Chương XVIII ❖ 1 ❖

Trong thời gian đoàn Sao Vàng buộc phải tạm đình chỉ những trận đánh trên không, những chiến sĩ lái đoàn Sao Mai đã gánh vác thêm phần nhiệm vụ của bạn. Họ phải làm cho kẻ địch hiểu là không quân ta không vắng bóng trên bầu trời mỗi lần chúng đánh vào.

Lúc đầu, không biết có phải bọn địch chưa tìm ra cách đối phó với những chiếc Mic 17 cánh rộng, cơ động mặt bằng rất giỏi, mỗi lần giáp chiến là ép mình vào sát chúng đánh những đòn chí mạng, chúng vẫn lảng tránh. Chúng thường dùng tốc độ để vượt qua khi bị những con én bạc cản đường. Nhưng sau khi không làm cách nào để nhử những chiếc Mic 21 vào trận, chúng quay ra tiếp chiến với Mic 17 của ta. Chúng kiên quyết đuổi theo khi máy bay ta hết dầu buộc phải rút khỏi trận đánh. Từ giữa tháng Tư sang hết tháng Năm, trung đoàn Sao Mai phải chịu một số tổn thất khá lớn. Mẫn và một số đồng chí lái trẻ khác hy sinh.

Những trận đánh tống tiễn của đoàn Sao Vàng chỉ còn đem lại kết quả hạn chế.

Thêm mấy lần nữa, những người lái Mic 21 đánh thử vào đội hình lớn của địch, nhưng họ vẫn đành phải quay về trước sự bảo vệ chặt chẽ của những máy bay tiêm kích đông hơn họ nhiều lần. Cuộc tranh luận trong đoàn lại tiếp tục không đi tới sự nhất trí. Những người lái ngày trước là bộ binh đã nói tình hình này giống như những năm 1952, 1953, vì ta vận động đánh địch nên địch vón lại thành tập đoàn cứ điểm lớn, ta buộc phải đánh địch trong công sự vững chắc, trong những điều kiện yếu kém, lực lượng ít, trình độ kỹ thuật chưa cao.

Con đường mới mở ra lại bị bịt kín. Địch không còn khả năng mang lại cho họ những tổn thất lớn như hồi đầu năm. Nhưng ta cũng không gây được trở ngại lớn cho chúng trong những trận ném bom nhắm vào vùng chung quanh Hà Nội.

Cuộc họp những người chỉ huy đoàn bay với bộ tư lệnh Quân chủng không có gì vui vẻ. Trong tháng Năm, không quân ta không phá vỡ được trận tiến công quan trọng nào của địch. Ta có gây cho không quân địch một số thiệt hại nhưng máy bay và người lái của ta cũng bị tiêu hao.

Trước khi trung đoàn trưởng Luân ra về, tư lệnh trưởng hỏi:

- Các anh định tiếp tục cái trò lang thang đơm đó đến bao giờ?

Cách đánh "nửa chặn kích" vào địch trên đường rút ra vẫn là chiến thuật chủ yếu của trung đoàn trong tháng qua. Họ không bị ngăn cấm, nhưng với câu hỏi vừa rồi, tư lệnh đã tỏ ra không hài lòng. Luân đứng im. Anh và đồng đội đã hết sức cố gắng tìm những cách đánh khác, nhưng họ vẫn chưa tìm ra.

- Sao anh nói với tôi bữa trước là các anh không chịu dừng lại. Các anh không dừng lại nhưng một tháng rồi, các anh vẫn giẫm chân tại chỗ.

- Chúng tôi đang gặp khó khăn, nhưng chúng tôi sẽ thực hiện lời hứa với Quân chủng.

- Tôi vẫn không cho các anh được phép thua. Vốn liếng của chúng ta chỉ có vậy.

- Chỉ thị đó của đồng chí đã được thực hiện nghiêm túc. Và đó chính là khó khăn lớn nhất mà chúng tôi đang phải vượt qua...

Tối hôm nay, trong cuộc họp cán bộ ở trung đoàn, gánh nặng mà trung đoàn trưởng phải chịu đựng hôm trước lại dồn xuống vai những người ngồi đó.

Quỳnh mấp máy môi như định nói điều gì. Từ hôm Quý hy sinh, anh cảm thấy mình là một người có lỗi. Chính ủy nhìn anh:

- Đồng chí Quỳnh phát biểu đi! Có ý kiến giữ trong đầu làm gì cho nó nặng.

Quỳnh nói:

- Bữa trước, tôi đã nhận thấy thằng địch không thể làm gì ta khi ta cơ động lên cao...

Gần đây, qua các số liệu của ra-đa, máy bay địch bay vào oanh tạc thường ở độ cao trung bình. Ta có thể lợi dụng tính năng của máy bay ta, bay lên tầng cao để theo dõi, quan sát kỹ những thủ đoạn của địch... Nếu trung đoàn đồng ý, tôi xin được làm công việc này.

- Đó là một ý kiến hay - Trung đoàn trưởng nói - Đồng chí muốn tiến hành một cuộc trinh sát tại chỗ?

- Vâng.

- Nhưng lỡ kẻ địch phát hiện ra đồng chí?

- Nó sẽ không làm gì được tôi. Nhiều đồng chí khác cũng như tôi, đã mấy lần lọt vào giữa vòng vây của địch, chúng tôi vẫn cứ trở về với cả máy bay... Vả lại, bọn tiêm kích sẽ không đuổi theo tôi, nhiệm vụ của chúng là bảo vệ đội hình lớn, chúng không dám rời nó.

Trung đoàn trưởng ngẫm nghĩ rồi nói:

- Đồng chí có thể được trao nhiệm vụ này. Trọng tâm của nhiệm vụ là quan sát, theo dõi thủ đoạn địch. Không cần chọc tổ ong làm gì!

Đông tròn mắt lắng nghe. Lần này ý kiến của Quỳnh không bị anh tranh luận.

Trung đoàn trưởng nói thêm:

- Ban chỉ huy trung đoàn sẽ trao đổi. Sáng mai, chúng tôi trả lời đồng chí...

Một ngày trời rất đẹp.

Không gian trong suốt. Mây ở cao và thưa.

Quỳnh thấy đây là thời tiết lý tưởng cho nhiệm vụ trinh sát mà anh đề nghị tối qua.

Hùng cũng đứng hên anh, quan sát bầu trời. Bộ mặt anh đã già dặn hơn ngày mới về.

Cặp mắt đen hơn, đôi lông mày rậm hơn, chân râu quanh miệng cũng xanh hơn mặc dù anh vừa cạo đêm qua.

Hùng nói:

- Nếu hôm nay được đi trinh sát, anh cho tôi đi số 2.

- Không được. - Quỳnh đáp - Hôm qua mình đã xin trung đoàn cho đi một mình.

Hùng có vẻ thất vọng.

Quỳnh an ủi:

- Nếu đi chiến đấu, mình sẽ chọn cậu đầu tiên.

- Sau bữa ăn sáng, trung đoàn trưởng gọi điện thoại báo tin kế hoạch của Quỳnh tối qua đã được chấp nhận.

❖ 2 ❖

Buổi trưa, báo động. Quỳnh được lệnh lên máy bay.

Lần đầu, anh cất cánh chiến đấu một mình. Anh không thấy cô đơn mà lại cảm thấy mình tự do.

Máy bay anh xuyên qua những đám mây "quy" trên đỉnh sân bay, lên tới độ cao tám ngàn mét. Tấm thảm màu xanh có những dòng sông sáng bạc của Tổ quốc hiện ra xa, nhỏ nhưng rõ ràng từng nét dưới mắt anh.

Mười phút sau, dưới cánh bay, xuất hiện một đàn máy bay địch.

Đi đầu là tám chiếc F.4. Chúng bay theo đội hình bàn tay xòe. Nối theo, mười sáu chiếc F.105 bám đuôi nhau thành một đội hình rồng rắn kéo dài. Sau cùng, tám chiếc F.4 khác bay cao hơn hai toán trên. Đây là những tên làm nhiệm vụ bảo vệ phía sau.

Quỳnh bay theo đường bay của chúng.

Chúng giống như một đàn cá đang lướt đi bình yên giữa dòng sông không gian trong suốt. Tất cả đều có vẻ nặng nề. Vì ở trên cao nên anh không nhìn thấy những gì chúng mang dưới cánh. Nhưng anh đoán F.4 cũng có mang bom. Nếu không xảy ra chuyện gì, chúng sẽ trút thêm những trái bom này vào mục tiêu. Còn khi gặp máy bay ta, chúng sẽ quẳng bom đi để không chiến. Tất cả đều không ngờ rằng đang nằm gọn trong cặp mắt của anh.

Chợt một ý nghĩ lóe lên trong óc. Anh lập tức báo cáo sở chỉ huy:

- Phát hiện địch! Mục tiêu rất tốt. Xin phép hạ độ cao tiến công địch.

Ở nhà có vẻ cân nhắc giây lát. Rồi người dẫn đường chuyển lệnh:

- Giữ độ cao hiện nay. Tiếp tục nhiệm vụ đã trao.

Quỳnh vẫn bay theo đoàn máy bay địch Anh xác nhận điều phán đoán của mình ban nãy: những máy bay địch phía dưới đều mang bom. Giây lát tất cả những trái bom kia sẽ được trút vào mục tiêu. Không thể để chúng bay đi một cách yên lành như thế này...?

Quỳnh lại gọi gấp sở chỉ huy:

- Thời cơ rất tốt! Xin phép tiến công địch... Ta đang ở thế rất thuận lợi.

Im lặng. Bỗng tiếng trung đoàn trưởng vang lên:

- Đánh nhanh! Thoát ra nhanh!

Quỳnh lập tức hạ độ cao. Máy bay anh gần như làm một động tác bổ nhào. Anh đã lọt vào giữa đội hình địch. Sau lưng anh là tốp tiêm kích bảo vệ phía đuôi đội hình. Trước mắt anh, một chiếc máy bay F.105 dáng điệu nặng nể.

Quỳnh bay bằng một đoạn, đưa chiếc máy bay địch vào máy ngắm. Anh bóp cò phóng phát tên lửa đầu tiên. Một đám cháy bùng lên phía trước. Anh cho máy bay vọt lên để tránh quả nổ.

Máy bay Quỳnh đang có tốc độ lớn. Trong giây lát, anh lại thấy một chiếc F.105 khác đã nằm trong máy ngắm. Quỳnh lập tức bóp cò. Tên lửa không ra. Anh bóp cò tiếp lần nữa. Nhưng tên lửa vẫn không ra. Anh nghĩ hay ban nãy mình đã bắn liền một lúc hai quả...

Vừa khi đó, lệnh ở nhà nhắc rút nhanh khỏi trận đánh.

Cả đàn máy bay địch nhốn nháo. Một số chiếc bắt đầu trút bom để tăng tốc độ.

Quỳnh cho máy bay lao xuống một tầng mây bên dưới. Ra khỏi mây, anh lại lao tiếp xuống một tầng mây thứ hai.

Nhìn lại phía sau, bọn địch đã mất hút.

Quỳnh xem kim la bàn và cho máy bay trở về căn cứ.

Vừa bước xuống thang máy bay, Quỳnh quay đầu nhìn hai bên cánh. Một quả tên lửa vẫn còn nằm đó. Không hiểu vì đồng chí thợ máy đã lắp nó quá chặt hay vì anh có sơ xuất trong động tác bắn mà nó không ra?

- Anh đứng sững chỉ còn muốn kêu trời.

❖ 3 ❖

Ngay buổi phát thanh chiều, đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin: "Không quân ta đã đánh một trận xuất sắc, bắn rơi máy bay, bắt giặc lái, phá vỡ một cuộc tiến công lớn của không quân địch vào Thủ đô Hà Nội".

Nhưng suốt cuộc họp buổi tối, ý kiến tranh luận giữa những người lái diễn ra sôi nổi.

Đã nhiều ngày lại mới có thêm một hiện tượng để họ bàn cãi. Người nói trận đánh của Quỳnh đã mở ra một chiến thuật mới, có thể phá vỡ thế bí của trung đoàn Sao Vàng trong tình hình hiện nay. Người nói Quỳnh đã gặp một cơ hội may mắn hiếm có, cái may sẽ không diễn đi diễn lại nhiều lần.

Hoa mỉm cười phô đôi hàm răng sứa, rồi nói:

- Đây là cơ hội ngàn năm một thuở....

Anh bỗng nhận thấy Đông đang trừng mắt nhìn mình. Cái nhìn của cậu ta đến phát sợ. Hoa chờ Đông giội xuống đầu mình những lời lẽ tức giận. Nhưng Đông vẫn ngồi im.

Gần đây, anh đã được trung đoàn đưa vào trực.

Suốt buổi, Đông không nói một lời. Đây là một điều không bình thường đối với anh trong những cuộc tranh luận.

Tan cuộc họp, Đông đứng trước cửa, chờ trung đoàn trưởng đi ra.

- Để nghị anh cho tôi gặp mấy phút...

- Lại có chuyện gì, nhà chiến thuật? Sao không phát biểu ngay trong cuộc họp?

- Báo cáo, đây là chuyện riêng.

- Chuyện riêng?... Chuyện gì vậy?

- Tôi muốn hỏi thật anh: trung đoàn định thử thách tôi đến bao giờ?

- Cậu nói gì, mình không hiểu.

- Vì sao các anh đưa tôi ra trực mà lại không cho tôi đi làm nhiệm vụ như các đồng chí khác?

- Nếu không cho đồng chí đi làm nhiệm vụ thì đưa đồng chí ra trực làm gì!

- Tôi đã ở ngoài đó gần hết tuần rồi... Trước kia có lần tôi đã trực suốt một tháng, không được cất cánh chiến đấu, tôi không thắc mắc, vì cả thời gian đó địch không vào gần... Nhưng lần này thì tôi rất thắc mắc.

- Cậu thấy suốt tuần qua, có ai được trung đoàn cử đi chiến đấu? Cậu không nhớ là sáng nay Quỳnh chỉ bay có một mình thôi ư! Nhiệm vụ trung đoàn trao cho cậu ta là trinh sát đội hình tiến công của máy bay địch.

Đông đứng ngẩn người. Sự thật đúng là như vậy. Nhưng rồi anh vẫn nói:

- Tôi đã sửa chữa khuyết điểm rồi, bao giờ các anh mới cho tôi đi đánh?

- Có thể là ngày mai...

Trung đoàn trưởng chợt nhận ra nếu đánh theo cách của Hùng, không ai là người thích hợp hơn Đông. Anh nói tiếp:

- Nhưng nếu ngày mai địch không vào thì cũng đừng tìm trung đoàn mà thắc mắc!

❖ 4 ❖

Trung đoàn trưởng ra sân bay rất sớm.

Đông nhận máy bay xong, trở về nhà trực, đã thấy Luân đứng đấy có vẻ chờ mình.

Trung đoàn trưởng kéo Đông quay lại đường băng.

Hai người đi thủng thỉnh trong ánh sáng ban mai. Bức màn đêm màu tím đang tan dần. Những làn gió chưa bị mặt trời đốt nóng, mang vế hơi mát của biển cả. Tiếng gầm rú của động cơ máy bay đã tắt. Sân bay lúc này yên tĩnh. Trung đoàn trưởng hỏi:

- Cậu có cho rằng trường hợp của Quỳnh hôm qua là cơ hội ngàn năm có một hay không?

- Rõ quá rồi còn chi anh!

- Rõ thế nào?

- Ai mà nói như thế thì đầu toàn bã đậu!

- Cách đánh của Quỳnh có thể hình thành một chiến thuật mới cho ta không?

Đông không trả lời thẳng vào cầu hỏi, anh chỉ nói:

- Tôi mà ở vào trường hợp đó, nếu chỉ bắn rơi một chiếc thì về cả tuần ăn không ngon cơm. Phải là... hai chiếc... ba chiếc.

- Cậu định mang mấy quả tên lửa mà đòi bắn rơi những ba chiếc?

- Tất nhiên là chỉ mang được hai quả.

- Cậu định phóng tên lửa "xuyên táo" à? - Trung đoàn trưởng tủm tỉm cười - Hay là cậu định mang rốc-két?

- Tuyệt đối không dùng rốc-két để không chiến.

- Trước kia cậu thích đánh quần, thích đánh thật gần, bây giờ cậu thay đổi ý kiến rồi ư?

- Mỗi loại máy bay có những tính năng riêng của nó... Tôi chủ trương đánh địch phải thật táo bạo, thật quyết liệt. Còn đánh cách nào tùy theo thứ vũ khí mình có trong tay.

Trung đoàn trưởng biết Đông hay tự ái, nên dẫn anh ra đây nói chuyện. Anh đã hiểu rõ sự thay đổi trong đầu óc người cán bộ của mình. Anh không dồn Đông thêm.

- Hôm nay, trung đoàn bố trí Hùng bay với cậu.

- Tôi rất thích thằng đó.

- Phải nói đầy là một đồng chí đi số 2 rất tốt. Cậu ấy chỉ còn một chút nhược điểm là hơi cứng nhắc. Cậu nên nhắc nhở thêm Hùng.

- Anh để tôi lo.

Đông nhoẻn miệng cười, rồi nói thêm:

- Người tính nết thế nào thì lên trời nó bộc lộ hết ra như vậy. Giấu được vợ nhưng không giấu được trời anh ạ!

- Đã lầu trung đoàn trưởng mới lại nhìn thấy Đông cười.

❖ 5 ❖

Cả đội hình nghiêm mật của những máy bay địch đã hiện ra trước mắt Đông.

Những ngày qua, Đông lắng nghe từng lời của những người đi đánh đội hình lớn về.

Họ nói đó là sự liên kết chặt chẽ của những pháo đài bằng thép, có uy lực rất mạnh, lại rất cơ động, hầu như không thể công phá được.

Ta là một chú bé tí hon chấp nhận đánh với một tên giặc khổng lổ. Tên khổng lồ này lại có tài nghệ siêu quần. Ta chỉ được phép liên tiếp đánh cho nó những đòn đau mà lại không được để nó đánh trúng ta. Vì cơ thể ta không đủ sức chịu một quả đấm nặng như trái núi của nó. Có những nước đã mất toàn bộ không quân trước một kẻ địch mạnh chỉ trong một thời gian chiến đấu rất ngắn ngủi. Vấn đề đặt ra tưởng chừng như rất vô lý.

Nhưng mình lại chỉ còn cách phải biến điều vô lý đó thành hiện thực. Vì không còn cách lựa chọn nào khác.

Cả cái đống sắt thép đó đang lừng lững trườn đi dưới mắt anh trong một đội hình ổn định. Chúng đã biết máy bay ta có thể như hôm trước lao vào giữa đội hình. Nhưng đội hình của chúng vẫn không hề khác mảy may với điều Quỳnh tả lại tối qua. Đông nhận thấy mình phán đoán đúng. Cái yếu của đội hình lớn này lại chính là ở chỗ chúng đã liên kết với nhau một cách quá chặt chẽ. Anh hiểu ngay, dù chúng đông hơn hàng chục lần, chúng có những hỏa lực rất mạnh, chúng toàn là những phi công lão luyện, chúng cũng không làm gì được anh, và chúng sẽ không thoát khỏi ăn đòn.

Với một giọng trẩm tĩnh, Đông báo cáo sở chỉ huy:

- Đã nhìn thấy mục tiêu! Chuẩn bị công kích.

Ở nhà dường như chỉ chờ có vậy, tiếng Tú vang lên ngay:

- Bình tĩnh công kích. Đánh nhanh, thoát ra nhanh.

Tốc độ máy bay của Đông và Hùng đã rất lớn. Anh hạ độ cao. Anh biết số 2 đang bám sát mình. Mọi việc họ đang làm và sẽ làm đều đã được hai người bàn bạc kỹ sáng hôm nay.

Khoảng cách giữa Đông và những chiếc tiêm kích địch đi hộ tống phía sau đội hình đang được nhanh chóng rút ngắn.

Đông chợt nhìn thấy một chiếc F.4 cơ động sang ngang. Chắc bọn chúng đã thấy động. Máy bay địch đều có trang bị loại máy báo hiệu khi chúng bị bám đuôi. Ngay đó, một chiếc máy bay tiêm kích thứ hai cũng chuyển đường bay. Anh nhận thấy chúng chậm chạp và có vẻ như phản ứng một cách uể oải. Bay trong đội hình lớn, chúng phải tuân theo một quy định chung về tốc độ.

Hai máy bay địch đang vòng lại đón đầu họ. Hai chiếc khác cũng tiếp tục vòng sang phía bên kia theo một thế bao vây bọn anh.

Máy bay của Đông đã lên tới tốc độ cẩn thiết.

Trong chớp mắt, anh đã xuyên qua giữa đội hình của bọn tiêm kích. Một đàn F.105 kéo dài trước mắt anh. Anh đưa một cái đuôi máy bay địch vào vòng ngắm, và nhắc mình phải bình tĩnh bấm cò. Hôm qua, Quỳnh trượt ăn thêm một máy bay địch vì tên lửa không ra.

Chiếc máy bay rung nhẹ. Lâu hơn là anh chờ đợi, một đám lửa bùng lên phía trước.

Tốt rồi! Đông cho máy bay vượt lên để tránh luồng khí lưu do chiếc máy bay vừa bốc cháy tạo ra. Thời cơ của anh không còn kéo dài. Mọi việc sẽ kết thúc khi anh xuyên qua hết đàn máy bay địch. Anh bám vội lấy đuôi một chiếc F.105 ở phía trước, và bấm cò nhả phát tên lửa thứ hai.

Anh tự bảo phải chờ thầy rõ kết quả mới thoát ra. ánh lửa đã lóe lên. Nó bùng to thành một đám cháy.

Vượt qua chiếc máy bay địch đang bỗc lửa, Đông hét lên:

- Thoát ra!

Đó cũng là hiệu lệnh để nhắc người bạn đồng đội trẻ hãy nhanh chóng hoàn thành kế hoạch họ đã bàn bạc trước khi đi. Sáng nay, Đông đã nói đi nói lại với Hùng: "Cậu đi số 2 nhưng không cần phải lo cho cái đuôi của tớ. Tớ sẽ không để cho bất kỳ thằng địch nào bám đuôi. Nhiệm vụ chủ yếu của cậu trong trận này là phải bắn rơi lấy một máy bay địch".

Hàng ngũ của địch bắt đầu nhốn nháo. Đội hình của chúng giãn ra. Nhưng sự liên kết qữá chặt chẽ giữa những chiếc máy bay đã hạn chế tính cơ động của nhau. Mặc dù hai "trái bom" đã nổ giữa đàn máy bay, làm tan xác hai chiếc, đội hình và hướng bay của những máy bay ném bom vẫn chưa thay đổi bao nhiêu.

Hùng bám sau Đông đã chứng kiến hiệu quả của hai phát tên lửa. Anh đuổi theo một chiếc F.105 còn đang nhớn nhác không hiểu đối phương từ phía nào lao tới, phóng một phát tên lửa.

Đến lượt Hùng hét to:

- Cháy rồi!

Trong khi lượn vòng để thoát ra, Hùng vẫn ngoái đầu nhìn theo. Chiếc máy bay anh vừa bắn hạ, giống như một quả cầu lửa đang lao xuống mặt đất.

Bom từ các máy bay địch còn lại trút xuống như mưa. Những đám khói đen nổi nhau bùng lên trên mặt đất. Chúng trút bom đi để đối phó với máy bay ta hay để chạy trốn...?

Hai người rút khỏi trận đánh bằng hai hướng khác nhau.

Sở chỉ huy đã nhanh chóng tập hợp họ lại trên đường về.

Tiếng Đông vui vẻ vang lên trong máy vô tuyến điện:

- - Báo cáo Đông Đô, biên đội bắn rơi tại chỗ ba F.105. Chúng tôi đã phá vỡ đội hình lớn của địch, đang "liên hoan".