Trả thù tầm bậy

Tháng 11-1983. Trong căn hộ thuộc một thành phố nhỏ ở Bỉ, cặp vợ chồng Bernadette và Pierre, đều trạc ngũ tuần, cùng nghĩ về đứa con trai duy nhất của họ, Philippe.

Philippe đã tự sát vào ngày 5-12-1982 khi anh 22 tuổi, đến nay đã gần giáp năm.

Philippe trông giống mẹ, là niềm hy vọng duy nhất, là trung tâm của cặp vợ chồng này, nhưng nay đã trở thành nỗi đau thương của họ. Philippe tự sát vì tình yêu. Đây là lần thứ hai anh tự sát do lần đầu anh được cứu thoát kịp thời. Lời giải thích chính thức là do trầm cảm.

Cha mẹ anh lại có lời giải thích khác. Mới đầu họ nghĩ đến một vụ ám sát. Tại sao Philippe dùng tay trái bắn súng vào đầu trong khi anh thuận tay phải? Tại sao lại không tìm thấy vỏ đạn? Và họ đâm đơn kiện nhân vật X nào đó.

Ông dự thẩm đã giải thích đúng là Philippe tự sát. Rằng súng vẫn còn nằm trong bàn tay trái của anh ta vì do vị trí ngồi trong xe hơi của anh, nơi anh ta chọn để chết. Rằng vỏ đạn không tìm thấy có thể vì đã văng ra ngoài và rơi xuống ống cống, nhưng điều chủ yếu là viên đạn thoát ra từ khẩu súng mà Philippe đang cầm trên tay. Rằng việc giải phẫu tử thi đã xác nhận đây là vụ tự sát. Rằng con trai họ đã ký giấy nói mình tự sát trước khi chết.

Nhưng những lời giải thích của ông đụng phải một bức tường. Cha mẹ Philippe không thể chấp nhận con họ tự sát “nếu người ta không giết nó, thì người ta đã đẩy nó đến chỗ phải tự sát.” Cả hai đều hoá điên. Cơn điên thôi thúc họ hành động. Trả thù là giải pháp duy nhất. Kẻ chịu trách nhiệm về cái chết của Philippe phải chết. Kẻ đó là Michel, bác sĩ tâm thần, người đã nhiều lần khám bệnh cho Philippe.

Michel là một bác sĩ quen thuộc với giới trẻ, hàng ngày giúp họ giải quyết các vấn đề liên quan đến ma tuý, đến cuộc sống, đến stress…, đặc biệt là các đối tượng trong sinh viên. Chính Michel trông cũng giống một sinh viên, với mái tóc bàn chải, cặp kiếng cận, vẻ mặt trầm tĩnh và dịu dàng…

Trước hết, Bernadette, mẹ Philippe, dùng một mẹo vặt: dùng tên giả, làm bộ bị bệnh, mời Michel tới nhà. Và ngày 5-11-1983, bác sĩ Michel D., 33 tuổi, nhận được cú điện thoại vào khoảng 17giờ 30 và ông ghi vô sổ “R. Essen, đại lộ Einstein.”

Ông đi đến điểm hẹn, và từ đó vợ ông không nhận được tin tức gì của ông nữa cho đến tận sáng ngày hôm sau, khi người ta phát hiện tử thi ông nằm sấp, trong một con đường nhỏ, cách đại lộ Einstein chỉ chừng 100 mét. Kế bên ông là một tảng đá nặng 27kg đẫm máu và một cuộn giấy vệ sinh. Xe hơi ông đậu gần đó. Việc dàn cảnh làm như một người lái xe bỗng có “nhu cầu tự nhiên” và té vào tảng đá lớn.

Đầu ông có vô số vết thương chứng tỏ ông bị tấn công hết sức tàn bạo, và hẳn phải có một võ khí nào khác ngoài tảng đá.

Thoạt đầu hướng điều tra thiên về hướng ma tuý. Các nhà điều tra nghĩ vụ giết người này hẳn liên quan với vụ bắt bác sĩ W. mới đây. Bệnh nhân xài ma tuý trước giờ đến khám bác sĩ W. tưởng rằng bác sĩ Michel tố cáo ông nhằm thu hút khách hàng về mình, hoặc họ đến bác sĩ Michel khám bệnh nhưng ông từ chối, nên đã giết ông.

Do đó những thủ phạm thực sự giết bác sĩ Michel cứ ung dung sống ngoài vòng pháp luật suốt gần hai năm trời. Họ chẳng liên quan gì đến nạn nhân, và họ chẳng bao giờ nói với ai về chuyến viếng thăm đầu tiên – và cũng là cuối cùng – của bác sĩ đến nhà họ. Chẳng có gì, ngoại trừ việc Philippe là thân chủ của Michel, cũng như hàng chục sinh viên khác. Nhưng lúc này chẳng ai để ý.

Ngày 24-6-1983, một lá thư nặc danh gởi đến vợ goá của bác sĩ. Thư từ một mẩu giấy bristol đỏ, nhàu nát, trên thư có vài dòng chữ và một số điện thoại. Những dòng chữ này được coi là chữ viết tay của Pascale, nữ sinh viên 25 tuổi, hôn thê của một sinh viên khác, tên William, đang chuẩn bị cưới cô.

Pascale đã từng là nghi can số một, bị cáo buộc có liên quan đến vụ ám sát bác sĩ Michel, cô bị tạm giữ nhưng sau được thả vì thiếu chứng cứ. Pascale cũng từng là người yêu của Philippe và Philippe tự tử có thể do cô một phần. Khi hai người còn yêu nhau, Pascale đã từng viết nhiều thư cho Philippe. Cha mẹ Philippe còn giữ những bức thư này.

Và giờ đây, lá thư từ tay của Pascale gởi vợ goá bác sĩ Michel được trao cho các chuyên viên giảo nghiệm bút tự. Họ kết luận “Có người bắt chước chữ viết của Pascale. Đó là ông Pierre R., cha của Philippe”. Sợi dây liên hệ giữa nạn nhân và hung thủ đã hé lộ. Cũng hơi lạ vì cuối cùng hung thủ đã tự tố cáo mình.

Thoạt đầu Pierre R. chối. Đến giờ phút này việc điều tra chưa hề đụng gì đến ông ta. Ông cứ thế chối cho đến tháng 2-1986, trong vô số cuộc thẩm vấn, rồi cuối cùng thú nhận. Và qua hôm sau, đến lượt vợ ông. Họ đã cùng nhau lên kế hoạch, cùng nhau hành động và cùng nhau phạm tội.

Ngày 5-11-1983, bà đã gọi điện thoại đến bác sĩ Michel, đổi giọng nói, đưa ra tên và địa chỉ giả để dụ ông đến đại lộ Einstein. Đường vắng. Bác sĩ vừa đến điểm hẹn liền bị tấn công bằng búa, thứ vũ khí nặng 1,340kg. Pierre còn để sẵn trong xe hơi tảng đá khổng lồ dùng trang trí trong vườn và nhờ nó kết thúc trận chiến làm bể sọ nạn nhân. Ông ta còn nghiêng mình nghe tim, bắt mạch để bảo đảm rằng kẻ “chịu trách nhiệm” về việc con ông tự tử quả đã chết thật. Xong xuôi họ mới cùng nhau dựng cảnh, làm ra vẻ một tai nạn. Chiếc búa được quăng vào một bụi cây ven đường, mà về sau cảnh sát tìm được.

Rồi cha mẹ Philippe trở về nhà. Đã trả thù xong chưa? Họ đã vừa lòng chưa? Chắc chắn chưa.

Còn một kẻ nữa “chịu trách nhiệm” về cái chết của con họ phải trả giá. Họ lục lại thư từ của Philippe – đó là sáng kiến của bà mẹ. Còn ông cha thì giả chữ viết của Pascale và gởi lá thư nặc danh. Phải làm sao cho Pascale vô tù họ mới hả dạ.

Bà mẹ, Bernadette, 54 tuổi khi nhận tội, với vẻ mặt cứng cỏi và dáng người như tiều phu dễ khiến người ta nghĩ bà đã sử dụng búa. Tuy nhiên những người quen biết bà đều miêu tả bà là người dịu dàng, sùng đạo, hay giúp đỡ mọi người. Vậy ông chồng đã dùng búa.

Người cha, Pierre, 56 tuổi, khuôn mặt khép kín với đôi môi luôn mím chặt là một thương gia ít nói, buôn bán than và dầu cặn. Nhưng ông ta khăng khăng chính vợ ông đã dùng búa đập đầu bác sĩ Michel. Và thế là tuy cả hai cùng nhận tội, nhưng về chi tiết lại đổ lẫn cho nhau.

Trước toà, bà mẹ khai:

— Ông ấy đã bắt mạch coi nạn nhân chết thật hay chưa.

Người cha phản đối:

— Không đúng. Tôi không làm thế. Bà ấy nói láo.

Thẩm phán:

— Tảng đá lớn đập đầu nạn nhân, ai mang đi?

Người cha:

— Bà ấy.

Bà mẹ:

— Không. Tảng đá nằm sẵn ở ven đường.

Cứ thế, họ tranh cãi từng chi tiết vặt vãnh, người nọ trút tội lên đầu người kia hòng lãnh mức án nhẹ hơn. Cả hai đã trở thành điên loạn, còn đâu nữa tình yêu giữa họ – tình yêu mà họ luôn nhắc đến khiến họ cùng nhau tính kế trả thù cho Philippe. Người ta nhớ lại, trước khi tự tử, Philippe đã từng nhận xét về cha mình: “Tôi đau khổ vì ông ấy ghét tôi” và về mẹ mình: “Tôi đau khổ vì bà ấy muốn làm tôi nghẹt thở”. Phải chăng do chán ghét tình yêu chỉ có bề ngoài của cha mẹ mà anh đã tự giải thoát mình? Nhưng hẳn anh không ngờ cái chết của anh lại là động cơ thúc đẩy cha mẹ anh cùng trở thành những kẻ sát nhân.

Rốt cuộc, cả ông Pierre và bà Bernadette đều bị kết án 20 năm tù khổ sai. Dẫu sao lời nói cuối cùng của cả hai trước bồi thẩm đoàn cũng chứng tỏ họ đã hối lỗi. Người cha nói: “Giờ đây tôi không hiểu được điều gì đã xảy ra. Tôi xin lỗi tất cả những ai tôi đã làm họ đau khổ.” Bà mẹ nói: “Tôi xin lỗi tất cả. Còn cô, Pascale, đừng lo sợ gì nữa, hãy sống hạnh phúc cùng chồng con cô.”

Dịch từ “Délire à deux” của Bellemare