Chương XXII ❖ 1 ❖
Phòng điều trị của các chiến sĩ không quân ờ liền với nơi điều trị những cán bộ cấp cao trong quân đội tại Viện quần y 108. Các đồng chí cán bộ lớn tuổi này tỏ ra rất yêu mến những anh lái trẻ. Sau giờ khám bệnh và những bữa ăn, họ thường tới chuyện trò với anh em. Họ từ khắp các chiến trường trên cả nước về đầy. Có những người ở miền Nam mới ra nhận nhiệm vụ, trước khi trở về bị "bắt" vào viện quân y ít ngày. Chính ở đây, những người lái biết thêm nhiều chuyện, những vấn đề thời sự cơ mật và sốt dẻo. Họ nghe nói về một quyết tâm chiến lược mới của Bộ Chính trị. Tại miền Nam, những cuộc hành quân lớn của quân Mỹ trong cả mùa khô 1966-1967 đều không đạt được kết quả "tìm và diệt” Việt Cộng. Vào mùa khô mới này, đến lượt Mỹ và quân đội Sài Gòn bị ta tiến công. Giới cầm quyền Mỹ xao xuyến. Bộ trưởng quốc phòng Mc Namara đã bị Johnson tuyên bố cho nghỉ việc.
Người dân Mỹ tỏ ra bất bình với tổng thống. Johnson ba năm trước đây ra ứng cử với một đề án hòa hình ở Việt Nam. Nhưng chính ông ta đã mở rộng chiến tranh tới một quy mô cao nhất. Cuộc chiến tranh ngày càng mất đi mọi hy vọng thắng lợi mà thời gian bầu cử lại tới gần.
Mấy hôm nay, tại khu nhà Al dành cho cán bộ cấp cao, người ra vào tấp nập. Nhiều người về đây điều trị cũng không được nghỉ ngơi.
Từng người ngồi ở góc buồng, ngồi quanh những chiếc bàn kê dọc hành lang (vốn là nơi dùng làm chỗ giải trí cho bệnh nhân đánh cờ, uống nước), rì rầm trao đổi với những cán bộ từ đơn vị tới. Có những đồng chí vội vã trút bỏ quần áo bệnh viện, mặc quân phục xuống chiếc xe đã chờ sẵn ở cửa thềm dưới nhà, đi đâu một lát không ai biết... Sự khẩn trương của chiến tranh đã xâm nhập và làm sôi động cả cái thế giới yên tĩnh của những người đã bị bệnh tật tạm thời cách ly khỏi cuộc sổng bình thường.
Một đồng chí đại tá có vầng trán rộng, mái tóc đã điểm bạc, hay gặp gỡ nói chuyện với Quỳnh. Bác sẵn sàng giải đáp những câu hỏi của Quỳnh với một sự tin cậy. Bác vừa đi đâu về. Với bộ quân phục mùa đông, trông bác khỏe mạnh, nhanh nhẹn hẳn lên.
- Hôm nay, anh trẻ lại đến chục tuổi. - Quỳnh nói.
Bác ngước mắt nhìn Quỳnh:
- Cậu nói đúng. Mình đang cảm thấy như thuở thanh xuân.
Rồi bác cười rất to. Bác nói tiếp:
- Cánh già mình bây giờ phải trẻ lại... Mình sắp ra khỏi đây rồi.
Kỳ này cơ quan cán bộ bỏ cái lệ xem sổ sức khỏe của các anh già mỗi khi được cử đi chiến trường. Đau dạ dày, thấp khớp, thần kinh, cột sống..., căn bệnh kinh niên, mãn tính... đều cho đi ráo.
- Anh đã nghe sẽ nổ ra ở đâu chưa?
Bác lắc đầu:
- Cái đó là bí mật chiến lược, Bộ Chính trị quản. Bọn mình người làm việc nào biết việc ấy. Nhưng chỉ nghe nhiệm vụ, nghe quy mô... là thấy kinh hồn rồi. Phải mọc thêm mười tay, mười chân thì mới kịp.
Chuyến này thì cả nước lên đường.
Quỳnh chưa chịu lui, lại gặng hỏi:
- Xin hỏi ý riêng anh, anh thấy liệu chuyến này có chắc chắn dứt điểm được không?
- Quyết tâm dứt điểm chứ! Nhưng đánh nhau thì còn thằng địch.
Nó đúng hay nó sai? Sai nhiều hay sai ít? Riêng về phía mình, các anh trên rất lo vấn đẽ giữ bí mật. Cán bộ, bộ đội huy động rất đông, nhưng lại không để cho kẻ địch biết. Khi nổ ra phải như một tiếng sét giữa trời quang. Nếu lộ bí mật, địch đề phòng, ta mất thế bất ngờ thì...
(anh ngập ngừng). Nhưng nếu không đạt được mục đích dứt điểm thì ta cũng phải đẩy thằng địch sang một thế khác...
Bác gật gật cái cằm. Cái cằm rộng biểu lộ sự kiên nghị. Quỳnh hiểu bác đang nói với mình: tất cả vấn đề là như vậy đó.
Trước khi về phòng để trút bỏ bộ quân phục, bác nói:
- Trông cậu khá lắm rồi! Người yêu hôm nay đã tới thăm chưa?
Quỳnh mỉm cười lúng túng. Cả bác cũng chú ý đến việc Hảo đến thăm anh hàng ngày.
- Bọn mình thì phải trẻ ra. Còn người trẻ các cậu thì phải chóng khỏe lên.
Mấy ngày nay, trên đoàn bay không có ai xuống. Nghe nói trên đó đang học tình hình nhiệm vụ mới. Quỳnh biết những ngày nghỉ ngơi của mình sắp chấm dứt. Câu chuyện của đồng chí đại tá đã làm cho người anh rạo rực lên như vừa tiêm một liều thuốc kích thích. Anh thắc mắc không hiểu tại sao chưa có ai nhắc nhở đến mình.
Mọi người đổ xô lại khi đồng chí trưởng phòng tác huấn của Quân chủng đi vào. Anh vốn quen thuộc với tất cả những người lái.
Quỳnh nói:
- Chúng tôi đang nóng ruột và thấy máy mắt thì đồng chí tới!
Trưởng phòng tác huấn nheo cái đuôi mắt:
- Nếu là anh phát biểu thì cũng còn phải xem... không biết anh máy mắt vì tôi hay vì người khác?
Mọi người cười ổ.
- Đồng chí đến để gọi anh em chúng tôi về? - Quỳnh lại nói.
- Muốn về cả rồi hả?
- Giờ lịch sử đã điểm, lẽ nào lại cứ nằm ăn vạ ở đây!
Trưởng phòng tác huấn đưa mắt nhìn mọi người rồi gật gù:
- Kể cũng có thể thành lập trung đoàn lái ở viện này rồi đấy!...
Báo cho các đồng chí một tin mừng: Vừa lắp xong một loạt máy bay mới. Giờ chỉ còn lo thiếu người lái chứ không lo thiếu máy bay.
Ai nấy đều mừng rỡ. Một người lái nói:
- Chúng tôi biết khi nào có tin vui là đồng chí đến với anh em.
- Hùng đâu? - Trưởng phòng tác huấn hỏi:
Một người đáp:
- Báo cáo anh, cậu ấy vừa chạy quanh đâu đây.
Một người khác tiếp tục xoáy vào công việc:
- Đề nghị anh cho chúng tôi biết về nhiệm vụ sắp tới của đơn vị.
Trưởng phòng tác huấn vờ kêu lên:
- Ái chà! Cậu muốn làm mình mất đầu à!
Sau khi đã làm tình làm tội họ đủ rồi, anh mới cho biết là Quân chủng đang có nhiều cán bộ thuyên chuyển đi công tác khác, các đoàn bay Sao vàng và Sao Mai đều phải tách làm đôi, đưa một bộ phận vào chiến đấu ở phía Nam.
- Anh đến để cho lệnh chúng tôi về? - Quỳnh hỏi.
- Sao lại mình? Các cậu cứ yên tâm điều trị chờ lệnh của đơn vị.
Ngày mai, học nghị quyết xong, chắc anh Khang sẽ đến.
Hùng ở ngoài đi vào. Nhìn thấy trưởng phòng tác huấn, anh chào lễ phép:
- Chú ạ.
Trưởng phòng tác huấn đã đi lại làm việc với cha anh ở gia đình từ ngày anh còn là một học sinh cấp ba.
- Chú có việc cần gặp riêng cháu! Cháu khỏe chưa?
- Từ hôm đi, cháu đã báo cáo với đơn vị là cháu không có bệnh tật gì!
Hùng nhìn Quỳnh và kín đáo đưa mắt về phía bờ sông, ra hiệu cho anh.
❖ 2 ❖- Anh biết em phải chờ, anh đang dở nói chuyện với một đồng chí từ trên Quân chủng xuống. Em đi gặp Thùy về chắc nhiều chuyện vui...
- Rất nhiều. Em sẽ kể lại cho anh nghe hết buổi chiều hôm nay.
Lòng anh se lại trước cặp mắt sáng ngời hạnh phúc của người yêu. Cô ấy có biết rằng thời gian gặp gỡ giữa hai người lại sắp chấm dứt. Phi đội bay đêm của Quỳnh đã chuẩn bị từ lâu cho nhiệm vụ ở phía nam. Anh sẽ không thể thiếu mặt nếu đơn vị bắt đầu di chuyển.
- Em có thể ở lại Hà Nội thêm một, hai ngày nữa không?
- Được lâu hơn thế! Em đã đánh điện cho cơ quan xin phép thêm mấy ngày để về Nam Định thăm mẹ. Vì anh, em phải dối trá. Em sẽ ở lại đây cho tới ngày anh về đơn vị.
Cô ấy chưa biết rằng chỉ ngày mai thôi, khi chính ủy Khang tới đây, họ sẽ xa nhau... Và lần này, không phải chỉ có nhiệm vụ ngăn cách họ, họ còn bị ngăn cách thêm bởi không gian...
- Em sắp hỏi anh nhiều chuyện bất ngờ, anh sẵn sàng nghe em chứ?
Anh gật đầu. Anh biết những chuyện bất ngờ mà cô sắp nói không có nghĩa gì so với sự bất ngờ anh buộc sẽ phải nói với cô.
- Từ hơn một năm nay, nếu em không muốn nói lâu hơn thế, em đã tự coi mình là một cô gái có chồng. Một người con gái đã quyết định thành lập gia đình không thể bằng lòng kéo dài mãi thời kỳ đính ước.
Tại sao từ hôm gặp em đến giờ, anh chưa hề bàn bạc với em chuyện đó?...
Anh ngồi ngơ ngẩn trước câu hỏi của người yêu.
Hảo nói tiếp:
- Thôi, em chẳng muốn làm anh phải nghĩ ngợi nhiều, em thử trả lời hộ anh nhé!...
- Anh sẽ trả lời em, nhưng anh vẫn cứ muốn nghe câu trả lời của em.
- Đêm qua, em đã nói chuyện với Thùy... Em thấy tất cả mọi người đều rất thương em nếu em lấy chồng bây giờ thì sẽ không được hưởng hạnh phúc vợ chồng vì các anh luôn luôn ở xa, nếu có con, thì một mình mình phải chịu đựng mọi sự vất vả, lại còn cả trường hợp nếu các anh đi chiến đấu gặp chuyện không may... Có đúng như thế không anh?
- Em cứ nói tiếp đi.
- Vì thế cho nên mọi người đều nghĩ: nếu thương cô ấy thì tốt nhất là nên tạm thời để chuyện cưới xin lại, chờ lúc tình hình đã yên, chờ hòa bình... Chỉ có điều đáng tiếc là không ai hiểu em nghĩ thế nào về hạnh phúc?... Hạnh phúc đối với em lại chính là ở chỗ được chia sẻ, được chịu đựng những gì mọi người cho là vất vả, là bất hạnh nên muốn tránh cho em. Em có thể sung sướng hơn rất nhiều nếu em được làm tất cả bổn phận, nghĩa vụ một người vợ có chồng đang đi chiến đấu. Em nghĩ rằng, nếu nay mai đây, hòa bình rồi em mới xây dựng với anh, thì lúc đó chưa chắc em đã có hạnh phúc đầy đủ như bây giờ... Em muốn làm một người lính trong khi đất nước còn đang có chiến tranh...
❖ 3 ❖Chính ủy Khang đến sớm hơn là họ đã chờ đợi. Khi mọi người vừa thức giấc, chính ủy đã có mặt ở cửa buồng. Anh rời sân bay từ 2 giờ đêm để qua cầu trước khi trời sáng.
Anh nắm tay Quỳnh rung một hồi:
- Trông lại như con trai mười tám rồi! Cậu không oán bọn mình về chuyện bắt cậu đi viện nữa chứ? Về được chưa?
- Được. Anh cho biết bao giờ đi để chuẩn bị.
- Hùng đi vào Quân chủng với mình ngay bây giờ. Trưa, mình quay lại đón cậu.
- Mấy giờ anh phải có mặt ở Quân chủng?
- Tám giờ họp.
- Đề nghị anh đợi cho một lát, tôi làm thủ tục ra viện thật nhanh, tiện xe, anh cho tôi qua chỗ nhà Đông.
- Thùy về đó rồi à?
- Không phải Thùy... Cô Hảo về thăm tôi đang ở tạm đằng đó.
Chính ủy nhìn anh im lặng. Rồi anh giục Quỳnh:
- Đi làm thủ tục nhanh, mình chờ.
Ngổi trên xe, chính ủy Khang hỏi Quỳnh:
- Hảo về đây từ bao giờ?
- Cũng được ba, bốn hôm rồi.
Khang biết anh không cần có lời giải thích hoặc an ủi. Nhưng rồi anh buột miệng:
- Trai thời loạn, gái thời bình!
- Nhưng hôm qua cô ấy vừa bảo tôi: cô ấy muốn làm người lính trong khi đất nước còn chiến tranh.
- Muốn vào bộ đội ấy à? - Chính ủy hỏi.
- Không phải... Cô ấy muốn nói vì có chiến tranh nên cô ấy mới tìm đến với tôi, cô ấy không sợ làm vợ bộ đội trong lúc đất nước đang có chiến tranh... Cô ấy coi đó lại chính là hạnh phúc.
Chính ủy trầm ngâm. Rối anh hỏi:
- Hảo có hỏi gì chuyện cưới xin không?
- Cô ấy bảo nếu tổ chức đồng ý thì ngay lần này, hai người chỉ xin một ngày đi đăng ký kết hôn, không cần làm lễ cưới...
Chính ủy thở dài:
- Chúng tôi đã bàn chuyện này nhiều lần suốt thời gian qua...
Các đồng chí chỉ xin có một ngày mà chúng tôi cũng không dành cho các đồng chí được! Các đồng chí không oán anh em chúng tôi chứ!
- Chắc là không, nếu cô ấy cũng như tôi biết rõ tình hình...
Quỳnh trả lời trong lúc chính anh cũng đang thầm nói với người yêu: "Em chỉ cần có một ngày mà anh cũng không tìm được cho em..."
Hùng ngồi bên, bỗng quay sang nói với anh:
- Anh cho tôi gửi lời chào chị Hảo... Nếu ông cụ giữ tôi trưa nay thì tôi sẽ không được gặp lại chị.
- Cảm ơn cậu.. Mình tới đột ngột, cô ấy sẽ biết ngay là có chuyện gì...
- Với một người như chị Hảo..., tôi nghĩ anh có thể hoàn toàn yên tâm.
❖ 4 ❖Chính ủy Viễn tiếp con trong căn nhà làm việc ở địa điểm mới.
Một căn nhà lợp lá gồi, vách thưng bằng liếp nứa, nền đất, nấp dưới lùm một cây mít cổ thụ ở bên sườn đổi.
Hùng hỏi cha:
- Bao giờ bố đi?
- Đi ngay bây giờ cũng đã là muộn. Tối nay, bố về nơi sơ tán gặp mẹ và em Quyên. Còn con, bố gặp ở đây rồi.
Hôm qua, đồng chí trưởng phòng tác huấn đã cho Hùng biết cha anh sắp đi nhận công tác mới ở đường mòn Hồ Chí Minh.
Chính ủy mỉm cười, nói với con:
- Bố lại mới làm một bài thơ... Con có đọc những bài thơ của bố đăng trên báo Phòng không - Không quân không?
- Có ạ...
- Con thấy thế nào?
- Nhiều câu bố viết chưa phải là thơ... Bố là nhà chính trị, bố chỉ nên làm chính trị, còn thơ... bố nên để dành cho nhà thơ...
Chính ủy Viễn cười to rồi nói:
- Bố khuyên con cũng nên làm thơ đi... Bố mới đọc một cuốn sách của một nhà quân sự người nước Phổ. Ông ta nói: "Không có những rung động của thơ ca thì cũng không có những rung động của con tim"... Bố vừa làm một bài thơ về Tổ quốc...
Hùng không tranh luận nữa, anh ngồi im lặng vì biết bố có điều gì muốn nói với mình qua câu chuyện thơ ca này.
- Bố vừa tìm ra được một ý mới về Tổ quốc... Trong công tác của bố, con đã biết, bố phải làm việc, phải tiếp xúc với bao nhiêu con người. Có những người bố yêu mến, nhưng cũng có những người bố không thích nhưng vẫn phải cộng tác để làm việc. Mỗi con người một cá tính. Có anh lầm lỳ, nhăn nhó suốt ngày nhưng bụng lại rất tốt. Có anh nói năng sởi lởi, vui vẻ với mọi người nhưng lại rất thâm, cái gì cũng để bụng. Có những anh gặp ai cũng châm chọc, xỏ xiên nhưng không phải là người xấu. Trái lại, có những người bề ngoài làm ra rất tốt đối với mình nhưng bên trong lại xúi bẩy người khác hại mình...
Chỗ con có những con người như thế không?
- Con chưa có thời giờ tìm hiểu kỹ những người chung quanh, nhưng con thấy đúng là mỗi người đều có những tính riêng.
- Cái tính riêng mà con nói đó rất khó sửa. Thường thường người ta chỉ cố gắng che đậy những biểu hiện của nó. Muốn sửa được một tính xấu của con người, cần đến nhiều thời gian và nghị lực... Công tác của bố là phải đoàn kết tất cả mọi người, có đoàn kết được mọi người thì mới có sức mạnh để làm việc cách mạng. Trước kia bố chỉ nghĩ phải lấy đường lối chính sách của Đảng làm cơ sở đoàn kết. Cái đó là cơ bản. Nhưng rồi bố lại thấy thêm: phải có lòng chân thành mong muốn cho mọi người điều tốt, mọi người tiến bộ, cái đó hết sức cần. Điều xấu gọi điều xấu hơn. Cái xấu không thể chiến thắng được cái xấu. Mà chính là cái tốt mới có thể chiến thắng cái xấu.
- Chắc là bố chỉ nói về mối quan hệ giữa những người đồng chí?... - Hùng hỏi - Khi con chiến đấu với thằng địch, con không thể không căm thù nó, không thể không quyết tâm tiêu diệt nó?
- Con nói đúng! Nhưng ngay đối với kẻ thù cũng vậy... Con căm thù địch, con quyết tâm tiêu diệt nó khi nó đang cầm vũ khí định hại con và hại đồng bào, nhưng khi những kẻ địch đã buông súng, chúng ta không đánh đập, hành hạ hay nhục mạ họ, đó chính là chính sách của Đảng, và cũng là lấy cái tốt để đẩy lùi cái xấu... Bản thân cuộc chiến đấu của chúng ta chính là một cái gì rất tốt, vô cùng tốt, cũng chính vì vậy nên nó mới có khả năng tập họp mọi con người với những cá tính rất khác nhau, kể cả những người có những cá tính xấu, đoàn kết tất cả lại thành một khối. Nó có thể khơi động những cái tốt tiềm tàng trong mọi con người, hạn chế những tính xấu và phát triển những tính tốt... Và con ạ, đó chính là chủ đề của bài thơ Tổ quốc mà bố vừa nói chuyện với con... Bố vừa phải thi hành kỷ luật một cán bộ hậu cần vì tội tham ô, ăn cắp tiền ăn của bộ đội trong lúc này thật là hết sức độc ác. Nhưng người cán bộ này trước đây ở đơn vị chiến đấu hết sức dũng cảm. Bố cách chức, hạ tầng công tác của anh ta, nhưng bố lại đưa anh ta trở lại đơn vị chiến đấu. Cuộc chiến đấu sẽ làm cho anh ta trở lại con người tốt.
Hùng mỉm cười:
- Bố có những ý kiến hay nhưng con không tin bài thơ bố làm cũng hay...
- Bố cũng nghĩ như vậy. Nhưng bố cứ làm thơ khi thấy đó là một nhu cầu. Thơ làm cho bố tốt hơn, đó là điều trước tiên. Còn sau đó, thơ có thể giúp bố nói chuyện với các đồng chí của mình về những điều tốt bằng một cách đỡ khô khan hơn là một bài giảng chính trị.
- Con sẽ học tập bố, lúc nào con sẽ làm thơ.
Chính ủy liếc nhìn chiếc com-măng-ca vừa ghé vào chân đồi.
- Bố định dành cả buổi sáng để hai bố con tâm sự. Nhưng sáng nay Bộ lại gọi lên... Lần này, con cũng đi. Như vậy, hai bố con cùng lên đường. Trước khi tạm biệt con, bố muốn nói với con một kinh nghiệm lớn trong cuộc đời công tác của bố... Đó là... người cán bộ trong trăm công ngàn việc, luôn luôn phải xác định cho mình một phương hướng chính, một mục tiêu chủ yếu mà mình phải đạt bằng được trong từng thời kỳ... Con không nên trong một lúc lao vào tất cả mọi việc, vì như vậy tất cả đều sẽ dở dang, con sẽ không làm tốt được việc nào. Bố muốn nghe con nói phương hướng chính của con hiện nay là gì? Con đang nhằm mục tiêu nào để phấn đấu... À... còn có một chuyện nữa bố cũng rất muốn hỏi con: chuyện giữa con và Ngân thế nào...? Nhưng lúc này thì muộn mất rồi...
Hùng ngồi im lặng.
Đồng chí lái xe từ dưới dốc đang đi lên. Chính ủy Viễn nhìn đồng hồ tay, rồi với chiếc mũ cứng treo bên vách liếp.
Hùng đứng lên tiễn bố.
❖ 5 ❖- Hùng ngồi viết thư...
“Thưa bố,
Trước khi bố lên đường, con có nhiều điều muốn nói với bố.
Vì con không thể nói hết ra bằng lời khi ở trước mặt bố, nên con viết thư này.
Khi ở nhà, con là một đứa trẻ được nuông chiều. Vì anh Dũng con hy sinh sớm nên bố mẹ đã dồn tình cảm cho con.
Quyên được một phần. Con được những hai phần: phần của con và phần của anh Dũng. Bố, mẹ hầu như không đánh mắng con, tuy con đã có những lúc làm phiền lòng bố mẹ.
Ngày con rời gia đình lên sân bay, trong buổi tối mùa đồng, bố ngồi nói chuyện với con rất khuya ở trên sân khu tập thể, sương xuống làm ướt áo mà bố không biết, bố đã nói với con: "bố ân hận vì bố không dành được nhiều thì giờ chăm sóc dạy bảo con, bố không làm được tròn trách nhiệm của một người cha..." Hôm nay, trước khi bố đi xa, con xin nói lại điều này với bố.
Trong những năm con sống dưới mái nhà êm ấm của gia đình, con đã luôn luôn nhận được những lời dạy bảo ân cẩn và nghiêm khắc của bố, và nhiều khi vì con còn là một đưa trẻ nên con đã không thu nhận được hết. Bố đã nêu cho con một tấm gương về tình yêu lý tưởng, yêu đất nước, về nghị lực và sự hy sinh. Con biết trong tuổi hoa niên của bố, bố rất quý mẹ, nhưng thời gian bố mẹ, gần nhau chỉ tính được từng ngày. Những năm qua, gia đình ở ngay tại Hà Nội, bố vẫn luôn luôn vắng nhà, giờ
bố lại đi xa. Bố đã dạy cho con thế nào là hạnh phúc. Con nhìn tóc bố bạc dần, con không thấy đó chỉ là sự hy sinh, con còn
nghĩ chính là một niềm vui đã làm đổi màu từng sợi tóc đen của bố. Bố dạy dỗ chúng con trong từng hành động nhỏ hằng ngày ở gia đình. Bố đau lưng, bác hàng xóm của gia đình ta định nhượng lại một chiếc giường lò xo với giá rẻ. Mẹ rất muốn mua.
Bố nói: "Nhà này cán bộ đi lại nhiều, bao anh em còn phải đi xa, còn phải tiếp tục nằm rừng...". Và bố đã ngăn mẹ. Quanh năm, bố chỉ mặc quân phục. Khi làm việc thì đeo thêm quân hàm. Khi ở nhà hay đi chơi thì bỏ quân hàm ra. Bố không hút thuốc lá, không uống chè... Con không thấy đó chỉ là những chuyện nhỏ
nhặt. Nhiều người thường không chú ý giữ những cái nhỏ. Vì không giữ cái nhỏ, người ta không giữ được cả cái lớn.
Con lớn lên vôi những bộ quần áo màu xanh lá cây của bố
để lại. Khi thì bác thợ may phải tháo hẳn ra cắt lại con mặc cho vừa. Khi chỉ cấn vén gấu lên một chút. Đến lúc con mặc vừa vặn quần áo bố. Rối bây giờ con đã có những bộ quần áo xanh của con, của bộ đội phát cho con.
Có lẽ nào con không biết ơn bố, mẹ và gia đình!
Con dao có mài mới sắc. Nhưng trước tiên phải là thép tốt.
Cảm ơn bố mẹ đã cho con một thứ thép tốt. Con sẽ có lỗi lớn với gia đình nếu tự con để cho nó mỗi ngày han gỉ đi.
Con muốn trả lời câu hỏi của bố về chuyện con và Ngân.
Tấn bi kịch giữa chúng con chính là ở chỗ chúng con có những quan niệm khác nhau về hạnh phúc. Con đi tìm tình yêu không phải chỉ là tìm đến một người con gái, một người vợ. Tình yêu phải đến từ hai phía giữa người con trai và người con gái.
Trên vòm trời dông tố, hai đám mây mang dòng điện ập vào nhau bật thành tia chớp. Đó là lúc tình yêu nảy sinh. Tình yêu là ánh sáng. Muốn cho ánh sáng đó được lâu bền, nó phải lấy nhiên liệu từ cả tình cảm và lý trí. Tình cảm không thể thiếu.
Nhưng lý trí lại rất cần. Vì nó nâng tình yêu lên khỏi lĩnh vực bản năng. Nếu hai đám mây kia chỉ là một màn hơi nước không chứa đựng những dòng điện bên trong, thì dù cho có va chạm nhau nhiều lần cũng không gây ra được tia chớp. Đám mây này lao tới, đám mây kia lao đi thì chỉ là một cuộc đuổi bắt vò vị, những cuộc gặp gỡ trống rỗng và tẻ ngắt trong không gian, không bao giờ tạo nên kết quả là tình yêu.
Sự nghiệp của cách mạng và cuộc đời bố mẹ tạo cho con, đã làm con trở thành một người lính. Con đã có một cuộc sống
của riêng con. Cuộc sống ấy đã được xác định. Cuộc sống của con ngày nay là chiến đấu. Hơn một năm qua, con đã được thử
thách. Con chưa làm gì để mình phải hổ thẹn với mình. Nhưng không ai hiểu con bằng chính con. Con biết là con có một tâm hôn yếu đuối. Con luôn luôn phải đấu tranh với mình từng giờ.
Những gì con đã làm được chỉ là đáp số của bài toán khá gay gắt giữa những dữ kiện của bản năng và lý trí. Đất nước trao cho con một nhiệm vụ lớn lao quá! Nhiệm vụ đó bố đã làm gần hết cuộc đời. Ngày nay, bố lại tiếp tục. Con chỉ mới tập sự nó trong một thời gian ngắn. Con đường con đi còn rất dài. Vì biết mình yếu đuối nên con cần xác định phương hướng thật rõ rệt.
Con phấn đấu để gạt bỏ tất cả những gì không phù hợp với cuộc chiến đấu hiện nay. Do đó, con đã có thái độ dứt khoát về tình cảm đối với Ngân. Con vẫn coi Ngân là một người bạn tốt, con mong muốn có những đóng góp chân thành trong khả năng của mình để nâng cao bạn lên theo những quan niệm của con (vì đây là một người mình yêu chứ không phải người mình ghét).
Con không bao giờ cho phép con có thái độ vô trách nhiệm, cũng như thô bạo trong tình yêu cũng như trong tình bạn. Chỉ
tiếc rằng con không có bao nhiêu thì giờ.
Con rất thích cái câu của một vị tướng Phổ nào mà bố đã nói: "Không có những rung động của thơ ca thì cũng không có những rung động của con tim". Người ta không thể chiến đấu nếu thiếu tình cảm, trong đó có tình yêu... Chắc chắn sẽ có lúc con làm thơ như bố. Những bài thơ không gửi đăng báo, nhưng con sẽ gửi cho bố. Rồi đến lúc nào đó con sẽ yêu. Tình yêu của con chắc là sẽ ghê gớm lắm, không có gì ngăn trở được con đâu.
Nhưng tình yêu đó phải mang lại thêm sức mạnh cho con chiến đấu. Mọi thứ tình yêu không như vậy đối với con không phải là tình yêu.
Con đã báo cáo với bố phương hướng con đã xác định đối với cuộc sống hiện tại của con cũng như đối với tình yêu. Còn bố hỏi mục tiêu cụ thể của con trong thời gian này là gì? Điều này đối với con rất đơn giản: "Con phải đặt thêm nhiều tên cướp trời đến gây tội ác vào giữa vòng bắn và phải phóng những phát tên lửa ở đúng cự ly cần thiết, không bỏ phí một phát, không để lọt một thằng". Một điều nói ra đơn giản như
vậy nhưng đã thu hút tất cả trí tuệ, nghị lực, tâm hồn của con, tất cả mọi tình cảm yêu thương và căm thù của con.
Có đôi tâm sự ấp ủ trong lòng con còn muốn nói với bố
thêm nữa nhưng con không còn đủ thời giờ. Trước kia con yêu
bố với một tình yêu pha lẫn e sợ của tuổi ấu thơ, tình yêu pha lẫn sự biết ơn, lòng cảm kích vẽ sự rộng lượng. Bây giờ con còn yêu bố hơn vì bố còn nêu cho con một tấm gương sáng trên những chặng đường chiến đấu.
Kính chúc bố lên đường mạnh khỏe, bình an. Con mong rằng vì lần ra đi nay mai của bố mà khoảng năm tháng cách xa nhau của gia đình ta sẽ rút ngắn lại nhiều.”