Chương XXXII ❖ 1 ❖
Trọng vừa đặt chân lên chiếc cầu thang ọp ẹp đã nghe tiếng bố làu bàu trên gác. Bố lại gắt gỏng mẹ cái gì. Chuyện này với anh đã trở thành quen thuộc. Đối với hàng xóm ông được coi là người lành hiền.
Ông cả nể với mọi người, kể cả với các con. Nhưng riêng với mẹ anh, thì bố anh là một người rất khó tính. Những việc mẹ làm chỉ hơi trái ý, là có thể làm ông cáu bẳn. Quan hệ giữa hai người đã thành một nếp không thể nào thay đổi. Mọi sự can thiệp, góp ý, nhận xét của các con đều trở nên vô ích. Sự bất công của bố anh có chiều hướng tăng lên khi công trình nghiên cứu của ông năm này qua năm khác vẫn chưa đạt được kết quả mong muốn, ông càng ngày càng trở nên cô đơn trong lúc tuổi già đến nhanh.
Trọng bước mạnh chân trên các bậc cầu thang để đánh động.
Tiếng gắt gỏng vẫn từ trên gác vọng xuống. Phải đến khi anh gần ló đầu trước cửa, trong nhà mới yên lặng.
Trọng làm ra giọng vui vẻ:
- Bố mẹ ăn cơm chưa ạ?
- Ăn rồi!
Bố anh đáp với giọng vẫn còn bực bội. Mẹ anh đứng đó như người có lỗi. Ông lại trút nốt cơn bực:
- Không "văn nghệ" tý nào cả! Tôi biết tính bà nên tôi đã nói trước là bà đi nghỉ hộ tôi! Từ đây ra đến cửa là cũng phải dừng lại vài ba lần để nói chuyện. Chú ấy hẹn năm giờ, năm rưỡi mình mới dẫn rượu đến, tất nhiên không thể cứ ngồi nhà chờ mình. Mai mình đến người ta lại cho nơi khác mượn rồi, thì việc của mình sẽ cứ vứt đó...
Ồng cụ khoát tay chỉ cái bàn làm việc. Trọng nhìn lên bàn thấy một phiến đá nhỏ màu hồng, có vân hoa: đã được mài nhẵn bóng.
Không hiểu tại sao bố anh lại có phiến đá rất đẹp này.
Trọng đi lại bên bàn, nhìn tờ giấy đặt dưới cặp kính lão của bố anh. Anh lại nhận ra những dãy con số rậm rịt như một khu rừng đối với anh từ lầu đã rất quen thuộc.
Suốt mấy chục năm nay, ông cụ đã dồn hết cả sức lực tâm huyết vào việc tìm ra cái chìa khóa bí mật để giải bài toán “cầu phương một hình tròn” nổi tiếng thời cổ Hy Lạp, bài toán suốt mấy ngàn năm trước đây đã làm bạc đầu bao nhiêu nhà toán học. Nó đã được chứng minh và kết luận là không thể giải được. Cụ không hề được ai trao nhiệm vụ lớn lao này. Nó đã đến với ông cụ một cách rất tự nhiên. Trước cách mạng tháng Tám, bố anh làm nghề chế tạo đố chơi trẻ em. Qua nhiều lấn kẻ mẫu, cắt hình, tìm cách tận dụng từng mẩu thiếc, mẫu gỗ, từng chút vụn giấy nhỏ, tình cờ ông bỗng dựng được một hình vuông bằng một mảnh giấy hình tròn, ông nghĩ là cái bài toán cổ Hy Lạp về cầu phương một hình tròn đến nay vẫn chưa ai giải được, chỉ vì người ta đã dùng cái "Pi" không hoàn toàn chính xác. Từ đó ông nảy ra ý định tìm một công thức mới để thay cho "Pi". Ước mơ này theo đuổi ông suốt mấy chục năm qua. Từ một người mới có bằng trung học thời Pháp thuộc, ông đã tự học hết chương trình toán cao cấp. Cuối cùng, ông đã tìm ra công thức “T2”. ông đã chứng minh nó trên thực tế. Nhưng ông chưa thể giải thích nó bằng những lý lẽ khoa học. Ông cần những người cộng tác với mình. Nhưng không tìm được ai tâm đắc. Một số người khuyến khích ông. Họ cũng có những lý lẽ đáng khích lệ. Họ nói người đầu tiên tìm ra cách làm cho cao su vẫn giữ được tính chất đàn hồi mà lại trở nên rất bền vững bằng cách trộn với lưu huỳnh, chỉ là một anh chàng buôn bán sắt vụn. Có người nói một cách quả quyết là mọi phát minh khoa học trong lịch sử phát triển của nó đều bắt đầu bằng những trường hợp giống như ông đang làm... Nhưng tiếc thay, tất cả những người có đầu óc xây dựng và rất nhiệt tình này đều không giúp được gì cho ông trong công tác thực tế, nhiều người còn không hiểu gì về nội dung công trình nghiên cứu của ông. Còn một số người khác thì ra sức bài bác, châm biếm. Họ bảo ông làm công việc dã tràng xe cát biển Đông. Thậm chí có những người cho ông là gàn dở.
Một lần, Trọng đưa đến giới thiệu với bố một người bạn học ở nước ngoài mới về nghỉ hè. Anh đang chuẩn bị luận án tốt nghiệp phó tiến sĩ toán học. Anh sẽ chứng minh bằng toán học là vũ trụ mỗi ngày càng nở ra. Ông tiếp người bạn của con bằng rượu nếp hương, tiết canh vịt và trà Tân Cương như khi tiếp một người bạn già đáng kính nhất. Sau khi nghe ông trình bày công trình nghiên cứu của mình, người bạn của Trọng nói:
- Những việc bác làm theo ý cháu mới là thực nghiệm. Về mặt toán học khi khẳng định hay phủ nhận một cái gì, người ta cần lý giải, chứng minh trên cơ sở của những nguyên tắc toán học.
- Cái "Pi" của người xưa chắc cũng rút ra từ thực nghiệm!
- Vâng nhưng nó đã được công nhận và khẳng định, ơ-le đã chứng minh Pi là một số siêu việt."
-Từ thế kỷ 18...!
- Vâng. Trong lãnh lãnh vực du hành vũ trụ ngày nay người ta vẫn dùng “Pi”.
- Nhưng tôi nghe nói các nhà bác học đã phải tính toán cho “Pi” rất nhiều con số lẻ mà vẫn còn sai số lớn?
- Thưa bác, dù có như vậy nó vẫn được công nhận về mặt toán học là một tỉ số đạt được giá trị gần đúng.
- Mình có thể không bằng lòng với một cái gần đúng!
Người trẻ tuổi hơi mỉm cười. Anh lắc đầu rồi nói:
- Thưa bác, vấn để của bác đặt ra lớn quá. Ở trình độ của chúng cháu hiện nay, chúng cháu chưa bao giờ dám nghĩ tới.
- Vậy thì cái vấn đề anh đang làm luận án để bảo vệ "Vũ trụ càng ngày càng nở ra" là vấn đề bé ư...?" - ông cụ đỏ mặt nói...
Bây giờ mỗi lần nhớ lại cuộc gặp gỡ của bố anh với người bạn, Trọng vẫn còn cảm thấy xấu hổ. Đó cũng là cố gắng duy nhất và cuối cùng của Trọng với ý định góp phần nào công trình của bố anh. Cái công trình đó đã làm khổ sở ông cụ gần trọn vẹn cuộc đời, làm khổ mẹ anh, làm cho gia đình anh quanh năm sống trong tình trạng thiếu thốn vì kiếm được bao nhiêu tiền ông cụ cũng mang đi mua sách...
- Không "văn nghệ" chút nào!
Ông cụ làu bàu nhắc câu nói ban nãy. Từ lâu ông đã quen dùng những tiếng này lúc bực mình.
- Bố cứ cho con biết bố cần cái gì... Ngày mai nếu người ta không cho mượn thì con sẽ mượn hộ bố - Trọng nói với một giọng quả quyết.
- Không cần. Người ta sẽ cho tôi mượn. Nhưng phải nói rõ cho bà ấy biết. Bà ấy làm tôi bực mình nhiều quá. Thôi, bà xuống nhà lấy cho tôi một ấm nước để pha trà.
Tôi đốt bếp dầu luôn đây.
Trọng nhanh nhẹn đứng dậy và nói:
- Để con xuống lấy cho.
- Để mẹ xuống lấy.
Nhìn cặp mắt cầu khẩn của mẹ, Trọng biết anh nên để mẹ đi. Mẹ anh còn đứng lại đây thì chưa chấm dứt được cơn bực mình của ông.
Quả nhiên, khi mẹ anh đi khỏi, ông tỏ vẻ nguôi giận.
- Rất thương bà ấy, nhưng cứ cái lối làm ăn của bà ấy thì đến bụt cũng phải bực mình.
Rồi ông quay sang hỏi anh:
- Ngày hôm nay nó có đánh đâu không?
- Khu Tư và Tây Bắc ạ. Hôm nay nó bỏ bom xuống thành phố Vinh và thị xã Sơn La.
- Như vậy là dứt khoát nó đánh lại rồi.
- Vâng, Giôn-xơn đã tuyên bố đánh lại.
- Anh xem liệu nó có dám đánh vào Hà Nội không?
- Trên dự kiến địch sẽ đánh vào Hải Phòng, Hà Nội và sẽ đánh ác liệt để gây sức ép. Cơ quan của bố sắp đi sơ tán chưa?
- Chuẩn bị cả rồi. Tôi cũng đang chuẩn bị đây - ông cụ đưa mắt hất cằm chỉ phiến đá.
Trọng nhìn phiến đá rồi nhìn lên bàn thờ. Anh nhận thấy có một khoảng trống lớn. Chiếc lư đồng đen, nghe nói là rất quý của ông bà anh để lại, không còn ở chỗ cũ.
- Cái lư của nhà ta để đâu rồi ạ? - Trọng hỏi.
- Sơ tán rồi - ông cụ đáp gọn, rồi hỏi lại - Anh đi công tác về đã gặp cô Vi chưa?
- Con mới về tòa soạn sáng hôm nay. Làm việc xong con về đây luôn.
Mẹ anh đem cái ấm nước lên đặt trên bếp dầu.
- Cảm ơn bà. - Giọng bố anh đã trở nên vui vẻ.
Ông nhồi thuốc vào cái tẩu, châm lửa kéo một hơi dài, thở khói bay khắp nhà. Bỗng ông nói:
- Mồng hai Tết, nó có đến đây...
- Bố nói ai đến ạ. - Trọng hỏi lại.
- Cô bạn của anh. Bầy giờ bố mới biết nó cũng dạy toán. Con bé bạo. Bố nói cho nó nghe cái T2...
Trọng không ngờ Vi đã đến nhà trong lúc anh lên sân bay.
- Con gái Hà Nội mà ăn mặc giản dị...
Ông nhận xét với một vẻ cảm tình. Trọng không muốn nói lại để bố anh biết ông đã lầm:
- Nó đòi chép lại cái T2 của bố... Nó muốn khi nào rỗi bố cho nó gặp vài buổi, nói cho nó nghe về quá trình nghiên cứu. Bố bảo nó: tôi mới làm được nửa chừng, nếu cô thích thì mời cô lại đây cùng nghiên cứu tiếp tục với tôi...
Trọng hơi cau mặt. Vi dạy toán ở một trường cấp hai, nhưng Vi không say mê toán lắm. Cô ấy có biết làm như thế là dại dột? Anh đã có ý định chuẩn bị cho Vi trước khi tới gia đình mình, nhưng anh chưa kịp làm thì Vi đã đến. Sau này, nếu ông cụ biết những lời nói của cô là không thực thà, chắc chắn ông cụ sẽ biết, thì thật không hay cho hai người.
Ông nhìn phiến đá đẹp bóng lọng có thể soi gương được đặt trên bàn, rít một hơi thuốc rồi hỏi anh:
- Đã quyết định chưa.
Trọng hơi lúng túng đáp:
- Chúng con đang ở thời kỳ tìm hiểu...
- Nếu gặp nó, con bảo bố dặn hôm nào rỗi, cứ đến đây.
- Con nghe nói các trường đã bắt đầu sơ tán cả rồi.
❖ 2 ❖Ở nhà bố mẹ ra, Trọng đạp xe đến Câu lạc bộ Quân nhân để gặp Diệu Lan. Bỗng dưng có việc phải tìm đến cô gái mà anh chỉ mới quen biết và gặp gỡ một lần hồi mới lên sân bay.
Trưa hôm ấy, Trọng ngồi ở nhà trực.
Những người lái nằm trên chiếc phản gỗ cứng và lạnh.
Có người chấp hai cánh tay làm gối. Có người nằm một chần duỗi thẳng trên phản, một chân bẻ gặp, bàn chân đặt trên nền nhà. Với kiểu nằm đó, người lái chỉ cán nghe tiếng pháo hiệu là có thể ngay từ động tác đầu tiên, rời khỏi giường, chạy thẳng ra máy bay. Họ nằm im lặng, đôi mắt nhắm.
Nhưng Trọng đoán chẳng mấy ai ngủ. Giờ phút này, họ cũng giống như một nghệ sĩ sân khấu đã hóa trang xong, đang đứng im bên cánh gà tập trung tư tưởng đợi tiếng chuông mở màn buổi biểu diễn quan trọng - Mọi việc có thể đến với họ trong khoảnh khắc. Chỉ một hồi chuông điện thoại, một phát pháo hiệu xanh là họ sẽ rời khỏi ngay căn nhà bình yên, bước vào cái thế giới riêng của mình. Cuộc chiến đấu không cân sức. Trước mặt họ, bao giờ cũng là một kẻ thù đông hơn nhiều lần và cũng thành thạo hơn nhiều lần trong việc sử dụng loại vũ khí tối tân này.
Anh ngồi đó thử tưởng tượng xem những người nằm kia đang suy nghĩ gì. Anh đã gần gũi họ nhiều tháng trời. Anh và họ đã trở thành những người bạn có thể trao đổi với nhau những tâm tình thầm kín.
Anh muốn tìm hiểu thêm về tâm trạng của người lái trước khi đi làm nhiệm vụ.
Với một nếp suy nghĩ quen của riêng anh, anh luôn đặt vào các hiện tượng mà mình chưa thực hiểu một chút hoài nghi, sự hoài nghi khoa học cần thiết khi xem xét sự vật. Anh tự bảo mình, hãy chờ xem sức chịu đựng của những con người này, có phải là không có hạn độ nào không? Có anh chàng nào đuối hơi, có anh chàng nào lùi lại không?
Nhưng đến lúc này anh vẫn chưa thấy. Anh đã nói với một số bạn bè mỗi lần lên đây là một dịp mình được bồi dưỡng về lòng tin, về nghị lực. Nhận xét đó không gây phản ứng gì đối với những người đã có dịp tìm hiểu các chiến sĩ không quân. Nhưng với số đông thì họ cho là anh đã tán tụng quá đáng, hoặc là anh đang còn nhìn con người ở đây một cách đơn giản...
Anh dành nhiều thời gian ngồi ở cái bệ phóng của những người lái.
Đối với họ, căn nhà gỗ mái tranh này, cột kèo lắp toàn bằng bù-loong, là tuyến xuất phát chiến đấu cuối cùng. Anh không thể theo họ đi xa hơn nữa...
Trời bỗng đổ mưa. Thời tiết chuyển xấu. Trưa nay, những người lái có thể yên trí ngủ ngon. Giữa lúc đó, Trọng thấy Hoa nằm ở phía cuối căn buồng nhổm dậy. Hoa rón rén đặt từng bước ủng xuống nền nhà, đi lại bên anh. Hoa ghé vào tai Trọng:
- Anh không nghỉ trưa à?
- Ở nhà thì có ngủ nhưng lên đây thì không? - Trọng cũng đáp lại nho nhỏ.
- Tôi muốn nhờ anh giúp hộ việc này có được không?
- Được quá..., với tất cả những việc mà tôi có thể làm.
- Ta ra ngoài kia anh nhé?
Hoa đưa Trọng đến ngồi tránh mưa trong một chiếc hòm đựng máy bay. Họ ngồi trên những chiếc bao tải.
Hoa rút trong túi áo da một phong thư đưa Trọng:
- Anh xem hộ tôi cái này... Anh làm chuyên gia giúp.
Đó là lá thư của Diệu Lan. Hôm mới lên, Trọng đã nghe Thạch, trợ lý tuyên huấn kể lại chuyện này với một nhận xét: "Đúng "phom"
rồi!".
Trọng ngồi đọc lá thư biết là Hoa đang chăm chú theo dõi thái độ của mình. Xem xong, anh ngẩng đầu nhìn Hoa, mỉm cười. Trọng nhận thấy bộ mặt anh chàng tươi rói hẳn lên. Đôi hàng răng "sữa" đều đặn xuất hiện trên khuôn mặt vuông vức màu bổ quân. Hoa nói:
- Anh xem hộ đã chín muồi chưa?
- Tôi chưa tự tin lắm về nhận xét của mình trong trường hợp này.
- Anh khiêm tốn thôi. Cậu Quỳnh bảo tôi nên nhờ anh góp ý kiến.
- Anh yêu cô Diệu Lan thật đấy à?
- Yêu...
- Vậy mà trước đấy tôi vẫn tưởng chỉ là chuyện nói cho vui.
- Tôi ảnh hưởng tính thằng Đông, chuyện thực cũng đem làm như chuyện đùa... Anh không chú ý nên không biết, nhưng anh em lái thì biết cả.
- Mọi ẩn số đều đã được giải đáp trong lá thư này. Tôi có thể giúp đỡ được gì cho anh?
- Tôi muốn viết thư đặt vấn đề cụ thể... và nhờ anh đưa giúp. Gửi bưu điện cũng được... Nhưng tôi nghĩ anh đưa tay hộ thì tốt hơn nhiều.
- Việc ấy dễ quá...
Hoa xin anh một tờ giấy, mượn bút, và mượn cả cuốn sổ của anh kê trên đùi, ngồi viết thư luôn. Trọng đánh diêm châm thuốc lá hút, để Hoa được tự nhiên.
Lát sau, Hoa đã đưa cho Trọng lá thư nhờ anh đọc hộ. Anh đã viết kín cả hai mặt tờ giấy xé ra từ cuốn sổ tay của Trọng. Chữ viết nhỏ, đều và đẹp. Hoa diễn tả tình cảm của mình một cách hơi văn hoa.
Chắc anh thấy cẩn phải làm như vậy đối với một cô gái công tác nghệ thuật.
Trọng nói:
- Tốt lắm!
Khi họ vào nhà thì đã hết giờ nghỉ trưa. Quỳnh nhìn hai người rồi nói với Hoa:
- Anh Trọng mát tay lắm!
Đông ngồi ở giường bên, vươn dài cổ sang hỏi:
- Thằng Hoa nhờ anh Trọng giúp đỡ à?
- Rõ... - Hoa kéo dài giọng.
- Mày đúng là thằng ngốc? Mày không biết anh Trọng cũng chưa có vợ à? Như rứa là mày đem trứng gửi cho ác! Ở đời ni có anh mô chưa vợ mà lại đi giúp cho anh khác!
- Thằng dã man... Cái chi nó cũng đùa được! - Quỳnh nói....
Bây giờ thì lá thư đó đang ở trong túi Trọng. Trọng định đưa nó đến doanh trại của đoàn văn công ở ngoại thành. Nhưng buổi sáng, khi anh hỏi thăm chỗ ở của đoàn thì một đồng chí trợ lý ở Phòng Văn nghệ quân đội cho biết, tối nay đoàn của Diệu Lan biểu diễn tại Câu lạc bộ quân nhân. Đồng chí trợ lý khuyên Trọng nên đến đó xem những tiết mục mới và biếu luôn anh một tờ giấy mời.
❖ 3 ❖Mối quan hệ đang trên đà phát triển giữa Hoa và Diệu Lan đối với Trọng có hơi bất ngờ. Anh không nghĩ là hai người có thể yêu nhau.
Hoa hơi non nớt về mặt này, Diệu Lan trái lại, già dặn quá. Hai người hình như xấp xỉ tuổi nhau. Trọng thuộc vào loại những chàng trai muộn vợ. Những anh chàng này thường quên tuổi tác của mình, cứ coi chuyện mình chưa vợ tất nhiên mình phải còn trẻ, cho nên chỉ thích nhắm nhe những cô gái ít tuổi. Nhưng Trọng cũng không phải là người không biết điều: anh chỉ muốn tìm một người kém mình độ mươi tuổi.
Do đó anh không tin Hoa và Diệu Lan có thể yêu nhau. Mặt khác, cách bộc lộ tình cảm của hai người cũng không bình thường.
Hoa thì cứ luôn luôn nói một cách dễ dãi là mình rất yêu Diệu Lan. Còn Diệu Lan thì lại cứ luôn luôn tỏ ra ngoài sự mến phục các chiến sĩ không quân, cô không có tình cảm gì riêng tư khác.
Nhưng lúc này, Trọng cũng hơi hồi hộp. Anh đã nhận một nhiệm vụ với Hoa. Anh biết rằng Hoa thật sự buồn nếu lời đề nghị của mình bị từ chối.
Khi anh bước vào nhà Câu lạc bộ, buổi biểu diễn đã bắt đầu. Trên sân khấu, trước tấm màn màu huyết dụ, một cô gái mặc bộ quần áo dạ xám, đang giới thiệu chương trình bằng một giọng nói như tiếng chim hót. Trọng rất khổ sở khi phải len qua trước mặt mọi người, trong đó có cả mấy bà, mấy cô, để đi vào ghế ở giữa còn để trống. Anh vừa ngồi xuống, thì một người ghé vào bên tai:
- Sao ông đến muộn thế?
Trọng nhìn sang, thấy cặp kính dày và mái tóc rậm, nhận ra đồng chí trợ lý đã cho mình vé.
- Mình xuống chợ Hôm thăm ông bà cụ.
- Đã gặp chưa? - Đồng chí trợ lý thì thào.
- Chưa. Mình vào thẳng đây.
Một tràng vỗ tay rào rào nổi lên. Trên sân khấu sáng rực ánh đèn, cô giới thiệu đang cúi đầu chào mọi người trước khi lui vào. Nhân lúc đó, đồng chí trợ lý lại ghé vào tai anh nói to hơn:
- Tôi xin báo động để ông biết: Ông phải tranh thủ gặp Diệu Lan đi. Biểu diễn xong đêm nay, đoàn về luôn. Chiều mai đoàn đi phục vụ Khu Tư rồi.
- Vậy làm thế nào gặp được?
- Đến giờ nghỉ, ông vào thẳng hậu trường.
Lâu nay, Trọng ít xem ca múa. Anh có những đòi hỏi khe khắt.
Anh cho rằng nhiều sáng tác mới và nghệ thuật biểu diễn của ta về bộ môn này còn chưa đáp ứng được yêu cầu của người xem; họ vẫn chỉ gặp lại những tiết mục và cách biểu diễn quen thuộc. Tối nay, ngồi xem, anh luôn thấy rung động. Không phải vì anh đã tìm thấy một sự phát triển đặc biệt nào trong các tiết mục đang được giới thiệu. Cái khác với mọi lần là cuộc chiến đấu mới đã mang lại cho những bài ca, điệu múa một sinh sắc mới. Anh bồi hồi nhớ lại những buổi biểu diễn của các đội văn công mười người, mười lăm người trên đường bộ đội hành quân vào chiếm lĩnh trận địa tại Điện Biên Phủ. Những cuộc biểu diễn vài người trong hầm pháo. Những bài hát qua máy điện thoại tới một tổ chiến đấu ở tiền tiêu. Những đêm múa xòe liên hoan khi bộ đội chiến thắng trở về. Anh càng dễ có cảm tình hơn khi biết các tiết mục này sắp đến với các chiến sĩ ở chiến hào đang chiến đấu chống bọn giặc trời ở Khu Tư. Nhất định nó sẽ đem tới cho họ những tình cảm mạnh mẽ, những rung động mỹ cảm và những phút vui thực sự...
Trọng cùng người xem vỗ tay nhiệt liệt mỗi khi một tiết mục kết thúc.
Cô gái mặc bộ quấn phục dạ, có cặp mắt to và giọng nói như chim hót đã xuất hiện trước tấm màn màu huyết dụ:
- Mời các đồng chí tạm nghỉ mười lăm phút.
Đồng chí trợ lý chạm nhẹ cánh tay vào Trọng:
- Ông lên đi thôi.
Trọng chợt nhớ lại vì sao mình đã tới dự buổi biểu diễn này. Anh đứng dậy. Đồng chí trợ lý nhìn anh, cặp mắt long lanh sau lần kính dày cộp, nhoẻn một nụ cười:
- Chỗ ông ngồi đây tối nay đúng là chỗ vợ tôi. Tôi biết ông cần nên phải hy sinh cho ông. Xin chúc ông thành công.
- Oan tôi rồi, ông ạ.
Nhưng không còn thì giờ giải thích với anh chàng tốt bụng này.
Trọng len giữa hàng người tíu tít đi lên phía sân khấu. Anh vừa trèo qua mấy bậc gạch xi măng chưa kịp đặt chân vào chiếc sàn gỗ, thì gặp một đồng chí thượng úy giơ tay ngăn lại:
- Đây là chỗ của các đồng chí diễn viên chuẩn bị biểu diễn.
- Tôi đề nghị gặp đồng chí Diệu Lan một vài phút.
Đôi mắt của đồng chí thượng úy nhìn Trọng chằm chằm:
- Đồng chí gặp đồng chí Diệu Lan có việc gì? Sắp đến tiết mục của đồng chí ấy.
Trọng lúng túng chưa biết trả lời sao. Cặp mắt lúc nãy càng rọi vào anh một cách uy hiếp. Người cán bộ hỏi xẵng giọng:
- Đồng chí ở đơn vị nào nhỉ?
Vừa may lúc đó có ai ở phía trong mừng rỡ kêu tên anh. Một người bé nhỏ ôm cây đàn chạy ra. Đó là đồng chí chuẩn úy sáng tác nhạc Trọng đã gặp bữa trước tại sân bay.
Bấy giờ, Trọng mới trả lời đồng chí thượng úy khó tính:
- Tôi ở báo Quân đội.
Đồng chí nhạc sĩ giới thiệu tiếp:
- Anh Vũ Trọng đây mà! Anh ấy đã góp nhiều ý kiến cho cô Diệu Lan hồi lên sân bay dựng điệu múa "Đại bàng tung cánh".
Thượng úy chuyển giọng nhẹ nhàng hơn:
- Đồng chí đưa anh Trọng vào gặp cô Diệu Lan đang chuẩn bị ở trong kia.
Chuẩn úy nhanh nhảu dẫn Trọng vào phía trong sân khấu. Anh vừa đi, vừa ríu rít hỏi thăm Trọng tin tức trên sân bay khi biết Trọng vừa ở đó về.
Những bộ mặt quá đỏ, những hàng lông mày quá đen và quá dài, cùng với những cặp mắt long lanh hẳn lên, chăm chú nhìn Trọng khi anh đi qua.
- Diệu Lan này! Có khách đây!
Một cô gái mặc chiếc áo voan dài trắng như một màn sương ngẩng đầu lên. Cặp lông mày đen, cặp mắt sắc và đôi má hổng như trái đào... Có đúng cô ấy không, Trọng tự hỏi. Khi cô gái nhoẻn miệng cười, cái cười lúc nào cũng như chúm chím, e ấp, rất đặc biệt, Trọng mới nhận ra Diệu Lan:
- May quá! Lại gặp anh. Dạo này anh có hay lên sân bay không?
Trọng biết anh sẽ không có nhiều thời giờ ở lại đây, anh nói ngay:
- Chào chị. Tôi mới ở trên ấy về. Chị có thư.
Mặt cô gái bỗng đổi khác. Trọng rút phong thư trong túi ra, đưa Diệu Lan. Phong thư đã được anh dán lại cẩn thận.
- Cảm ơn anh nhé! Xin lỗi anh.
Diệu Lan đón lá thư, xé ra đọc luôn.
Đồng chí nhạc sĩ bảo Diệu Lan:
- Có gì lát nữa phải báo cáo tôi đấy!
- Việc gì mà phải báo cáo anh?
Trọng nói chuyện với đồng chí chuẩn úy để Diệu Lan được tự nhiên.
Khi anh quay lại thì lá thư từ tay Diệu Lan đã chuyển qua tay một cô gái khác cũng mặc chiếc áo múa màu trắng như cô. Trọng thấy đôi má mình nóng bừng.
Một hồi chuông nổi lên. Trọng ngơ ngác ngó quanh, Diệu Lan đi lại bên anh nói:
- Anh cứ ở đây. Cuối buổi biểu diễn mới đến tiết mục của tôi.
Phải nói chuyện với anh bây giờ vì lát nữa tôi cùng về với đoàn.
Trọng lo lắng liếc nhìn cô gái bạn của Diệu Lan đang chăm chú đọc lá thư. Anh có cảm giác như chính mình đã viết và anh vừa phạm phải một khuyết điểm đang chờ lời xét xử.
Diệu Lan đưa Trọng đi sâu vào phía trong. Cuộc biểu diễn lại tiếp tục. Hậu trường trở nên vắng vẻ. Các diễn viên, một số ra sân khấu, một số đứng hai bên cánh gà theo dõi các bạn biểu diễn.
Diệu Lan nói với Trọng:
- Rất cảm ơn anh. Em sẽ viết thư bảo anh Hoa cũng phải cảm ơn anh... May mà gặp anh tối nay. Ngày mai đoàn đi công tác rồi.
Trọng cố nén một tiếng thở dài nhẹ nhõm. Bây giờ anh mới hết lo.
- Suýt nữa thì tôi bị ngăn không được vào đây, - Ai ngăn anh?
- Một đồng chí thượng úy.
- À... Bọn con gái chúng em ở đoàn có cái may bao giờ cũng được các đồng chí phụ trách lo lắng, chăm nom đúng như là... con gái của mình. Nhưng em thì lớn rồi, em có thể tự lo.
Trọng đã trở nên mạnh dạn, cái mạnh dạn của một người ngoài cuộc:
- Chị có thể cho tôi biết là tôi có hoàn thành nhiệm vụ được đồng chí Hoa ủy nhiệm hay không?
Cô gái mỉm cười và bỗng cúi mặt xuống im lặng. Không có gì khác ớ một người con gái ở bất cứ lứa tuổi nào khi trả lời vấn đề của người đàn ông đặt ra là mình đồng ý. Lời nói đã trở nên không cần thiết...
Trọng lại gặp đồng chí trợ lý của Phòng Văn nghệ quân đội nơi chờ lấy xe đạp.
- Ông làm tôi giữ chiếc ghế không cho ông cả nửa buổi! Vui vẻ chứ?
- Rất vui vẻ - Trọng đáp.
- Thấy ông bỏ nửa buổi biểu diễn tôi biết ngay mà!
- Cảm ơn anh đã cho tôi chiếc vé... Nhưng cũng xin nói với anh đây là chuyện hạnh phúc của người khác, tôi chỉ hoàn thành nhiệm vụ giao liên.
- Thôi xin ông...
Trọng biết không làm thế nào để người bạn tốt bụng này tin là mình nói thật, vì chính anh cũng đang thấy vui như một người vừa thành công trong tình yêu.