Án mạng tầm thường
Đó là một vụ án mạng chẳng có gì đặc biệt. Bạn có thể tham khảo hồ sơ tại đội trọng án Saint Louis và thấy hàng trăm vụ tương tự.
Lúc điện thoại reo, vào quãng 11 giờ, đích thân trung uý đội trưởng cầm máy. Nhưng rồi ông bảo tôi:
— Harris, anh đến nhà số 1046 đường Eichel ngay xem thử việc gì mới xảy ra.
— Án mạng?
— Một xác chết. Chưa rõ án mạng hay tự tử.
Vậy là tôi lao xuống hiện trường ngay. Nhà số 1046 là một khu chung cư, mà ngay tầng trệt bên trái có bốn hộ gia đình. Thay vì tiền sảnh, ở phía trước lại là một dạng hành lang mở hình vuông, với lối vào riêng cho mỗi hộ. Tôi biết ngay mình đến đúng địa chỉ: Trên bãi cỏ phía trước, ngoài xe hơi cảnh sát là một đám đông tò mò, chen nhau cố nhìn qua cửa sổ. Ra đón tôi là John Lieber, cảnh sát khu vực.
Nạn nhân Vogel nằm một mình trong phòng ngủ ở một căn hộ trên lầu hai. Cô khoảng 19-20 tuổi, hẳn khá đẹp khi còn sống. Cô nửa ngồi, nửa ngả người trong góc phòng, lưng dựa vô tường, một chân đưa ra phía trước, một chân gấp lại dưới thi thể. Cô chỉ mặc quần áo lót. Trên đầu gối cô là khẩu súng tự động nòng 11,25. Phía sau cô, trên tường, là ba vết đạn đều do khẩu súng này bắn ra.
Tôi nói với Lieber:
— Hãy kể tôi nghe mọi việc.
Lieber lật sổ:
— Lúc 10g56 phút, tôi đang ngồi ở trụ sở thì nghe điện thoại…
Tôi ngắt ngang:
— Khỏi, khỏi, chỉ kể diễn biến tại đây.
Lieber có vẻ cụt hứng, gấp cuốn sổ lại:
— Theo những gì thu thập được, nạn nhân chết vào quãng 10 giờ. Cô ta ở nhà một mình. Cha mẹ cô đi xuống phố mua sắm đồ lúc 9 giờ, và không ai biết cô ở nhà một mình. Có đến gần chục người nghe thấy tiếng súng – bốn hoặc năm phát. Nhiều người đứng sau cửa sổ và hỏi nhau không hiểu ai bắn, nhưng chẳng ai biết cả. Một bà ở tầng trên nghĩ súng bắn ra từ căn hộ này, nhưng bà lại nghĩ đâu có ai ở nhà. Bà đã nhìn thấy ông bà chủ nhà đi ra, và cứ nghĩ cô gái vẫn đi làm như mọi khi. Bà nghĩ vậy vì ngay cả cha mẹ cô cũng không biết cô vừa bị cho nghỉ việc mới chiều khi hôm. Ông bả chỉ thấy con gái của mình đã chết khi trở về nhà, vào lúc 10g30.
— Không ai biết kẻ nào đã bắn?
— Không ai trong số hàng xóm láng giềng. Còn cha mẹ cô thì tôi chưa hỏi bởi ông bà đang choáng váng vì quá bất ngờ. Có thể đây là một vụ tự tử hay không? Khẩu súng ngắn trên đầu gối…
— Đừng hỏi tôi hay suy đoán gì vội. Đã có bác sĩ nào khám chưa?
— Có, bác sĩ Koenig của gia đình. Họ đang ở phía trong với ông bà chủ nhà. Tôi đã nói ông ấy đừng đụng đến thi thể để chờ bác sĩ pháp y và cảnh sát kỹ thuật hình sự đến lấy dấu vết.
Cha của Vogel là một công nhân đường sắt đã nghỉ hưu, một người tròn trịa với hàng ria mép và chiếc tẩu thuốc luôn gắn giữa hai hàm răng. Mẹ cô là một bản sao của ông chồng, trừ hàng ria mép và tẩu thuốc. Cả hai đều không nghĩ kẻ nào có thể là thủ phạm giết con gái họ. Họ cũng không nghĩ đến khả năng Vogel tự tử, mặc dù khẩu súng trên đùi cô, và mặc dù họ biết cô gái đã giữ khẩu súng này trong một thời gian. Cô đã mượn súng của một người bạn cách nay ít tháng, để dùng diễn kịch. Mỗi năm, hội Cựu Học sinh Trung học đều họp mặt, trong đó có diễn kịch và Vogel luôn đóng một vai trong đoàn kịch nghiệp dư này. Họ cứ ngỡ con gái họ đã trả lại khẩu súng.
Cha Vogel kể rõ từ 9 giờ đến 10 giờ rưỡi, hai vợ chồng ông đã đi dạo quanh các cửa hàng. Lúc về nhà, cửa vẫn đóng (cửa có khoá tự động khi khép lại) và họ phải dùng chìa khoá để mở. Lúc họ đi, Vogel còn đang ngủ, khoá cửa phòng riêng. Lúc họ về, cửa phòng ngủ của Vogel lại mở nên ho phát hiện con gái họ đã chết.
Vogel mới 19 tuổi, tốt nghiệp trung học học xong, làm thơ ký đánh máy cho công ty Sanford cho đến chiều hôm trước thì bị đuổi việc.
Ngay cả hai ông bà cũng không biết con mình bị đuổi việc nên họ cứ tưởng trong khi họ mua sắm đồ thì Vogel đi làm. Năm phút trước giờ nghỉ chiều hôm trước, cô được mời lên gặp giám đốc, nhận ngân phiếu trả một tháng lương để tìm việc làm khác. Cô không cho cha mẹ biết điều này, tuy nhiên chiều hôm trước, trở về nhà cô có vẻ buồn buồn và vừa ăn tối xong là chui tọt vào phòng riêng, không bước ra ngoài nữa.
Thông thường, cô hay gọi điện thoại tùm lum mỗi tối. Nhưng tối hôm trước cô chỉ gọi cho một số máy duy nhất.
Về cuộc sống riêng tư của Vogel, cha mẹ cô không biết gì nhiều. Bạn trai số một của cô là anh chàng Arthur Blake nào đó, kẻ đã cho cô mượn khẩu súng, nhưng họ vừa cãi nhau hồi tuần trước. Cha mẹ cô nói nguyên nhân cãi vã do Arthur ghen vì con gái họ được nhiều chàng trai theo đuổi. Với đôi chút tự hào, mẹ cô kể Vogel gần như chiều nào cũng có hẹn, nhưng khi tôi hỏi hẹn với ai, bà đành thú thật bà chỉ biết Arthur đến nhà đón cô. Còn nếu hẹn với những chàng trai khác, cô đi ra khỏi nhà một mình.
Mặc dù vậy, cả hai ông bà vẫn khẳng định con gái họ là “một cô bé nghiêm túc”.
Nhưng hàng xóm lại nghĩ khác. Nhiều lần họ thấy cô được những chàng trai lạ mang xe hơi đến đón vào quãng 9 – 10 giờ tối hoặc khuya hơn nữa. Một bà ở căn hộ kế bên nói bà chẳng ngạc nhiên gì khi thấy Vogel chết và bà nói chắc như đinh đóng cột: “Thủ phạm là một trong những ‘thằng chả’ đó chớ ai!”. Tuy nhiên bà không thể chỉ ra “thằng chả” nào cụ thể.
Nghiên cứu kỹ vụ án, tôi loại trừ khả năng tự tử, cũng loại trừ luôn khả năng một kẻ lạ mặt đột nhập bắn chết Vogel: Hắn phải phá khoá cửa, nhưng trên cửa không có dấu vết phá khoá nào. Cũng chẳng có tên trộm cướp nào lại dại dột ăn hàng vào lúc 10 giờ sáng. Chắc chắn cô gái quen biết thủ phạm và cô đã mở cửa cho hắn vào nhà. Hẳn thủ phạm đã đưa cô tới giường bởi cô còn ngủ khi cha mẹ cô ra khỏi nhà lúc 9 giờ. Hẳn cô mặc đồ ngủ ra mở cửa cho hắn. Hoặc cô đã thân quen với thủ phạm đến mức cô có thể tự nhiên thay đồ trước mặt hắn; hoặc cô mời hắn đợi ở một phòng khác, và hắn đã lẻn vào khi cô đang thay đồ. Hắn đã vớ được khẩu súng của Vogel và bắn cô đúng lúc cô cởi đồ ngủ nhưng chưa kịp mặc quần áo.
Với suy luận như trên, sau khi loại dần những đối tượng nghi vấn, tôi chỉ còn tập trung vào hai nhân vật nổi cộm: Arthur Blake và Warren Phillips, giám đốc công ty Sanford. Arthur bị nghi là lẽ đương nhiên, còn người thứ nhì do tôi tìm thấy quyển sổ tay của Vogel có ghi tên anh ta với ghi chú “ông chủ” và hai dấu chấm than. Thêm nữa, số điện thoại duy nhất mà Vogel gọi tối hôm trước khi chết là của Warren.
Hai điểm khiến tôi nghi ngờ Arthur: Anh cãi nhau với Vogel một tuần trước khi cô chết và khẩu súng bắn chết cô do anh ta đưa. Nhưng những sự kiện khác lại có lợi cho sự vô tội của Arthur. Hai ngày sau khi cãi nhau với Vogel anh ta cua được cô bồ mới, như vậy anh ta không còn lý do gì để thất vọng về mối tình đầu của mình nữa. Hơn nữa, lúc Vogel bị bắn chết, anh ta đang trong phòng làm việc, cùng với một nhân viên khác.
Khẩu súng Arthur cho Vogel mượn là kỷ niệm chiến tranh của cha anh. Tại sao anh không đòi lại súng sau khi họ chia tay? Anh chưa nghĩ tới, nhưng cũng không phải quên. Thế nào cũng có lúc anh đòi lại. Đơn giản vậy thôi. Arthur kể thêm anh cãi nhau và chia tay với Vogel vì thấy cô có quá nhiều bạn trai, trong số đó anh biết có “ông chủ” của cô mà đã có lần anh thấy họ đi ăn tối cùng nhau tại một nhà hàng.
Warren Phillips khoảng 30 tuổi, mảnh khảnh, vui vẻ tiếp tôi ngay tại văn phòng của công ty Sanford. Anh hỏi ngay:
— Chắc ông tới đây về việc cô gái trẻ bị chúng tôi cho nghỉ việc buổi chiều hôm trước thì sáng hôm sau qua đời?
Tôi gật đầu:
— Anh có thể cho tôi nghe về cô Vogel.
— Tôi e rằng mình không có gì nhiều để kể. Cách nay khoảng sáu tháng, cô ấy được nhận vào văn phòng của tôi, làm thơ ký đánh máy.
Ngày nào tôi cũng gặp cô ấy, trừ hai ngày cuối tuần.
— Anh không gặp cô ta ngoài văn phòng?
— Không. Dĩ nhiên.
— Tại sao cô ta bị nghỉ việc?
Warren hơi lúng túng:
— Chúng tôi sắp xếp lại công việc…
Tôi tấn công luôn:
— Bạn của Vogel có lần gặp anh dẫn cô ta đi ăn tối tại một nhà hàng. Anh ta có thể làm chứng về việc này, nên tốt hơn hết anh hãy kể thật quan hệ giữa hai người.
Warren không còn cách nào hơn là kể về mối tình giữa họ, mặc dù anh ta đã có vợ. Tuy nhiên rồi nhận thấy kéo dài mối tình lăng nhăng này cũng chẳng dẫn tới đâu nên anh quyết định cắt ngang. Riêng việc cho Vogel nghỉ, chẳng qua do công ty buộc phải giảm biên chế.
Cuối cùng, việc điều tra Warren Phillips cũng đi vào ngõ cụt.
Tuy nhiên, khi tôi báo cáo lại toàn bộ sự việc với trung uý đội trưởng, ông ta trầm ngâm trong giây lát rồi kết luận ngay lập tức:
— Thủ phạm bắn chết Vogel chính là là kẻ biết rõ cô ta đã nghỉ việc và do đó hắn mới có mặt đúng lúc tại nhà cô trong sáng hôm đó. Duy nhất chỉ Warren Phillips biết Vogel đã bị nghỉ việc. Vogel cũng gọi điện thoại cho anh ta vào tối hôm trước. Như vậy thủ phạm không thể là ai khác ngoài Warren Phillips.
Phóng tác