Chương 03

Tôi còn nhớ như in giây phút Hideo Tanaka thay đổi cuộc đời mình.

Năm đó, tôi mới 11 tuổi, còn bố mới qua đời được một thời gian. Ngày tôi nghe đến tên anh, trời mưa nặng hạt, nước mưa dộng vào cửa kính căn phòng mà tôi ở chung với bốn đứa nhóc khác trong khu nhà tình thương. Tôi đang nằm trên giường, mãi không thể nào nhấc mình dậy để đến trường. Đống bài tập dang dở còn nằm nguyên trên chăn từ lúc tôi ngủ gật sau một hồi đăm đăm nhìn vào những trang trắng. Đêm qua tôi mơ về nhà, về lúc bố đang rán trứng và làm những chiếc bánh kếp ngập trong siro cho hai bố con, tóc ông vẫn dính đầy kim tuyến và hồ dán, cùng tiếng cười vang quen thuộc ngập tràn căn bếp và vọng ra ngoài cửa sổ. Chúc ngon miệng nhé, quý cô bé nhỏ! Ông cười, khuôn mặt vẫn ngập tràn vẻ mơ màng quen thuộc. Và rồi tôi hét lên sung sướng khi ông choàng tay qua người, vò tóc tôi rối bù.

Tôi tỉnh giấc. Khung cảnh vụt biến mất, để lại tôi trong căn nhà tối tăm, vắng lặng.

Tôi nằm im, không nhúc nhích. Tôi chưa từng khóc kể từ khi bố mất, kể cả lúc ở đám tang. Những giọt nước mắt đáng lẽ dành cho bố không hề được tuôn ra, thay vào đó là cơn sốc khi tôi nhận ra số nợ của bố lớn đến mức nào. Tôi khóc khi biết ông đã lén đánh bạc trên mạng trong suốt nhiều năm, và số tiền đáng lẽ dùng để điều trị thì ông lại dùng để xoay sở trả nợ.

Từ vài tháng qua, tôi đều dành cả buổi sáng để chìm trong suy tư, và hôm nay cũng vậy. cảm xúc từ lâu đã biến mất phía sau một màn sương mờ ảo đang ngự trị trong tôi lúc này. Tôi dành mọi giây phút tỉnh táo để nhìn vào thinh không - nhìn vào tường phòng ngủ, bảng trắng trong lớp, bên trong tủ đồ, hay những đĩa thức ăn nhạt nhẽo. Phiếu báo điểm của tôi chi chít những vết mực đỏ. Tôi không cảm thấy đói, mà chỉ thấy buồn nôn liên tục. cổ tay và cùi chỏ tôi gày giơ xương, còn mắt thì thâm quầng. Ai cũng thấy rõ tôi thay đổi ra sao, còn tôi chẳng hay biết gì.

Tôi còn quan tâm tới gì khác được nữa cơ chứ? Bố mất rồi, còn tôi quá mệt mỏi. Màn sương trong lổng ngực tôi cứ ngày một dày lên, đến một lúc nào đó, nó sẽ nuốt chửng tôi, và rồi tôi cũng sẽ ra đi mãi mãi. Tôi nằm co ro, ngắm những hạt mưa tạt vào cửa sổ và bóng những nhánh cây oằn mình trong đợt gió lớn, tự hỏi phải mất bao lâu để thầy cô và nhà trường nhận ra tôi lại trốn học hôm nay.

Ngoại trừ giường ngủ thì radio đồng hồ là vật dụng duy nhất trong phòng mà chúng tôi nhận được từ đợt quyên góp của một trung tâm từ thiện. Nó đang đổ chuông báo thức, thế mà chẳng đứa nào buồn tắt đi. Tôi hờ hững nghe hàng tràng những tin tức về tình trạng kinh tế đất nước, những cuộc biểu tình ở khắp các vùng, lực lượng cảnh sát lao lực để kiểm soát tội phạm, những cuộc sơ tán ở Miami và New Orleans, tất cả tuôn ra từ radio với chất giọng đều đều, đơn điệu.

Và rồi, phần tiếp theo là chương trình đặc biệt dài khoảng một tiếng về cậu bé 14 tuổi tên Hideo Tanaka, một gương mặt mới toanh lần đầu thu hút sự chú ý. Phải mất một lúc tôi mới bắt đầu để ý.

“Quý vị có nhớ hồi chưa có điện thoại thông minh không? Mọi thứ lúc đó ra sao nhỉ?”, biên tập viên hỏi. “Lúc đó, chúng ta đang ngấp nghé bên lề của một thay đổi lớn chưa từng thấy, khi công nghệ gần - nhưng chưa hẳn - đạt đến tầm cao đáng có, và chỉ cần một thiết bị đột phá nữa để đưa nhân loại phát triển thêm một bậc. Không biết quý vị thính giả còn nhớ lúc đó không? và đây, năm ngoái, một cậu bé 13 tuổi tên Hideo Tanaka đã đưa chúng ta tới một tầng cao mới.”

“Cậu ấy đã sáng chế ra một cặp kính mỏng không dây với phần gọng kim loại, ngoài ra còn trang bị thêm một cặp tai nghe có thể thu gọn. Xin quý vị đừng hiểu nhầm. Chúng hoàn toàn không giống như những cặp kính mà chúng ta từng thấy, không phải loại như hai cục gạch to đùng lắp vào mắt đang bán trên thị trường đâu. Không, cặp kính siêu mỏng này có tên NeuroLink, và bạn có thể đeo nó như mọi loại kính thông thường hiện hành. Chúng tôi có phiên bản mới nhất của cặp kính này đây” - ông ta ngừng lại giây lát để đeo kính - “và chúng tôi cam kết với các quý thính giả, đây là thứ đáng kinh ngạc nhất chúng tôi từng thử.”

À, NeuroLink. Hôm nọ tôi có nghe bản tin nhắc đến nó. Giờ tôi mới lắng tai nghe chương trình mô tả cặp kính.

Suốt một thời gian dài, để tạo ra một môi trường thực tế ảo chân thật nhất có thể, người ta phải dựng được môi trường ảo sao cho càng chi tiết càng tốt. Đây vốn là một việc đòi hỏi rất nhiều tiền của và sức lực. Dù hiệu ứng có tốt mấy đi chăng nữa, nhưng nếu nhìn thật kỹ, bạn vẫn thấy hình ảnh không thực tế. Mỗi giây, có hàng ngàn những cử động nhỏ trên khuôn mặt của một người, còn mỗi chiếc lá trên cây lại có hàng ngàn kiều xao động, và đây mới chỉ là hai ví dụ cho hàng triệu tiểu tiết mà thế giới thực có sẵn, còn thế giới ào thì không, vô thức của bạn luôn biết điều này, dù bạn có nhận ra hay không, vì thế, dù có cố đến đâu đi chăng nữa, thực tế ào luôn có chút kì cục dù cho bạn không chỉ ra được lý do mọi thứ trông khác thường đến thế.

Thế nên Hideo Tanaka đã nghĩ ra một giải pháp dễ dàng hơn. Để tạo nên một thế giới thực hoàn mĩ, bạn không cần phải dựng nên cảnh ba chiều thực nhất, chi tiết nhất. Thay vào đó, chỉ cần đánh lừa khán giả nghĩ rằng đó là thật. Đoán xem thứ gì dễ bị lừa nhất? Phải rồi, não người.

Khi bạn mơ, dù giấc mơ có phi lý đến đâu, bạn vẫn tin nó là thật, như đối với âm thanh vòm, độ phân giải cao, kỹ xảo 360 độ vậy. và chúng không phải những thứ bạn đang nhìn bằng mắt thường, bộ não sẽ tạo ra một thực tế toàn diện cho riêng bạn mà không cần bất cứ thiết bị công nghệ cao nào cả.

Vậy nên Hideo đã tạo nên giao diện não - máy tính tuyệt vời nhất nhân loại từng trải nghiệm dưới dạng một cặp kính bóng bầy: kính NeuroLink.

Cặp kính này khiến não bạn dựng nên những thế giới ảo với hình dạng và âm thanh không khác gì thế giới thực. Thử tưởng tượng bạn đi dạo trong thế giới đó - tương tác, vui chơi, trò chuyện. Tưởng tượng bạn lang thang trong một Paris ảo nhưng lại thực nhất có thể, hoặc nằm dài trên những bãi biển Hawaii giả lập. Hay thử tưởng tượng bay qua một thế giới ảo đầy rồng và yêu tinh nữa. Bất cứ thứ gì bạn nghĩ ra.

Chỉ cần nhắn vào một nút nhỏ ở bên gọng kính, bạn đã có thể chuyển đổi qua lại giữa thế giới ảo và thực, và khi nhìn thế giới thực qua đó, bạn có thể thấy những ảnh ảo lởn vởn phía trên những vật và địa điểm thực. Rồng bay đầy đường trong khu nhà bạn, còn cả tên các cửa hiệu, nhà hàng, con người nữa chứ.

Để minh hoạ độ ngầu của cặp kính này, Hideo đã tạo ra một trò chơi được cài đặt sẵn trong mỗi cặp kính: trò chơi Warcross.

Luật chơi tương đối đơn giản: hai đội chiến đấu với nhau, đội này cố gắng giành lấy Bảo vật (một viên đá quý) của đội kia mà không làm mất viên đá của đội mình. Trò chơi này tuyệt vời đến vậy là nhờ vào bối cảnh thế giới giả lập nơi diễn ra những trận tỉ thí ấy. Mỗi thế giới đều thực đến nỗi chỉ cần đeo kính vào, bạn như rơi vào trong đó.

Khi nghe tiếp, tôi biết thêm rằng Hideo - sinh ra ở London nhưng lớn lên ở Tokyo - đã tự học lập trình khi chỉ mới 11 tuổi. Không lâu sau đó, anh tự chế ra cặp kính NeuroLink đầu tiên ở cửa hàng sửa chữa máy tính của bố, cùng những kiến thức thừa hưởng từ người mẹ vốn là một nhà khoa học thần kinh. Bố mẹ anh cấp vốn cho một ngàn cặp kính đầu tiên và anh bắt đầu giao hàng tới người mua. Chỉ qua một đêm, một ngàn đơn hàng tăng lên thành một trăm ngàn, và rồi một triệu, mười triệu, một trăm triệu. Các nhà đầu tư liên hệ với họ và đưa ra nhiều đề nghị hấp dẫn. Kiện tụng nổ ra xung quanh bằng các bằng sáng chế của sàn phẩm này. Các nhà phê bình tranh cãi, cho rằng NeuroLink sẽ thay đổi cuộc sống hằng ngày, và cả các ngành du lịch, y học, quân đội, và giáo dục. Cặp kính này là cảm hứng cho bài hát nhạc pop nổi tiếng “Link Up” của Frankie Dena, một bàn hit mùa hè năm ngoái.

Và mọi người - không trừ một ai - đều chơi Warcross. Có những người chơi đến mức nghiện nặng, lập đội và chiến đấu nhiều giờ mỗi ngày. Những người khác chỉ đơn thuần thư giãn trên bãi biển ảo hay thăm thú một khu động vật hoang dã ảo. Tuy thế, vẫn có những người chơi đeo kính khi đi dạo trong thế giới thực, khoe khoang lũ hổ ảo hay xếp các thần tượng nổi tiếng đứng đầy trên phố.

Dù người ta có sử dụng nó theo những cách khác nhau đến thế nào đi nữa, thì giờ nó đã trở thành một lối sống rồi.

Ánh nhìn của tôi chuyển từ chiếc radio sang mấy trang bài tập vứt lung tung trên chăn, câu chuyện về Hideo nhen lên trong lòng tôi chút gì đó, xuyên qua màn sương đang giăng kín. Làm sao mà một cậu bé chỉ hơn tôi ba tuổi có thể khiến cả thế giới chao đảo như vậy? Tôi cứ ngồi thừ ra như vậy cho đến khi chương trình kết thúc và âm nhạc nổi lên. Tôi nằm im suốt một giờ đồng hồ nữa, và rồi tôi từ từ nhoài người ra khỏi chăn và với lấy một tờ bài tập.

Tờ giấy tôi đang cầm là bài tập trong lớp Nhập môn Khoa học Máy tính. Trong bài đầu tiên, tôi phải tìm lỗi sai trong một dòng lệnh đơn giản dài ba dòng. Tôi ngắm nghía nó, thử hình dung xem cậu nhóc Hideo 11 tuổi ở vị trí tôi lúc này sẽ làm gì. Cậu ấy sẽ không nằm ườn ra và nhìn mông lung thế này. Cậu ấy sẽ giải quyết bài toán này, hết bài nọ đến bài kia.

Suy nghĩ đó gợi lên một ký ức cũ về bố tôi, khi ông ngồi trên giường và cho tôi xem hai bức vẽ trông giống hệt nhau in ở bìa sau của một cuốn tạp chí, thách thức độc giả tìm điểm khác nhau giữa chúng.

Đây là một câu đố mẹo - tôi nhớ mình đã khẳng định chắc nịch với bố như vậy với điệu bộ khoanh tay bướng bỉnh của mình. Mắt tôi nheo lại khi nhìn từng góc một mỗi hình. Hai hình này giống hệt nhau mà.

Bố cười lém lỉnh và chỉnh lại kính. Trên tóc ông còn dính hồ và sơn từ lúc ông thử nhuộm vải lúc trước đó. Tôi đã phải giúp ông cắt bỏ các đoạn tóc bết. Ông bảo tôi nhìn thật kỹ, rồi rút luôn cái bút chì lúc nào cũng gài sau tai và làm một động tác quét ngang tấm hình. Nghĩ về những bức hoạ treo trên tường đi, ngay cả khi không dùng bất kì dụng cụ nào, con cũng thấy nó lạ lạ, dù chỉ một chút, phải không?

Tôi nhún vai. vâng, chắc là vậy ạ.

Con người nhạy cảm như thế đấy, bố vừa nói vừa chỉ vào hai bức tranh với ngón tay lấm sơn. Con phải học cách nhìn nhận tổng thể chứ đừng chì nhìn tiểu tiết. Thả lòng mắt ra, nhìn cả bức tranh cùng lúc.

Tôi lắng nghe, ngả ra sau và dịu mắt lại. Đó cũng chính là lúc tôi tìm ra được điểm khác biệt, một dấu nhỏ xíu trên một tấm. Đây rồi! Tôi reo lên, phấn khích chỉ vào phát hiện của mình.

Bố nhìn tôi cười. Thấy không? ông nói. Mọi cánh cửa khóa đều có chìa để mở, Emi à.

Tôi lại nhìn xuống tờ bài tập, lời bố cứ văng vẳng trong tâm trí tôi. Và rồi tôi làm như ông bảo, ngả người về sau và quan sát toàn bộ dòng lệnh, như cách tôi làm với bức tranh xưa kia, như cách tôi tìm kiếm một điềm đáng chú ý.

Và gần như ngay lập tức, tôi tìm ra lỗi. Tôi với lấy máy tính, bật nó lên và gõ vào dòng lệnh đã sửa.

Được rồi! Chào Thế giới! - chương trình lập trình trong máy tôi phản hồi.

Cho đến tận hôm nay, tôi vẫn không thể nào miêu tả được hết những gì mình cảm nhận được vào giây phút tôi tận mắt chứng kiến đáp án của mình hoạt động trơn tru trên màn hình, để rồi nhận ra rằng chỉ với ba dòng lệnh bé xíu, tôi có thể ra lệnh cho cả một cỗ máy hành động theo ý mình.

Sau một thời gian kẹt cứng vì đau buồn, những bánh răng tư duy trong não tôi bắt đầu hoạt động trở lại và van nài được giải một bài toán khác. Tôi hoàn thành bài thứ hai, rồi bài thứ ba. Tôi cứ tiếp tục như vậy, càng lúc càng nhanh, cho đến khi làm hết mọi bài tập trong cuốn giáo trình, chứ không chỉ những bài được giao. Làn sương trong lồng ngực dịu đi đôi chút, hé lộ một trái tim còn ấm nóng, đang thổn thức đập đằng sau đó. Nếu tôi có thể giải quyết những bài toán này, tôi hẳn là có thể điều khiển thứ gì đó. Và nếu tôi có thể điều khiển thứ gì đó, tôi có thể tha thứ cho bản thân vì đã không thể giải được một bài toán của cuộc đời mình, cứu một con người tôi đã không thể cứu. Ai cũng có cách thoát khỏi sự tù đọng u ám của riêng mình, và giờ tôi đã biết, đây là cách của riêng tôi.

Lần đầu tiên sau nhiều tháng, tôi đã ăn hết phần cơm tối của mình. Ngày hôm sau và những ngày sau nữa, từ đó trở đi, tôi dồn hết sức lực của mình vào việc học mọi thứ về lập trình, Warcross, và NeuroLink.

Và đối với Hideo Tanaka… kể từ ngày hôm đó, cùng với tất cả những người khác trên thế giới, tôi phát cuồng về anh. Tôi dõi theo anh như thể sợ rằng chỉ cần mình chớp mắt, hay chỉ cần quay đi trong một giây, anh có thể bắt đầu một cuộc cách mạng mới bất cứ lúc nào.