Chương XIV ❖ 1 ❖

Chuyến xe lửa buổi sáng chạy đường Hà Nội - Thái Nguyên vắng vẻ.

Toa Thùy ngồi chỉ có một số đồng bào người dân tộc, mặc quần áo chàm, nét mặt hồn nhiên nhưng lặng lẽ. Tuy có đem Chung Thủy đi theo nhưng Thùy không sang toa con mọn, cùng ngồi một chỗ với Trọng.

Mấy ngày trước, Trọng mang đến nhà Thùy một hộp kẹo và cân đường của Đông gửi về cho con. Biết Trọng đầu tuấn sau sẽ trở lại sân bay, Thùy đã nói với anh cho mình cùng đi. Từ ngày trung đoàn mở nhà chiêu đãi đón người gia đình tới thăm đến giờ, Thùy chưa lên lần nào. Dạo này máy bay ta luôn luôn bay qua bầu trời Hà Nội. Nhiều người đã chú ý đến việc đếm số máy bay khi bay đi và khi bay trở về.

Có những cô bạn của Thùy đã cuống quít lên khi những chiếc máy bay đổi đường bay không trở về qua Hà Nội. Họ nói với nhau: "Con Thuỳ này trông củ mỉ cù mì mà gan cóc tía. Mình ở vào trường hợp nó thì không làm ăn gì được. Thế mà nó cứ tỉnh như không!" Nhận xét đó đã đến tai Thùy. Thùy không rõ là khen hay chê.

Trọng nhắc lại với Thùy những câu chuyện anh đã nghe Đông kể hoặc mọi người kể về Đông trong những ngày ở sân bay. Nhiều chuyện làm cho Thùy cứ cười mãi.

Chị nói:

- Chuyện chi với anh ấy đều có thể trở thành đề tài của một câu chuyện vui. Nhiều lúc đang buồn bực, chỉ nghe anh ấy kể một câu chuyện là quên ngay. Cũng không phải là người vô tâm! Thương vợ, thương con lắm. Các anh khác còn sắm sửa quần nọ áo kia, nhưng anh Đông suốt đời bộ đội phát thứ chi mặc thứ đó. Không sắm sửa một cái chi riêng cho mình. Có bao nhiêu là dành cho vợ, cho con... Em nghe nói ở đơn vị, anh Đông hay tranh cãi, dân Quảng Nam mà! Nhưng về nhà với vợ con thì lại rất nhường nhịn. Anh ấy chỉ cáu với em có một lần...

Thùy cười. Cái lúm đồng tiến rất to hiện lên má chị. Hình như chị thấy hơi khó nói. Nhưng rồi chị kể tiếp:

- Lần ấy, em đánh cháu Chung Thủy. Anh ấy bảo em: "Chế độ ta, đi dạy học mà vẫn đánh trẻ à?" Em bảo: "Em đánh con, không phải em đánh học sinh. Anh phê bình em thì cứ phê bình nhưng chớ nói đến công tác của em". Anh ấy nói: "Nếu cô còn đánh con thì tôi còn nói nặng hơn... Lúc nhỏ tôi bị đánh đập nhiều rồi, nên bây giờ tôi căm thù những người đánh trẻ con...". Cưng con ghê lắm. Cháu Thủy mà cứ gần bố là hay làm nũng, hay đòi quà, đòi đi chơi. Anh ấy hễ về đến nhà là tha con đi khắp nơi như mèo mẹ tha mèo con.

Chị im lặng một lát rồi lại nói:

- Tính hay cáu của anh Đông em chưa biết, nhưng cái tính liều lĩnh của anh Đông thì em biết. Khi cần, nhảy ngay vào lửa cũng cứ nhảy, không sợ.

Chị thở dài. Nhìn cặp mắt như thông cảm, như an ủi của Trọng, chị hơi lúng túng. Chị cảm thấy anh ấy đang đọc hết suy nghĩ của mình. Chị quay sang nói với con:

- Lên chuyến này không được đòi bố đưa đi các nơi nhé!

- Cứ bắt bố cõng! - Con bé phụng phịu.

- Má nói trước: Hễ Chung Thủy quấy bố nhiều là má đưa về Hà Nội ngay không được xem máy bay nữa.

Chung Thủy ngồi im. Thùy thương hại con, siết chặt nó vào người, rồi ngẩng đầu lên hỏi Trọng:

- Anh công tác chi ở Tổng cục? Không biết hỏi thế có phạm bí mật quân sự không?

- Tôi viết báo chị ạ.

- Thảo nào...! Em cũng đoán anh là một người làm công tác văn hóa, một nhà báo hoặc một nhà văn.

Cả toa tàu bỗng xôn xao. Nhiều người chạy đổ xô về phía cửa sổ bên trái nơi Trọng và Thùy đang ngồi, ngước mắt nhìn ra ngoài. Trọng và Thùy cũng nhìn theo. Bốn chiếc máy bay phản lực cánh én đang bay lại. Máy bay của ta!

Thùy vội đặt con lên cái bàn nhỏ cạnh cửa sổ, cuống quít chỉ cho nó những chiếc máy bay và bảo:

- Máy bay của bố Đông đó! Hoan hô đi con!

Những chiếc máy bay bay thấp dưới trần mây, lao lại phía họ rất nhanh. Nhìn rõ cả quân hiệu nền đỏ sao vàng sơn ở thân và những thùng dầu phụ treo dưới cánh.

Những chiếc máy bay lướt trên đầu con tàu rít gió ào ào át cả tiếng bánh xe lăn ầm ầm trên đường sắt.

Mẹ con Thùy rất phấn khởi. Chị đã nhìn thấy ngôi nhà hăng ga lớn và két nước của sân bay ở chân dãy núi trước mặt. Sắp đến nơi rồi.

Đây là vùng trời của các anh ấy, nơi suốt ngày mình có thể nhìn thấy những chiếc máy bay ở ngay trên đầu. Chưa bao giờ Thùy được nhìn những chiếc máy bay to và rõ như thế.

- Máy bay của ta sơn màu xám à anh? - Thùy hỏi Trọng.

- Không. Máy bay ta không sơn, vẫn để nguyên màu của hợp kim trắng. Tại chị nhìn trên nền mây thành tưởng nó là màu xám.

Con tàu rúc còi chuẩn bị vào sân ga. Trọng đã nhận thấy một điều mà anh không nên nói với Thùy: máy bay của ta đang xuất kích.

Những ngày vừa qua ở sân bay đã giúp anh hiểu thế nào là những đội hình chiến đấu. Và hướng bay của nó là về phía nam. Nếu Đông cũng đi chiến đấu sớm nay, anh có linh cảm thấy vợ và cơn anh đang ngồi trong đoàn tàu mà anh vừa lướt cánh bay qua không? Trọng đứng dậy nhấc chiếc ba lô đặt trên giá hàng xuống và sờ tay vào túi áo tìm lại chiếc thẻ nhận xe đạp. Anh bảo Thùy:

- Đến nơi rồi, chị ạ.

❖ 2 ❖

Trọng đưa mẹ con Thùy tới nhà chiêu đãi, rồi phóng vội xe vào trung đoàn.

Đồng chí gác cho anh biết máy bay sáng nay xuất kích vừa trở về được một lúc.

Doanh trại vắng vẻ. Cánh cửa sổ sơn xanh của các ngôi nhà phần lớn khép kín. Trên những con đường đất đỏ chạy ngang dọc, không một bóng người. Có xuất kích, nên mọi người đã ra cả sân bay. Đi ngang nhà ở của đại đội 1, Trọng nhìn thấy Phúc mặc quần đùi, áo lót, cầm khăn mặt và hộp xà phòng từ trên gác chạy xuống. Mặt Phúc không hiểu sao đỏ tía. Phúc mỉm cười với anh. Đoán là Phúc sáng nay nghỉ ở nhà và thấy Phúc có vẻ vội, nên Trọng chỉ gật đầu chào, rồi dắt xe đi.

Trọng định lên nhà thư viện thì nhận ra Quỳnh đang đi trên con đường ngang. Quỳnh mặc quần áo bay, cúi đầu bước lững thững.

Trọng dắt xe đạp lại đón đường.

- Anh Quỳnh!

Quỳnh ngẩng đầu lên, nhìn thấy anh, nói nho nhỏ:

- Anh đã lên đấy ư?

- Anh em vừa xuất kích phải không?

- Có một biên đội vừa đi đánh về.

- Kết quả thế nào? - Trọng vội hỏi.

- Tôi bị mệt, sáng nay phải ở nhà. Vừa rồi thấy có xuất kích, mặc quần áo định ra sân bay, nhưng các anh ấy bắt quay về. Nghe nói ta có bắn rơi máy bay địch nhưng tôi chưa nắm được hết tình hình.

- Hôm nay ai chỉ huy biên đội?

- Phúc.

- Tôi vừa gặp đồng chí Phúc xong. Tôi tưởng đồng chí ấy sớm nay ở nhà nên không hỏi thăm.

- Phúc vừa ở sân bay về. Ở ngoài ấy bắt Phúc phải về nhà nghỉ - Quỳnh im lặng một lát rồi nói tiếp: - Anh chưa nên hỏi gì Phúc vì đơn vị đã quy định: sau khi đi đánh về chỉ được báo cáo với ban chỉ huy.

- Có lẽ tôi nên ra sân bay.

- Anh ra sân bay thì biết rõ tình hình. Ban chỉ huy trung đoàn đang ở ngoài đó. Ngày hôm nay, có thể còn xuất kích nhiều.

- À... anh Quỳnh này, Thùy cùng lên với tôi để thăm Đông đấy?

- Thế ư?

Quỳnh ngước mắt nhìn Trọng, rối hỏi tiếp:

- Cô ấy ở đâu bây giờ?

- Tôi đã đưa cả hai mẹ con vào nhà chiêu đãi. Sẽ có nhiều chuyện để nói với anh.

Qua những lần gặp Thùy, Trọng đã có dịp trao đổi, hỏi chị về cô Hảo, người mà lần trước Quỳnh đã tâm sự nhiều với anh.

- Lúc nào anh rỗi, chúng ta gặp nhau nhé!

- Vâng...

Quỳnh ngó trước ngó sau, lẩm bẩm:

- Tôi phải ra thăm Thùy một lát mới được.

Quỳnh bảo Trọng:

- Tôi phải về nhà thay quần áo đã. Anh nên ra sân bay ngay. Có những đề tài cần cho anh đó!

Trọng dắt xe đạp, đi nhanh lên thư viện. Toản, đồng chí phụ trách thư viện, đang lúi húi với chiếc đài bán dẫn mở tung, ngẩng đầu lên nhìn thấy anh, vui vẻ nói:

- Nhà báo lên đúng lúc quá!

Trọng ném vội chiếc ba lô ở đầu giường, nhờ Toản báo cơm hộ, rồi phóng xe ra sân bay. Dọc đường, anh gặp một chiếc xe nhỏ chạy về. Có người giơ tay vẫy anh. Đang cắm cúi đạp, Trọng không nhìn rõ là ai. Anh chỉ nhận được đồng chí trung đoàn trưởng ngồi ở ghế trên với cái dáng ngồi hơi đặc biệt, rất ngay ngắn và cái lưng khi nào cũng thẳng.

Một biên đội của đại đội 2 đang ngồi ở nhà trực ban. Trọng đã biết biên đội này gồm những chiến sĩ lái yếu, đang ở thời kỳ rèn luyện, được dùng vào nhiệm vụ yểm hộ để thử thách. Họ chưa gặp địch lần nào. Anh em cũng đã biết Trọng.

Trọng hỏi Hoàn, người chiến sĩ trẻ nhất, mắt một mí, mặt tròn, da đỏ hổng và mịn như da con gái:

- Kết quả chiến đấu sáng nay thế nào, anh?

- Chúng tôi cũng chưa nắm được. Anh em đã về nhưng trung đoàn chưa phổ biến tình hình. Tôi theo dõi qua vô tuyến điện, nghe không rõ lắm.

- Biên đội sáng nay đi có những ai?

- Phúc, Hoa, Đông, Định.

Như vậy là Đông cũng đi chiến đấu. Anh nghĩ không biết có phải người ngồi trong xe vẫy mình là Đông không. Giá mà mình nhìn rõ, chắc sẽ thấy được nụ cười thỏa mãn trên bộ mặt của cậu ta. Lại gặp dịp vợ lên thăm. Đông tha hồ phấn khởi! Nhưng anh đồng thời cảm thấy trận đánh đã có một cái gì không bình thường, qua thái độ của Quỳnh và những người lái ngồi đây. Họ đều có vẻ im lặng, chờ đợi.

- Đồng chí đoàn phó vào kia rồi! Anh hỏi thì sẽ biết rõ tình hình - Hoàn nói với Trọng.

Trung đoàn phó Xước đi vào. Vẫn với nụ cười hồ hởi trên môi, anh gật đầu chào Trọng rồi quay sang biên đội trực chiến:

- Hôm nay, các đồng chí chủ yếu là đánh thời tiết đơn giản, nhưng nếu gặp phức tạp cũng cứ đánh. Ban chỉ huy nhắc các đồng chí: Khi tác chiến cần chú ý đến tốc độ và độ cao, đặc biệt là độ cao nếu đánh địch ở miền rừng núi. Thế thôi! Lát nữa, anh Khang đến đây sẽ nói lại tình hình và những ý kiến của đảng ủy với các đồng chí.

Trọng lại gần đoàn phó Xước, hỏi nhỏ:

- Tình hình trận đánh sáng nay thế nào, anh?

Xước vẫn tươi tỉnh, đáp:

- Lát nữa, anh hỏi đồng chí chính ủy. Đồng chí ấy vừa họp với anh em lái đi đánh về.

❖ 3 ❖

Thái độ bình thản, vui vẻ của anh như bảo Trọng là không có chuyện gì đặc biệt đâu. Nhưng Trọng vẫn cảm thấy phân vân. Tại sao anh em đi đánh đã về mà tất cả những người mình gặp đều nói là không rõ tình hình.

Đồng chí đoàn phó đi ra. Trọng lại ngồi bên Hoàn. Anh không muốn hỏi gì nữa, nhưng rồi không giữ được, anh lại hỏi Hoàn:

- Xuất kích lúc mấy giờ?

- Tám giờ mười lăm phút. Tôi theo dõi vô tuyến điện thấy mười phút sau thì anh em báo cáo gặp địch. Nghe loạn lên trong máy một lúc. Cứ thấy lộn xộn: Vòng gấp! Bám sát! Chú ý phía sau! Rơi rồi... Từ lúc anh em về đến giờ tất cả bọn tôi đều chứa ai được gặp.

Giọng nói của Hoàn đượm vẻ băn khoăn. Hoàn quay đầu nhìn ra cửa rồi nói:

- Anh Khang đến kia rồi!

Chính ủy Khang dựa xe đạp vào chiếc hòm đựng máy bay sơn màu xám rồi nhanh nhẹn đi lại nhà trực chiến. Đến trước cửa, anh dừng lại, nói vọng vào:

- Mời các đồng chí lái ra ngoài này hội ý.

Chắc anh đã nhìn thấy trong phòng trực có nhiều người.

Cả biên đội trực chiến lục tục kéo ra. Trọng ngồi lại, phân vân không biết mình có nên xin được cùng dự cuộc hội ý không? Ở tất cả những đơn vị bộ binh mà anh đến, đó chỉ là một chuyện rất bình thường. Nhưng ở binh chủng mới này anh cứ ngài ngại. Bỗng anh nghe tiếng Hoàn nói với chính ủy ngoài cửa.

- Anh Trọng muốn được gặp anh để hỏi tình hình.

Trọng lập tức đứng dậy đi ra. Chính ủy vui vẻ bắt tay anh và nói bằng cái giọng nhanh nhanh quen thuộc:

- Anh Vũ Trọng... Anh cần chứng kiến những giờ phút khó khăn này. Mời anh cùng dự cuộc hội ý của chúng tôi để nghe tình hình luôn...

Quay về phía những người lái, chính ủy nói tiếp:

- Anh em biết cả rồi chứ? Các đồng chí có nhiệm vụ giúp đỡ đồng chí Trọng những tài liệu để viết một thiên phóng sự thật hay về không quân chúng ta.

Chính ủy dẫn họ đi ra đường băng. Anh dừng lại bên một chiếc máy bay cánh chuồn chuồn sơn màu lá cây. Chiếc máy bay này mới từ Bộ tư lệnh quân chủng lên chiều hôm qua, đem theo hai đồng chí giáo viên nhảy dù. Mọi người ngói xổm trên mặt đường băng đã bắt đầu nóng vì ánh mặt trời.

Chính ủy mỉm cười hỏi:

- Quyết tâm thế nào?

Một người to lớn, mặt đỏ, tóc mai dài, đáp:

- Quyết tâm vẫn vững!

Đó là Bản, tổ trưởng đảng của biên đội bay.

- Vẫn sắt đá chứ? - Chính ủy láy lại.

- Vẫn sắt đá. - Bản lại nói.

Chính ủy nghiêm sắc mặt:

- Đảng ủy vừa họp xong. Tôi phổ biến lại tình hình với các đồng chí. Bữa nay, anh em ta gặp tiêm kích địch. Anh em đi về đều nói là gặp loại F.4. Những Con ma này chắc là chủ bài cuối cùng của địch.

Gần đây, anh em ta đã bàn tán nhiều về nó. Thời tiết không thuận lợi lắm. Ta vừa ló khỏi mây thì thấy địch ở ngay cạnh sườn. Đồng chí Phúc đi đầu ra lệnh cho anh em vòng gấp, đối đầu với địch. Ta và địch lao thẳng vào nhau. Đồng chí Phúc nổ súng. Đáng lẽ mọi lần thì không bắn như vậy, nhưng lúc này cần phải uy hiếp chúng. Máy bay địch lướt sát máy bay của đồng chí Phúc. Vì tình huống bất ngờ, rất khẩn cấp, anh em từng người phải tự động quay ra đối phó ngay với địch. Cả ba đồng chí trở về đều nói đã nhìn thấy máy bay của đồng chí Đông bắn cháy một Con ma rơi ngay tại chỗ. Sau đó lại thấy đồng chí Đông tiếp tục lao theo một máy bay địch khác và khuất vào mây. Từ đó, không ai theo dõi được nữa. Trận đánh diễn ra trong mười phút. Máy bay địch, chiếc rơi, chiếc bỏ chạy. Đồng chí Phúc nhìn thấy một cái dù, sợ là người của ta nên bay lượn vòng quanh để bảo vệ. Nếu là người của ta, làm như vậy là tốt. Còn nếu là giặc lái nhảy dù thì khi xuống mặt đất nó vẫn rơi vào tay ta. Cuối cùng, Phúc ra lệnh cho anh em trở về.

Đảng ủy đánh giá cao tinh thẩn chiến đấu và thành tích của biên đội Phúc. Anh em đã đánh địch rất dũng mãnh, quyết liệt, tiêu diệt địch ngay từ loạt đoạn đầu. Về mặt xây dựng đơn vị, biên đội Phúc hôm nay đã có một đóng góp tốt. Chúng ta đã đánh rơi Chim ưng nhà trời, Thần sấm, lần này, chúng ta lại đánh rơi Con ma. Thời gian này, các đồng chí đã biết tình hình nghiêm trọng hơn, địch mỗi ngày một lấn ra.

Trận đánh quyết liệt vừa rồi đã hạ uy thế của địch, sẽ làm chúng phải suy nghĩ.

Khang im lặng giây lát, rồi nói tiếp:

- Chúng ta chưa có tin tức về đồng chí Đông...

Mọi cặp mắt chăm chú nhìn chính ủy. Đầy chính là điều họ đang chờ đợi.

- Hiện nay dân quân ở địa phương và nhiều nơi khác đã được lệnh đi tìm. Có thể là đồng chí Đông sẽ trở về. Cũng có thể là không về nữa. Chiến đấu là như thế. Có lúc thắng lợi mà không thiệt hại. Thậm chí có lúc chỉ có thiệt hại mà không có thắng lợi... Nhưng cho tới nay, anh em ta vẫn tiếp tục giành thắng lợi. Đồng chí Đông chưa về, nhất định là các đồng chí phải có suy nghĩ. Nhưng suy nghĩ để căm thù kẻ địch, bắt chúng phải đền tội thì được, chứ không thể để trở thành buồn rầu ảnh hưởng đến sức chiến đấu. Đó là chỉ thị của đảng ủy.

Chính ủy nhìn mọi người bằng cặp mắt cháy bỏng:

- Anh em về đều nói là động tác chiến đấu của đồng chí Đông rất quyết liệt. Động tác như vậy thì không kẻ địch nào có thể bắn trúng.

Chỉ lo trường hợp mải đánh địch mà gặp tai nạn... Ban nãy, chắc đồng chí trung đoàn phó đã nói với các đồng chí khi chiến đấu ở vùng rừng núi cần chú ý đến độ cao... Các đồng chí có điều gì cần hỏi không?

Không ai hỏi gì.

- Bây giờ các đồng chí hãy họp tổ đảng để trao đổi về chỉ thị của đảng ủy.

Chính ủy quay vế phía Trọng, nói:

- Mời đồng chí cùng dự sinh hoạt tổ đảng với anh em.

Mặt trời đã ra khỏi biển mây dày đặc. Nắng đổ lửa xuống sân bay.

Mặt mọi người đều nhăn lại vì nắng. Đường băng trắng lóa. Nhìn xuống cũng vẫn thấy chói.

Bản ngồi lưng gù gù như một con gấu, mân mê chiếc mũ bay trong tay. Tin tức về Đông còn gây cho anh và những người chung quanh một sự xúc động rất mạnh. Anh nói giọng Nam Bộ chậm rãi:

- Tổ ta đã nghe chỉ thị của đảng ủy. Giờ chúng ta trao đổi xem cần thực hiện như thế nào. Biên đội bạn đã chiến đấu rất kiên cường.

Chúng ta cần học tập tinh thần các đồng chí đó. Anh em ta đã biết trước là cuộc chiến đấu sẽ ngày một phức tạp, một quyết liệt. Điều đó là tất nhiên. Nếu đồng chí Đông không về, tôi cũng như các đồng chí, anh em chúng ta đều rất thương đồng chí Đông. Nhưng thương đồng chí Đông là phải thay thế được đồng chí Đông, phải chiến đấu cho được như đồng chí Đông... Tôi nghĩ là như vậy.

Tạ, biên đội trưởng, người to đậm, mặt vàng sạm, hai hàm răng sít lại, tiếng nói rin rít:

- Trước sau vẫn là càng phải quyết tâm tiêu diệt địch thôi... Tôi có thêm một ý kiến là tình hình địch phức tạp thì ta phải dùng biện pháp phức tạp để giải quyết với địch...

Anh ngước nhìn những đám mây lớn trên bầu trời, rồi tiếp:

- Hôm nay, thời tiết xấu, có khó khăn về mặt kỹ thuật với anh em ta. Gặp địch nếu không giữ được cả biên đội thì bám lấy nhau từng đôi mà đánh. Anh em ta nên nhớ cái cầu đồng chí Đông hay nói: "đừng có hiền lành với thằng địch".

Chúng ta phải tỉnh táo, tinh khôn và phải có những hành động thật quyết liệt.

Từng người lần lượt nói rõ quyết tâm của mình.

Trọng quay sang ghé vào tai đồng chí chính ủy:

- Chị Thùy, vợ đồng chí Đông hôm nay cùng lên với tôi một chuyến tàu. Chị ấy đang ở nhà chiêu đãi. Tôi ngại...

- Thế ư... Tôi sẽ nói ngay với đồng chí Bút. Anh cứ yên tâm. Anh em ở trạm rất giữ nguyên tắc.

- Tôi đã báo cho đồng chí Quỳnh biết là chị Thùy lên.

- Nếu vậy thì lại càng yên tâm. Chắc đồng chí Quỳnh ở nhà đã lo mọi việc rồi.

❖ 4 ❖

Buổi tối, toàn thể trung đoàn không quân và đơn vị căn cứ tập họp tại hội trường lớn. Lễ mừng công được tổ chức gấp. Ban tổ chức phải huy động một số khá đông người tại các cơ quan làm cật lực cả buổi chiều để trang hoàng bục của đoàn chủ tịch và kê lại các hàng ghế trong ngôi nhà hội trường khá rộng.

Chủ tịch đoàn của buổi mít tinh chưa tới. Dãy bàn phủ vải xanh màu da trời còn để trống. Những dò lan đất lạ mắt, lá nhỏ và dài, xanh tốt sum sê làm thay đổi bộ mặt của cái sân khấu. Đó là tác phẩm được tạo ra bằng bàn tay khéo léo của Hùng trắng, vật liệu là những đoạn nứa và những bó cỏ gianh cắt ở trên đồi. Thay vào chiếc riềm mọi ngày là một khẩu hiệu chữ vàng trên nền vải đỏ chào mừng chiến công mới của đại đội 1.

Trong lúc chờ đợi, phần lớn cặp mắt những người trai trẻ đều hướng về đoàn văn công Quân khu Việt Bắc nhân dịp tới thăm và phục vụ, được mời cùng dự buổi mừng công có tính cách nội bộ này. Các đồng chí văn công mặc đồng phục như lúc biểu diễn ngồi ở giữa.

Trọng gặp trung đoàn phó Xước ở hành lang. Trung đoàn phó kéo tay anh:

- Chết, sao lại đứng đây? Mời anh vào.

- Tôi vừa ở trong đó ra. Đã có tin tức gì về Đông chưa anh?

Đồng chí đoàn phó lắc đầu nhè nhẹ.

- Thế còn cái dù? - Trọng hỏi.

- Vừa có tin bắt được một tên giặc lái. Chắc là cái dù ấy.

Trọng sầm mặt xuống.

- Chưa hết hy vọng đâu anh ạ. Một số nơi báo cáo về là đã nhìn thấy máy bay ta đuổi theo máy bay địch. Ngay cả Đông Bắc cũng báo cáo về. Còn phải chờ xem. Cậu Đông thì cũng dễ truy kích địch lung tung lắm.

Nụ cười vẫn nở trên môi anh. Hình như đối với anh, mọi thứ tình cảm khác nhau đều có thể diễn tả bằng nụ cười. Trung đoàn phó bỗng kéo tay Trọng:

- Vào đi anh! Anh em sang kia rồi!

Tiếng vỗ tay rào rào nổi lên trong hội trường.

Chính ủy Khang mặc một bộ quần phục mới cùng ba người lái từ cửa trước đi vào. Những người lái đầu để trần, mặc sơ mi mùa hè, cả ba cái sơ mi đều đã bạc màu, dáng điệu của họ rõ ràng là lúng túng vì cảm động. Người ta có cảm giác nếu không có đồng chí chính ủy trịnh trọng đi trước để dẫn họ thì chưa lên tới dãy bàn của đoàn chủ tịch, họ đã ù chạy biến ngồi lẩn vào giữa đám đông.

Những cán bộ đã đứng chờ ở hai bên cánh gà chạy ùa ra. Đẩu tiên là chính ủy của đơn vị căn cứ, rồi đến đại diện của các cơ quan tham mưu, chính trị và các đơn vị thợ máy. Tất cả đều xô tới ôm lấy ba người lái. Một người dong dỏng cao, đầu để trần, mặc chiếc sơ mi quân phục kiểu bơ lu dông không gắn quân hàm, chạy ra sau cùng. Đó là trung đoàn trưởng Luân. Hình như lúc đầu, anh không định ra.

Nhưng anh đã không kìm giữ được tình cảm của mình. Anh lần lượt ôm ghì lấy từng người mà hôn. Trông anh và họ không có gì cách biệt nhau về hình thức và dáng dấp. Có lẽ vì bản thân anh cũng là một người lái.

Các đại biểu lần lượt ngồi vào ghế của đoàn chủ tịch. Cái nhìn của mấy người lái như bị treo lơ lửng ở khoảng không. Họ biết mình đang trở thành cái đích của hàng trăm cặp mắt. Cả ba vẻ mặt đều không tự nhiên vì họ thấy mình bỗng dưng bị tách ra khỏi chung quanh.

Trọng nhìn chính ủy Khang nhẹ nhàng đi tới trước máy phóng thanh, xúng xính trong bộ quân phục vải còn cứng chắc là anh chỉ mới mặc lần đầu. Nghe nói trước kia anh đã chỉ huy một đơn vị du kích trong trận đánh vào trường bay Cát Bi. Những cán bộ điều động về đây làm công tác chính trị đều được lựa chọn trong số những người đã từng thử thách nhiều trong chiến đấu. Nét mặt chính ủy tươi cười. Đây là một cuộc mít tinh chào mừng chiến thắng... Anh ấy sẽ nói như thế nào về sự vắng mặt tối nay của một người đáng lẽ phải ngồi trên bục đoàn chủ tịch.

Chính ủy báo tin Bộ tư lệnh quân chủng vừa điện xuống xác nhận biên đội Phúc hôm nay đã bắn rơi hai Con ma của địch. Tiếng hoan hô lập tức vang dậy hội trường.

Hát mừng anh hôm nay đã lập chiến công...

Những tiếng hát bỗng nổi lên làm tắt đi tiếng ồn ào. Anh đội trưởng văn công đột nhiên đứng dậy, đánh nhịp cho một bài hát.

Vì nhân dân, vì căm ghét quân thù

Chúng ta là, chúng ta là người lính của dân...

Người anh đội trưởng rướn lên cong vút, đảo đi đảo lại như một cành lau trước gió. Những lời ca trầm hùng, mạnh mẽ như từ đôi bàn tay gầy gò đó bay ra và trở thành một hồi kèn trận chào mừng chiến thắng.

Vì nhân dân, vì nhân dân anh đã lập chiến

công...

Tiếng vỗ tay tán thưởng bài hát đúng lúc rào rào.

Chính ủy đứng trước máy phóng thanh chờ ngôi nhà lớn trở lại im lặng, rồi nói tiếp bằng cái giọng nhanh nhanh, vui vui của anh:

- Ý nghĩa về việc tiêu diệt loại máy bay át hoàng bài mới nhất này của không lực Hoa Kỳ, anh em ta đều biết cả rồi. Tôi định nói vài lời để chào mừng chiến công mới của trung đoàn, thì các đồng chí văn công đã nói giúp hộ bằng tiếng nói của nghệ thuật. Bây giờ, có lẽ tốt nhất là nên mời các đồng chí vừa đánh thắng sáng hôm nay ra để nói chuyện với chúng ta.

Những tiếng hoan hô có lẫn những tiếng cười reo lanh lảnh của các cô gái nổi lên hưởng ứng lời nói của chính ủy. Chính ủy quay về phía bàn của đoàn chủ tịch, tươi cười nói:

- Xin mời đồng chí Hoa.

Chiều nay Hoa đã phải nhận ra báo cáo ở hội trường, vì dù sao trong ba người thì anh tương đối hoạt bát hơn cả. Anh bước đến trước máy phóng thanh với nụ cười dễ thương. Bộ ngực nở nang và đôi vai tròn mập của anh như thu nhỏ lại trong chiếc áo sơ mi bạc màu. Hoa nói:

- Thưa các đồng chí, thực ra đây không phải là chiến công của mấy anh em chúng tôi hôm nay... Đây chính là chiến công của cả đoàn ta và đơn vị căn cứ. Anh em chúng tôi chỉ là những người làm nhiệm vụ bấm cò súng mà thôi... Đế quốc Mỹ quảng cáo Con ma là rất ghê, nhưng vào quần nhau với chúng thì anh em chúng tôi đều thấy chúng cũng thường. Có đồng chí chúng tôi đã đuổi đánh đến hai chiếc Con ma. Bảy giờ tôi xin kể lại trận đánh để báo cáo với các đồng chí...

Chốc chốc mọi người lại cười rộ lên vì những lời mộc mạc đôi lúc văn hoa và những chữ dùng bất ngờ của Hoa, như là “bầu trời đang đen tối bỗng hiện ra một khoảng xanh trong như nước hồ thu”, hoặc "Giôn-xơn có nhã ý tạo cơ hội cho anh em chúng tôi làm bàn", v.v...

Đặc biệt, Hoa đã kể lại chiến công chung của toàn biên đội, không nói cụ thể hành động chiến đẫu của từng người, do đó đã không làm người nghe chú ý đến sự vắng mặt của Đông.

Hoa kết thúc câu chuyện giữa những tiếng hoan hô rộn ràng. Anh định rời máy phóng thanh thì đồng chí chính ủy đơn vị căn cứ từ ghế đoàn chủ tịch chạy ra, níu tay anh giữ lại. Bằng giọng nói khề khà của một người có tuổi, đồng chí nói:

- Đế quốc Mỹ đã giở trò ở miền Nam... Nào lính thủy đánh bộ, nào phượng hoàng bay, nào trực thăng vận, thiết giáp vận, ô tô vận, gần đây các chuyên gia quân sự Hoa Kỳ lại đang tính cả đến chiến thuật "xe đạp vận". Nhưng chúng vẫn bị Quân giải phóng miền Nam cho ăn no đòn nên phải đánh ra miền Bắc để gỡ thế bí. Chúng đưa Thập tự quân ra thì Thập tự quân thành “Thập tử quân”. Chúng đưa Thần sấm sét ra thì Thần sấm sét thành “Thần đất sét"... Hôm nay chúng lại đưa Con ma ra thì các đồng chí Phúc, Hoa, Định đã cho Con ma về “bãi tha ma." Cả đơn vị căn cứ chúng tôi hứa sẽ hết sức học tập tinh thần quyết đánh quyết thắng để làm công tác phục vụ mỗi ngày một tốt hơn. Còn riêng tôi xin tặng đống chí Hoa mấy câu thơ...

Một tay đồng chí chính ủy vẫn nắm cánh tay Hoa như sợ anh chạy mất, tay kia của anh móc túi áo ra một mảnh giấy nhỏ. Anh chìa mảnh giấy ra xa, nheo nheo cặp mắt đọc với một giọng ngâm nga:

Nghề văn, kéo vĩ cầm cũng khá

Nghề võ, hạ Con ma Mỹ giữa trời Chiến công anh đã có rồi Tơ duyên chưa có, ai người giúp cho.

Tiếng cười rộ lên cả hội trường. Hoa luống cuống, giật tay đồng chí chính ủy, chạy vào đứng nấp sau một chiếc cánh gà.

Một anh lái nhìn mấy cô văn công, rồi ghé vào tai người ngồi bên nói nhỏ:

- Cụ Chiến làm thằng Hoa hôm nay mất bạc vạn!...

Cuộc mít tinh mừng công kết thúc trong bầu không khí phẫn khởi, náo nhiệt.