Chương 9 LỄ HỘI

Chủ Nhật

Ngày 31 tháng Ba năm 2013

11h45

Vốn quen nhấm nháp ly cocktail ở hiên quán bar từ ba mươi năm nay, Christos thấy Saint Gilles đã thay đổi. Chắc chắn là ông không biết ngôi làng cổ của ngư dân và con đường sắt dẫn về từ Saint Denis các chuyến tàu chở những người chồng về đoàn tụ với vợ con, nước da trắng đến ám ảnh dưới bóng dù. Ngược lại, ông đã trực tiếp trải qua những đổi thay trong những năm 90, khi hòn đảo vẫn tưởng rằng một ngày nào đó mình sẽ giống như đảo chị Maurice. Ông đã theo dõi công trình xây dựng cảng du thuyền ở trung tâm thành phố du lịch của đảo Réunion. Ý tưởng không tồi... Dòng Saint Gilles từ lâu đã không còn nối vào biển, trừ phi có bão; nó chết gí ở chân bãi biển giống như một cái miệng cống mệt mỏi đổ gục khi chỉ còn cách vạch đích vài mét. Các nhà quy hoạch mở rộng đại dương vào thành phố, tỉ mỉ chia bến du thuyền thành từng khu - cảng du thuyền, cảng câu cá, cảng lặn... - toàn bộ quang cảnh được chiếu sáng bởi một loạt màu sắc, màu sơn tươi tắn của những chiếc thuyền câu, màu vàng của những chiếc ghế nhựa trong các nhà hàng, màu gỗ sang trọng của bến tàu Corail Plongée và các câu lạc bộ khác, màu phấn của những chiếc thuyền trẻ em trên bến cảng thu nhỏ Captain’ Marmaille, màu hồng trên mái nhà thờ Đức Bà Hòa Bình, màu xám của những chiếc cầu nhỏ bắc qua dòng chảy tù đọng, màu trắng của những ngôi nhà nhỏ trên ngọn đồi khô cằn, từng ấy màu sắc tập hợp trên nền những cây cọ mà những người khởi xướng đã có ý tưởng hay là không cắt bỏ.

Cả màu đen nữa.

Dưới sức ép của giá bất động sản tăng vọt, người Créole phải trốn về phía vùng Thượng, ở trong khu Carosse, nhưng rồi lại ùn ùn đổ xuống cảng câu, trú ngụ trên bến hoặc trong những chiếc ca nô.

Một thành tựu! Chỉ trừ việc những người đưa ra ý tưởng hẳn là đã mơ đến một quảng trường náo nhiệt và ồn ào tầm cỡ thế giới, chứ không phải những hiên quán bar gần như vắng vẻ.

Ít ra là trong bối cảnh này, ta cũng không thể trách Christos là đã không cố gắng. Ông cùng với Jean Jacques và René là những vị khách duy nhất của quán bar Marine. Tầm nhìn thoáng đãng hướng ra đám du thuyền và mông đít của hai chục ngư dân người Créole đang ngồi trên những vòm đá hình cầu vồng.

Jean Jacques không quan tâm đến điều đó, ông đang dán mắt vào Thời báo Réunion.

— Ngài Chúa cứu thế, ngài nói xem, vẫn không có tin tức gì về cô bạn bé nhỏ à?

Christos nhấp môi. Rượu rum của quán Marine không ngon bằng rượu rum của Gabin ở Alamanda, nhưng quang cảnh thì không gì sánh bằng.

— Bí mật, hai ông bạn ạ...

— Bí mật cái con khỉ, - René vặc lại. - Một khi đã xảy ra chuyện ở bên này sông.

Christos đẩy chiếc ghế nhích ra khỏi bóng cây dù.

— Hoặc phải mời tôi uống đã...

Jean Jacques vừa rót bia Dodo vào cốc của mình vừa ngắm nghía chai rum Charrette đặt trên bàn, cái bát đựng đá, những hạt đào lạc, bánh Samosa. Ăn tùy thích. Khách hàng càng hiếm hoi thì càng được chăm sóc cẩn thận.

Toàn bộ nỗi bất hạnh trên đảo dồn lại trong một cái chai, ông già người Créole ngâm nga. Rượu rum, u mê, bạo lực, lười biếng...

Christos rất khoái mỗi khi Jean Jacques nêu lên một sự thật sâu sắc. Jean Jacques có một công việc và một niềm say mê. Vận động viên bi sắt và triết gia. Hoặc có thể là ngược lại.

Christos nhắm mắt dưới ánh mặt trời thiêu đốt và dỏng tai lên nghe.

11h48

Trong những móng đá ngầm của con đê, ở đầu mút của bến cảng SaintGilles, từng cơn sóng nối tiếp nhau bứt xé những mảnh da thịt sũng nước của xác chết, rồi lại trào lên rửa sạch các vết thương. Đoàn quân cua đỏ cũng tham gia vào công cuộc làm sạch. Những con nhỏ nhất chui vào từng lỗ nhỏ và moi rỗng thi thể từ bên trong trước khi những con sâu bọ ăn xác chết làm việc của mình. Lũ to hơn phụ trách phần bên ngoài mềm mại nhất. Miệng, mắt, dương vật, bộ phận sinh dục. Đám cua khác đổ tới, những con có mặt từ trước cũng không phật ý. Bữa tiệc sẽ đủ cho tất cả đều được no nê. Thông thường, cả bầy chỉ đành hài lòng với những mẩu thịt của lũ động vật thân mềm đã chết.

11h49

René xoay chiếc mũ “974” trên đầu như thể nó được gắn chặt vào cái sọ hói của ông bằng đinh vít. Ông ngắm nghía chiếc xe bò trên nhãn chai rum một lít.

— Tôi không muốn chết một cách ngu ngốc, Jean Jacques ạ, nên anh phải giải thích cho tôi mối quan hệ giữa nỗi bất hạnh của hòn đảo với cái chai này.

Christos vẫn nhắm mắt, nhưng không bỏ sót âm tiết nào trong cuộc trò chuyện. Đã đến giờ Jean Jacques trở thành thi sĩ.

— Mối quan hệ, đó chính là việc bóc lột con người, anh bạn René đáng thương ạ. Rượu và sự nô lệ hóa các tầng lớp lao động. Nô lệ, người được giải phóng, người da trắng nghèo khổ, tất cả tình nhân của bà chủ Canne, hàng triệu lít rượu rum cất từ mật, khi loại rượu rum tuyệt vời từ gạo ào ạt đổ về thủ phủ. Rượu phục vụ cho những kẻ bị đọa đày trên trái đất, vodka cho người Ba Lan trong hầm mỏ, rượu mía cho người Créole làm việc trên cánh đồng, rượu của người nghèo đốt cháy những nơ ron phản kháng...

Stephano, nhân viên phục vụ của quán Marine, đang chống khuỷu tay lên mặt quầy, cảm thấy có nghĩa vụ phải xen vào:

— Này, ông Jean Jacques này, ông ghét lão bán rượu mía...

— Tôi cũng vậy, - René vừa khẳng định vừa nâng cốc lên.

René là một ngư dân. Đúng hơn là đã từng. Ngư dân chuyên đánh cá lớn, trong vòng hai mươi năm, ở Saint Gilles, trước khi giá bán cá không đủ bù đắp giá xăng-dầu chạy tàu đánh bắt. René liền chuyển đến ở Saint Gilles, để sống bằng nghề du lịch, ông lên kế hoạch dẫn du khách đi xem cá kiếm, cá heo, cá mập, cá voi lưng gù, đi xa, tới tận Kerguelen nếu cần... Thỏa mãn hoặc hoàn tiền, ý tưởng là như vậy. Du khách chỉ trả tiền nếu được nhìn thấy lũ quái vật biển cả. Nhưng họ chẳng nhìn thấy gì cả, ít ra đó là điều mà các du khách kể lại khi quay về. René thường say khướt, không thể cãi lại được. Rốt cuộc, thậm chí ông còn đưa thêm cả các nàng tiên cá vào chương trình du hành.

— Rượu mía hay Charrette, tôi cũng thây kệ, - René cắt ngang và dốc cạn cốc rum, - tôi uống để mừng cho di sản văn hóa của đảo...

Jean Jacques nhấm nháp từng ngụm bia nhỏ, như để xem thường họ.

— Di sản văn hóa cái con tườu...

11h54

Lúc này, lũ cua đỏ đang tấn công cái xác rất có trật tự. Chúng tổ chức lại như một đoàn quân kiến. Mảng thịt màu xanh lơ, thối rửa, mềm nhão như giấy bị những con khỏe nhất nhai, bứt xé. Những con yếu hơn bằng lòng đảm nhận công việc vận chuyển. Những phần bên trong thơm ngon nhất được khai thác đầu tiên, ruột, nội tạng, não, giống như đồ đạc được các nhân viên chuyển nhà chuyên nghiệp dọn đi, chỉ để lại một bộ xương rỗng và nhẹ.

Hàng chục con cua bỗng sững lại.

Cái xác động đậy. Những con nhút nhát nhất đã biến mất dưới mấy tảng đá lớn ở chân đê. Những con khác, nhỏ xíu, chui ra khỏi miệng cái xác, giống như bị người chết khạc nhổ ra trong cơn nấc.

Cái xác lại bất động. Lũ cua nghi ngờ quan sát vật đã đập vào cái xác.

Tròn. Nhẵn. Lạnh.

11h56

Jean Jacques giương tờ Thời báo Réunion lên giống như một cuốn Kinh Thánh, suýt thì ngã ngửa khỏi chiếc ghế nhựa.

— Nhắm mắt lại và yên lặng uống đi, hai ông bạn. Nghiện rượu, mù chữ, bạo lực... Đã thành giấy trắng mực đen rồi. Ở Réunion này kỷ lục nào chẳng có.

Christos mở mắt, uống cạn cốc của mình, rồi cuối cùng cũng tham gia vào câu chuyện:

— Người ta đã phá bỏ chế độ nô lệ được vài năm rồi, René. Nếu dân Réunion nốc rượu, thì cũng không còn là lỗi của các Ông chủ Da trắng nữa...

Jean Jacques vặn người, rồi lấy trong túi ra một bình rượu rum dẹt.

— Thế còn cái này? Anh cho rằng bà chủ Canne tạo ra nó để làm gì? Hai mươi xăngti lít rượu rum trắng trong các cửa hàng, cùng giá với năm xăngti lít trong quầy...

— Cái này thì tôi đồng ý với ông, ông Jean Jacques ạ! - Stephano hét vọng ra từ cuối quầy. - Uống nó một mình thì khác nào mấy thảm họa quốc gia... Chẳng còn kantine[21] nào nữa, một tội ác chống lại nhân loại...

René cáu kỉnh rót đầy một cốc rum nữa.

— Tôi cũng đồng ý với ông, Jean Jacques. Di sản văn hóa của đảo, là rượu Charrette, 490, và đựng trong chai! Không phải thứ xi rô đựng trong bình, chỉ hạn chế ở 400 theo quy định của chính quyền...

Christos nghiêng người trên chiếc ghế nhựa. Ông rất thích cái ác ý của họ. Ông nhìn ngọn gió êm ái nhẹ nhàng thổi phồng những cánh buồm trên các con tàu buộc trên bến. Mặt trời nung nấu bến cảng. Thiên đường. Hạnh phúc ba trăm sáu mươi lăm ngày trong năm. Trước đây, ông không biết rằng một nơi như thế này có thể tồn tại trên trái đất. Chỉ cần sống sót qua một trận bão ba năm xảy ra một lần. Hai ngày nằm trong chăn. Có thể chịu đựng được.

Jean Jacques không từ bỏ. Ông gí bình rượu rum vào mũi René.

— Nếm đi, đồ ngốc... Loại 490. Chỉ cần một cái bình Bag in Box, ba lít Charrette đựng trong túi nhựa dẻo có gắn vòi, là có thể tự mình đổ đầy bình... sáng kiến mới nhất của bà chủ Canne để khiến đám đông u mê...

Ông đứng dậy rồi bắt chước cử chỉ của một con rối say khướt.

— Các ông bạn của tôi ạ, có hai sợi dây níu giữ người dân đảo Réunion như những con rối trong thời kỳ toàn cầu hóa tự do, mỗi thứ trong một túi. Bình rượu dẹt và điện thoại di động.

René ngốc nghếch đưa tay sờ vào túi quần jean.

— Tôi không quan tâm, - Jean Jacques hét lên. - Tôi hoàn toàn không đếm xỉa đến. Trên sân ném bi sắt, chừng nào tất cả những người đảo Réunion hưởng lợi tức tối thiểu để hòa nhập vẫn còn mút bình rượu trước khi chấm công, thì tôi vẫn là xạ thủ giỏi nhất đảo.

Như để nhấn mạnh thêm cho câu nói, Jean Jacques chĩa chai Dodo lên trời. René phá lên cười, không bị thuyết phục. Đến lượt mình, ông cầm cốc rượu rum và đưa về phía chai bia của Jean Jacques. Để chạm cốc.

Ông cố nói giọng nhà quê:

— Ông bạn già ơi, ta có thể hiểu nhau...

Jean Jacques nhìn ông, sầu não.

— Đừng nói với tôi như với một vận động viên quần vợt Marseille. Nó khiến tôi...

— Anh nghĩ xem, đồ ngốc... Tôi bảo anh dung hòa giữa cái can và bia...

Jean Jacques nhìn sững vào chai Dodo, nghi hoặc.

René đắc chí.

— Can bia, ông bạn! Can bia!

Trong một tràng cười, như có phép thuật, Christos lấy lại được thăng bằng của chiếc ghế.

Jean Jacques thở dài. Đã đến giới hạn phật ý.

— Chết tiệt, René, - Stephano bình luận rồi mang một bát bánh samosa mới. - Bánh này đến từ xa đây.

12h01

— Có người chết, Kevin. Chết tiệt, có người chết!

— Đừng có giở trò nữa, Ronaldo! Lấy bóng của tớ rồi quay lên đi... Cậu còn phải tung hứng ba mươi hai nhịp nữa đấy, thế nên đừng có câu giờ nữa...

— Tớ không giở trò, Kevin. Tớ đã nói là có một xác chết. Ở chỗ vách đá kia kìa, bị cua ăn mất một nửa rồi!

12h05

Jean Jacques lại chúi mũi vào Thời báo Réunion, như thể ông đã mệt mỏi với những chuyện tầm phào của hai ông bạn. René ngửa đầu về phía những đám mây đang bao phủ đỉnh Maϊdo.

Christos nhấm nháp. Ông không hề chán khung cảnh hội hè liên tục này. Do lễ hội của các bộ tộc ở Canebière đan xen lẫn nhau, điều này cũng gần đúng; không có đám đông, nhưng với tiết trời nắng nóng quanh năm, Christos không còn chịu đựng nổi cái lạnh. Thu dọn ghế trong vườn. Thu dọn củi. Nói chung là thu dọn. Những gã ngốc ở chính quốc đôi khi hỏi ông có nhớ các mùa không, ông có chán màu xanh da trời mỗi buổi sáng, những chiếc lá không lìa cành, và mặt trời ngày nào cũng lặn vào một giờ không... Họ khoe khoang rằng họ chỉ thật sự thích thú mùa xuân sau ba tháng mưa, chỉ thật sự tận hưởng kỳ nghỉ khi xe ôtô rời khỏi bầu trời màu xám để đi vào vùng gió mixtran[22]...

Lập luận vớ vẩn.

Cứ làm như phải già đi thì mới biết giá trị của thời gian đã qua, phải tự ép mình ăn kiêng một tuần thì mới biết giá trị của một bữa ăn ngon. Ngăn cấm bản thân để xứng đáng được vui thú. Đúng là đạo lý Do Thái - Cơ Đốc cổ hủ. Hoặc đạo Hồi, hoặc Phật giáo. Christos tự nhủ có lẽ ông là một ngoại lệ...

Thông thường, một người Zoreille không ở lại đảo quá năm năm, anh ta sẽ để dành 53% phụ cấp công chức, đầu tư tiền vào bất động sản địa phương để không phải nộp thuế, cảm ơn Besson, Périssol, Girardin[23] và những điều luật khác, rồi vù, hướng về chính quốc để mua một căn nhà ngoại ô mơ ước. Vì bọn trẻ, họ nói thế. Việc học hành.

Đúng, đúng là ông không có con.

Một hôm, một cảnh sát hạng nhì người Créole ở đội Saint Benoît nói rằng ông khiến anh ta nghĩ đến Lucien Cordier trong phim Vụ ẩu đả. Ngay lúc đó, Christos đã tỏ vẻ bất bình. Sau đó ông đã suy nghĩ. Không nên nhìn mặt mà bắt hình dong... Noiret chán chường trong ngôi làng châu Phi của anh ta, quan sát cuộc sống nhiệt đới với thái độ vô liêm sỉ. Tàn sát tất cả những kẻ ngu ngốc... Còn ông, Christos, thì hoàn toàn ngược lại. Ở đây, ông hạnh phúc như một em bé, như một chú mèo, như một trái cây chín vàng trên cành cây khá cao nên không bị chén. Gã lính quèn ở Saint Benoît hẳn là đã nói điều đó vì ghen tức, bởi vì ở đó, trên bờ biển lộng gió, họ phải chịu đến sáu mét nước mưa mỗi năm. Kỷ lục thế giới! Nhưng ở đây, ở vùng Zoreilleland này, không có lấy một giọt!

Bình yên đến tận lúc về hưu ở thiên đường nhỏ này, nơi thuộc về tất cả mọi người, nghĩa là cũng có một chút thuộc về ông, trên hòn đảo còn hoang vắng đến tận thế kỷ XVII này. Ở đây không có người bản xứ! Không ai đòi được trả lại đất đai của ông cha bởi vì anh ta ở đó trước những người khác, chỉ có những người đàn ông và đàn bà cùng cập bến từ một con tàu neo đậu giữa Ấn Độ Dương.

Nhiều thứ bậc, đương nhiên. Giống như trên một con tàu quá đông khách... Cả nhiều ghen ghét nữa. Đôi khi có cả nổi loạn.

Nhưng không phân biệt chủng tộc! Tất cả cùng trên một con tàu, giống như mộc phòng thí nghiệm...

Đúng vào lúc đó, qua cặp kính mát, ông nhìn thấy hai đứa trẻ chạy về phía mình. Chúng vung tay như điên. Tay chúng bị làm sao thế nhỉ?

Christos tháo cặp kính Ray Ban ra.

Chúa ơi!

Đứa trẻ đầu tiên, nhỏ hơn, đang bơi trong chiếc may ô Unicef du Barça, trông như vừa gặp ma. Đứa thứ hai chạy phía sau gào đến nhức óc:

— Là ông Rodin! Là ông Rodin!

Jean Jacques nhảy ra khỏi ghế.

— Chết tiệt, Rodin cái gì?

12h08

Christos chạy đến cuối đê, thở muốn đứt hơi. Hai đứa trẻ chạy trước chừng năm mét. Jean Jacques thở hồng hộc phía sau. René đi bộ, đúng hơn là loạng choạng.

— Ở đó, ở đó!

Con đê dài bất tận.

— Là ông Rodin.

Phải có ba mươi năm kinh nghiệm ở đội cảnh sát Saint Gilles mới có thể giải mã thông điệp đó. Christos đã đọc được một châm ngôn trong cuốn sách ảnh cũ về thuộc địa, “người Créole có bản năng quan sát”. Rodin chính là hình ảnh của cuốn sách. Từ lâu nay, Rodin suốt ngày ngồi nhìn trời trên mỏm đá đen của ông, ở cuối con đê của cảng Saint Gilles, quay lưng về phía đảo, bến cảng, những quầy bar, những hộp đêm, bãi đỗ xe. Không gì khác. Nếu tất cả người Créole đều là triết gia thì Rodin chính là triết gia Diogène[24].

— Rodin ở đó... Ông đã ngã từ vách đá, từ đây xuống dưới đó sâu năm mét. Nếu cúi xuống, ta có thể nhìn thấy thi thể ông.

Christos lấy lại hơi. Viên thiếu úy tự nhủ ông sẽ phải trèo xuống nhìn tận nơi. Biết đâu ông già Créole chỉ bị thương... Ít có khả năng đó lắm.

Bọn trẻ nhìn ông nằn nì, như thể ông là Horatio Caine. Chúng sẽ không phải thất vọng...

Christos bấu vào những phiến đá trơn tuột trên móng đá ngầm được xem như có tác dụng bẻ gãy những con sóng và bảo vệ con đê bằng bê tông. Ông bước thật chậm. Những phiến đá đầy tảo dính nhớt. Đôi giày đánh xi của ông bị trượt. Horatio không được trang bị gì cả. Giá mà ông biết trước...

— Thế nào, Christos? - Ở bên trên, René ngây dại vì lo lắng.

— Thế nào cái gì? Chờ tí đã... Ông ta hy vọng gì chứ? Rằng ông sẽ hồi sinh Rodin chỉ bằng việc đặt tay lên người ông ấy sao?

Christos hét to để xua lũ cua đỏ. Mặc kệ những con chậm chạp trong lũ động vật thân giáp ăn xác khốn kiếp, mai của chúng kêu răng rắc như chiếc lá khô dưới đế giày ông.

Cái xác nằm sấp. Chân quay về phía đại dương. Đã chết hẳn. Không có vết thương nào... Christos đã hiểu. Ông nuốt nước bọt. Phải xoay cái xác lại thì mới biết được.

Từ lâu nay, Rodin có đôi chân của thủy thủ, dính vào bê tông giống như một con vẹm bám chặt lấy bãi nuôi. Ông không thể ngã nếu không bị ai đẩy xuống...

Ông nghe thấy tiếng Jean Jacques khóc trên kia, trên đê. Rodin là mẫu hình lý tưởng tuyệt đối. Tinh hoa thông thái của người Créole.

Christos không nghĩ thêm nữa rồi nắm lấy chiếc thắt lưng quần jean của cái xác để kéo. Thi thể nhẹ đến đáng ngạc nhiên, có thể nói là muốn hợp tác. Nó xoay khuôn mặt bị cua ăn về phía mặt trời.

Chết tiệt!

Christos vừa kịp lấy lại thăng bằng. Tay ông thọc vào đám san hô mềm giống như một chất gắn kết các tảng đá.

Chỉ còn thiếu có thế! Rodin bị một lưỡi dao cắm sâu vào tim...

Viên thiếu úy gắn kết các sự kiện. Ngay cả một kẻ đần độn nhất trong số các cảnh sát cũng có thể liên tưởng. Đó là một con dao chắc chắn, sạch sẽ. Chỉ có cán dao thò ra, kiểu như bằng ngà, được gọt từ sừng của một con thú không sống ở vùng này. Christos lại gần. Thậm chí trên dao có khắc cả thương hiệu, như để làm cho sự việc rõ ràng hơn, phòng khi gã cảnh sát ngu ngốc nhất phát hiện ra Rodin. Xưởng Monde. Kiểu nhượng quyền sản phẩm được bán khắp hành tinh... nhưng không có cửa hàng nào trên đảo thuộc loại đó.

Christos cố gắng suy nghĩ thật nhanh.

Tại sao lại giết Rodin? Ông ngẩng đầu về phía con đê. Jean Jacques đang gục đầu vào ngực René khóc lóc. Thằng bé lớn nắm tay đứa nhỏ hơn đang ôm quả bóng.

Tại sao lại giết Rodin? Không phải để lấy tiền. Rodin là người không có gì trên người, không có gì cho riêng mình, thậm chí không có cả một cái lều để ngủ. Christos quay lại, quan sát con kênh dẫn vào cảng. Một giả thiết hình thành, điên rồ nhưng có thể tin được.

Thế nếu như Rodin đã quay đầu lại, một lần trong đời, một lần duy nhất?

Một tiếng động sau lưng ông, một tiếng hét, một lời kêu cứu. Chỉ xoay một phần tư cổ, chưa đến một giây. Chỉ là một khoảnh khắc không đáng kể, nếu so với cả một đời suy ngẫm.

Thế nếu Rodin là nạn nhân của một điều bất hạnh tột cùng, một trong những trò mỉa mai tàn ác mà đôi khi cuộc đời vẫn bày ra?

Chỉ một lần quay đầu... nhưng vào thời khắc tồi tệ nhất.

Chú thích:

[19] Phù thủy vùng Réunion thực hiện nghi lễ quỷ quái.

[20] Bia trên đảo Réunion.

[21] Bạn gái.

[22] Loại gió lạnh và khô, thổi từ phía Tây Bắc hoặc phía Bắc của lục địa châu Âu dọc theo thung lũng sông Rhône xuống Địa Trung Hải, thường xuất hiện cùng với thời tiết quang đãng và nắng.

[23] Các luật ưu đãi về thuế và nhà ở.

[24] Nhà triết học Hy Lạp, một trong những người sáng lập nên trường phái triết học Hoài nghi.