hộ, bạn thân yêu… Cầu trời phù hộ, bạn thân yêu…

Đúng lúc đó Garx bước vào phòng. Hắn dừng lại ở cánh của phòng, đôi mắt như điên dại nhìn khắp lượt.

- Chuyện gì đã xảy ra ở đây thế này? - Hắn hỏi bằng một giọng khàn vì tức giận.

- Chúng tôi kỷ niệm… Nhóm học viên thứ nhất ra trường - Barưxép dè dặt trả lời. - Có lẽ cả ngài, ngài cũng dặn dò họ vài lời chứ?

Ánh mắt của hắn dừng lại ở Subbôtin.

- Tại sao tới giờ phút này họ vẫn chưa xuất phát?

Subbôtin đứng lên:

- Ông chủ tịch muốn trao đổi với các học viên. Tôi nghĩ rằng…

- Tôi chẳng thích gì cái việc anh suy nghĩ! Tổ chức tiệc rượu quá sớm đấy - Garx lại đưa mắt nhìn Barưxep - Không có lý do gì để mà say sưa đâu?

“Ngài chủ tịch” nín lặng, chân nọ đổi sang chân kia.

- Ngay lập tức - Ra sân bay! - Garx ra lệnh.

- Tôi có phải đi không ạ? - Barưxep rụt dè hỏi.

- Sẽ không có liên hoan ở đó đâu. Mong rằng, để tôi và người phụ trách chung được yên.

Căn phòng nhanh chóng trở nên vắng tanh. Garx nhìn chằm chằm vào Subbôtin bằng cặp mắt nheo lại dữ tợn:

- Đây là một việc làm hình thức vô tích sự, anh Skvenxốp! Một động tác đáng ngờ chẳng ra đâu vào đâu, nếu anh muốn biết! Hết bê bối này đến bê bối khác, ấy thế mà anh lại tổ chức một bữa nhậu nhẹt vì cái lý do đó ư?

- Theo tôi thì những người được tôi đào tạo chưa có cơ sở gì để ông nói với tôi bằng giọng như vậy. - Subbôtin đàng hoàng nói một cách nghiêm khắc.

- Thế hả? Anh tin là như vậy? Có lẽ anh muốn biết chuyện gì đã xảy ra với anh chàng Barcôv can đảm sẵn sàng làm mọi chuyện chứ?

- Ngài chẳng dạy tôi là phải bình tĩnh trước những tổn thất đấy thôi.

- Tổn thất cũng có năm bảy đằng chứ! Barcôv của anh chẳng là cái quái gì! Anh có hiểu, một chiếc tàu ngầm bị mất là thế nào không?

Subbôtin lắc đầu.

- Biết đâu Barcôv lại đang ở địa điểm ấy? Và đang hoạt động nữa?

- Làm thế nào mà anh biết được - Garx hét lên - Làm thế nào? Ngồi đây mà chờ đợi trong khi chính những tên người Nga đang thông báo về những thành công của tên can đảm của anh?

Subbôtin im lặng. Garx đứng lên:

- Bây giờ ra sân bay ngay đi. Đích thân anh phải theo dõi buổi luyện nhảy dù. Tôi cũng sẽ ra đây.

Garx nhanh chóng bước ra khỏi phòng. Một phút sau chiếc ôtô của ông ta đã phóng đi như bay trên đường của công viên.

Subbôtin im lặng: tại sao hắn lại biết được tỉ mỉ đến thế nhỉ? Điều quan trọng là chuyện gì đã xảy ra với Barcôv thì đã xảy ra.

- Anh không nói gì ư? - Garx rít lên. Rồi bỗng nhiên hình như có một cơn gió sì từ người Garx ra, hắn ngồi phịch xuống chiếc ghế dựa và cứ thế im lặng mãi.

- Anh đã kiểm tra những người làm nhiệm vụ điện đài chưa? - Garx mệt mỏi hỏi.

- Rồi.

- Anh đã kiểm tra cẩn thận chứ?

- Vài hôm nay chỉ làm mỗi việc đó thôi ạ. Mọi người đều sử dụng được điện đài một cách tin tưởng.

- Một thằng ngốc như vậy! Một thằng ngốc như vậy! - Garx dang cả hai tay ra thốt lên. Các ông quá tự tin. Tôi đã khẳng định rằng cần phải cho tên Barcôv này có một điện đài riêng của mình! Ấy thế mà không được. Khuôn khổ không cho phép làm được như vậy! Họ đã phái đi một cách mù quáng, bây giờ lại cứ rủa lên và la hét ăng ắng!

- Thật sự đã có chuyện gì xảy ra vậy, thưa ngài - Subbôtin thận trọng hỏi.

- Chuyện gì ư? Cái tên can đảm của anh lẫn chiếc tàu ngầm đã biệt vô âm tín mất rồi! Thế đấy! Chuyện là thế đấy! Có lẽ như thế còn ít đối với anh ư?

Subbôtin nhún vai:

- Chuyện xảy ra như thế đâu phải là nhỏ…