GIỮA NHỮNG ĐẢO CỦA VÙNG XIBIRI MỚI

Sáng hôm sau, khi trời vừa rạng, các nhà du hành lại lên đường. Họ đi khoảng năm cây số về hướng tây dọc theo bờ biển phía nam của đảo. Các vách băng ở đây hoàn toàn chẳng khác gì những vách băng họ đã thấy ngày hôm trước. Xa hơn nữa là con đường đi qua bán đảo phía tây dài dằng dặc, nhô ra biển, có ngọn núi Kighiliăc lởm chởm, một trong bốn ngọn núi của bán đảo. Vị trí kỳ lạ của núi giữa biển có thể giải thích một cách tốt nhất là thiên nhiên đã phá hủy một phần của đảo, chỉ để lại eo đất dài và hẹp. Các nhà du hành phải đi qua eo đất này, vì vậy sẽ làm cho hành trình của họ bớt đi ba chục cây số.

Ngọn núi được gọi là Kighiliăc bởi vì nó có nhiều trụ cao với hình thù quái dị bởi sự xói mòn làm nứt nẻ đá gơ-ra-nít. Các thợ săn địa phương tưởng tượng những cột trụ này là hình thù của những người hóa đá (Kighi tức là người; kighiliăc tức là thuộc về người). Những người thợ săn nói chung vẫn sùng kính ngọn núi này.

Ví dụ họ rất không hài lòng khi thấy Bungơ lấy búa ghè núi ra để lấy các mẫu đá. Họ nói anh ta làm như vậy là xúc phạm tới thần thánh và không thể không bị trừng phạt, đe anh ta rằng kẻ nào dám trèo lên núi thì lập tức sẽ bị một đám sương mù dày đặc bao phủ và ngã xuống vực chết. Quả vậy, người ta thấy ở đây có rất nhiều đám sương mù bất chợt hiện ra và lời dự báo của những người mê tín rất có thể thành sự thật, Bungơ không lên đỉnh núi và những người cùng đi đã cúng tiền đồng và bạc cho núi.

Những nhà du hành di qua khe núi phải toát cả mồ hôi: người ta phải kéo ngược xe trượt tuyết lên dốc khe trong một vách đá, sau khi đi vài cây số đường đồi thì xe lao xuống dốc bên kia.

Trên eo đất, những người đánh xe hướng về núi Kighiliăc, cúi đầu và cầu nguyện cho cuộc hành trình may mắn và cuộc săn bắn thuận lợi. Họ không thể cúng tiền cho ngọn núi, bởi vì, với những cột trụ ảm đạm phía dưới, phủ tuyết từng phần và giống như một ngôi nhà đổ nát khổng lồ, ngọn núi cách họ khoảng mười hai cây số. Do đó, họ chỉ lấy một nhúm thuốc lào và thổi về phía ngọn núi. Vốn từng trải hơn bạn mình, Gôrôkhôp không tham gia vào nghi lễ này nhưng anh ta nhìn Nhikiphôrôp với vẻ trách móc khi anh này nói, giọng chế giễu:

- Những thằng cha mê tín dị đoan này làm phí thuốc quá!

Sau khi những xe trượt tuyết đã xuống hết dốc, các nhà du hành vượt qua băng đi về hướng đông-bắc dọc theo bờ biển tây-bắc, nhìn trên bản đồ nó giống như một tam giác không đều có cạnh dài gần một trăm cây số và đỉnh chi về phương bắc. Đường đi không khó khăn bởi vì phần lớn các gò băng chạy song song với bờ biển và các nhà du hành có thể đi trên tuyết bằng phẳng giữa các gò băng ấy, thỉnh thoảng lại vượt qua những dãy băng nằm ngang. Những người đánh xe thúc chó đi nhanh hơn. Thỉnh thoảng, họ lại nhìn bầu trời; từ khi họ rời khỏi Cadatrie, khí trời đã dịu và có nắng nhưng bây giờ thì bắt đầu xấu đi; ngày hôm đó, mặt trời chiếu qua một màn mây mỏng, trong khi đó thỉnh thoảng từng cơn gió mạnh từ tây-bắc thổi về. Họ phải đi gấp để tránh một cơn bão tuyết trước khi đến chỗ cắm trại. Họ không mang theo chất đốt, bởi vì họ hy vọng tìm thấy gỗ trôi trên bờ biển. Nhưng trên giải đất dài hai mươi cây số của bờ biển chỉ có những vách đá phủ dày băng. Gôrôkhôp nhắc các bạn chú ý đến một chỗ có một vách đá mà ở đó có cái khe khó nhận thấy, khe này có lúc đã tuôn nước hồ Tratxnôie khá lớn sau đó ra biển hết. Hồ này vẫn là nơi trú chân tốt về mùa hè của những con ngỗng trời trong thời kỳ chúng thay lông, chúng không bay được nên đã hấp dẫn nhiều thợ săn, họ dùng gậy khua được hàng trăm con ngỗng. Nhưng khi hồ cạn, ngỗng tìm nơi trú chân khác trong mùa hè và các thợ săn mất một nguồn cung cấp thức ăn cho họ và cho chó suốt trong thời kỳ săn bắn.

Sau dòng suối Bônsôie Dimovie, bờ biển của đảo trở nên bằng phẳng, hơi mấp mô phía trong, từ đây người ta thấy mờ mờ hiện ra ngọn núi Khaptagai ở trung tâm. Từ cửa con suối này, các nhà du hành đáng lẽ đi xa dần bờ biển và hướng thẳng về phía cực nam của đảo Liakhôpxki nhỏ, tiếp theo đảo Liakhôpxki lớn về phía bắc, từ xa xa cũng thấy được nó chút ít. Nhưng những người đánh xe khi nhìn về chân trời phía tây lại muốn tiếp tục đi dọc theo bờ biển và thúc bầy chó đi nhanh hơn.

- Họ muốn đi đến mũi Vanca trước khi có cơn giông, - Gôrôkhôp giải thích sau khi đã trao đổi với những người đánh xe, - Chúng ta sẽ tìm thấy chỗ trú tốt hơn để tránh cơn bão trên mạn khuất gió của mũi đất và có nhiều gỗ trôi ở đây.

Quá trưa, khi họ đã đi qua cửa con sông nhỏ Blutnaia, những luồng gió từ phương tây bắt đầu thổi ngày càng mạnh làm cho bụi tuyết ở các gò băng bốc lên mù mịt. Bụi tuyết tụ lại thành mây trong, chạy qua không khí hoặc lượn ngoằn ngoèo trên tuyết. Bây giờ mặt trời hầu như đã bị lớp bụi mỏng này che khuất hoàn toàn.

Trời càng lạnh hơn, những con chó chạy như bay qua những dải đất phẳng, còn người thì đi bằng thanh gỗ. Mỗi khi trượt tuyết phải ráng hết sức theo sau chúng, họ chỉ nghỉ không chạy khi đến chỗ có gò băng, ở đây họ lại phải dùng tay đẩy xe trượt tuyết vượt qua.

Mỗi khi gió dịu đi và có thể nhìn được thì họ thấy bóng đen của mũi Vanca. Họ đi qua cửa khẩu của con sông nhỏ Tiaxcaia và bắt đầu đi vòng quanh mũi đất nhô xa ra biển. Ở phía tây, bầu trời đã xám lại và những ngọn gió mạnh thổi bật cả người; tuyết tạt vào mắt, vào mặt họ, bầy chó vẫn chạy, đầu cúi xuống và quay về bên phải. Vất vả lắm họ mới đi vòng qua mũi đất. Họ bắt đầu thở dễ dàng hơn khi họ đến rìa khuất gió của mũi đất. Ở đây gió nhẹ. Phía trên cao độ một vài mét, bầu trời trắng như sữa vì có những đám mây tuyết đang bay, chỉ có một số bông tuyết rơi lả tả trên mặt đât.

Trời vẫn còn sớm, nhưng họ không thể tiếp tục cuộc hành trình vì ở bên kia mũi đất đã dựng lên bức tường trắng của cơn bão tuyết như đang muốn xông tới chỗ họ. Vịnh lớn chạy dài ở phía đông của mũi đất cũng bị biến mất sau màn tuyết; chỉ có một dải hẹp được mũi đất che chở. Ở đây không có một nhà ở nào và các nhà du hành phải dựng lều ở bên rìa một vách đá, trên mảnh đất bằng phẳng nhất mà họ có thể tìm thấy giữa những đống đất đá, trôi từ trên vách đá xuống trong mùa hè. Những người đánh xe chọn cách làm khác: họ dùng rìu đục một cái hang trong một đống tuyết bên cạnh vách đá. Gôrôkhôp khuyên các nhà du hành cũng làm như vậy, vì gió có thể đổi chiều sang hướng bắc và sẽ không thể tìm nơi nào có thể trú ẩn được trên mũi đất trong băng tuyết và đêm tối. Anh ta nói rằng cơn bão tuyết có thể kéo dài một hoặc hai ngày.

Đào hang trong tuyết dày đặc cũng không mất nhiều thời gian lắm, tuyết vỡ ra thành những tảng lớn, một bức tường được làm bằng những tảng tuyết ở cửa ra vào để phòng khi gió đổi chiều. Sau đó người ta bắt đầu đào gỗ trôi ở các gò băng và trong đống tuyết dọc theo bờ biển, Khi đã làm xong, họ mới khuân các thứ trên xe trượt tuyết xuống và chui vào trong hai chỗ ẩn nấp tuy chật chội nhưng tiện nghi. Những con chó đã cuộn mình lại trong những tảng đất xốp đằng sau các gò băng và các cỗ xe. Chúng nằm nghỉ và chờ bữa ăn chiểu. Để phòng những hang tuyết khối bị tan vì ảnh hưởng sức nóng của lửa, họ đốt lửa ở ngoài trời và trong chỗ trú ẩn làm bằng những tảng tuyết xếp lại.

Cơn bão tuyết gầm rú suốt đêm và kéo dài cho đến trưa hôm sau.

Ngày hôm sau, khi gió có những dấu hiệu ngừng lại và trời sáng dần đôi chút, họ chuẩn bị lên đường. Từ mũi đất Vanca, họ đi về phía tây-bắc cách khoảng mười cây số đến địa đầu của đảo Liakhôpxki nhỏ, đảo này nhỏ hơn đảo Liakhôpxki lớn nhiều. Đảo này dài từ bốn đến năm mươi cây số từ bắc đến nam, rất bằng phẳng và thấp, chỉ có một vài đồi thấp rải rác dây đó. Các nhà du hành đi dọc theo đảo từ phía tây trên bờ biển và nghỉ đêm ở đây, khi họ chưa tới địa đầu bắc. Ở đây, chỗ ẩn náu duy nhất chống lại khí hậu khắc nghiệt là những mảng băng, nhưng may thay đêm lại yên tĩnh.

Ngày hôm sau cuộc hành trình tiếp theo rất gian khổ. Họ phải đi qua một cái khe rộng giữa các đảo Liakhôpxki nhỏ và Côtennưi dài gần bảy mươi cây số. Khó khăn ở chỗ có một dòng nước chảy từ đông sang tây qua khe làm cho đến tận cuối mùa thu biển vẫn không đóng băng được. Nhưng ngay cả khi băng được tạo ra thì các cơn bão thường làm cho nó vỡ tan. Điều này làm cho băng thỉnh thoảng lại di chuyển, vì vậy có rất nhiều gò băng.

Các nhà du hành mang theo một ít chất đốt để đề phòng trường hợp bất trắc phải ngủ lại một đêm trên biển và họ di chuyển về hướng tây-bắc, hướng về mũi Metvedi ở chân đảo Côtennưi 5 . Người ta có thể thấy đảo ở chân trời có hình thù của một khối lớn bằng phẳng và lồi ra hình trôn chảo, vì vậy mà người ta gọi nó là đảo cái chảo. “Cái chảo” này có đỉnh Môlacatin dù là ngọn cao nhất nhưng vẫn không lộ rõ.

Đoàn người vượt qua hai mươi cây số đầu khá dễ dàng: một vài gò băng ở trên dải đất này nhỏ, nhưng sau đó là khu vực của dòng chảy, về mùa thu đầy những hồ nước trên băng đi khó hơn. Những gò băng rất lớn. Có vài dãy gò băng và cả những tảng băng đứng riêng cao đến hai mươi mét. Người ta phải dùng rìu để xẻ đường và những xe trượt tuyết được kéo bằng những dây da chập lại vì bầy chó đã quá mệt nên không thể kéo được. Một vài gò băng làm cho họ phải dừng lại từ ba mươi phút đến một giờ.

Lúc mặt trời lặn, họ mới chỉ đi được nửa khe, nhưng họ đã vượt qua được chặng đường xấu nhất. Họ phải nghỉ đêm trước một gò băng lớn, vì họ mệt quá nên không trèo qua được. Họ cắm lều giữa những đống băng lớn. Sau khi ăn vội vàng bữa cơm tối, họ lăn ra ngủ vì đã qua một ngày gian khổ.

Khoảng gần nửa đêm, Gôrôkhôp thức dậy vì nghe một tiếng vỗ mạnh ở trên đầu.

- Lại có một cơn bão nữa chăng? - anh ta lẩm bẩm và định quay lưng ngủ. Bỗng lều bị giật rất mạnh dường như sắp đứt tung các đường khâu.

“Lại có chuyện gì rắc rối đây?” – anh ta tự nhủ. Gôrôkhôp chui ra khỏi túi ngủ và bò ra cửa, phải chật vật lắm mới cởi được dây buộc và ló đầu nhìn ra ngoài. Ngoài trời, băng giá buốt đến tận xương, tuyết tạt vào mặt. Căn lều rung chuyển và chao đi chao lại dường như sắp bay mất.

“Vô kể khả thi rồi! Những người khác chắc đã phải thức dậy và căn lều phải được giữ vững, - người thợ săn nghĩ, - hoặc là về chầu diêm vương cả thôi”.

Anh ta lay mọi người dậy và cả năm người bò ra ngoài lều. Họ dùng những cái cọc sắt đóng chặt lều sâu xuống băng. Rồi, vẫn tiếp tục bò, họ kéo những cỗ xe trượt tuyết chở nặng và đem đặt từng cái bên ba góc lều, dùng thừng buộc chặt lều với các cỗ xe. Họ phải dốc sức ra để làm những việc này: một cơn gió mạnh bốc họ lên khỏi mặt đất và làm cho họ tức thở, tuyết làm tối tăm mắt mũi. Trời tối như mực và chỉ cách ba bước là người nọ đã không trông thấy người kia. Trong tiếng gió gào thét và rên rỉ mỗi khi thổi qua những khe nứt trong các gò băng, người ta nghe tiếng rìu bổ chan chát; tiếng động này vẳng từ lều của những người đánh xe cách đó mười bước và điều đó có nghĩa là họ cũng đã thức dậy và đang cứu chữa lều.

Sau khi đã làm xong mọi việc, họ quay về lều để tiếp tục ngủ. Nhưng họ còn phải mất một lúc lâu để làm ấm người vì rét quả, và vì tuyết đã chui vào ống tay áo và cổ áo của họ. Khi trời bắt đầu sáng, Gôriunôp đã thức dậy đầu tiên. Anh ta nhìn ra ngoài trời, cơn bão vẫn dữ dội nhưng căn lều hầu như không rung chuyển. Bị tuyết đè xuống ở mặt ngoài, những cánh lều phình ra ở bên trong giống như dạ dày của một con vật khổng lồ và bị đe dọa bục ra dưới sức nặng của tuyết. Cần phải bò ra ngoài một lần nữa và quét sạch tuyết đi. Gôriunôp không đánh thức bạn dậy, anh ta tự mình lấy thuổng gạt tuyết. Những đống băng gần nhất đã có thể thấy qua một cái màn trắng đục, gió hình như yếu hơn nhưng tuyết xuống dày hơn và nhẹ hơn.

Bỗng một tiếng kêu thét bị nghẹn lại, tiếp theo đó là một tiếng rên rỉ làm cho Gôriunôp quay về phía lều của những người đánh xe. Trước đây một lát có thể phát hiện được lều nhưng bây giờ thì lại không thấy nữa. Thấy sự chẳng lành, Gôriunôp chạy đến lều rón rén từng bước, dẫm lên những con chó đang nằm trên tuyết. Cái lều đã cũ và không bền nên đã bị sức nặng của tuyết đè ụp xuống. Mép lều rách toang. Lều phủ tuyết đổ ụp xuống những người đánh xe đang ngủ dưới những đống chăn và họ không cử động được, họ đang khe khẽ rên rỉ vì ngạt thở.

Gôriunôp chạy đến lều của mình, đánh thức bạn dậy, anh ta vớ lấy một cái thuổng chạy nhanh đến chỗ những người đánh xe và bới họ ra khỏi tuyết, tuyết đang là huyệt chôn họ. Chẳng bao lâu sau Gôrôkhôp và Oocđin chạy đến. Họ kéo lều bị phủ tuyết ra, giải thoát cho những người đánh xe: một người đã ngất đi và cần được làm hồi tỉnh.

Khi đang cứu chữa cho những người đánh xe thì trời đã sáng; cơn bão tuyết hình như đã ngừng. Tuyết rơi nhè nhẹ, gió thổi từng cơn và mặt trời đã ló ra ở phía đông. Họ bới những con chó và các cỗ xe ra khỏi tuyết, uống một ít trà nóng và tiếp tục lên đường. Tuyết mới rơi phần nào đã cản trở họ vì nó đã làm cho đất mấp mô nên những con chó và các cỗ xe thỉnh thoảng lại rơi vào những cái rãnh sâu. Hai người buộc phải đi dùng thanh ván trượt tuyết để đầm một con đường cho chó.

Đảo Côtennưi đã nhô ra và chiếm một góc ở chân trời. Những nhà du hành có thể phân biệt được những dãy đồi hơi phẳng và các vách đá trên bờ biển, dọc theo đó, những hòn đá cuội hiện lên mờ mờ màu đen trên nền tuyết trắng. Về bên phải, ở cách không xa là đảo Phatđêepxki thấp hơn mờ mờ in bóng ở chân trời.

Vào khoảng lúc mặt trời lặn, sau khi vượt qua một vài quãng đường gồ ghề, họ đến mũi Metvedi và đi nhanh năm cây số nữa đến cái lều trên bờ biển đông-nam. Ở đây không bị những tường băng cản trở như ở bờ đảo Liakhôpxki nhỏ mà có những thành núi cứng khi thì tạo thành những tường dựng đứng trên băng khi thì xuôi xuống biển và trong trường hợp này đã bị tuyết phủ lên.