CHẠY TRỐN

Vừa chập tối, Gôrôkhôp đã khoét lớp vách mé ngoài của ngôi nhà trát bùn đối diện với đầu giường anh ta và lấy tuyết nhét đầy lỗ. Bây giờ lẳng lặng lôi một vài thanh gỗ mỏng và ngắn đã đóng hờ xuống đất, và gá vào những cái cột dài thoai thoải từ mái xuống tạo thành một chái nhà thì không khó khăn gì. Trước lúc trời sáng, khi mà mọi người đang ngủ ngon nhất và cả người lính gác cũng đứng ngủ gật, anh ta sẽ dễ dàng trèo ra ngoài qua cái lỗ hổng một cách âm thầm, Gôrôkhôp hy vọng Racu sẽ theo gương Annuia và đi với anh ta. Ba-lô đã được chuẩn bị và Racu đã mặc quần áo mùa đông vào người. Khi trời sáng người Ônkilôn mới nhận thấy họ trốn, bởi vì họ sẽ để lại chăn màn và con Pêxơtơrutca mà sau đó con chó sẽ chạy theo dấu chân của họ. Họ sẽ bịt cái lỗ ở phía bên ngoài. Khi người ta không thấy họ thì họ đã đi được ít nhất mươi cây số. Gôrôkhôp đã giấu hai đôi giày trượt tuyết của đàn bà vào trong tuyết lúc nhá nhem tối.

Không thấy Racu về, người thợ săn đau khổ, anh ta đã gắn bó với cô ta và chính vì cô ta mà anh ta quyết định ở lại với người Ônkilôn. Nhưng bây giờ anh ta buộc phải đi một mình. Cô ta có thể không đi - anh ta tự nhủ chắc cô ta không muốn đi và đã nói hết với thủ lĩnh. Thôi được, có lẽ tốt hơn là không có cô ta.

Gôrôkhôp quay vào ngủ sớm hơn, anh ta bế con Pêxơtơrutca vào giường, bây giờ không cần để nó ở lại nữa. Trùm chăn kín đầu, anh ta nói rất to để các chiến sĩ ngồi cạnh đống lửa có thể nghe rõ:

- Racu không quay về, con chó sẽ đánh thức tôi dậy vào buổi sáng rồi chuẩn bị ăn.

Gần nửa đêm, một cơn chấn động mạnh dưới đất làm người chiến sĩ canh gác đang ngủ gật và Gôrôkhôp choàng dậy. Kèo nhà kêu cót két và đất lả tả rơi xuống. Tất cả các chiến sĩ đều nhảy lên và Gôrôkhôp rất hoảng sợ ngồi nhỏm dậy. Nếu đất lại rung nữa thì toàn bộ thị tộc Amnunđac sẽ ra khỏi nhà, xúm xít quanh đống lửa ngoài trời. Nếu vậy anh ta sẽ không thể trốn thoát một cách trót lọt. Anh ta phải đi bây giờ, khi đang có sự lộn xộn.

Trong khi anh ta đang trù tính thì đất lại rung, toàn bộ ngôi nhà trát bùn cũng rung chuyển. Một cái xà ngang ở khu trung tâm của mái nhà vặn mình và rơi xuống cùng với đống đất lợp mái. Gôrôkhôp vội mặc áo ấm, còn các chiến sĩ chạy ra ngoài và thất vọng kêu lên. Nhưng khi cơn chấn động ngừng và người Ônkilôn thấy ngôi nhà trát bùn không hư hại gì thì một người trong nhóm họ vào nhà, lấy một vài khúc củi đang cháy dở. Rõ ràng họ muốn đốt một ngọn lửa gần cửa để tiếp tục canh gác.

- Tốt hơn là ông nên đi ra ngoài, - người chiến sĩ nói với Gôrôkhôp đang ngồi trên giường. - Ông có thể bị đè chết, một nửa ngôi nhà của ông Amnunđac đã đổ.

- Không, tôi sẽ ở lại đây và ngủ một cách bình yên, - Gôrôkhôp trả lời. - Góc của tôi rất an toàn.

Người chiến sĩ gật đầu và đi ra. Người thợ săn chỉ chờ có lúc đó. Anh ta lấy cái chăn của Côxtiacôp cuộn tròn lại và đặt dưới cái chân của mình, làm cho thoạt nhìn, người ta tưởng là có người đang ngủ trên giường. Anh ta vội vàng khoét cái lỗ trên tường gần giường để tuồn ba-lô và súng, trèo ra ngoài, gọi con Pêxơtơrutca, lấy tuyết lấp lỗ lại và cẩn thận đi trong bóng tối để các chiến sĩ đứng quanh ngọn lửa không nhìn thấy. Anh ta đi về phía gốc cây gần nhất, ở rìa đồng cỏ cách hai mươi bước. Đó là một cây dương già, cành lá sum suê mà người Ônkilôn đã để lại, bởi vì họ không dùng nó làm củi hoặc làm vật liệu xây dựng. Giấu Pêxơtơrutca và ba-lô trong một hốc cây, Gôrôkhôp trèo chót vót lên cây và ngồi trên một cành cây to, sát thân cây. Ở đây anh ta có thể nhìn thấy toàn bộ đồng cỏ, còn bản thân anh thì vẫn bị các cành cây che khuất mặc dầu chúng không có lá. Anh ta hiểu rằng khó mà đi qua được đồng cỏ bây giờ. Ánh lửa của người Ônkilôn đang làm sáng rực đồng cỏ, do đó bóng đen của anh sẽ nổi bật trên nền trắng của tuyết và sẽ bị những người đang thức phát hiện được ngay. Anh ta phải chờ cho đến khi họ ngủ say bên đống lửa. Đi vòng quanh đồng cỏ thì lâu, hơn nữa làm như vậy thì sợ không thấy đường đi về căn cứ và có thể lạc đường.

Từ vị trí thuận lợi của mình, anh ta thấy một góc nhà Amnunđac bị sụp đổ, đàn bà đang hối hả quanh đống lửa, bận bịu với bọn trẻ con hoặc với những đồ đạc được cứu ra khỏi nhà. Các chiến sĩ đang vội vã chuyển ra ngoài những tài sản còn lại. Chẳng bao lâu sau khi Gôrôkhôp ngồi vào chỗ nấp thì một cơn chấn động khác lại làm rung chuyển thung lũng. Anh ta cảm thấy cây dương cũng bị lay động. Một bức tường khác đè lên ngôi nhà Amnunđac, quanh các bếp lửa, mọi người quay cuồng và một vài người ngã xuống. Những tiếng kêu và những tiếng hú hòa với tiếng đất lở âm ẩm từ ngoài thung lũng vọng đến. Ngay sau đó Gôrôkhôp lại nghe một tiếng răng rắc vọng lại từ một nơi nào đấy giữa đồng cỏ; anh ta quay về phía ấy và thấy giữa vùng tuyết trắng còn chút ít sót lại khoảng rừng màu đen ở cái chấm lớn xám xịt ấy lại có những chấm trắng di động.

- Băng trong hồ đã vỡ! - anh ta nghĩ vậy. - Nguy chưa, bây giờ không thể qua hồ được rồi.

Khi tiếng rầm rầm trong lòng đất và tiếng đất lở ào ào ngừng bặt thì Gôrôkhôp nghe tiếng nước chảy róc rách tung tóe từ vũng đen ngòm đang phình ra rất nhanh.

- Các hồ lại chảy tràn nước ra chăng? Nếu như vậy thì chắc chúng ta sẽ chết đuối cả ở đây. Tai họa lớn! Nó sẽ làm cho lửa tắt hết và người Ônkilôn bị tối om. Tốt hơn là ta phải tránh xa họ. Nhưng ta phải đi đâu, nếu nước cũng làm ngập những đồng cỏ khác. Quái thật, sao ta lại ở lại? Nếu có được một cái thuyền thì hay quá!

Vừa nói xong, anh ta chợt nhớ đến hai cái xuồng bằng vỏ cây bạch dương mà anh ta vẫn dùng để câu cá trong hồ. Khi hồ bắt đầu đóng băng, người Ônkilôn đã kéo xuồng lên và chôn chúng trong đống tuyết sau nhà của các nhà du hành để những con tuần lộc khỏi giẫm hỏng đáy của những chiếc thuyền mỏng mảnh này nếu chúng được để trên đất. Điều này làm anh ta an tâm, thuyền để ở gần đây và anh ta hy vọng có thể lấy được một chiếc trước người Ônkilôn.

Trong khi đó, vũng đen ngòm phình lên rất nhanh, nó chỉ còn cách đống lửa ba chục bước; nước đã nuốt hết tuyết và đang ùn ùn chảy đến.

Vừa lúc ấy người Ônkilôn nhận ra hiện tượng đó. Một người chạy đến chỗ vùng đất đen ngòm, thấy nó đang chuyển động kêu lên:

- Chạy đi, nước đang dâng lên, sẽ bị chết đuối hết!

Thật là khủng khiếp, người kêu, kẻ khóc, chạy lui, chạy tới. Một vài người gào to: “Trèo lên cây!”. Một số khác kêu lên: “Xuồng đâu, xuồng đâu?”. Còn một số khác thì bảo mọi người chui vào nhà của những nhà du hành. Các chiến sĩ vơ vội những cái họ cầm được trong tay và những người đàn bà bế trẻ con lên, Amnunđac chạy đến chỗ đám người đang đứng bên đống lửa trước ngôi nhà trát bùn của các nhà du hành và kêu to:

- Tên phù thủy da trắng đâu rồi, gọi hắn ra và bảo với hắn ngăn nước lại, nếu không chúng ta sẽ giết chết hắn ngay.

Nhưng lúc ấy người ta nghe tiếng gọi rất to trên cao vang ra:

- Hỡi người Ônkilôn! Hãy chạy nhanh về phía bắc! Ở đấy khô. Hãy chạy về phía bắc, về phía bắc! Ta là thần trên trời đang nói với các người đây!

Đám người hoảng hốt vội nhắc đi nhắc lại:

- Chạy về phía bắc, chúng ta hãy chạy về phía bắc! Nhanh lên!

Một nhóm chiến sĩ gánh đồ đạc nặng nề, chạy về phía bắc đồng cỏ cùng với đàn bà, trẻ con và bầy tuần lộc. Nước đã làm tắt ngấm một phần đống lửa, khói bốc cay xè và lửa cháy xèo xèo. Than củi cháy dở đen ngòm và những ngọn lửa tắt ngấm.

Amnunđac vẫn còn đứng ở cửa ngôi nhà trát bùn. Các chiến sĩ vội vàng đi vào nhà tìm Gôrôkhôp. Họ quay về, toàn thân run lên vì sợ hãi.

- Tên phù thủy da trắng đã biến mất cùng với con chó. Nó trốn qua lỗ thông khói. Trong nhà vắng tanh.

Họ báo cáo như vậy. Amnunđac giơ hai tay lên trời một cách tuyệt vọng và chạy theo những người trong thị tộc của mình, theo sau là những chiến sĩ canh gác. Khi người Ônkilôn cuối cùng đã rời đồng cỏ thì Gôrôkhôp tụt từ trên cây xuống và chạy về căn nhà trát bùn. Anh ta lôi từ chái nhà ra một trong những chiếc xuồng bằng vỏ cây bạch dương cùng với một mái chèo buộc vào nó rồi gạt hết tuyết và kéo chiếc xuồng đến chỗ cây dương, để con Pêxơtơrutca ở mũi xuồng, giữa để đồ đạc và súng, còn anh ta ngồi ở cuối xuồng cầm bơi chèo và chờ đợi. Tiếng kêu của người Ônkilôn đã im bặt xa xa, ngọn lửa cuối cùng đã tắt và nước đã chảy đến cửa căn nhà trát bùn.

- Đồ chết dẫm, - Gôrôkhôp nghĩ, - đáng lẽ ta có thể lấy thêm một vài thứ, một cái chăn lông chẳng hạn. Chăn của ta chắc họ đã đưa cho Annuia rồi. Ngoài ra ban đêm bơi thuyền sẽ bị lạnh.

Anh ta chạy về chỗ nhà trát bùn, nhưng lối vào đã ngập nước. Anh ta vội vàng chạy vòng ra chỗ cái lỗ anh ta đã khoét, kéo những thanh gỗ ra, thò tay lấy một cái chăn. Nước đã lên đến gót chân, anh ta quay về xuồng.

- Cách này sẽ tốt hơn, - anh ta nghĩ, - ngồi lên một nửa chăn và lấy nửa kia đắp lên chân.

Nước xoáy tròn, cuốn hết tuyết quanh xuồng; trời tối đen và chỉ một mảng trắng nổi lên, đó là ngôi nhà trát bùn. Bây giờ, chiếc xuồng nổi lên mặt nước, Gôrôkhôp lấy mái chèo ra và chèo thẳng về phía hồ.

- Vĩnh biệt căn nhà của chúng ta! - anh ta nói khi chèo qua ngôi nhà trát bùn. - Chúng ta không được nghỉ đông ở đây và bây giờ chẳng ai có thể cả. Nước sẽ làm hỏng hết.

Một mái chèo hai vế đưa đẩy một cách nhịp nhàng khi thì bên phải, khi thì bên trái, chiếc xuồng lướt nhẹ trên mặt nước đen ngòm. Mắt Gôrôkhôp đã quen với bóng tối và anh ta thấy cái bóng mờ mờ của khu rừng lùi lại, những đường viền trắng khum khum của hai ngôi nhà nổi lên trong bóng tối. Thẳng trước mặt là một dải nước rộng không đóng băng. Ở đây, nước chảy ào ào. Bỗng người thợ săn thấy ngay một cái gì giống như một cái gò phẳng và cảm thấy chèo khó hơn trước. Anh ta đoán, trung tâm hồ đang dâng lên thành một cái bong bóng khổng lồ. Anh ta bèn lái xuồng theo đường vòng thì dòng nước lại đẩy xuồng đi nhanh và chẳng mấy chốc anh ta đã đến phía bên kia đồng cỏ. Bây giờ anh ta phải tìm đường về phía nam. Ngôi nhà trắng mờ mờ hiện ra trên cái nền của khu rừng giúp anh ta định được hướng đi. Anh ta nhớ rõ hướng đi của họ.

Đây rồi, anh ta tìm được đường và lái chiếc xuồng đi dọc theo con lạch hẹp chảy qua rừng. Khu rừng tối om om, cần phải bơi rất thận trọng để khỏi có nguy cơ gặp một cành cây chìm dưới nước làm thủng đáy xuồng mỏng manh, Gôrôkhôp dừng chèo để cho dòng nước cuốn xuồng đi. Nhưng bỗng dòng nước yếu dần và một dòng nước mới chảy theo hướng ngược lại làm cho Gôrôkhôp lại phải cầm chèo, anh ta đo nước và thấy chỉ sâu đến đầu gối.

Anh ta vừa bắt đầu chèo thì bỗng nghe thấy nước bắn tung tóe, tiếng thở phì phì và tiếng rống ở phía trước mặt. Hình như một bầy bò rừng đang đi dọc theo con đường mòn và Gôrôkhôp biết rằng sẽ vô cùng nguy hiểm nếu dừng lại trên đường đi của chúng. Không một phút do dự, anh ta lái xuồng vào một bụi rậm, cách con đường mòn hai hoặc ba mét. Một tay ôm chặt thân cây, còn tay kia ấn sâu mái chèo xuống, anh ta bắt đầu chờ. Tiếng nước động mỗi lúc một to và sau đó một mảng đen sì gồm những con vật lớn thở hồng hộc, phì phì và kêu rống lên, xô đẩy nhau chạy trốn về phía bắc tránh lụt, chúng chạy vội theo con đường hẻm, nước lênh láng, qua chỗ Gôrôkhôp đang nấp. Chúng chạy một cách khó nhọc, bụng sát nước, làm cho nước bắn tung tóe, sóng dội lên, xô vào tận khu rừng. Nếu Gôrôkhôp không túm chặt lấy cây và không dùng chèo làm một cái nêm thì sóng đã lật mất xuồng. Anh chàng Iacut khổ sở mất vài phút khi bầy thú vật chạy qua, khuấy nước tung lên.

Khi sóng đã sắp lặng, Gôrôkhôp tiếp tục chèo xuồng nhưng xuồng chưa đi được một trăm mét thì lại nghe tiếng ào ào như lúc nãy ùa đến rất nhanh. Người thợ săn lại phải nấp vào một bụi rậm. Lần này một vài con tê giác chạy vụt qua làm cho nước cuộn lên, Gôrôkhôp cố hết sức giữ cho chiếc xuồng cưỡi lên sóng. Nước bắn tung tóe rơi rào rào xuống đầu anh ta.

- Những con vật vụng về, chết tiệt này. Mong sao cho chúng mày chết đuối hết, - anh ta vừa lau mặt vừa càu nhàu. - Như thế thì làm sao mà đi xa được nữa. Không có gì để tát nước, hơn nữa, trời tối đen như mực.

Nhưng mọi vật vừa yên lặng thì một bầy ngựa lại xuất hiện và càng làm cho nước bị khuấy động nhiều hơn. Những con ngựa chạy nhanh hơn bò, hai chân sau của chúng lồng lên, chúng thở phì phì và hí vang, cố đuổi kịp nhau.

Trước khi đến được đồng cỏ bên cạnh, Gôrôkhôp lại phải ẩn nấp một lần nữa, một bầy vừa ngựa vừa bò chạy vụt qua, có khoảng mười con gấu chạy theo sau. Trên đồng cỏ bây giờ là một cái hồ, người thợ săn lái xuồng về mé trước mặt, vòng quanh trung tâm đồng cỏ, nước đang dâng lên ở đó. Khi anh ta đã đi được gần nửa đường thì những cơn sóng lớn ngầu bọt lại dâng lên và suýt nữa lật nhào xuồng. Tiếng rầm rầm và tiếng nước bắn từ rìa thung lũng chứng tỏ rằng trận động đất lại nổi lên. Chống chọi với sóng, những đợt sóng xô rất lâu không muốn lặng, cuối cùng Gôrôkhôp bơi đến khu rừng bên cạnh. Ở đó, anh ta thấy một con lạch và lái xuống dọc theo khu rừng. Nhưng bỗng anh ta ngạc nhiên dừng lại. Con lạch chia thành 3 nhánh và trong lúc trời tối như mực, khó có thể biết rõ hướng nào là hướng phải đi: khó mà phân biệt được rìa thung lũng, Gôrôkhôp không có địa bàn và trên trời không có sao.

Chỉ còn cách chờ đến sáng sớm, Gôrôkhôp quyết định. Cũng không lâu đâu. Ta đã vật lộn với nước khá lâu và trận động đất bắt đầu vào lúc quá nửa đêm.