Chương 4

Chúng tôi cười vì cậu bé. Ông và cả tôi nữa.

"Chà, cậu Walter." Ông nhìn tôi – không biết trong ý nghĩ của mình ông đang nhìn ai, tôi hay cậu bé nông dân đó, hay là cả hai cùng lúc.

"Walter không ngừng nghĩ đến những chiếc mũ," ông nói. "Lúc đó cậu quay sang gã lòng khòng, gã ta đang cố gắng đứng thẳng người lên: ‘Nếu ngài pháp quan có hai mươi cái mũ, cứ cho là thế đi, một chiếc trước nhà thờ, một chiếc trước nghĩa địa, một chiếc trước quán trọ, một chiếc trước trại người hủi, một chiếc ở bên mỗi cái giếng và mỗi cổng làng, liệu chúng ta có phải chào cả hai mươi cái mũ không?’

"‘Hai mươi,’ tên lòng khòng trả lời. Hắn gà gật nhẹ, khó mà thấy cái đầu hắn động đậy.

"‘Thằng bé này con nhà ai?’ tên bạo chúa hỏi.

"Người thợ săn râu quai nón bước lên một bước. ‘Xin tạ tội,’ anh bắt đầu nói.

"Walter reo lên, ‘Ngài pháp quan ơi, đây là cha cháu, Wilhelm Tell. Nhà xạ thủ nổi tiếng.’ Và cậu chỉ vào mình, ‘Và đây là cháu, con trai ông ta. Cháu tên là Walter.’

"‘Con mình nói như một cuốn sách,’ Tell nghĩ, ‘mà người ta đọc rồi thì không thể gập lại. Nó được thừa hưởng trí tuệ từ mẹ. Điều có từ mình, đó là lòng dũng cảm.’

"‘Nhà xạ thủ nổi tiếng!’ Gessler lặp lại.

"Walter kiêu hãnh, ‘Ngài pháp quan ơi, đó là người có thể bắn trúng một trái táo trên thân cây cách năm mươi bước cho ngài xem đấy.’

"‘Nhóc,’ Tell nhắc nhở, ‘con lắm chuyện quá.’

"Gessler cười. ‘Để ta thử xem nào.’ Gã quay sang Walter. ‘Mi nói, năm chục bước hả? Trên cây? Bất cứ chỗ nào hả? Tại sao lại không ở trên đầu mi chứ?’

"‘Trên đầu cháu?’ Walter để tay lên đỉnh đầu, nơi mà gã pháp quan vừa chỉ.

"‘Trên đầu nó hả?’ mọi người hỏi nhau. "Sau đó người ta nghe thấy tiếng Tell,

‘Xin tạ lỗi ngài, vì tôi không để ý thấy chiếc mũ tôn quý của ngài. Tôi xin hứa danh dự, lần tới sẽ chào nó.’

"Tên bạo chúa nhếch mép. Giống như một kẻ gượng cười nhưng nụ cười tắt lịm.

‘Có lẽ chẳng có lần sau đâu…!’

"‘Ôôôi,’ đám đông lo ngại và giận dữ thốt lên.

"‘Chúng tôi để ý tới tất cả những chiếc mũ, thưa ngài,’ ai đó la lên, ‘với điều kiện là ngài đội chúng trên đầu ạ.’

"Tiếng cười ha hả tiếp theo.

"Gessler làm như thể hắn không hiểu. Có lẽ hắn thật sự khó nghe thổ ngữ tổng Uri thật. ‘Tell, ngươi cầm chắc cơ hội trong tay đấy,’ hắn nói, khi bầu không khí trở lại yên lặng. ‘Nếu ngươi dám bắn, thì sẽ thoát khỏi hình phạt. Và cả đứa con trai láu lỉnh của ngươi nữa. Nếu ngươi không dám thì…’

"‘Thì sao ạ?’ Tell hỏi.

"‘Thì chẳng còn gì để nói.’ "‘Ôôôi!’ đám dân ồ lên.

"‘Năm mươi bước!’ Gessler nói với tên nhợt nhạt. Đó là một mệnh lệnh.

"Gã nhợt nhạt bắt đầu đo khoảng cách. Đám đông miễn cưỡng để hắn đi qua. Bà Martha lao ra lấy cả thân mình chặn đường hắn. Người bà chắn hết lối đi. Vì vậy gã nhợt nhạt không còn cách nào đành chĩa giáo dọa bà. Những tiếng chửi rủa và những tràng cười lại rộ lên.

"Tên pháp quan thét, ‘Mang trái táo lại đây cho ta!’

"Mọi người nhìn như thể hắn vừa nói một quả dứa vậy. Một người đàn bà đang ôm một rổ táo trên tay bỗng nhiên mất hút.

"Gessler cúi mình xuống phía một bé gái,

‘M-ột tr-ái t-áo,’ hắn nói, như thể người ta nói với một kẻ nặng tai.

"Bé gái trốn mất sau rừng váy của các bà các chị.

"Gessler chờ đợi. Trên mặt hắn lại xuất hiện nụ cười gượng gạo. Tell không biết, như vậy có nghĩa là gì. Với đám nông dân và thợ săn thì người ta không tự nhiên mỉm cười. Người ta chỉ cười khi có ý nghĩa ngầm nào đó.

"Đám người tụ tập nhìn lên viên pháp quan. Khi bắt gặp ánh mắt của hắn thì họ quay đầu sang bên. Viên pháp quan trở nên giận dữ. Có lẽ hắn đói bụng rồi. Và hắn đã đoán ra, bé gái mà hắn sai đi không quay trở lại nữa.

"Thật sự là vậy! Chẳng ai thích hùa theo trò chơi độc ác của gã.

"Chẳng ai cả chỉ trừ Walter. Cậu bé ấm ức vì cha cậu chẳng chịu tỏ rõ mình là ai, cha là xạ thủ lừng danh khắp vùng mà! Đây là dịp để cha chứng minh điều ấy. Chẳng mấy khi có được cơ hội này, giữa Altdorf và trước mắt nhiều bà con làm chứng, thậm chí còn cả mấy ngài quý tộc nữa. Tất cả những gì cần thiết đã có đủ, cả cây nỏ nữa, những mũi tên và cái đầu dùng để làm bệ để trái táo. Thiếu mỗi táo thôi.

"Walter nghĩ đến cây táo sau nhà bà Martha, chỉ cách đây một tầm ném đá. Cậu bé chạy đi, với tay lên cành và hái quả đẹp nhất. Tell chỉ nhận ra khi Walter đã chạy đi, cậu bé quay lại bước đến trước viên pháp quan và giơ trái táo lên cao.

"Một quả táo, to bằng nắm tay cậu ta. Với một trái táo thời trung cổ thì như vậy là không tệ đâu," ông nói. "Vì ở thời trung cổ, cháu trai à, thì quả cây nhỏ hơn, những con bò nhỏ hơn, con người cũng bé hơn. Chỉ có những quả núi là lớn, như đỉnh Bristen chẳng hạn, hồi đó còn chẳng có tên gọi. Người ta chưa leo lên những đỉnh của chúng và chưa đặt tên. Chúng vẫn còn đáng gờm với con người.

"Trong lúc đó Walter đứng trước thân cây sồi, cách chỗ Tell đứng năm mươi bước," ông nói tiếp. "Cậu bé mang quả táo trên đầu, tia nắng mặt trời rọi xuống cậu bé qua lỗ hổng của những cành cây. Cậu đứng, sắc mặt tươi tỉnh giữa bóng râm của tàng lá. Cậu chờ đợi. Tất cả mọi người chờ đợi. Đó là một quả táo đẹp, xanh nhưng hai bên đã đỏ hồng. Giữa Tell và con trai là một tầm bắn thẳng không bị hạn chế. Tell cầm nỏ trong tay. Mọi người nhìn anh. Anh không biết phải làm gì.

"‘Cha ơi!’ cậu bé reo lên. Trái táo lăn khỏi đầu cậu, nhưng cậu chộp lại được. ‘Cha!’ cậu bé cầm trái táo giơ lên vẫy vẫy.

"‘Nhóc con!’ Martha nói. Lẽ ra bà về nhà lâu rồi. Bà cho đó là một trò ngớ ngẩn nhưng muốn xem cái chuyện dấm dớ này kết thúc như thế nào.

"‘Có nhất định phải là một trái táo không?’ một người phụ nữ sau lưng bà gọi, bà ta ôm một quả bí bên hông. Bà nâng cái vật nặng màu đỏ đó lên trên không. Tiếng cười ré lên the thé và sau đó vang lên lanh lảnh, lan ra tưởng như kéo dài bất tận.

"Tên lòng khòng xông lại. Hắn cậy có ngọn giáo. Hắn định ép bà con trật tự. Nhưng một ông cụ giật ngọn giáo sang bên và những người khác đứng hai bên cũng ra tay. Trong phút chốc quang cảnh diễn ra như bắt đầu một trận chiến. Người phụ nữ cố mang quả bí ra khỏi đám lộn xộn nhưng chỉ uổng công. Lúc ấy Gessler vẫy tay làm hiệu cho đám lính. Chúng lùi lại vài bước và cánh đàn ông cũng hạ những cánh tay xuống. Người phụ nữ cúi xuống, quả bí vỡ tan trên nền đất.

"Những con ngựa trở nên bồn chồn. Người ta thấy chúng trợn trắng mắt lên. Gessler cố kìm con ngựa ô của hắn. Người ta nghe thấy những tiếng la ó và nguyền rủa.

"Tell vẫn bình tĩnh im lặng. Còn hơn cả bình tĩnh. Anh gan lì trong cảnh huyên náo như thể được tạc bằng gỗ.

"Người thứ hai cũng rất bình tĩnh: Walter. Cậu bé đứng im lặng bên gốc cây. Đôi má cậu ửng đỏ như hai bên gò trái táo."