Chương XIII ❖ 1 ❖
Chiếc com-măng-ca lao nhanh đưa Tú trở về sân bay. Những ngày qua ở đại hội được săn sóc, chiều chuộng, biểu dương, đêm ngủ yên giấc vì không phải lo chuyện chiến đấu, anh vẫn cảm thấy như con cá sống trong một bể cạn nhỏ hẹp, thiếu khí trời. Tuy biết có nhiều khó khăn đang chờ mình ở đơn vị nhưng nghĩ tới sân bay, đến bầu trời lộng gió, anh cảm thấy mình vừa được giải phóng.
Những đồi thông, con đường đất đỏ quen thuộc, khu doanh trại sau khi đơn vị chuyển ra nơi sơ tán trở nên vắng vẻ đã hiện ra trước mặt.
Tú cho xe chạy thẳng ra sân bay.
Những chiếc Mic 21 màu sáng bạc, tên lửa lắp sẵn hai bên cánh, nằm trực chiến trên sân.
Nhìn thấy những chiếc máy bay, người anh rạo rực hẳn lên. Anh nghĩ tới giây phút ngồi trong buồng kính, phát động máy nổ đưa chiếc máy bay rời đường băng, lao vút lên bầu trời.
Tú rẽ vào nhà trực chiến, gặp bốn chiến sĩ lái trẻ. Họ reo lên:
- Anh Tú đã về!
Vẻ bẽn lẽn, Quý báo cáo với anh hôm nay mình là biên đội trưởng.
- Từ sáng đến giờ có báo động không? - Tú hỏi.
- Báo cáo anh: ba lần cấp một. Nhưng không có lệnh cất cánh.
Quý nói tiếp:
- Chắc trên chưa tin tưởng cánh trẻ chúng tôi.
- Các đồng chí không được coi mình là trẻ nữa khi chúng tôi thì phải nhảy dù còn các đồng chí vẫn lái được máy bay trở về.
- Anh em trẻ cũng nhảy dù nhiều đấy chứ ạ!
- Hùng đâu?
- Cậu ấy trực suốt cả tuần nên hôm nay nghỉ.
- Nếu có lệnh cất cánh thì gắng giành thắng lợi, lấy lại khí thế cho trung đoàn.
Tú chia tay những người lái trẻ, lên xe ra sở chỉ huy.
Chiếc xe băng ngang sân bay, phóng về một xóm nhỏ nằm giữa cánh đồng.
Sở chỉ huy đã chuyển ra ngoài khu vực sân bay. Mấy căn hầm nửa nổi nửa chìm nằm náu trong vườn cây phía sau một ngôi chùa.
Đồng chí trung đoàn phó và chính ủy Khang đang ngồi trực. Khang mừng rỡ hỏi:
- Đại hội bế mạc chưa?
- Xong rồi.
- Các đại biểu của trung đoàn ta trúng cả chứ?
- Vâng. Trúng cả, không biết nay mai làm gì đây?
- Nếu vậy phải loan tin ngay cho anh em biết. Mọi người ở nhà đang mong, lo không biết lên tới đại hội toàn quần, ở giữa rừng hoa, hoa nhà mình có sánh kịp với các hoa khác không?
- Chúng ta là con út nên được chiều.
- Quỳnh đâu?
- Quỳnh và Bản còn phải ở lại ít ngày để đi các nơi báo cáo. Tôi được đồng chí tư lệnh trưởng Quân chủng đề nghị với Tổng cục Chính trị cho về sớm.
Chính ủy đứng dậy, nói với những cán bộ trực chiến ngồi chung quanh:
- Các đồng chí chúc mừng anh Tú đi! Đồng chí Tú và đồng chí Quỳnh, đồng chí Bản đã làm vẻ vang cho đoàn Sao Vàng chúng ta.
Mọi người đứng dậy:
- Xin chúc mừng thủ trưởng!
Hành động đột ngột của chính ủy khiến cho Tú lúng túng. Anh ấp úng cảm ơn mọi người và nói sự tín nhiệm của tập thể làm cho anh rất lo lắng.
- Chính ủy gỡ cho anh sự lúng túng đó bằng cách mời anh và trung đoàn phó ra căn lán nhỏ ngoài hầm chỉ huy hội ý.
❖ 2 ❖Đồng chí trung đoàn phó trực sở chỉ huy kể lại cho Tú nghe diễn biến của trận đánh ngày hôm trước.
Trưa mồng 2, ra-đa của ta phát hiện hai tốp máy bay địch bay vào. Đường bay của địch giống như đường bay của chúng đã dùng trong những lần đánh vào Hà Nội. Căn cứ vào độ cao, tốc độ và đội hình, sở chỉ huy nhận định đây là những máy bay cường kích sẽ tiến công vào Thủ đô. Ta ước lượng địch có tám máy bay.
Sở chỉ huy trung đoàn cho hai biên đội cất cánh. Biên đội đầu tiên bốn chiếc do Nhự chỉ huy. Tiếp sau là một biên đội hai chiếc do Hoa phụ trách. Ý định của sở chỉ huy là dùng hai biên đội này đánh chặn, diệt một số, buộc máy bay địch phải quẳng bom để đối phó, không cho chúng đánh vào Thủ đô.
Hai biên đội vừa rời sân bay xuyên qua trần mây thì nhiêu người lái liên tiếp báo cáo địch ở ngay trước mặt.
Nhận thấy kẻ địch xuất hiện bất ngờ, chúng có vẻ đông, máy bay ta chưa có tốc độ, xem chừng đánh sẽ không lợi, sở'chỉ huy hạ lệnh cho các biên đội quay về.
Ngay sau đó, sở chỉ huy chỉ còn liên lạc được với Hùng. Hùng báo cáo: Biên đội trưởng nhảy dù, bốn phía lúc này đều là địch. Sở chỉ huy nhắc Hùng thoát ra nhanh, có thể về hạ cánh ở sân bay Kép hoặc Gia Lâm.
Ngoài sân bay thông báo về có một chiếc dù. Sở chỉ huy cử người đi đón. Lúc đầu tưởng là Hoa. Nhưng người rơi xuống sân bay lại là Cúc.
Sân bay Gia Lâm báo tin Hùng hạ cánh an toàn.
Hai giờ sau, Nhự được một người đi xe đạp đèo về, anh ôm chiếc dù ngồi trên đèo hàng. Nhự nhảy dù cách đó hơn một chục ki-lô-mét nhưng vì trời xấu nên những người ở sân bay không nhìn thấy.
Cúc và Nhự đều thuật lại tình hình giống như nhau. Họ vừa ra khỏi trần mây, mới nhìn thấy nhau, đang siết đội hình, kẻ địch đã từ bốn phía lao tới. Chưa kịp xử trí, đã thấy khói ùa vào khoang lái, họ phải nhảy dù.
Chiều hôm đó, mới đón được Hoa và Đỗ. Hùng cũng từ sân bay Gia Lâm quay về.
Hoa và Đỗ báo cáo giống như những anh em trước. Riêng Hùng nói, sau khi Hoa bị bắn rơi, anh kéo cao để tìm phương hướng thoát ra, nhìn thấy địch rất đông, phần lớn là F.4.
Trung đoàn phó thuật lại tình hình một cách cân nhắc, dè dặt. Có lẽ anh cảm thấy mình có lỗi và đang bị xét xử. Anh làm công tác tham mưu trưởng từ lâu, mới nhận nhiệm vụ trung đoàn phó. Đây là trận đánh đầu tiên do anh chỉ huy.
Chính ủy Khang tiếp lời:
- Tôi gặp anh em lái, thấy tư tưởng mọi người đều tốt. Những anh em trẻ rất hăng.
Cúc vừa rơi xuống sân bay đã ra nhà trực ngồi, xin trao cho máy bay khác tiếp tục trực.
Nhự và Hoa phải đi bệnh viện kiểm tra một hai tuần. Những anh em khác chỉ cần nghỉ vài ngày ở nhà có thể làm nhiệm vụ tiếp.
Tú không nhận thấy có sự sai sót nào trong công tác chỉ huy. Nếu anh ở sở chỉ huy hôm đó, anh cũng xử trí như vậy. Anh hỏi:
- Các anh đã kiểm điểm với ra-đa chưa?
- Làm ngay tối hôm đó - Trung đoàn phó đáp - Anh em nói lúc đầu chỉ phát hiện được hai tốp nhỏ. Nhưng sau khi máy bay ta cất cánh thì địch bỗng đông lên. Anh em cho là có những tốp bay thấp nên lọt qua mạng sóng của ta. Anh em bảo đảm đã thông báo đú ng về số lượng, độ cao và tốc độ của những tốp đầu tiên.
- Sau đó, những tốp này đi đâu?
- Họ nói chúng đã nhập vào với những tốp bay thấp nên số lượng đông hơn rất nhiều.
Ngày hôm đó, địch không đánh đâu...
Trung đoàn phó nói tiếp một cách vẫn dè dặt:
- Có thể vì gặp máy bay ta chặn đường nên địch phải bỏ kế hoạch đánh vào mục tiêu.
Tú phân vân với nhận xét này. Anh nói:
- Đồng chí tư lệnh trưởng đã chỉ thị phải suy nghĩ xem liệu kẻ địch có một âm mưu mới nào không?
Chính ủy Khang đi đi lại lại trong căn lán nhỏ hẹp. Khó khăn lớn nhất đối với người chỉ huy bao giờ cũng là phải biết kẻ địch muốn gì, chúng đang định làm gì.
Chính ủy Khang đứng dừng lại sau lưng Tú.
- Tôi cũng nghĩ: Không biết thằng địch tình cờ gặp lúc ta sơ hở thì lao vào bắn rơi ta, hay chúng có một mưu mô mới? Trước đây, máy bay địch chỉ quay ra đối phó với máy bay ta khi chúng bị ta xông lại đánh chặn. Chưa có lần nào chúng tự ý tìm đến để mở những trận không chiến với ta. Trong loại chiến tranh hạn chế này, kẻ địch không hoàn toàn tự do, Giônxơn phải cân nhắc từng mục tiêu. Vì vậy, địch còn chưa đụng đến những sân bay của ta. Mặt khác, vì lực lượng không quân của chúng ta nhỏ, chưa gây nhiều trở ngại, nên địch chưa coi chúng ta là đối thủ chủ yếu của chúng. Chúng chưa cần tính đến chuyện mở những chiến dịch riêng chỉ để đối phó với anh em ta...
- Nhưng nếu bây giờ chúng lại tính đến chuyện đó...? - Tú nói.
- Vì thế mà mình phải suy nghĩ... Nếu đúng như vậy thì tình hình sẽ rất khác. Không phải chúng chỉ tổ chức không chiến với ta mà chúng còn đánh thẳng vào các bệ phóng, chúng sẽ tiêu diệt những sân bay.
Đồng chí trung đoàn phó, đôi mắt vẫn đăm đăm vào trang giấy ghi đặc những chứ nhỏ li ti trong cuốn sổ để trên mặt bàn, như muốn tìm ra những gì còn ẩn náu trong đó, bỗng ngửng đầu lên nói:
- Tôi chưa hoàn toàn tin vào những thông báo của ra-đa. Gần đây, máy bay địch bị lưới lửa tầm thấp của ta bắn rơi nhiều, đã vọt lên cao. Chúng còn tính bay cao để bổ nhào tránh tên lửa khi bị ta bắn. Không hiểu vì địch bay thấp mà chúng lọt được qua mạng lưới của ta, hay ra-đa ta đã phán đoán sai số lượng máy bay địch vào, tính lầm tốc độ và cự ly của chúng, ta nhận được thông báo chậm nên vừa cất cánh đã chạm ngay kẻ địch trên đầu sân bay.
- Tôi thấy nên cử đồng chí tham mưu trưởng tới kiểm điểm tiếp với bộ phận ra-đa. - Tú nói.
Cuộc trao đổi giữa ba người không đi tới kết luận. Họ chuyển sang vấn đề tiếp tục đánh địch.
Tú nói:
- Nhiệm vụ của chúng ta là phải cản phá máy bay cường kích, nhất là khi chúng định bay vào Thủ đô. Phải tìm cơ hội thuận lợi bắn rơi một số máy bay địch, mang lại khí thế cho trung đoàn sau những mất mát vừa rồi. Ta cần tính đến trường hợp, một mặt, địch cho cường kích bay vào đánh phá Thủ đô, một mặt, cho tiêm kích kiềm chế ta tại sân bay.
Trong trường hợp này, tôi đề nghị phải xác định thời cơ và chọn một đường bay bất kỳ để tránh lao đầu vào giữa tổ ong như vừa rồi.
Mọi người tán thành ý kiến Tú. Khang nhắc cần đắp gấp những ụ trú ẩn tại ngay sân bay cho máy bay trực chiến, và tính đến chuyện phải cất cánh khi đường băng chính bị phá hỏng.
Trung đoàn phó gấp cuốn sổ lại, quay về phía Tú:
- Hôm nay đồng chí Tú đã trở về, tôi xin trao trả lại đồng chí nhiệm vụ trực chỉ huy.
Tú nói:
- Quân chủng đã đánh điện gọi anh Luân. Tôi đề nghị anh trực chỉ huy cho tới lúc anh Luân về. Còn tôi, sẽ trực chiến cùng anh em. Năm đồng chí vừa nhảy dù, chúng ta chẳng còn bao người lái...
Tú sửa soạn ra sân bay ôn tập lại buồng lái. Trước khi đi, anh hỏi chính ủy:
- Tình hình cậu Đông dạo này ra sao rồi?
- Tôi đã khuyên cậu ta bớt tính châm biếm đi. Gần đây, tính tình trầm lặng hơn.
- Đông có bay tập nhiều không?
- - Rất tích cực. Ngày nào cũng đòi bay. Sáng nay, cũng bay đấy. Mình vẫn rất tin cậu ta. Cứ ngã rồi lại dậy... Vợ mới đẻ con trai. Phấn khởi lên, cậu ta lại làm ăn to cho mà coi.
❖ 3 ❖Tú đang ngồi ở nhà trực của bộ phận bay huấn luyện thì Đông đi vào.
Người Đông càng bé nhỏ hơn trong bộ quần áo bay cao không. Trán anh lấm tấm mồ hôi.
Đông tươi cười chào Tú và hỏi luôn:
- Quỳnh chưa về hả anh?
- Cậu ấy xin về, nhưng Tổng cục giữ lại để đi các nơi báo cáo.
- Hắn đã gặp cái Hảo chưa?
- Không thấy nói. Chắc là chưa.
- Thằng đại thộn.
Đông lấy khăn tay lau mồ hôi trán.
Tú hỏi:
- Cậu có hoàng nam nối dõi rồi phải không?... Mừng cho cậu.
Đông nói lảng:
- Anh mới đi về, không nghỉ đã ra đây làm chi?
- Nghỉ bay cả tuần rồi. Mình ra ôn buồng lái.. Cậu đã thấy thích cây bút chì đỏ này chưa?
Tú đưa mắt về phía những chiếc máy bay dáng thon dài nằm trên sân, đầu che một chiếc chụp hình nón sơn đỏ.
- Tất nhiên loại chế tạo sau phải có những cái ưu việt hơn loại trước. Nhưng tôi không thích cái buồng lái, che kín mất cả phía sau, ngoái đầu lại không còn nhìn thấy cái gì.
Thạch ngồi gần đó nói xen vào:
- Quay lại làm gì nhiều cho nó mệt! Nếu địch bám đuôi đã có máy nó báo.
- Không máy nào bằng máy này! - Đông vừa nói vừa trỏ vào mắt mình. - Anh biết quái gì về bay với bò!
- Bay thì mình thua cậu, nhưng bò thì anh hơn quái gì tôi!... Anh bây giờ mới được một thằng con trai, còn tôi, hai thằng rồi!
Những người ngồi quanh cười ồ. Đông bị Thạch chọc đúng chỗ, ngồi im. Anh rất thích một đứa con trai. Nhưng anh không muốn bộc lộ điều đó với mọi người. Anh lại tìm cánh lảng chuyện, lầm bẩm:
- Anh em mình thật vừa hiền vừa dại!
- Dại thế nào? Cậu bảo ai dại?
Thạch không bỏ lỡ những cơ hội này.
Đông quay về phía Tú:
- Anh tính hộ tôi, năm ông, mỗi ông hai quả tên lửa, tổng cộng, mười quả. Riêng cậu Cúc ôm một bình rốc-két, ba mươi hai quả. Sáu người, gần năm chục trái pháo lớn trong tay... Thế mà không ai bắn được một phát, để nó bắn rụng cho cả chùm...
- Nhưng khi đó máy bay ta chưa có tốc độ, chưa ở vào vị trí bắn tên lửa? - Thạch nói.
- Chính vì vậy nên mình mới nói các ông vừa hiển vừa dại. - Đông đã gói gọn luôn Thạch vào với những người vừa bị anh nhận xét.
- Anh cứ nói rõ đi, xem có đúng là mọi người dại không!
Mắt Đông bắt đầu vằn đỏ.
- Anh đang xuyên lên, vừa ra khỏi mây, đã thấy địch ở tứ phía, anh bay phía nào cũng giơ đuôi cho nó, làm sao anh có thể kiếm ra vị trí để phóng tên lửa đúng như bài bản đã học ở nhà?...
Điều đó mọi người đều đã biết. Nhưng giải quyết thế nào? Ai nấy chăm chú nhìn Đông.
- Nếu tôi ở vào trường hợp của mấy ông, tôi sẽ phóng đại vào máy bay địch một quả tên lửa. Năm ông, năm quả. Ông Cúc làm mươi phát rốc-két. Đó là những phát tên lửa chiến thuật. Tôi không hy vọng có quả nào ăn may trúng đích. Nhưng tôi sẽ làm cho thằng địch phải hoảng, phải loạn lên một lúc. Như vậy là quá đủ rồi! Tôi sẽ có thời gian để tăng tốc độ, để đánh giá tình hình, đáng đánh thì đánh, đáng rút thì rút..., chứ đâu đến nỗi khốn đốn như năm ông vừa rồi.. Anh Tú thấy ý kiến tôi thế nào?
Không để cho Tú kịp trả lời, Đông nói tiếp luôn:
- Còn cái này nữa, tôi cũng xin hỏi các ông: tại sao địch ở ngay trên kia, - anh trỏ về vùng trời cuối đường băng - sao các ông lại cứ thẳng miệng hùm mà theo nhau chui lên?
- Nếu biết nó ở sẵn trên đó thì làm gì còn có chuyện! - Thạch bình luận.
- Mình đánh địch thì mình phải tính. Ra-đa không báo cho anh biết địch ở ngay trên đầu, nhưng anh cứ phải coi như nó ở ngay trên đầu... Ai bắt anh cứ phải đường thẳng mà xuyên lên!
- Việc xảy ra rồi, bây giờ khó gì mà anh không nói mạnh được! - Thạch và Đông tuy vậy khá thân nhau, nên anh không phải dè dặt lời nói.
- Cứ như anh thì chẳng còn gì để bàn, chẳng cần gì phải rút kinh nghiệm! - Đông nhìn Thạch với vẻ chán nản và coi thường. - Đây là mình muốn góp ý kiến với chỉ huy, người chỉ huy phải dự kiến đến tình huống xấu nhất có thể xảy ra...
Tú biết Đông sắp quay lại phía mình để hỏi ý kiến trọng tài, anh nói:
- Nhà chiến thuật có những ý kiến phong phú. Tôi đã lắng nghe và ghi nhận. Có ý kiến của cậu ban chỉ huy cũng vừa bàn đến.
Đông nhìn Thạch với vẻ thắng thế:
- Cậu nghe đó! Ý kiến anh Tú khác hẳn ý kiến của cậu. Có một khoảng cách rất xa giữa ý kiến cậu với ý kiến anh Tú.
- Điều đó là tất nhiên.
Thạch cười xòa.
Ngày chiều hôm đó, bộ tư lệnh Quân chủng điều tới sân bay Sao Vàng một biên đội máy bay Mic 17. Cơ quan chỉ huy trên quân chủng dự tính sẽ diễn ra những trận đánh quần trên bầu trời sân bay. Loại máy bay cánh én tốc độ nhỏ thích hợp với kiểu đánh này.
Tú đang ngồi ôn tập trong buồng lái thì Xước tới. Anh đã trở thành trung đoàn trưởng của trung đoàn Sao Mai.
Xước mừng rỡ nắm tay Tú:
- Xin thành thật chúc mừng anh.
Xước là thủ trưởng cũ của Tú, hiện nay anh vẫn là một cán bộ cấp trên. Xước đã biết Tú vừa được tặng danh hiệu Anh hùng.
- Theo lệnh của Quân chủng, tôi đến bàn với các anh để đưa một biên đội tới, các anh kèm cặp cho.
Chẳng lẽ đồng chí ấy giễu mình? Nhưng anh không hoàn toàn tin như vậy, vì thời gian qua, Mic 17 cũng gặp nhiều khó khăn.
Tú thuật lại tình hình trận đánh ngày hôm trước như anh đã nắm được.
Xước ngẫm nghĩ một lúc rối nói:
- Tôi chân thành góp ý kiến với anh: ban chỉ huy trung đoàn nên xem lại vấn đề chiến thuật. Tôi công nhận là vừa qua các anh đã đánh một số trận rất tốt... Nhưng tôi nghĩ rằng: như vậy chưa có nghĩa là vấn đề chiến thuật đã được hoàn toàn giải quyết. Cái máy bay hiện đại đến chừng nào thì hiện đại, nhưng đã vào tay người Việt Nam thì nó cũng phải mang cái dân tộc tính Việt Nam. Mình làm sao có đủ điều kiện để thi đua về hiện đại, về tính năng với thằng Mỹ.
- Trung đoàn trưởng Xước đi tới sở chỉ huy bàn việc phối hợp chiến đấu. Tú ngồi lại một mình âm thầm trong buồng lái. Nhiệm vụ của anh trong trận đánh sắp tới sẽ rất nặng nề.
-
❖ 4 ❖Năm chiếc máy bay, đó là một phần quan trọng trong lực lượng chiến đấu của một trung đoàn bay.
Đã nhiều lần, người lái quên cả tính mệnh của mình tìm cách đưa một chiếc máy bay hết dầu hoặc bị thương về căn cứ. Một chiếc máy bay, đó là một mũi nhọn chiến đấu của trung đoàn.
Loại máy bay mới này, ta không có nhiều. Một số chiếc còn lắp ráp dở dang. Một số chiếc đang ở xưởng để tiến hành bảo quản theo định kỳ. Trong những chiếc đã nằm trên sân bay cũng có chiếc thỉnh thoảng lại dở chứng. Mỗi chiếc máy bay đòi hỏi những sự chăm sóc rất phức tạp. Những người thợ máy không thể giao cho người lái một chiếc máy bay mình còn chưa hoàn toàn yên tâm. Hàng đêm, họ đã phải cân nhắc tính toán số máy bay có thể trao cho những người lái máy bay đi chiến đấu ngày hôm sau...
Một số tổ thợ máy bỗng trở nên thất nghiệp. Họ tìm đến những nơi máy bay ta rơi xuống, thu thập những mảnh vỡ nát, đem về hy vọng kiếm được một ít phụ tùng để thay thế khi cần thiết.
Người lái nhìn vẻ mặt âm thầm của những anh thợ máy cảm thấy như mình đang nhận những lời trách móc: các cậu tiêu xài quá đáng, các cậu là những anh chàng "phá gia chi tử!".
Người chỉ huy nhìn những người lái trầm ngâm, suy tư, cảm thấy như họ đang lặng lẽ đặt ra bao nhiêu câu hỏi với mình.
Tiếng cười đùa thưa hẳn đi. Phái viên từ trên quân chủng, trên Bộ tấp nập tới đơn vị yêu cầu ban chỉ huy và những người lái báo cáo lại tình hình.
Một không khí căng thẳng có phần nặng nề bao phủ cả trung đoàn bay.
Tú về sau nên không phải là người có trách nhiệm trực tiếp đến tổn thất vừa rồi của trung đoàn. Anh không muốn tách mình ra khỏi chuyện đó. Nhưng anh vẫn cảm thấy những đồng chí ở nhà nhìn mình với cặp mắt của người có lỗi. Anh biết tình hình sẽ chỉ dịu đi sau khi quật trả kẻ địch vài đòn đích đáng.
Luân vừa từ khu Tư trở về. Dọc đường, hai lần chiếc com-măng-ca chở anh và những người cùng đi đã bị trúng mảnh bom. Chiếc xe rách nát chạy suốt ngày đêm, sau ba ngày đã đưa anh trở lại đơn vị. Thay xong bộ quần áo đầy bụi đỏ, anh trở lại ngay hầm chỉ huy với bộ mặt gầy võ vì thức đêm.
Quân chủng không có ý kiến gì khi nhận báo cáo danh sách trực ban chiến đấu có tên Tú. Mọi người biết cấp trên chấp thuận cho trung đoàn dốc những vốn quý vào trận đánh sắp tới.
Tú yêu cầu bố trí Hùng bay số 2 với anh. Bây giờ không còn ai coi Hùng là một cậu lái trẻ. Anh đã xuất kích nhiều lần và nổi tiếng là một người bám chắc số 1 như đỉa.
Sau mấy ngày thời tiết xấu, sáng nay trời quang hơn. Máy bay địch bắt đầu hoạt động trở lại. Mới nửa buổi, trên sân bay đã báo động hai lần. Tuy vậy, vẫn chưa có lệnh vào cấp 1.
Tú đã bàn xong phương án tác chiến với Hùng. Anh nằm trên tấm phản gỗ ở nhà trực chiến, tay vắt trên trán, cặp mắt lim dim.
Những ý kiến của Đông ngày hôm trước đã làm cho anh phải suy nghĩ. Anh nhận thấy Đông nói nhiều điều có lý. Nếu ta chọn một hướng xuyên mây bất kỳ thì sẽ tránh được tình trạng bất lợi khi kẻ địch đã phục sẵn ở đầu đường băng. Nếu gặp tình trạng bị bao vây, khi máy bay ta chưa có tốc độ, một vài phát tên lửa chiến thuật như Đông nói, được phóng ra có thể làm cho tình hình khác đi... Chỉ có điều là Đông đã nghĩ ra những chuyện đó trong hoàn cảnh anh ở mặt đất, có đầy đủ thời giờ để cân nhắc mọi yếu tố sau khi trận đánh đã diễn ra. Đông không ở trong tình trạng của những người vừa chui lên khỏi trần mây đã bị kẻ địch bất ngờ bao vây bốn phía, ở vào trường hợp như vậy, vị tất Đông đã làm được như lời anh nói... Nhưng rồi anh lại nghĩ, biết đâu Đông cũng sẽ được như vậy? Chính anh ta chứ không phải ai khác, trong những lúc cực kỳ nguy nan, đã tìm ra con đường mảnh như sợi tóc để đưa cả mình cùng với chiếc máy bay trở về với đồng đội tiếp tục cuộc chiến đấu. Đông là người có một tinh thần tự chủ rất cao. Anh chỉ không bằng lòng Đông lớn tiếng chê bai mọi người... Anh tự bảo phải cố gắng phấn đấu sao có được một tinh thần như vậy, sao cho có được quyết định chính xác vào giầy phút khẩn trương, căng thẳng nhất của trận đánh. Đôi lúc Đông có một sự tự tin quá đáng. Nhưng phải chăng cuộc chiến đấu trên không này đòi hỏi con người phải có một niềm tự tin đúng như vậy...
Lần này mình bay lên với danh hiệu của một người anh hùng! Mọi người dường như đặt một hy vọng lớn vào mình. Danh hiệu đó quá lớn trong khi con người mình vẫn thế.
Đòi hỏi với một người anh hùng trong cuộc chiến đấu ở mặt trận trên cao này là như thế nào? Là tinh thần, đánh địch dũng cảm, không sợ hy sinh? Tất nhiên rồi, nhưng chừng ấy đã đủ chưa?... Đòi hỏi cao nhất phải là hoàn thành tốt nhiệm vụ... Nhiệm vụ của mình trong trận đánh này là tiêu diệt được một, hai chiếc máy bay địch?... Không phải chỉ có như vậy. Nhiệm vụ của mình là phải tìm ra một con đường. Con đường đó chưa hiện thành bóng dáng trước mắt mình. Mình có thể làm được điều đó không...?
Chuông điện thoại réo.
Đồng chí trự lý chính trị lại cầm ống nghe, rồi nói:
- Mời anh Tú lại gặp anh Luân.
Tú vùng dậy tới nơi đặt máy điện thoại:
- Tôi, Tú đây.
- Đêm qua có ngủ được không? - Luân hỏi.
- Ngủ đẫy giấc.
- Hôm nay, cố gắng nhé!
- Chúng tôi sẽ hết sức cố gắng - Điều quan trọng là phải phát hiện địch sớm. Nhắc số 2 chú ý cảnh giới và báo cáo kịp thời. Có thời cơ là mình sẽ cho lệnh cất cánh.
-Rõ.
Luân buông máy.
- Tú biết sở chỉ huy đã đi tới những quyết định cuối cùng. Mọi người đã đối xử với anh một cách quá thận trọng, quá đặc biệt.
❖ 5 ❖Trận đánh diễn ra rất nhanh.
Ra-đa phát hiện một tốp cường kích địch bay về phía Hà Nội. Phía sau tốp này, còn một tốp khác, có thể là một tốp tiêm kích. Nhưng tốp thứ hai ở khá xa và không hoàn toàn cùng một đường bay với tốp đi đầu. Trung đoàn trưởng quyết định cho biên đội Tú cất cánh, dẫn họ theo một đường bay tránh bọn tiêm kích, tới đánh thẳng vào bọn cường kích. Với trình độ bay của Tú và Hùng, anh tin rằng họ có thể thoát ra dễ dàng sau trận đánh, không để cho những chiếc tiêm kích làm phiền.
Khi Tú và Hùng rời sân bay thì thời tiết trở nên phức tạp. Mây phủ ba phần tư đỉnh sân bay. Theo lệnh của sở chỉ huy, họ xuyên mây theo hướng bên trái để tránh trường hợp địch phục sẵn ở đầu đường băng.
Vừa ra khỏi mây, nghe tiếng Hùng báo cáo đã thấy anh, Tú yên tâm. Tú lập tức quét một cái nhìn bốn phía. Mây đẩy trời hạn chế tầm mắt của anh. Hai chiếc máy bay ta siết chặt đội hình.
Họ được lệnh tăng tốc độ.
Nhưng máy bay chưa kịp đạt đến tốc độ lớn, Tú đã nhìn thấy hai chiếc tiêm kích địch bên phía trái, ở một độ cao hơn anh. Tên địch đi đầu đang cho máy bay lao xuống cùng độ cao, định tiến vào sườn phía trước của anh. Tên đi sau vẫn giữ nguyên độ cao, vòng về phía sau, chắc chắn là để bám đuôi anh.
Cùng lúc, Tú nghe tiếng Hùng:
- Bên phải, phía trên có máy bay địch!
Anh nhận thấy ngay mình và đồng chí số 2 đang lâm vào tình thế bất lợi. Bốn chiếc tiêm kích địch chia làm hai nhóm, ở cao hơn, đã kẹp hai bên sườn họ. Chúng sắp ở vị trí phóng tên lửa vào anh và người chiến sĩ trẻ bảo vệ cho anh.
Tú lập tức cho máy bay lao thẳng về tên địch ở bên trái, phía trước anh, và uy hiếp nó bằng một phát tên lửa. Chiếc máy bay địch vội vàng chúi xuống, luồn dưới bụng anh để tránh đòn. Tú cơ động gấp, để phòng tên địch số 2 có thể nhân lúc này bám đuôi anh.
Tú lại nghe tiếng Hùng thét:
- Bên phải, phía trước, bốn máy bay địch!
Anh vòng về phía bên trái, nhưng nhận thấy ở phía này cũng có bốn máy bay địch khác. Chúng đang tách đội hình ra làm hai nhóm, có lẽ để lặp lại cái trò của bốn thằng anh đã gặp đầu tiên.
Hai người đã lọt vào một vòng vây dẩy đặc máy bay tiêm kích địch. Lần đầu gặp địch trên bầu trời Hàm Rồng, Tú đã bay ở giữa một đám máy bay địch. Nhưng bữa đó, hầu hết là những máy bay cường kích đang mê mải đánh vào mục tiêu, chỉ có một số rất ít biết đến sự có mặt của anh. Nhưng lần này, kẻ địch toàn là máy bay tiêm kích, đội hình lại rất tề chỉnh; và mọi cặp mắt của chúng đều tập trung vào anh và Hùng, miếng mồi ngon bé nhỏ mà chúng cảm thấy đã nằm gọn trong lòng bàn tay.
Tú hiểu rằng chiều hướng của trận đánh đã hoàn toàn đổi khác. Anh không còn điều kiện bay đi đánh chặn những chiếc cường kích đang lao về phía Hà Nội mà anh chưa nhìn thấy bóng chúng.
Giữa lúc đó, anh nghe lệnh của sở chỉ huy. Trung đoàn trưởng trực tiếp ra lệnh cho anh tìm cách khéo léo thoát vòng vây trở về, cao xạ sẽ yểm hộ cho biên đội khi hạ cánh.
Anh bảo Hùng:
- Số 2 bám sát! Kéo cao!
Anh lập tức cho máy bay vọt lên. Anh tiếp tục kéo cao vì biết là kẻ địch không thể theo kịp anh trong trò cây nến này. Chiếc Mic 21 của anh hơn hẳn loại F.4 về mặt lấy độ cao.
Tú liếc nhìn đồng đội, thấy số 2 đã bám sát theo anh.
Anh quan sát vị trí của sân bay, rồi quyết định lao xuống một đám mây dày phía dưới.
Tú nói với Hùng:
- Tha cho chúng nó! Về hạ cánh thôi.
Anh bay bằng một chút trước khi chui vào mây để Hùng kịp nhận ra mình.
Ra khỏi mây, Tú ngó lại, hết sức vui mừng khi nhìn thấy Hùng cũng vừa từ trong mây nhô ra.
Sân bay đã ở trước mặt. Tú xin phép hạ cánh trực tiếp. Pháo cao xạ quanh sân bay đang bắn lên dữ dội. Anh đoán trên đầu mình còn nhiều máy bay địch.
Tú từ máy bay bước xuống, nhìn lên bầu trời. Nhiều chấm đen máy bay địch đang giãn rộng ra khỏi tầm pháo cao xạ của ta.
Quay về cuối đường băng, anh giật mình khi nhận thấy một chiếc dù trắng.
Anh kêu lên:
- Hùng à!
Những người thợ máy đứng theo dõi chiếc dù rơi, quay lại nói với anh:
- Khi anh hạ cánh, đồng chí Hùng lượn vòng để bảo vệ cho anh thì một chiếc F.4 lao theo bắn rơi. Có lẽ nó đã bám các anh từ xa về đây.
Tú đứng sững trên sây bay, mắt nhìn không chớp theo chiếc dù gió thổi dạt về phía núi Tam Đảo.
Anh cảm thấy vô cùng chán ngán. Tình hình càng thêm phức tạp. Chưa lần nào anh bị rơi nào một tình thế hiểm nghèo như những giây phút vừa qua. Anh đã có tinh thần tự chủ và hết sức đối phó mới dứt ra khỏi trận đánh. Anh cố giữ một trận đánh hòa. Nhưng cuối cùng, đồng chí số 2 lại bị bắn rơi. Hùng bị bắn rơi vì không rời anh một bước, quyết đem thân mình bảo vệ phía sau cho anh. Nếu không có Hùng, có lẽ anh là người phải nhận phát tên lửa của địch. Trung đoàn anh lại thua thiệt thêm một lần nữa.
Tiếng pháo cao xạ vẫn nổ ầm ầm như để xua địch chạy cho xa sân bay.
Chiếc com-măng-ca đã tới đón anh về sở chỉ huy. Đồng chí lái xe nhắc Tú:
- Mời anh lên xe. Sở chỉ huy đang đợi anh.
- Tú thờ thẫn bước lên xe. Anh cảm thấy mình lẻ loi và chiếc xe sao mà quá rộng.
❖ 6 ❖Tư lệnh trưởng và chính ủy quân chủng tới sân bay ngay buổi tối hôm đó.
Sau khi nghe ban chỉ huy và người lái thuật lại toàn bộ tình hình, tư lệnh trưởng hỏi:
- Anh Tú, anh định nghĩa cho tôi thế nào là hạ cánh bắt buộc?
Tú chưa hiểu ý tư lệnh trưởng, nhìn anh, thấy vẻ mặt anh vẫn nghiêm trang, Tú đáp:
- Báo cáo anh, hạ cánh bắt buộc là hạ cánh trong những điều kiện bất thường bên ngoài sân bay.
- Thế còn cất cánh bắt buộc?
Tú ngơ ngác nhìn tư lệnh trưởng.
Tư lệnh trưởng nhắc lại:
- Anh nói đi! Thế nào là cất cánh bắt buộc?
- Thưa anh, tôi không hiểu. - Tú đáp.
- Vậy thì anh Luân, anh trả lời tôi!
Luân đứng dậy đáp:
- Thưa anh, không có cất cánh bắt buộc.
- Vậy thì cái việc các anh làm sáng hôm nay là cái gì? Anh Luân ngồi xuống. Tôi còn phải nói chuyện dài với các anh.
Chờ Luân ngồi xong, tư lệnh trưởng lại hỏi:
- Có phải các anh vừa báo cáo, các anh định đưa "át hoàng bài" đi đánh một trận để lấy lại khí thế cho trung đoàn không?
- Trung đoàn có ý định đó. - Luân đáp - Đó là điều rất đáng buồn... Lần trước, các anh đã chui vào đúng bẫy của địch. Anh chưa hiểu địch đang muốn gì, đang có âm mưu gì, đang dùng chiến thuật gì!... Anh cũng chưa biết ra-đa thông báo tình hình địch đúng hay sai... Có phải các anh cũng vừa báo cáo như vậy không?
- Tôi đã báo cáo như vậy.
- Thế không có cách nào kiểm tra ra-đa à? Không có cách nào để nó không lợi dụng được cái dãy núi Tam Đảo à? Núi Tam Đảo là của ta hay của địch? Bên kia dãy Tam Đảo là đất ta hay đất địch?... Ai cấm các anh mờ rộng mạng lưới ra-đa? Ai cấm các anh đặt một đài quan sát bằng mắt như đoàn Sao Mai họ vẫn làm?...
Mọi người ngồi im lặng.
- Nắm địch như vậy, hiểu địch như vậy mà các anh cứ cho cất cánh. Tất nhiên là các anh lại chui vào bẫy địch lần thứ hai! Cái bẫy lần này chúng khác chi cái bẫy lần thứ nhất.
Kẻ địch lần nào cũng ở ngay trên đầu các anh, lần nào nó cũng đội ngũ chỉnh tề, bao vây bốn phía... Việc các anh làm sáng nay có phải là “cất cánh bắt buộc” hay không?... Các anh làm như vậy thì các anh lấy lại được khí thế hay mất thêm khí thế?... Các anh đã thấy rõ chưa?
Luân đáp:
- Báo cáo đồng chí tư lệnh trưởng: Chúng tôi đã hiểu là chúng tôi cho anh em xuất kích trong khi chưa tìm hiểu kỹ âm mưu của kẻ địch.
Tư lệnh trưởng ngôi im một lát, rồi lại nói:
- Cả trung đoàn các anh có được bao nhiêu máy bay? Mới năm ngày, các anh nướng đi sáu chiếc! Tôi cũng rất lấy làm lạ là tại sao lại không có đồng chí lái nào hy sinh?...
- Thiết bị nhảy dù của Mic 21 rất tốt - Luân nói.
- Nhưng người ta làm ra máy bay không phải để cho các anh thử thiết bị nhảy dù...!
Các anh nhảy dù giỏi đi chăng nữa, nhưng cứ tiếp tục nhảy dù thì được mấy tuần các anh sẽ hết tất máy bay? Mà cứ để mất máy bay mãi, nhất định các anh sẽ mất thêm cả người lái! Các anh có được bao nhiêu người...?
Chính ủy Viễn ngồi im lặng, nét mặt bình thản như tất cả những lần tư lệnh trưởng có chuyện bực bội. Hơn một giờ trước đây, anh đã gặp Hùng tại bệnh viện. Hùng nhảy dù tốt, nằng nặc đòi đi theo anh trở về đơn vị. Anh đã vỗ về Hùng: "Con gắng ở lại ít hôm cho bệnh viện kiểm tra. Mấy ngày sắp tới, đơn vị chưa có chuyện gì. Một tuần lễ nữa, con quay về cũng chưa muộn". Qua buổi hội ý trưa nay, thường vụ đảng ủy Quân chủng đã đi tới quyết định cho đoàn Sao Vàng tạm ngừng chiến đấu để tìm rõ nguyên nhân vì sao họ liên tiếp bị tổn thất.. Chờ tư lệnh trưởng nguôi nguôi, chính ủy mới nói:
- Nhiệm vụ chiến đấu của các đồng chí rất nặng. Từ cuối năm ngoái, Quân ủy đã nêu rõ nhiệm vụ chiến đấu lâu dài của tất cả chúng ta là ở trong kia. Anh Luân mới đi khu Tư về. Bây giờ, nhiệm vụ đó đã ở ngay trước mắt. Mọi người kéo đi như nước. Sắp đến lượt các đồng chí. Có ai thoái thác không? Chắc là không... Nhưng phải nói rằng chúng ta đang gặp những khó khăn lớn. Ngày đầu tiến vào mặt trận trên không, Đảng chỉ yêu cầu các đồng chí: Quyết đánh và quyết thắng. Các đồng chí đã trải qua gần hai năm chiến đấu, nhiệm vụ phải lớn hơn. Lần này, đảng ủy Quân chủng nêu với các đồng chí một yêu cầu mới: Chỉ được thắng, không được thua! Vì nếu để các đồng chí tiếp tục tổn thất như vừa qua thì Đảng sẽ hết vốn trên mặt trận này. Đây cũng không phải chuyện gì xa lạ. Bác Hồ đã nhiều lần trao nhiệm vụ cho quân đội như vậy. Bác cũng trao nhiệm vụ đó cho đoàn bay mỗi lần chúng tôi có dịp may được gặp Bác. Thường vụ đảng ủy Quân chủng trưa nay đã quyết định: Nếu các đồng chí thấy đánh thắng được thì đánh, chưa chắc thắng thì hãy tạm ngừng lại, bàn bạc rút kinh nghiệm, tìm hiểu quy luật mới của kẻ địch, khi nào thấy chắc thắng, các đồng chí lại tiếp tục. Càng đánh càng phải mạnh lên chứ không được yếu đi. Những vấn đề anh Bình Tâm vừa nói cần được nghiên cứu cho nghiêm túc. Tinh thần cơ bản là phải giành chủ động, phải tiến công, đồng thời, phải chắc thắng... Riêng đối với miền Nam, bất cứ khi nào gọi đến tên, phải lập tức có mặt.
Chính ủy nở một nụ cười, kết thúc những ý kiến của mình.
Tù lệnh trưởng tiếp lời anh, dằn giọng:
- Trước khi đánh, phương án tác chiến của các đồng chí phải được Quân chủng duyệt.
Những người bay biết cuộc chiến đấu của họ đã bị tạm thời đình chỉ.
Khi mọi người ra về, tư lệnh trưởng gọi Tú đi lùi lại sau với mình. Giọng nói của anh trở nên dịu dàng hơn:
- Đồng chí đã nhận ra thằng địch dùng chiến thuật gì chưa?
Tú suy nghĩ rồi đáp:
- Tôi và đồng chí Hùng bay nhìn bốn phía đều thấy địch. Ở phía nào cũng có những thằng chực sẵn để lao vào cắn đuôi mình. Cứ như lọt vào giữa "bát quái trận đô"... Chúng tôi đã dùng những động tác kịch liệt. Kéo cao, lao xuống, rút thật nhanh, nhưng một thằng vẫn bám theo kịp và bắn rơi Hùng...
Tư lệnh trưởng trầm ngâm:
- - Các anh về bàn với nhau xem... Hôm nọ Bộ Tổng tư lệnh nói: Các anh đã trở thành một trở ngại lớn cho nó, có thể nó lập thế trận để xóa sổ các anh trước khi nó đánh lớn vào Thủ đô. Nếu chưa tìm ra cách phá thế trận của nó, tốt nhất là chưa đánh. Đừng có nôn nóng!... Riêng với đồng chí, trong trận vừa rồi, dám đánh mà cũng dám rút lui khi cần thiết: thế là tốt...