PHẦN THỨ NHÌ - NHỮNG THUẬT ĐỂ SỐNG - VÀ ĐỂ YÊU -

Những thuật để sống và để yêu chỉ trong phần này đều xây dựng trên một cơ sở chung là lòng thích sống.

Con người không có một Thể xác tách biệt với Linh hồn; vì cái mà ta gọi là Thể xác chính là một phần của Linh hồn, cái phần mà ngủ quan phân biết được; mà ngủ quan là những ngả chính đưa tới Linh hồn trong kiếp trần này.

WILLIAM BLAKE

MẤY LỜI MỞ ĐẦU

về các thuật để sống và yêu

Khi bắt đầu áp dụng những thuật dưới đây, bạn nên tưởng tượng rằng mình là một viên kim cương. Viên kim cương có nhiều mặt. Có những mặt trong suốt; có những mặt hơi gợn than; có những mặt đầy than; lại có vài mặt có thể dính bùn. Chỉ một mặt trong suốt cũng đủ lọc ánh sáng qua tất cả các mặt khác.

Mỗi thuật mà bạn áp dụng trong đời sống sẽ làm cho một mặt hay nhiều mặt của viên kim cương sáng rỡ lên và sẽ lọc được mỗi ngày mỗi nhiều ánh sáng qua các mặt khác. Sự cách biệt giữa trạng thái sống lây lất và sống đầy đủ cũng y như sự cách biệt giữa sự đục mờ và sự trong trẻo.

Những thuật trong cuốn này không viết riêng cho một người nào, mà cũng không để trị riêng một tật nào. Nó giúp tất cả những ai muốn tìm một sự điều hòa cho cá tính phức tạp của mình, tìm một sự quân bình về thể chất và tâm lý. Nó giúp những người nào muốn tự giúp mình. Nó không bắt ta phải diệt phần này hay phần nọ trong bản thể của ta mà trái lại chỉ cho ta cách tận dụng những phần đó để đạt tới sự hoàn hảo mà mọi người có thể đạt được.

Khi thực hành các thuật, bạn thường phải "nhớ lại", hoặc "sống lại" tức "thí nghiệm lại" một việc nào đó trong quá khứ. Chúng ta cần phân biệt rõ thế nào là nhớ lại, thế nào là sống lại.

Nhớ lại là một việc thuộc về tinh thần. Nhờ ký ức, chúng ta dựng lại được những sự kiện, hoàn cảnh, nhân vật cũ; chúng ta nhớ lại những gì chúng ta đã làm, đã nói, đã cảm thấy, trông thấy hoặc nghe thấy.

Sống lại hay thí nghiệm lại một biến cố cũ có nghĩa mạnh hơn là nhớ lại. Chúng ta không những chỉ nhớ lại lời đã nói mà còn thực sự nghe thấy nó nữa. Chúng ta không những chỉ nhớ lại về mặt, hình dáng của người khác mà còn thực sự trông thấy nó nữa. Nếu là một bữa cơm thì không những chúng ta chỉ nhớ lại đã ăn những món gì mà còn cảm thấy ở trên lưỡi hương vị các món ăn ấy nữa. Nếu là một lúc vui thì không những chúng ta chỉ nhớ lại nổi vui mà còn thực sự vui cái vui lúc đó nữa.

Do bẩm sinh, có người chỉ nhớ lại chuyện cũ, chỉ có ký tính về tinh thần thôi, có người lại có khả năng sống lại tất cả những ký ức của mình. Phần đông chúng ta đều có thể dùng cả hai cơ năng đó cùng một lúc; nhưng mạnh hay yếu là tùy người.

Khi thực hành một thuật nào, bạn cần phải sống lại hay thí nghiệm lại một việc cũ, mà bạn mới chỉ nhớ lại việc đó thôi thì chưa đủ. Phải gắng sống lại việc đó như thể nó đương xảy ra thì mới được.

Trong mọi thuật tôi có chép nhiều điều chỉ dẫn. Tôi đã dụng tâm không đánh số, không phân loại những điều chỉ dẫn đó. Con số có tác dụng khác nhau tùy mỗi người. Có người thích đánh số cho dễ thấy, có người khó chịu, bỡ ngỡ vì con số. Cách phân loại nào thì cũng vậy.

Tuy nhiên sau mỗi điều chỉ dẫn, tôi có bỏ trắng một khoảng để bạn có thể thêm vào đó một dấu hoặc một con số nào đó tùy ý bạn. Có lẽ bạn thích dùng màu sắc hơn là con số, thích dùng một tiếng nào để gợi ý hay tóm tắt hơn là dùng một mẫu tự, thích dùng một ký hiệu nào riêng của bạn hơn là dùng một chữ, một dấu in sẵn trên sách và không thể bôi đi được.

Khi đọc, bạn nên cầm một cây viết mực hay viết chì để đánh dấu những đoạn bạn khen hay chê, ghi những ý của bạn để bạn thêm hoặc sửa đổi cách thức thực hành cho hợp với bạn. Bạn nhấn mạnh vào những điểm cần nhớ, rồi dùng những thuật giúp ký tính, dùng chữ dấu, màu sắc để học cho mau thuộc. Không có một người thứ hai nào hoàn toàn giống bạn; vậy sau khi dùng cuốn này được vài tháng thì không có cuốn thứ hai nào giống hệt với nó cả.

Bạn có một cây viết chì đấy chứ? Nào, bắt đầu ngay đi nào!

Nhiều thuật sẽ bắt bạn phải co vài bắp thịt nào đó lại. Có lẽ bạn sẽ bảo: "Cái đó thực phiền cho tôi. Thần kinh tôi đã căng thẳng quá rồi".

Nhưng có hai thứ co lại, chẳng giống nhau chút nào cả.

Khi bạn tự ý, tự giác có một bộ phận nào trong thân thể thì bạn làm chủ hành động của bạn và như vậy sẽ có lợi cho bạn.

Trái lại khi bạn không có ý mà một bộ phận nào co lại thì có hại cho bạn, vì năng lực của bộ thần kinh không được khéo điều khiển, nên bắp thịt mới phản ứng mà co lại như vậy.

Lại còn khác nhau ở điểm này nữa: khi không cố ý mà thần kinh, bắp thịt căng thẳng thì chúng ta cứng ngắc, như bị bó lại bằng thạch cao; còn khi ta tự ý co một bộ phận nào lại thì cũng có thể tự ý duổi nó ra. Co và duổi, hít vô và thở ra: đó là nhịp điệu của sinh hoạt.

Tách biệt thể chất và tinh thần là một việc không mấy thực tế mà còn nguy hiểm. Thể chất và tinh thần gắn chặt với nhau trong suốt đời người, vậy ta phải biết lợi dụng sự hợp nhất đó. Một trong những điểm quan trọng nhất của các Thuật là cho ta nhận thức được sự hợp nhất căn bản ấy.

Khi thí nghiệm các Thuật, hễ thấy một cảm xúc nào thì bạn nên tìm xem cảm xúc đó phát sanh từ chỗ nào trong thân thể (Thuật nào dặn không nên làm như vậy thì thôi). Điều đó quan trọng. Đôi khi ta nhận thấy được một cảm xúc hoặc một kinh nghiệm tâm lý nào đó tương ứng với một cảm giác nào đó về thể chất. Nhưng cũng có khi khó nhận ra sự tương ứng đó; trong trường hợp này, bạn nên tự nhủ: "Cảm xúc đó tất phải do một cảm giác nào đó phát sinh, vậy ta thử tưởng tượng xem cảm giác đó phải ra sao". Tôi sẽ có dịp giảng giải kỹ hơn về điểm đó trong khi chỉ các thuật. Điểm đó quan trọng vì nhờ nhận định được cảm giác trong cơ thể, ta mới giải phóng được năng lực của cảm xúc để dùng nó một cách có ý thức.

Bạn nên để ý nhận xét những phản ứng của bạn khi thực hành các thuật. Cách tốt nhất là thử một thuật nào rồi thì ghi lại trên giấy: thuật đó dễ hay khó, có bí mật lạ lùng không, có thuyết phục được bạn, hướng dẫn được bạn không, v.v... Rồi khi làm lại một thuật nào thì để ý nhận xét xem phản ứng lần này có khác những lần trước không.

Bạn có thể coi mỗi thuật là đoản kịch trong đó bạn đóng vai chính. Ghi chép những biến đổi của vai chánh đó: vai chính có phần động lại, có nghi ngờ, ngại ngùng, tấn bộ không - nhất là có thành công không. Điều đó rất quan trọng, nó liên quan tới đời của bạn.

Tôi còn yêu cầu bạn cũng đặc biệt chú ý tới lời khuyên ở trang sau.

Đừng tự coi mình là quan trọng quá mà rồi sẽ thành những kẻ chỉ mổ xẻ đời sống, chỉ nghiêm trang áp dụng các thuật chứ không biết sống và yêu. Mà các thuật chỉ có mục đích giúp ta biết sống và biết yêu.

Từ trên một thế kỷ rồi, Goethe đã vạch cho ta cái nguy đó, đã khuyên ta phải đề phòng bọn ưu uất lúc nào cũng tư lự về bản thân của mình một cách vô ích. Ông bảo người thực tự biết mình là người nhận thức được mình trong sự tương quan với người khác với thế giới.

Các thuật thường bắt bạn từ từ thâm hô hấp. Lý do như vầy: khi bạn chú hết ý vào sự hô hấp thì tất cả các hoạt động khác, các tư tưởng, cảm giác phải ngưng lại.

Cách hô hấp đó làm cho các bắp thịt giãn ra, máu được thêm nhiều dưỡng khí mà tư tưởng hóa ra sáng sủa.

Cách thâm hô hấp:

Hít vô bằng mủi, thở ra bằng miệng.

Thở ra cho thật hết: muốn biết chắc rằng đã thật hết chưa thì bạn phải làm âm tiếng S: hễ còn phát âm được là hãy còn không khí trong phổi.

Khi thấy trong phổi hoàn toàn rỗng (nghĩa là hết không khí rồi) thì để cho nó rỗng một lát, nhưng đừng lâu quá đến nỗi chóng mặt.

Rồi bắt đầu hít vào, rất từ từ.

Tưởng tượng rằng không khí từ gan bàn chân vận dẫn lên theo bắp chân, đùi. Cứ để cho nó lên từ từ, qua bộ phận sinh dục, qua mỗi đốt xương sống, qua cổ rồi tới đỉnh đầu. Tưởng tượng rằng không khí là một sinh lực nó vô đầy trong cơ thể. Bạn có thể tưởng tượng thêm rằng khi nó vô đầy cơ thể thì nó tỏa ánh sáng ra. Giữ cái không khí sáng rực đó một lúc. Rồi để cho nó từ từ chảy ra ngoài và tưởng tượng rằng nó vừa chảy ra vừa cuốn theo tất cả những chất dơ của cơ thể và của tinh thần.

Ban ngày bạn nên thỉnh thoảng thâm hô hấp như vậy để thấy mát mẻ cơ thể và tinh thần. Và nhớ thâm hô hấp trước khi đi ngủ.

Các thuật đều chứa nhiều điều chỉ bảo. Bảo bạn làm cái này cái nọ - rồi lại bảo đừng làm. Bảo bạn thí nghiệm hiện tại - rồi lại bảo sống lại quá khứ cũng mãnh liệt như sống trong hiện tại. Bảo bạn phải hoạt động - rồi lại bảo bạn phải hoàn toàn thụ động. Những lời chỉ bảo đó bề ngoài có vẻ mâu thuẫn nhau, nhưng đều nhắm một mục đích: giúp bạn gạt bỏ tất cả ảnh hưởng ngoại lại đi mà tự điều khiển lấy mình từ nội tâm để trở thành cái chân ngã của bạn.

Chắc bạn sẽ tự hỏi: "Mình sẽ bắt đầu bằng thuật nào đây?"

Xin bạn coi bảng Mục lục: "Các thuật xếp theo nhu cầu", và bảng Phụ lục: "Các thuật xếp theo sự giao thiệp với người khác" đều ở cuối sách. Tuy nhiên tôi khuyên bạn nên bắt đầu làm một trong sáu thuật dưới đây:

Bạn đâu phải cái đích mà người ta nhắm.

Trái banh để đấm.

Nhảy vào địa vị Người khác.

Giết con Ma, hay là: "Ở đây và Ngay bây giờ".

Làm cách nào để có thể dùng Cái này được?

Nhảy múa theo tiếng đàn.

Tôi xin giới thiệu qua loa các thuật đó:

"Bạn đâu phải là cái đích mà người ta nhắm" là một thuật mà hầu hết chúng ta đều có thể dùng mười lần mỗi ngày. Dù ta sống để làm việc hay là để hưởng thụ, dù ta sống trong gia đình hay trong một đoàn thể, ta cũng có thể cải thiện tình trạng tâm lý và thế chất của ta được. Hiện lúc này đã có rất nhiều người dùng thuật đó rồi.

Thuật "Trái banh để đấm" cũng nên thi hành vì nó dễ mà bổ ích cho mọi người, đàn ông cũng như đàn bà, già cũng như trẻ.

Xét cho cùng thì tất cả các vấn đề của loài người chỉ là những vấn đề giao tế nhân sự. Thuật "Nhảy vào địa vị người khác" sẽ giúp bạn biện biệt được phải trải, hiểu người khác hơn và do đó cải thiện được cách giao thiệp với họ.

"Giết con ma" là một thuật hiệu nghiệm nếu bạn muốn luyện tánh chú ý và mài giủa tri giác của bạn. Nó cũng có thể dùng làm giai đoạn cuối cùng cần thiết của nhiều thuật quan trọng khác1.

1 Chẳng hạn những thuật: "Ban dự đám táng của bạn", "Ban dự một mình đám táng của bạn", "Những cục băng trong dòng sông".

Thuật "Làm sao tôi có thể dùng Cái này được?" sẽ chỉ cho bạn cách lợi dụng cả những tình cảm, sự kiện bất lợi hay có vẻ bất lợi. Bạn sẽ tập cách phản ứng một cách xây dựng với những hoàn cảnh phá hoại.

Một số độc giả có thể cho rằng thuật "Nhảy múa theo tiếng đàn" có vẻ kỳ cục, chướng, nhưng tôi cho nó là quan trọng vào hạng nhứt vì có dịp thấy những kết quả tốt đẹp có thể nói là dị thường của nó. Nếu đọc nó mà bạn tự hỏi: "Ủa, thuật này dùng làm gì đây?", thì tôi khuyên bạn cứ nhảy múa đi rồi bạn sẽ hiểu nó dùng để làm gì.