Chương XX ❖ 1 ❖

Từ ngày cơ quan di chuyển về địa điểm mới, Hảo có thêm một thú vui là những lúc đạp xe trên con đường Hải Phòng - Đồ Sơn lộng gió. Gió biển về mùa hè cũng như mùa đông lúc nào cũng nồng nàn. Đi xuôi gió, chiếc xe trở nên nhẹ nhàng, người cô thanh thoát, lâng lâng như đang rời mặt đất. Đi ngược gió cũng vẫn vui vì thấy mình đang thử sức với thiên nhiên, mỗi bước dấn lên là một đoạn đường vượt qua để tới đích. Gió biển không làm mệt con người, mà luôn luôn là một thứ thuốc kích thích, khiến cho huyết quản rạo rực, mang lại thêm cho ta sức sống, thêm yêu đời.

Về đây đã gần một năm, Hảo chưa ra Đổ Sơn lần nào. Khu nhà của cơ quan ở ngoài đê tuy chưa phải là bờ biển nhưng cách biển không xa. ở đây, không mấy khi thiếu gió.

Mùa hè mọi người ít biết đến nực nội. Chiến tranh đã biến thị trấn Đồ Sơn với những dãy núi nhô ra biển thành một khu vực quân sự. Người ta nói khu nghỉ mát của nhân dân đã đóng cửa. Đồ Sơn không còn gì ngoài mấy cửa hàng phục vụ khách quốc tế, phần lớn là những anh thủy thủ đưa tàu vào cảng Hải Phòng, sau những ngày chồn chân chồn tay, muốn ra đây để nô đùa với sóng biển và uống một vài chầu rượu.

Công tác của Hảo đang tiến triển thuận lợi. Cô hy vọng kết thúc chương trình nghiên cứu vào cuối năm. Hảo chưa đi Hà Nội vì trong mỗi lá thư, anh vẫn nhắc cô có lên đó cũng không gặp anh. Mặt khác, những người cùng cơ quan lên công tác ở Hà Nội về, đều mặt mày hốc hác, ai cũng nói là mất ngủ vì khí trời oi bức và báo động nhiều.

Chiều qua, văn thư của cơ quan chuyển cho Hảo một bức điện. Bức điện của anh.

Anh bảo nếu có điều kiện về Hà Nội ngay, tới gặp anh ở Viện quân y 108. Hảo bàng hoàng. Có chuyện gì không lành đã xảy ra với anh? Khi cô đưa bức điện báo cáo với cơ quan, đồng chí thủ trưởng hối hả giục cô đi Hà Nội ngay.

- Chiều nay, con đường Đồ Sơn - Hải Phòng lộng gió chẳng còn đem lại cho cô chút gì thích thú. Có lúc cô thấy anh đang nằm trên giường bệnh hai chân bị cưa, đầu quấn đầy băng trắng. Người cô lạnh toát, chân tay rã rời, tưởng như mình sắp ngã nếu như không xuống xe ngay. Có lúc cô tự an ủi, anh chỉ về đó kiểm tra sức khỏe một cách bình thường, cô sẽ thấy anh trẻ trung như những người lái khác mà cô đã gặp khi vào bệnh viện năm trước. Anh sẽ ung dung đi dạo chơi với cô trên con đường rợp bóng mát, yên tĩnh của bệnh viện. Và anh sẽ bàn đến chuyện đó, chuyện mà cô vẫn chờ đợi, làm cho cô rạo rực một niềm vui.

Nhưng rồi ám ảnh cô gần suốt dọc đường vẫn là những chuyện không may. Đã bao lần anh căn dặn cô chớ có về Hà Nội. Dạo này địch đang đánh gắt cả Hà Nội lẫn Hải Phòng. Hai cầu lớn trên đường 5 đã bị máy bay địch phá hủy. Anh biết chuyến đi sẽ vất vả và nguy hiểm. Nhưng sao anh vẫn cứ bảo mình về? Chẳng phải là chuyện đó sao?...

❖ 2 ❖

Trước khi Hảo lên đường, nhiều người đã gàn cô là còn sớm quá, chỉ nên đến Hải Phòng vào chập tối vừa đủ thời giờ lấy vé đi chuyến tàu đêm. Địch đang cố biến Hải Phòng thành một ốc đảo bằng cách cắt đứt mọi con đường giao thông nối liền cửa biển lớn nhất của miền Bắc với các thành phố. Tất cả những cầu vào Hải Phòng đều bị máy bay địch phá hủy. Những trận ném bom diễn ra hàng ngày. Nhà máy xi- măng bị sập hai lò. Nghe nói địch muốn đánh chìm một con tàu lớn ở bến cảng, nhằm bịt kín cửa biển.

Lực lượng phòng không bảo vệ cảng không cho chúng làm việc này nên chúng trút bom xuống những vùng dân cư. Hành lý đã sắp sẵn, ngồi nhà mỗi phút ruột nóng như lửa, Hảo cứ dắt xe ra đi. Cô đến Cầu Rào, ánh nắng vẫn còn chan hòa khắp thành phố.

Chiếc cầu sắt từ Hải Phòng ra Đồ Sơn cũng bị phá sập. Nối liên hai bờ sông bây giờ là những phiến gỗ lát bập bềnh trên những bè nứa nhỏ. Cái ưu việt của loại cầu phao này là nó không sợ mảnh bom và đạn của máy bay.

Trận địa cao xạ quán Bà Mau đứng vững giữa những hố bom dày đặc. Phía xa, lò cao còn lại của nhà máy xi-măng vẫn tuôn khói. Luồng khói trắng ngạo nghễ vươn lên trời cao giống như một lời thách thức. Những bác thợ già, những anh thợ trẻ nào còn làm việc ở đó?...

Hải Phòng vắng vẻ đi nhiều. Những ngôi nhà dọc đường Lạch Tray cửa đóng kín, im ắng. Một đám nhà ở gần thành đội bị bom phá trụi. Bom rơi rải rác nhiều nơi. Nhưng rồi cô nhận thấy còn khá nhiều người vẫn bám chắc lấy thành phố. Trận địa pháo dày đặc hơn. Các chiến sĩ nam, nữ tự vệ có mặt trên gác thượng của những ngôi nhà, trên suốt dọc vườn hoa bên sông Lấp. Ngoài bến cảng, vẫn đông nghịt tàu thuyền. Những chiếc tàu đồ sộ với những ống khói lùn, màu sắc vui mắt. Bao nhiêu con người ở khắp năm châu vẫn vượt biển lớn đến với nước Việt Nam trong những ngày bom đạn.

Trưa nay, máy bay địch mới đánh vào thành phố. Hảo không biết và cũng không muốn hỏi thăm xem chúng đánh ở đâu.

Những người dân Hảo gặp trong thành phố đều bình thản. Không có biểu hiện gì là cảng Hải Phòng đang bị kẻ địch bóp nghẹt. Giặc đến thì đánh. Giặc đi lại làm việc. Đánh giặc đã trở thành quen thuộc như công việc, như bữa ăn hàng ngày.

Tàu rời sân ga khi trời đã tối.

- Đã lâu Hảo mới đi xe lửa từ Hải Phòng về Hà Nội. Lần cuối cùng cô đi trên con đường này là mùa hè năm ngoái. Ngày hôm ấy, không khí con đường vẫn còn thanh bình. Bữa đó, anh Trọng tiễn mình ra sân ga. Hồi mùa hè, Hảo nhận được thư của bố dượng, ông nói gặp anh Trọng và anh đã chuyển cho ông thư của Hảo. Ông biết thêm nhiều chuyện về Hảo và Quỳnh qua anh Trọng. Đó là tin tức duy nhất về anh Trọng từ khi anh đi. Không biết giờ này anh ở đầu. Nghe dượng nói anh tiếp tục đi sâu về phía nam. Không hiểu chuyện riêng của anh rồi sau ra sao. Hôm đó, mình đã phản đối anh đánh giá phụ nữ quá thấp. Mình nói hăng quá làm anh khó trả lời. Thực ra, mình có biết người yêu của anh như thế nào đâu! Biết đâu mình lại không chủ quan. Hảo tin anh sẽ không làm theo lời khuyên của mình. Nếu như vậy thì mình thương hại anh quá. Anh ấy sống đã cô đơn, khi lên đường anh ấy sẽ còn cô đơn hơn. Nguồn tình cảm nào sẽ tiếp sức cho anh trên con đường dài ra mặt trận... Trong thư của dượng viết cho Hảo, Hảo nhận thấy ông rất mừng cho cuộc tình duyên của mình... Anh Trọng đi xa rồi mà anh ấy vẫn không ngừng chắp nối thêm cho hạnh phúc của mình...

Con đường sắt nối liền cửa biển Hải Phòng với Thủ đô đã hoàn toàn chuyển sang thời chiến. Đoàn tàu đèn đóm tắt ngấm, âm thầm chạy trong đêm tối. Ngổi bên Hảo là một bà có tuổi ở chợ Sắt lên Hà Nội tiễn con sắp vào Nam chiến đấu. Trước mặt Hảo là hai cán bộ quân đội mang quân hiệu màu xanh da trời của binh chủng không quân. Từ ngày đó đến nay, Hảo tự coi mình là một người trong gia đình bộ đội, mình là dâu của bộ đội rồi.

Gặp những người ở binh "hung không quân này, cô càng thấy gần gũi hơn. Nhưng đồng thời cô cũng thấy kém tự nhiên vì phải giữ gìn. Cô cứ lo biết đâu họ lại không hàng ngày có mặt ở đơn vị anh; họ biết mình, còn mình thì chưa biết họ. Cô lo mình có sơ suất gì để họ kể lại với anh hoặc với đơn vị.

Họ đã nhìn rõ nhau từ khi trời còn sáng. Lúc mọi người phải xuống tàu để qua phà vì cầu Lai Vu bị đánh gãy, một trong hai đồng chí cán bộ này thấy Hảo ôm đồm nhiều, cầm giúp cô cái túi xách. Hảo đã mua mấy cân tép moi của hợp tác xã đem về làm quà cho Thùy ở nơi sơ tán. Do đó, khi sang tàu, họ vẫn ngồi gần bên nhau.

Một trong hai người cán bộ bỗng hỏi:

- Cậu Quỳnh định bao giờ thì tổ chức nhỉ?

Hảo giật mình đánh thót. Thoạt đầu, cô tưởng người cán bộ hỏi mình. Cô đưa mắt nhìn người đang nói. Điếu thuốc lá vừa lóe sáng trên môi anh. Hảo thấy anh đang quay sang người bên cạnh, cô mới yên tâm.

- Tình hình này đã tính toán đâu được. - Người kia nói.

Cô lại nghĩ hay cũng có một người nào đó ở binh chủng này tên là Quỳnh. Nếu họ đang nói chuyện về mình với anh lúc này thì thật vô lý!... Cô vẫn nén thở tiếp tục theo dõi câu chuyện.

- Thím Diệu nhà mình hình như cũng mê cậu Quỳnh...

- Nghe nói trước cô ta để ý cậu Quỳnh, sau đó lại quay sang chài cậu Hoa.

- Thím Diệu đá nhiều người lại bị người khác đá lại.

- Ai bảo ông? Thằng Hoa mê vợ như điếu đổ!

- Không, mình nói cô kỹ sư thủy sản kia chứ! Thím Diệu bị cô ta đá bật đi nên mới quay về với cậu Hoa.

- Cậu gặp người yêu của Quỳnh chưa?

- Chưa... nhưng mình biết cao tay lắm! Cô ta hoàn toàn chủ động. Cậu Quỳnh thúc thủ ngay từ đầu. Thím Diệu tài nghệ kém gì ai, gặp cô ta cũng phải cài số lùi.

- Nghe nói là xinh và trẻ hơn Diệu Lan?

- Hình như xấp xỉ tuổi nhau. Nhưng cô này ngoài nhiều môn võ nghệ còn có tài viết thư... viết thư rất hay. Ông Trọng cũng khen những bức thư của cô ta.

- Tôi cho rằng các cô gái dám yêu phi công là những người rất can đảm.

- Chưa chắc! Biết đâu lại là mấy cô ế chồng. Hay lại mê tí "Anh hùng"! Các cậu lái nhà mình đều rất dại gái.

- Ngày đó cậu Quỳnh đã là Anh hùng đâu?

- Phi công nào mà chẳng gắn liền với Anh hùng...

Hảo cảm thấy nóng mặt, rồi cả người cô đều nóng ran. Hai tai cô như ù đi. Nếu không phải là một chuyến tàu đêm chật chội, cô đã đứng dậy đi tìm chỗ khác. Cô nghĩ thì ra "ngồi lê đôi mách" không phải chỉ là tính xấu của đàn bà. Cũng may câu chuyện của họ đã dửng lại ở đó. Nhưng cô đã nhận thấy trong hai người ngồi trước mặt chỉ có người ngồi bên trái nói những chuyện không hay về mình. Người ngồi bên phải là người ban nãy đã cầm giúp Hảo cái túi, không có những nhận xét xấu về cô.

Bỗng người đó hỏi Hảo:

- Chị công tác ở đâu?

Giọng nói ân cần của anh khiến cho cô không nỡ nói dối. Nhưng trong trường hợp này mình không nên ló mặt ra làm gì. Cô trả lời một cách chung chung:

- Tôi là cán bộ của ngành thủy sản.

- Chị công tác ở tỉnh nào?

- Cũng quanh Hải Phòng thôi ạ.

Người kia bỗng quay sang hỏi.

- Vậy chị có biết cô Hảo, kỹ sư thủy sản ở Quảng Ninh không?

Vẫn cái giọng nói dè bỉu ban nãy. Lại cảm thấy nóng mặt, cô nói:

- Hảo không phải là kỹ sư thủy sản. Cô ấy tốt nghiệp về sinh vật ở trường Đại học Tổng hợp.

- Chị có biết cô Hảo?

- Chúng tôi cùng học một trường.

Người vừa hỏi Hảo ngồi im. Chắc anh đang ngỡ ngàng.

Người đã xách giúp Hảo cái túi nói:

- Ông bạn tôi trót nói xấu người bạn gái của chị!... Chúng tôi đều chưa có dịp gặp cô Hảo. Chị là bạn cô Hảo, chị có thể cho chúng tôi biết cô ấy là người như thế nào không?

Hảo đáp, giọng không giữ được bình tĩnh:

- Các anh không phảỉ là người được đơn vị cử đi điều tra lý lịch của cô Hảo đấy chứ?

Người kia dường như không cảm thấy giọng nói khó chịu của Hảo, vui vẻ đáp:

- Hoàn toàn không có chuyện đó. Chúng tôi không ở trung đoàn bay mà ở quân chủng.

Hảo ngập ngừng rỗi nói:

- Tôi biết khá rõ bạn của mình, nhưng... tôi không muốn giới thiệu về Hảo vì sợ mình sẽ thiếu khách quan khi nói về một người thân...

Sau đó, ba người đều im lặng. Họ cảm thấy đã mất vui với nhau. Nhưng rồi cô không thể không hỏi thêm họ một cầu:

- Gần đầy, các anh có gặp anh Quỳnh không?

- Hơn hai tháng nay, chúng tôi chưa có dịp lên sân bay.

Đến đợt chuyển tàu lần thứ hai khi qua phà Phú Lương, - Hảo nhất định không nhờ anh bộ đội cầm giúp cái túi xách nữa. Và khi lên tàu, họ không còn ngồi một nơi.

❖ 3 ❖

Hảo ngồi âm thầm trong bóng tối của toa tàu, mắt lơ đãng nhìn những đường dây điện thoại mờ mờ chăng võng, lên lên xuống xuống ngoài khung cửa sổ trên nền trời sáng sao.

Lòng tự ái của cô bị tổn thương mạnh. Cô không hiểu tại sao cái anh cán bộ mà cô chưa từng gặp này lại có những ý nghĩ không hay về mình? Một số nhận xét có lẽ chỉ do sự suy diễn của anh ta. Nhưng rõ ràng là có những câu chuyện về mình mà anh ta đã nghe được qua những người khác... Tự nhiên, cô ngồi soát lại mối quan hệ của mình với anh từ trước tới nay. Lúc đầu, anh tìm đến cô, cô đã khước từ. Khi chiến tranh nổ ra, cô nhớ đến anh, như nhớ tới một người quen cô đã lãng quên. Người quen đó đã tự mình gánh lấy trách nhiệm to lớn là bảo vệ cho sự yên lành của cô và bao nhiêu người khác còn được an hưởng hòa bình. Một ngôi sao lu mờ trong ký ức của cô lúc này bổng nhiên lóe sáng. Cô đã viết thư cho anh. Đó là một dấu hiệu không bình thường trong đời sống của cô. Tình cảm này có thể tan đi cùng với thời gian nếu nó không được đáp lại. Nhưng nó không những đã đọng lại mà còn nảy nở nhanh chóng vì anh đã gửi lại cô một lá thư với lời lẽ nồng nhiệt. Rồi tình yêu đến với hai người một cách chóng vánh như họ đã ước hẹn với nhau từ lâu và bây giờ chỉ là lúc họ gặp nhau... Cô hoàn toàn không biết có chuyện gì giữa anh và Diệu Lan. Do đó, cô không hề có ý nghĩ đua tranh giành lấy thắng lợi cho mình trong tình yêu. Và cô cũng không tin trước đây anh đã có tình cảm đặc biệt nào với Diệu Lan... Cô yêu anh như người ta yêu một cái đẹp. Cô gần như không tính toán gì.

Tình yêu thực sự là một ngọn lửa. Đã bùng cháy lên rồi thì nó rất mãnh liệt. Người ta chỉ còn thấy màu hồng chói lọi của nó mà không nhìn thấy bóng đen. Không có sự tính toán nào len được vào đó. Tất cả đều bị nó thiêu cháy hết. Vô khối người đã nỗi với cô là nên cần nhắc, anh ở xa, anh không cùng ngành nghề, anh có thể tàn tật, hy sinh và bao nhiêu chuyện khác... Nhưng cô không hề bận tâm vế những chuyện này. Hảo đã cười thầm những ai khuyên nhủ cô những điều đó. Cô cho rằng họ chưa bao giờ hiểu thế nào là tình yêu... Nhưng cô cũng biết tình yêu không làm mình mù quáng. Cô thấy rõ tình yêu đến với mình đã làm cho mình tốt hơn lên... Cô không thể làm gì xấu khi nghĩ tới anh. Cô không thể để cho những bóng tối len lỏi vào làm vẩn đục hạnh phúc của mình... Cô càng không thể làm điều gì ác với người khác... Vậy mà sao bỗng dưng có những người không hề quen biết, không hề va chạm với cô lại nghĩ bao điều không hay về cô...?

- Anh! Lúc này anh có nghĩ đến em không? Anh có biết là em đang buồn tủi đây. Anh có những người bạn đồng đội thật lạ! Nhưng không phải vì vậy mà em bớt yêu anh. Trái lại, em càng yêu thương anh nhiều hơn. Anh đã biết tới nhiều sự yếu đuối của em... Nhưng anh đã tiếp sức cho em bằng tình yêu rộng lớn của anh. Lúc này anh đang đau đớn trên giường bệnh?... Có thể kẻ thù đã làm cho anh trở nên tàn phế... Anh sắp phải xa rời cuộc chiến đấu?... Ngày mai, em sẽ tới đón anh về. Em đã coi anh là chồng rồi. Em sẽ lấy tình yêu của em sưởi ấm cho anh... Lúc đó, em sẽ mời cái người bạn đồng đội vừa rồi của anh tới gặp chúng ta.

Để cho anh ta hiểu thế nào là tình yêu. Để cho anh ta hiểu thế nào là giá trị của con người...

4 Khi xếp hàng ra ga Hà Nội, Hảo lại nhìn thấy hai anh cán bộ ở không quân. Họ đứng trước, chỉ cách Hảo vài bước. Sao anh ta cứ như muốn ám mình? Hảo liếc nhìn anh ta từ phía sau, cố nhận mặt anh để nếu có dịp gặp lại thì mình sẽ tránh. Hảo chợt nghĩ đến Tuyến. Buổi chiều khi Hảo nhận được điện, có hai người bạn gái ở cơ quan chạy tới thăm.

Cô sinh viên mới ra trường, người bé nhỏ như con chim sâu, nhảy vội vào buồng, giọng hớt hải: "Anh ấy làm sao thế hả chị?" Nghe giọng nói, nhìn cặp mắt tròn của cô gái, Hảo vừa bối rối thêm vừa được an ủi vì có người chia sẻ nỗi lo lắng với mình. Ngay sau đó, Tuyến cũng bước vào, hỏi Hảo với một câu gần đúng như vậy: "Anh ấy làm sao...?".

Tiếng "sao" của Tuyến kéo dài. Cặp mắt Tuyến ráo hoảnh. Hảo cảm thấy Tuyến chẳng muốn điều lành cho mình. Mình có làm gì ác đâu sao vẫn bị người ta ghét?... Giá ông trời xe duyên cho Tuyến và anh cán bộ này với nhau thì thật xứng đôi...

Trời mới ban mai. Hà Nội vẫn còn nguyên vẹn. Buổi sáng trong trẻo, trời hơi lạnh.

Một loại thời tiết mà cô rất thích. Con đường Trần Hưng Đạo còn vắng người, sạch như lau. Viện quân y 108 ở ngay cuối phố. Nhưng bây giờ tới đó còn quá sớm. Lúc này Hảo mới nghĩ mình sẽ ở đầu trong nhưng ngày lưu lại Hà Nội. Thùy đi sơ tán. Những người bạn sinh viên cũ của Hảo đều đã ra trường. Cô không còn mối dấy quan hệ nào với trường đại học. Bóng dáng ngôi trường đã lùi xa. Viện thủy sản cũng đã sơ tán. Hảo nghĩ tới một vài người quen, nhưng không biết có ai còn ở Hà Nội không. Và lại cũng không có ai là thân. Sao trước khi đi mình không nghĩ đến chuyện này?... Nhưng thôi... mặc!

Chiều nay, nếu cần mình sẽ vào chỗ Thùy ở nơi sơ tán.

Hảo vào cửa hàng mậu dịch trước nhà ga, mua bát phở ăn điểm tâm. Ăn xong, cô lại sang quầy giải khát ngồi uống tách cà-phê, giết chút thời giờ còn lại. Những người ngồi chung quanh nhìn cô. ít khi họ thấy một cô gái ngồi uống cà-phê một mình. Người cô bồn chồn. Chiếc kim đồng hồ như muốn nằm ì tại chỗ. Chờ mãi vẫn chưa đến bảy giờ. Cô chợt nhớ ra mình vào bệnh viện thăm người ốm mà đi tay không.

Hảo rời cửa hàng giải khát, phóng lên phố Hàng Buồm mua quà cho người ốm.

Cũng may các bà bán hàng hoa quả không biết sợ bom đạn, vẫn ngôi đầy vỉa hè. Hảo chọn mua mấy cân cam ngon.

Cô tới cửa viện quân y, thấy người ra vào đã đông. Mình để anh chờ đợi lâu mất rồi!

Nhìn hai cánh cổng sắt của bệnh viện, trống ngực cỏ lại đập dồn. Hảo dựng chiếc xe đạp trên vỉa hè, khóa xe, hấp tách xách túi cam bước vé phía cổng bệnh viện. Chợt cô nghe tiếng gọi:

-Này cô...!

Hảo quay lại, thấy một chị đứng tuổi đang gọi mình.

- Không gửi xe đạp à?

Chị là người giữ xe đạp ở cổng bệnh viện.

- Chết! Em quên.

Hảo cầm vội lấy cái phiếu ghi số xe.

- Cô định cho kẻ cắp cả cái gói kia à?

Chị giữ xe đạp trỏ gói tép của Thùy còn nằm yên trên đèo hàng.

- Thôi... Cứ để đó tôi trông cho, ở xa về thăm người nhà phải không?

Chị nhìn Hảo với cặp mắt thông cảm.

- Vâng. Em mới nhận được điện của anh ấy... Chị để ý giúp em cái gói.

- Cứ yên tâm vào thăm anh ấy đi! Bỏ vé xe vào túi không lại vứt đi bây giờ.

- Hằng ngày giữ xe đạp trước cửa bệnh viện, chắc chị đã quen với cảnh này.