NGÀY HỘI KÉN VỢ

Ngày hôm sau dành cho hội mùa xuân để đánh dấu một mùa xuân đến, những con chim di cư bay về và những con tuần lộc đẻ con. Người Ônkilôn từ tất cả các trại bắt đầu đến đồng cỏ lúc mặt trời lên, chỉ để những ông già, bà lão, trẻ con và những người chăn tuần lộc ở lại trại. Mỗi thị tộc chiếm chỗ dọc theo rìa đồng cỏ và đốt lửa. Cánh đàn bà làm bữa cơm trưa, còn cánh đàn ông trông coi vũ khí để chuẩn bị cho cuộc thi đấu hoặc từ ngọn lửa trại này đến ngọn lửa trại khác để trao đổi tin tức.

Những nhóm chiến sĩ đi vào nhà Amnunđac để xem những người lạ mặt biết điều khiển sấm và chớp và đã đồng ý sống với người Ônkilôn, do đó đã tránh được cho họ những rủi ro mà ông thầy cúng đã tiên đoán. Cuộc trò chuyện với họ diễn ra dễ dàng hơn những ngày đầu tiên. Gôrôkhôp đã ôn lại những kiến thức của mình về ngôn ngữ Tructri và dùng một số thời gian để luyện, còn những người khác thì cũng hiểu được và nói một vài từ. Căn nhà đã vắng người nên cả một thị tộc do tù trưởng dẫn đầu có thể vào trong nhà. Các chiến sĩ ngồi dọc theo ba cạnh của khu đất hình vuông, những người đàn bà của mỗi thị tộc đứng đằng sau họ. Người tù trưởng của mỗi thị tộc mang đến cho Amnunđac, ông thầy cúng và những người khách lạ đang ngồi ở hàng danh dự mặt ngoảnh ra cửa, một số lễ vật gồm bộ lông của con chồn hoặc con cáo, răng con lợn rừng hoặc con gấu, một miếng mã não, xacđônich hoặc canxeđôn, hoặc một cái rìu bằng đá. Phần họ, họ nhận được một cái lông đại bàng, chốc chốc họ lại cài nó lên búi tóc. Thời gian của mỗi tù trưởng giữ chức vụ có thể tính theo số lông chim ông ta có. Tóc một vài tù trưởng đã bạc, nhưng họ vẫn còn khỏe mạnh, búi tóc của họ có từ 20 đến 25 lông chim xòe ra như một cái quạt.

Người ta nói với các nhà du hành rằng chức vụ của tù trưởng không có tính chất cha truyền con nối. Mỗi thị tộc bầu một tù trưởng trong số các chiến sĩ nổi tiếng can đảm và săn bắn giỏi, dũng cảm trong chiến đấu và ông ta giữ chức vụ này suốt đời hoặc cho đến khi tuổi già sức yếu. Mỗi tù trưởng già trao quyền hành lại và tổ chức những cuộc bầu cử để tuyển tù trưởng mới, lúc ấy ông ta chỉ còn là một nhân vật đáng kính trọng của khối cộng đồng mà không giữ nhiệm vụ nào đặc biệt. Trong trường hợp tù trưởng chết, thị tộc lập tức bầu một người khác thay thế. Danh hiệu thủ lĩnh của tất cả các người Ônkilôn cũng không có tính chất cha truyền con nội, người thủ lĩnh được bầu từ các tù trưởng thị tộc, Dĩ nhiên thủ lĩnh chỉ là một chức vụ danh dự, người thủ lĩnh cũng như người tù trưởng khác điều khiển công việc của thị tộc mình và chỉ giải quyết những tranh chấp giữa các thị tộc với nhau, thu xếp những cuộc săn bắn, trong đó có tất cả các thị tộc tham gia, hoặc tuyên bố chiến tranh với người dã man, các cuộc tranh chấp ít xảy ra và thường về vấn đề đồng cỏ hoặc bắt cóc đàn bà con gái.

Mỗi thị tộc chỉ chiếm một ngôi nhà và là một khối cộng đồng nhỏ, cùng chia sẻ của cải chính: nhà cửa, tuần lộc và dụng cụ trong gia đình. Những người đàn bà cùng nấu ăn, chải da, khâu quần áo, nhặt nấm, hái quả và đào rễ cây. Những người đàn ông thì cùng chăn và canh giữ tuần lộc, làm vũ khí, đốn củi, săn bắn, câu cá và đánh nhau với người dã man.

Sau khi những nhà du hành đã được giới thiệu với 19 thị tộc, họ theo Amnunđac đến đồng cỏ. Ở đây, ông thầy cúng đang gõ trống lắc chuông để mở hội. Những người đàn bà, các cô con gái, thanh niên và một số người già ở những trại gần đây, ngồi thành hàng dọc về hai phía đồng cỏ. Những người đàn ông đứng xếp hàng theo thị tộc ở phía bên, Amnunđac, các nhà du hành và ông thầy cúng ngồi ở lối ra vào. Theo hiệu lệnh thứ hai, các thị tộc đi qua trước mắt thủ lĩnh, biểu diễn một điệu múa chiến đấu, họ cầm giáo, khiên, cung trong tay và mang những túi đựng tên trên lưng. Các chiến sĩ nhảy cao, tung giáo, giương cung, động tác của cả nhóm rất đều, tạo thành một bức tranh khá đẹp. Cái trống lớn trông như một khúc gỗ to được cắt ngắn lại, dài khoảng hai mét, trong rỗng, hai đầu bưng bằng da tê giác, trống được đánh theo nhịp giống như quân nhạc, trống được đặt trên một cái giá và phía trên trống có nhiều lỗ. Người ta nói với các nhà du hành rằng mỗi thị tộc có một cái trống như vậy để thông báo những tin quan trọng cho toàn bộ lạc. Người ta có thể nghe tiếng trầm vang của trống cách một vài cây số.

Trong khi cuộc nhảy múa đang được biểu diễn, các nhà du hành cho rằng những người Ônkilôn có thể tập hợp một lực lượng chiến đấu có từ 400 đến 450 người, vì mỗi thị tộc có từ 20 đến 30 chiến sĩ. Những người chăn tuần lộc, cộng với người già, phụ nữ và trẻ em thì lực lượng của bộ lạc có đến 1200 đến 1500 người, nhiều hơn số người các nhà du hành dự tính ban đầu. Khi Amnunđac nói rằng có từ 20 đến 30 người trong mỗi thị tộc, như vậy là ông ta chỉ nói đến các chiến sĩ mà không thể cho một con số gần đúng về toàn bộ lạc.

Tiếp theo cuộc nhảy múa là cuộc thi phóng giáo và bắn cung. Một sợi dây da được căng giữa hai cọc cao và hết thị tộc này đến thị tộc khác đứng hàng ngang cách 40 bước, Các chiến sĩ chỉ được phép thi đấu một lần, họ hết sức phóng giáo qua dây da. Trọng tài là tù trưởng của ba thị tộc, ông ta đếm số lần phóng, thị tộc nào có số lần phóng thành công nhiều nhất thì thắng cuộc. Đến cuộc thi bắn cung, người Ônkilôn treo da một con ngựa hoang trên giáo, đường SỌC đen trên lưng nó là đích. Các xạ thủ của mỗi thị tộc đứng cách đích 50 bước và mỗi chiến sĩ bắn một mũi tên, chỉ những người bắn trúng mới được tính, thị tộc nào có nhiều lần bắn trúng nhất thì thắng cuộc. Khi tuyên bố kết quả thì trống nổi liên hồi, những người đứng xem kêu ầm ĩ.

Tiếp đó là cuộc thi vật. Theo thứ tự, hai thị tộc đấu với nhau bằng cách chọn số đô vật bằng nhau, tất nhiên phải là những người khỏe nhất. Họ ôm chặt lấy nhau và cố gắng vật ngã đối phương xuống đất trong một khoảng thời gian nhất định được xác định bằng năm đến mười tiếng trống, thị tộc nào có số người thắng cuộc nhiều hơn thì được giải.

Khi cuộc đấu kết thúc, các trọng tài báo cho Amnunđac tên các thị tộc thắng cuộc trong các cuộc thi và ông ta cùng với các tù trưởng khác lập một bản danh sách theo trình tự các thị tộc thắng cuộc. Sau đó, các thị tộc đứng thành vòng tròn và Amnunđac bước ra giữa tuyên bố kết quả. Các thị tộc ở mười hàng đầu, khi nghe đọc danh sách thì hoan hô ầm ĩ còn các thị tộc khác thì lặng im vì bẽ mặt. Khi người thủ lĩnh quay về chỗ, các thị tộc lại nhảy điệu múa chiến đấu. Nhưng lần này họ xếp hàng lại theo danh sách: người thắng cuộc đứng trước, còn những người bị thua đứng sau. Người xem vỗ tay hoan hô những người thắng trận. Người thua chỉ có thể phục thù vào mùa xuân năm sau và những cuộc thi đấu này buộc các chiến sĩ phải giữ gìn sức khỏe tốt và có tinh thần thượng võ.

Sau khi nhảy múa, những người Ônkilôn ngồi ăn dưới bóng cây, những người đàn bà đã chuẩn bị thịt nướng, cháo và bánh mì dẹt. Các tù trưởng của các thị tộc tụ tập trong nhà Amnunđac và được coi là khách. Trong bữa ăn, họ nói chuyện về kết quả các trận đấu, những người thua tìm cách giải thích sự thất bại của mình. Sau bữa ăn, họ đề nghị các nhà du hành cho họ xem sấm và chớp của mình.

Hai giờ sau, trống lại nổi lên, lần này các chiến sĩ trẻ chưa có vợ thi đấu để chọn vợ. Trong mỗi thị tộc có hai hoặc ba chiến sĩ như vậy và họ không đấu theo thị tộc mà đấu chung.

Trước hết, họ thi phóng giáo, mỗi chiến sĩ phóng ba lần, Sau đó, họ thi bắn cung, mỗi chiến sĩ bắn ba phát tên. Các trọng tài rất nghiêm ngặt trong luật đấu. Họ ghi lại mỗi phát trúng, sau đó xếp loại. Trong những trường hợp có hai hoặc trên hai người thi đấu được xếp cùng một loại thì họ lại thi đấu với nhau. Cuối cùng, họ lập danh sách và các chiến sĩ xếp hàng theo thứ tự. Tất cả có 47 người.

Tiếp đó, hiệu trống mới lại nổi lên và tất cả những người con gái đến tuổi dậy thì và muốn có một ông chồng liền đi ra khỏi hàng ngũ những người đứng xem. Như những người đàn bà, họ đã đến dự hội không phải bằng những bộ quần áo bình thường như ở nhà mà bằng những bộ quần áo da nhẹ và đi những đôi giày lông có dây màu đỏ và đen. Trên những búi tóc của mình các cô gái cài hoa trang điểm và quấn những vòng hoa trên đầu. Nhưng, bây giờ ra để mọi người ngắm nhìn, họ đã cởi hết quần áo ngoài, chỉ đóng khố một cách bẽn lẽn để phô trương những vết xăm đẹp và sự duyên dáng của họ cho các chiến sĩ trẻ thấy. Họ đứng thành một hàng, đối diện với ngôi nhà của thủ lĩnh. Trước mặt họ, các tù trưởng của các thị tộc đang ngồi. Amnunđac đứng dậy và nói với họ:

– Các cô gái, các cô đã nghe nói trong chúng ta có những người da trắng, sứ giả của trời, điều khiển được sấm chớp. Họ đã bằng lòng ở lại với chúng ta, che chở chúng ta chống lại những rủi ro mà ông thầy cúng đã tiên đoán là sẽ rơi xuống đầu những người Ônkilôn. Chúng ta phải cho họ nhà, thức ăn và vợ để họ không thiếu thứ gì. Họ sẽ chọn vợ trong các cô và cô nào được chọn phải bằng lòng, đó là điều tôi muốn nói.

Những lời tuyên bố này không làm cho những cô gái kinh ngạc bởi vì tin này đã được truyền lan khắp trại, bây giờ họ tò mò nhìn những người khách lạ. Bốn cô gái sẽ được chọn. Một số cô đã có người yêu trong các chiến sĩ trẻ thì tỏ ra hơi buồn, nhưng họ hy vọng rằng việc lựa chọn sẽ không đến với họ. Cho nên, để đáp lời Amnunđac, những cô gái đều hô lên: Cứ để họ chọn, tất cả chúng tôi đồng ý.

- Thật không ngờ, ở vùng này lại rắc rối nhiêu khê như vậy, - Oocđin kêu lên. - Họ muốn nắm chúng ta bằng cách cho chúng ta vợ, làm thế nào bây giờ?

- Tôi cho là chúng ta cần phải nhượng bộ, - Gôriunôp nói. - Điều đó sẽ làm cho người Ônkilôn vui lòng và làm cho họ thân thiết với chúng ta hơn bây giờ.

- Có phải anh muốn nói bây giờ chúng ta phải chọn vợ cho mình không? - Côxtiacôp hỏi.

- Tôi sẽ nói với các anh điều chúng ta sẽ làm, - Gôriunôp nói. - Chúng ta sẽ nói với họ rằng ở nước chúng ta, người đàn ông muốn cưới vợ và người con gái muốn thỏa thuận thì phải hiểu biết về nhau để không bị lầm lẫn. Vì lý do này, họ sống chung với nhau trong sáu tháng hoặc một năm để tìm hiểu nhau. Và cuối thời gian này, nếu họ vẫn thích nhau thì họ có thể cưới nhau.

- Hay lắm, đó là một cách tốt, - Oocđin nói. - Chúng ta sẽ đề đạt với người thủ lĩnh và nói rằng chúng ta sẽ chọn cho mình người bạn gái theo phong tục của nước chúng ta.

Gôrôkhôp nói với Amnunđac điều mà các nhà du hành đã quyết định, ông này đồng ý và nói:

- Các người da trắng, hãy chọn cho mình các cô gái nào các ông ưa để làm vợ trong tương lai.

Các nhà du hành đứng dậy, rõ ràng họ trở nên bối rối vì trước mặt họ là 50 cô gái duyên dáng, phần lớn đều rất đẹp và khó lựa chọn. Họ theo Amnunđac đi xuống trước hàng người và do dự không biết chọn cô nào. Chỉ mình Gôrôkhôp khi mới đi được một vài bước là quyết định được ngay, anh chọn một cô gái nhỏ nhắn. Anh ta tiến gần đến chỗ cô gái, vừa nói vừa đưa tay ra:

- Tôi chọn cô này!

Cô gái lấy tay che mặt cười khúc khích rồi bước ra khỏi hàng, đến đứng cạnh Gôrôkhôp. Cô ta là cô đầu tiên được chọn, nên một hồi trống nổi lên như sấm để hoan hô cô.

Những người khác bước đến cuối hàng nhưng không có kết quả. Ngạc nhiên, Amnunđac hỏi:

- Những người đàn bà của chúng tôi xấu xí quá nên chỉ có một người vừa ý các ông phải không, hở các người da trắng?

- Trái lại, - Gôriunôp phản đối. - Rất nhiều cô xinh dẹp quá nên khó chọn. Hơn nữa, chúng tôi sợ rằng những cô chúng tôi chọn sẽ trở thành vợ chúng tôi nhưng họ không muốn, họ chỉ ưng thuận vì nghe theo lệnh của ông. Ở nước chúng tôi, đàn ông bao giờ cũng phải được sự ưng thuận của người con gái anh ta muốn lấy làm vợ.

- Tôi hiểu. Vì thế các ông muốn các cô gái lựa chọn các ông chứ gì? Được, tôi sẽ gọi những cô muốn lấy các ông. Các cô gái! – người thủ lĩnh nói với họ. – Người da trắng không dám quyết định và các cô đều xinh đẹp quá. Cô nào muốn lấy người da trắng thì bước lên.

Các cô cười khúc khích, một vài cô nhúc nhích, định bước ra đầu tiên nhưng lại thôi.

- Thế nào! - Amnunđac kêu gọi. - Chẳng lẽ không cô nào muốn trở thành vợ của các vị khách của chúng ta ư? Các cô có muốn họ nổi giận và rời bỏ chúng ta không? Nếu họ làm thế thì có nhiều sự rủi ro sẽ đến.

Những lời này có sức nặng, hơn một nửa số cô gái bước ra. Nhưng các nhà du hành đã có sự lựa chọn trước. Gôriunôp và Oocđin chỉ những cô trong thị tộc của thủ lĩnh mà họ đã có dịp quan sát ở trong nhà, còn Côxtiacôp thì chọn cô gái nhỏ nhắn da bánh mật đã liếc anh ta.

- Việc lựa chọn đã xong, - Amnunđac báo tin. - Bây giờ đến các chiến sĩ Ônkilôn chọn.

Cùng với các nhà du hành có các cô gái đi theo, người thủ lĩnh quay về chỗ ngồi của mình, các cô gái xin phép mặc áo và chạy đến chỗ các thị tộc của họ. Những người đàn bà hoan hô họ bằng những tiếng hò reo. Họ lại nhanh chóng trở lại và ngồi hàng ghế danh dự cạnh các nhà du hành.

Những cô gái chờ lấy chồng đã đứng thành hàng. Trống lại nổi lên và người Ônkilôn xếp thứ nhất trong các cuộc thi đấu cá nhân bước ra khỏi hàng ngũ của các chiến sĩ trẻ. Anh ta bước lại gần những cô gái và thong thả đi dọc hàng người. Các cô gái bông đùa và cười cợt với anh ta. Hầu hết đều nói: “Chọn tôi đi, chọn tôi đi”. Thật là vinh dự nếu được làm vợ người chiến sĩ tuyệt vời này, họ không chút e thẹn, tìm cách lôi cuốn anh ta, nhưng người chiến sĩ trẻ tuổi trả lời bằng những câu bông đùa. Anh ta xin lỗi và dùng những câu đại loại như: “Cô đẹp quá” (để nói với một cô gái bình thường), “Cô gù lưng” (để nói với một cô gái có thân hình cứng như mũi tên), “Cô lác mắt”, “Cô không có răng”, v.v. làm cho các cô nhao nhao phản đối và cười ầm lên.

Đi gần hết hàng, anh ta mới dừng lại trước một cô gái. Cô này không mời mọc gì cả mà chỉ đứng nhìn xuống đất với vẻ khiêm tốn. Anh ta phát vào vai cô gái và kêu lên: “Cô làm cho tôi thích!”. Cô gái giật mình nhảy ra khỏi hàng và chạy biến ra đồng cỏ, anh thanh niên đuổi theo.

- Điều đó nghĩa là thế nào? - Gôriunôp hỏi Amnunđac. - Tại sao cô ta lại chạy? Có phải cô ta không muốn lấy anh ta chăng?

- Đó là phong tục của chúng tôi. Một chiến sĩ muốn chọn một cô gái làm vợ, chỉ khi nào bắt được cô ta.

- Lại một cuộc thi đấu nữa, - Oocđin nói.

- Đó là một phong tục khôn ngoan, - người thủ lĩnh giải thích. - Những cô gái chỉ mặc một cái khố do đó dễ chạy nhanh hơn người chiến sĩ trẻ mặc cả quần áo và cầm một cái giáo trong tay. Ít người có thể đuổi kịp cô gái nếu cô ta không muốn để cho anh ta bắt. Nếu cô ta không thích người chiến sĩ chọn cô ta hoặc cô ta yêu một người khác thì cô ta sẽ không để cho mình bị bắt.

- Một phong tục hay, - Oocđin nhận xét rồi quay về phía người thủ lĩnh hỏi: - Người chiến sĩ không bắt được cô gái thì sao? Anh ta có chịu ở vậy không?

- Không, anh ta có thể tiếp tục chọn cho đến khi anh ta chọn được một cô.

- Cô gái phải chạy bao lâu? Cả ngày ư?

- Không, chỉ một vòng một lần, theo một vòng nhảy của chiến sĩ. Kia kìa, anh ta đã bắt được cô ta rồi.

Quả vậy, người chiến sĩ đang nắm bím tóc cô gái và dẫn cô ta đi, cô ta làm bộ không bằng lòng và đánh vào tay anh ta. Các bà và các cô khác chế nhạo cô ta. Khi họ trở về chỗ những cô dâu tương lai thì cô gái đứng lại thôi không giằng co nữa, cô bước đến cạnh chồng và họ đứng bên nhau,

Trống lại nổi lên và người thanh niên thứ hai tiến đến gần các cô gái. Nhiều cô muốn lấy anh ta vì anh ta đứng thứ hai trong cuộc thi đấu. Cuộc gặp gỡ của anh ta cũng như người thanh niên thứ nhất. Nhưng anh ta im lặng đi chậm xuống cuối hàng người, rồi lại lộn lại. Thấy vậy, các cô gái tức tối kêu ầm ĩ.

- Anh ta được phép chọn bao lâu? - Côxtiacôp hỏi.

- Anh ta có thể đi qua các cô gái ba lượt, không hơn không kém, - Amnunđac trả lời. - Anh ta là một thợ săn rất dũng cảm, anh ta muốn trêu tức các cô. Trông kìa, họ đang cáu lên đấy.

Người chiến sĩ trẻ đi dọc xuống cuối hàng một lần nữa mà vẫn không chọn được ai. Các cô tức điên lên, không tìm cách lôi cuốn anh ta nữa. Họ nhăn mặt, nói to: “Anh bước đi cho rảnh, đến chỗ bọn Vampu mà chọn một mụ đàn bà lông lá. Những cô gái như chúng tôi mà anh cũng không thích ư?”. Người thanh niên đi dọc theo hàng một lần nữa mà vẫn chẳng nói gì. Bỗng anh ta dừng lại, vỗ vào vai một cô trong những cô đứng ở cuối hàng. Cô ta bàng hoàng đến nỗi khi bỏ chạy cô ta không chạy nhanh được, chỉ mới chạy được hai mươi bước đã bị người chiến sĩ bắt được.

- Anh chàng láu cá thật, - Gôrôkhôp nói. - Anh ta làm cho các cô lả đi để không chạy xa được.

- Đấy, anh thấy, như cung cách này, - Côxtiacôp cười, - như vậy có thể bắt bất cứ cô nào, dù cô ta không thích.

- Vâng, chắc lần này như vậy, - Oocđin nói, - Trông kìa, cô ta không giãy giụa như cô gái đầu tiên để làm ra vẻ không bằng lòng, nhưng cô ta cũng không tỏ ra sung sướng.

Cô gái cúi đầu đi theo người chiến sĩ, không trả lời những tiếng chế nhạo của người khác,

- Chính cô ta có lỗi, phải cẩn thận! - Gôrôkhôp nói.

Người chiến sĩ thứ ba nhanh nhẹn chọn một trong những cô gái đứng ở hàng đầu, nhưng cô ta chạy nhanh hơn anh ta. Tuy nhiên, khi gần đến cuối vòng người thì cô ta trượt chân ngã xuống cỏ, những người xem lấy làm thú vị. Trước khi cô ta có thể đứng dậy, chàng thanh niên đã nắm lấy bím tóc cô ta và dẫn cô ta đi theo mình một cách long trọng. Dĩ nhiên, cô gái đã cố ý bước hụt; đó là một trong những cách biểu lộ sự đồng ý.

Người chiến sĩ thứ tư đi nhanh qua trước mặt các cô gái ba lần mà không chọn một ai rồi lại bước đến chỗ thủ lĩnh và im lặng cúi đầu.

- Anh không muốn lấy vợ à? - Amnunđac ngạc nhiên hỏi.

- Thưa thủ lĩnh, con có ạ. Trong trại, gần trại của con có một cô gái góa. Con yêu cô ta và muốn xin thủ lĩnh cho phép cưới cô ta. Con đã được sự đồng ý của cô ta.

Tù trưởng của thị tộc có cô gái góa đã xác nhận lời nói của anh ta và Amnunđac tán thành.

Người chiến sĩ thứ năm phải chạy hai lần bởi vì người con gái anh ta chọn đầu tiên không để anh ta bắt được. Người con gái thứ hai làm anh ta chạy cả một vòng để phạt anh ta về tội không chọn cô ta đầu tiên, và chỉ nhượng bộ một bước cuối vòng, bằng cách giả vờ mệt. Người thanh niên thứ sáu chọn cô gái mà người chiến sĩ thứ năm đã chọn ban đầu và cô ta để cho anh ta bắt được ở giữa vòng. Khi anh ta dẫn cô qua trước mặt các cô gái thì họ reo hò: “Con ranh sao chóng hết hơi thế?”

Các chiến sĩ tiếp tục chọn vợ theo những cách khác nhau, hàng ngũ của những cô gái dần dần vơi đi. Trò chơi kéo dài hàng giờ không làm cho họ cũng như người xem chán. Mặc dầu phải đứng khá lâu, những cô gái chạy rất nhanh và chỉ có ít cô đầu hàng nhanh chóng. Một vài chiến sĩ buộc phải chạy 2 lần, một người phải chạy 3 lần. Cuối cùng, khi chỉ còn một vài cô gái thì cuộc lựa chọn càng nhanh hơn.

Người con gái đã bỏ trốn ba chiến sĩ trước khi đến người thanh niên cuối cùng, cô ta cũng bỏ chạy nốt làm cho mọi người ngạc nhiên. Người thủ lĩnh gọi cô ta lại và bảo:

- Tại sao con không muốn lấy chồng? Mỗi người con gái phải lấy chồng để mang lại cho bộ lạc những chiến sĩ mới. Con đã từ chối bốn người, như thế nghĩa là thế nào?

- Các chiến sĩ giỏi đã không biết đến con và con không muốn trở thành vợ một chiến sĩ tồi, - cô gái kiêu hãnh trả lời.

- Thế thì con làm thế nào, chờ đến mùa xuân sau chứ?

- Không, con chỉ muốn làm vợ người da trắng kia kìa, - cô ta nói một cách tự nhiên và chỉ tay về phía Oocđin đang đứng ngây như phỗng.

- Nhưng ông ta đã có vợ rồi, - Amnunđac nói.

- Ông ta là một thủ lĩnh lớn và có thể có hai vợ, - người con gái nhấn mạnh. - Tôi chọn ông ta theo lệnh của thủ lĩnh, nhưng ông ta lại chọn người khác, vậy tôi sẽ là vợ thứ hai của ông ta.

Sự kiên trì và lòng kiêu hãnh của cô gái làm cho Oocđin thú vị, anh đồng ý với lòng đầy bối rối. Người con gái chạy đi lấy quần áo và đến ngồi cạnh anh. Lúc ấy, tiến theo nhịp trống, những cặp vợ chồng trẻ đi qua trước mặt Amnunđac và tù trưởng các thị tộc. Những cô gái đã cuốn bốn bím tóc lại thành hai bím để tỏ cho mọi người biết họ đã lấy chồng. Người chiến sĩ cuối cùng chưa chọn được vợ lẩn vào trong đám người xem, anh ta đành đợi đến năm sau.

Bây giờ đến lượt các nhà du hành biểu diễn cho những người Ônkilôn xem những cái gậy làm ra sấm và chớp của họ. Cần một cái đích tốt; người Ônkilôn lại treo tấm da một con ngựa hoang lên. Trước con mắt ngạc nhiên của mọi người, các nhà du hành đúng cách 200 bước, so với khoảng cách trong cuộc thi bắn cung thì gấp bốn lần. Người xem đứng thành nửa vòng tròn kéo dài đến gần tấm bia, họ hồi hộp nhìn những người lạ mặt đang hí hoáy với cây gậy sáng chói của họ và nâng chúng lên ngang má. Làn khói và tiếng súng inh tai nhức óc làm cho người xem giật mình, lát sau họ chạy ùa đến cạnh tấm bia và xô đẩy nhau để có cái may mắn chọc được ngón tay vào những lỗ đạn. Những người muốn biết chớp bay đi đâu sau khi đã chọc thủng da, thì đi tìm trên cỏ. Gôriunôp càng làm cho họ ngạc nhiên khi anh tung mũ lên trời và bắn một viên đạn xuyên qua mũ. Ngay khi đó, Oocđin thấy một đàn ngỗng từ phía nam bay qua khu rừng lên phía bắc. Nhanh chóng đổi đạn trong ổ súng, anh bắn trước khi người Ônkilôn có thể hỏi anh định phóng chớp về đâu. Một con ngỗng rơi xuống đầu người xem, làm cho họ rất khoái. Cuối cùng, Amnunđac ra lệnh cho các chiến sĩ mang đến một con tuần lộc, đáng lẽ phải buộc nó lại thì người ta lại thả lỏng. Con vật khiếp sợ quay chạy vào rừng, nhưng nó vừa chạy được 20 mét thì một viên đạn của Gôrôkhôp đã bắn trúng.

Sau đó, các nhà du hành kết thúc cuộc biểu diễn của họ. Toàn bộ lạc tiễn họ về tận nhà Annunđac, họ cùng vào nhà với vợ. Các cô rất tự hào được kết bạn với các nhà du hành. Người ta đốt lửa khắp cánh đồng cỏ và trong khi bữa ăn được chuẩn bị thì những người trai trẻ và phụ nữ nhảy múa quanh bếp lửa.

Sau bữa ăn chiều, người thủ lĩnh nói với các nhà du hành rằng họ có thể đến ở nhà mới của họ.

- Bây giờ các ông đã có bạn gái, ở đấy rộng rãi và ấm cúng hơn. Ở đây chúng tôi phải ở chung nên chật.

Những người đàn bà chạy về trước để đốt lửa và chuẩn bị bữa ăn. Các nhà du hành cùng đi với thủ lĩnh nán lại một chút trên đồng cỏ. Ở đây, người Ônkilôn đã bố trí canh gác và sắp ngủ quanh các đống lửa. Mỗi thị tộc ngủ riêng, họ nằm trên những tấm da trải trên nền cỏ. Amnunđac tiễn khách về nhà họ.

Trong nhà sạch sẽ và ấm cúng, các nhà du hành đã trông thấy một ngọn lửa sáng đang cháy bập bùng, có mùi nhựa từ những thân cây lạc diệp tùng dùng để làm tường bốc ra. Tất cả năm cô gái ngồi quanh ngọn lửa. Quần áo mặc ở nhà là vận khố. Đang nói chuyện huyên náo, họ bỗng im lặng khi thấy những người chồng chưa cưới bước vào. Họ đứng dậy và bước đến cạnh bức tường. Ngôi nhà trát bùn trông đã có vẻ sinh động, trên một cột treo một bình sữa bằng da, một cái nồi và một cái ấm. Ca và chén bằng gỗ được để trên một cái ngăn nhỏ. Trên nền nhà có hai cái chậu nấu xúp bằng gỗ, một đống đá và que để nướng thịt. Ở ba phía sát chân tường có những giường bằng lá khô và những cành cây lạc diệp tùng tươi trải da tuần lộc và da gấu mềm, trên là những chiếc gối bằng da có đệm lông tuần lộc và những cái chăn bằng da tuần lộc. Cạnh cửa là một đống củi và một thùng nước.

Ra khỏi ngôi nhà chật ních và đầy bồ hóng của Amnunđac, đến đây các nhà du hành cảm thấy sự sạch sẽ và thoáng mát, là một khoái cảm, họ thích ngồi quanh bếp lửa lâu hơn và hút hết một điếu thuốc trước khi đi ngủ. Họ ngồi xuống và gọi các cô gái đến, bảo họ cùng ngồi. Họ biết quá ít từ đế làm cho câu chuyện trở nên sinh động nên phần nhiều họ phải dùng đến cử chỉ và nét mặt. Đầu tiên, họ hỏi tên các cô là gì. Vợ Gôriunôp là Matu, vợ Côxtiacôp là Papu, vợ Gôrôkhôp là Racu. Nhưng trường hợp Oocđin thì rắc rối vì tên hai người vợ đều là Annu cả.

- Trùng tên như vậy thì gọi làm sao? - anh bối rối kêu lên. - Họ ấn cho tôi hai cô gái; tồi tệ hơn nữa là họ có cùng một tên. Làm thế nào để có thể cho họ hiểu rằng tôi muốn nói với ai khi tôi gọi họ?

- Gọi là Annu cả và Annu hai, - Gôrôkhôp gợi ý.

- Theo ngôn ngữ của họ thì nói như thế nào?

- Annu ennen và Annu nghiret, - Grôkhôp nói với anh ta và cả hai đều gật đầu.

- Nhưng những tên ấy đều quá dài, gọi thế nào cho ngắn nhỉ? Tôi sẽ gọi cô ta là Annuen, - Oocđin chỉ người con gái thứ nhất, cô ta gật đầu, - và cô ta là Annuia, - anh cầm tay cô gái thứ hai và cô ta cũng đồng ý.

- Anh chỉ cần gọi họ là cô cả và cô hai, họ sẽ hiểu ngay mà, - Gôriunôp nói.

- Tại sao tôi phải gọi như thế? Annu là một tên đẹp nhưng nghiret thì phải uốn lưỡi quá nhiều.

Gôrôkhôp phiên dịch những từ này và hai cô Annu được phỉnh nịnh là Oocđin thích tên họ.

Họ lắng nghe một cách chăm chú khi các nhà du hành nói với nhau, người ta có thể thấy rằng họ đã hiểu được một vài từ tiếng Nga và đoán được nghĩa của những từ khác. Nhờ trao đổi với nhau thường xuyên, các nhà du hành và các cô gái tập nói với nhau cho nên chỉ sau vài tuần, họ có thể hiểu nhau hoàn toàn - mỗi người trong số người Nga đều nghĩ vậy.

Bây giờ họ đứng dậy và hỏi xem ngủ ở đâu. Khoảng trống dưới mái nhà dốc nằm đối diện với cửa thì rộng hơn, dọc theo chân tườngcó một bức vách ngăn ra bằng những cái cọc, khoảng này dành cho đàn ông. Dọc theo mép tường bên trái và bên phải được ngăn bằng liếp da là dành cho đàn bà. Cơrốt và Belukha đã cùng với chủ đi vào nhà. Chúng nằm cuộn tròn gần cửa. Những người đàn bà ném củi vào đống lửa. Mọi người đi ngủ. Căn nhà im lặng.