CHƯƠNG 14

Vào ngày thứ Hai, 22 tháng 6, các bồi thẩm tiềm năng cho vụ Danny Padgitt đã tề tựu, chỉ thiếu tám người. Sau đó, chúng tôi sớm biết là bốn người đã chết và bốn người thì biệt tích. Hầu như ai nấy đều có vẻ rất lo lắng. Baggy bảo thường thì các bồi thẩm chẳng biết họ sẽ được chọn cho vụ gì. Nhưng với vụ xử Danny Padgitt thì khác. Ở Hạt Ford này, ai chẳng biết ngày đó cuối cùng đã đến.

Ở một thành phố nhỏ thế này, chẳng mấy việc thu hút đông người cho bằng một phiên tòa án mạng, và chưa đến 9:00 sáng mà phòng xử đã chật kín người. Các bồi thẩm tiềm năng đứng kín một bên, bên còn lại là người đến xem. Họ chen chúc nơi ban công, đứng ép cả vào tường. Như để thể hiện sức mạnh, cảnh sát trưởng Coley cho mọi nhân viên - dù có hay không có đồng phục - mà ông có trong tay quy tụ hết ở đây, rảo quanh ra vẻ quan trọng dù chẳng làm được gì. Giờ mà đi cướp ngân hàng thì tiện biết mấy.

Tôi và Baggy có chỗ ở hàng ghế đầu. Ông đã thuyết phục thư ký tòa là chúng tôi có giấy phép báo chí, nên phải có chỗ ngồi đặc biệt. Ngồi cạnh tôi là một phóng viên ở Tupelo, một ông xuề xòa bốc mùi thuốc lá tẩu rẻ tiền. Tôi kể sơ cho ông về vụ này, những chi tiết không chính thức ấy, và có vẻ ông khá ấn tượng về hiểu biết của tôi.

Nhà Padgitt dốc toàn quân ra trận hôm nay. Họ chiếm mấy dãy ghế sát sau lưng bàn bị cáo, chụm đầu lại hội ý với Danny và Lucien Wilbanks, trông không khác gì một phường trộm cướp tụ họp, mà đúng thế còn gì. Họ là đám kiêu căng và tội lỗi, và trong lòng tôi chẳng có gì cho họ ngoài sự ghét bỏ. Tôi chẳng biết tên tuổi cụ thể của họ, hiếm người biết lắm. Nhưng khi quan sát họ, tôi tự hỏi xem kẻ nào là tên phóng hỏa bất tài đã xách mấy can xăng lẻn vào phòng in của chúng tôi. Hôm nay, tôi để sẵn súng trong cặp táp, và tôi khá chắc trong người họ thế nào cũng có súng. Chỉ cần có hành động bộp chộp nào là một cuộc đấu súng kiểu cao bồi sẽ nổ ra ngay. Thả thêm đám lính đào tạo kém mà mê nổ súng của Coley ra là nửa thành phố sẽ bị xóa sổ.

Tôi thấy được một vài người nhà Padgitt trừng tôi, nhưng chủ yếu họ lo về mấy bồi thẩm hơn. Họ quan sát kỹ khi các bồi thẩm tiềm năng vào phòng xử và nhận chỉ dẫn từ thư ký tòa. Nhà Padgitt và đám luật sư của họ nhìn vào danh sách kiếm được đâu đó. Họ đang so sánh thông tin.

Danny ăn mặc đẹp, nhưng giản dị, với áo sơ mi trắng tay dài và quần kaki là hồ phẳng phiu. Như Wilbanks hướng dẫn, hắn mỉm cười suốt, đúng điệu thanh niên nghiêm túc vô tội.

Ở bàn bên kia, Ernie Gaddis và bộ sậu nhỏ của ông cũng đang quan sát các bồi thẩm tiềm năng. Gaddis có hai trợ lý, một là phụ tá luật và một là công tố viên bán thời gian, tên Hank Hooten. Phụ tá luật lo cầm hồ sơ và cặp táp. Hooten có vẻ chẳng có vai trò gì nhiều, nhưng chỉ hiện diện ở đó để Ernie có người tham vấn.

Baggy cúi người tới, có vẻ đã đến giờ ông mở chế độ rỉ tai rồi. “Cái anh mặc vest nâu đó,” ông hất hàm về phía Hooten, “anh ta từng xoạc Rhoda Kassellaw.”

Tôi sốc, thể hiện rõ ra mặt, giật người lui sau một chút rồi nhìn Baggy. Ông gật đầu thỏa mãn và buông câu ông luôn nói sau khi kể ra chuyện gì đó bẩn bựa. “Chuyện là thế đấy,” ông thì thầm. Như thế nghĩa là ông chắc chắn trăm phần trăm. Baggy thường sai, nhưng không bao giờ hoài nghi.

Hooten trạc 40, với mái tóc hơi ngả muối tiêu, ăn vận đẹp, có thể nói là điển trai. “Anh ta là người ở đâu?” tôi thì thầm hỏi. Phòng xử đang ồn ào vì thẩm phán Loopus chưa vào.

“Ở đây. Anh ta làm về luật bất động sản, mấy thứ việc nhẹ nhàng. Một gã tồi thật sự. Đã ly dị vài lần, cả ngày đi tìm mái.”

“Gaddis có biết trợ lý của mình từng qua lại với nạn nhân không?”

“Dĩ nhiên là không. Nếu biết Ernie đã loại anh ta ra rồi.”

“Ông nghĩ Wilbanks biết không?”

“Chẳng ai biết cả.” Baggy nói với giọng tự hào hơn nữa. Như thể ông đã bắt gặp họ tại trận, rồi giữ kín mãi chuyện đó trong lòng cho đến mấy phút trước. Tôi thấy khó mà tin được Baggy chuyện này.

Vài phút trước 9:00, bà Callie đến tòa. Esau đi với bà vào phòng xử, rồi ông phải đi ra lại vì không có chỗ ngồi. Bà đến trình báo với viên thư ký và được xếp ngồi ở hàng ghế thứ ba, được giao một bảng câu hỏi để điền. Bà nhìn quanh tìm tôi, nhưng có lẽ nhiều người quá nên bà nhìn không ra. Tôi đếm thấy có bốn người da đen nữa trong số bồi thẩm tiềm năng.

Một viên chấp hành tòa cất tiếng gọi chúng tôi đứng dậy. Thẩm phán Loopus mời mọi người ngồi rồi ông vào thẳng việc với tinh thần có vẻ khá phấn chấn. Trước mặt ông là phòng xử chật kín người, và hai năm nữa là lại đến kỳ tranh cử mặc dù lâu nay ông chẳng hề có đối thủ nào. Sáu bồi thẩm bị loại vì đã trên 65 tuổi. Năm người bị loại vì lý do y tế. Thủ tục cứ thế tiếp diễn. Tôi thì không thể rời mắt khỏi Hank Hooten. Nhìn bộ dạng anh ta chắc chắn là kẻ đào hoa.

Xong phần câu hỏi sơ bộ, số bồi thẩm tiềm năng còn lại 79 người. Bà Callie giờ đã chuyển xuống ngồi ở hàng ghế thứ hai, một dấu hiệu không tốt mấy nếu như bà đang cố tránh được chọn vào bồi thẩm đoàn. Thẩm phán cho mời Ernie Gaddis, ông tự giới thiệu mình lần nữa và giải thích dài dòng rằng ông đến đây nhân danh Bang Mississippi, những công dân đóng thuế và những người đã bầu ông lên để khởi tố những kẻ phạm tội. Ông là luật sư của nhân dân.

Ông ở đây để khởi tố Danny Padgitt, người đã bị truy tố sau một phiên tòa sơ bộ về tội danh cưỡng hiếp và sát hại Rhoda Kassellaw. Ông hỏi có ai chưa nghe gì về vụ giết người này không. Không một cánh tay nào giơ lên.

Ernie đã phát biểu trước các bồi thẩm suốt ba chục năm nay rồi. Ông thân thiện, khéo léo, và tạo ấn tượng là có thể thảo luận bất kỳ chuyện gì với ông, thậm chí ngay trong một phiên tòa. Nhưng bây giờ, ông đang từ từ chuyển sang phần hù dọa. Đã có ai không phải người thân từng liên hệ bạn để nói về vụ này không? Một người lạ nào đó? Có người bạn nào cố thay đổi quan điểm của bạn không? Thư triệu tập được gửi cho các bạn qua đường bưu điện, danh sách bồi thẩm đoàn được niêm phong. Về lý thuyết, không ai được biết bạn là một bồi thẩm tiềm năng. Đã có ai nhắc đến chuyện này với bạn chưa? Có ai đe dọa bạn không? Có ai đề nghị cho các bạn gì không? Cả phòng xử im phăng phắc khi Ernie điểm qua những câu hỏi đó.

Không một ai đưa tay, mà rõ ràng, không ai đưa tay mới ổn. Nhưng Ernie đã chuyển tải thành công thông điệp của mình rằng những kẻ đó, người nhà Padgitt, thường kín đáo làm trò bẩn ở Hạt Ford. Ông đè thêm sức ép lên họ, và để lại ấn tượng rằng ông, công tố viên và là luật sư của nhân dân, là người biết sự thật.

Vào đoạn kết bài phát biểu, ông đưa ra một câu hỏi như phát súng ngang tai. “Tất cả mọi người có hiểu rằng thao túng bồi thẩm đoàn là tội hình sự không?”

Có vẻ họ đều hiểu.

“Và tôi, công tố viên, sẽ truy lùng, truy tố, đưa ra tòa, và làm hết sức mình để kết tội bất kỳ ai tham gia vào việc thao túng bồi thẩm đoàn. Mọi người đã rõ chưa?”

Khi Ernie dứt lời, chúng tôi đều có cảm giác như mình đã bị thao túng. Bất kỳ ai từng nói chuyện về vụ án này, mà dĩ nhiên như thế là bao gồm tất cả mọi người trong hạt, dường như đều là đối tượng bị Ernie truy tố và dồn vào đường cùng.

“Ông ta giỏi thật đấy,” ông phóng viên ở Tupelo bình luận. Lucien Wilbanks đứng lên, bắt đầu một bài phát biểu dài và buồn tẻ về giả định vô tội và vai trò nền tảng của nó đối với nền pháp lý Hoa Kỳ. Bất chấp những gì mọi người đã đọc trên tờ báo địa phương - nói đến đây lão liếc mắt khinh miệt về phía tôi - thì thân chủ lão, đang ngồi ngay trong phòng xử này, là một người vô tội. Và nếu có bất kỳ ai cảm thấy không phải thế, thì người đó buộc phải đưa tay lên và nói thẳng ra.

Không một ai đưa tay cả. “Tốt. Thế thì, với sự thinh lặng của mình, tất cả mọi người đang bảo tòa rằng mình có thể nói là Danny Padgitt đây vô tội. Phải thế không?” Lão dồn ép mọi người một hồi lâu với chuyện đó, rồi chuyển sang phần gánh nặng chứng cứ với một bài nói về thách thức khủng khiếp của bên công tố phải chứng minh thân chủ mình có tội một cách tuyệt đối đến nỗi không còn chút nghi vấn hợp lý nào cả.

Hai tấm khiên thần này, giả định vô tội và bằng chứng không thể chối cãi, là quyền mặc nhiên của tất cả chúng ta, bao gồm cả các bồi thẩm, được viết rõ bởi những tổ phụ lập quốc trong Hiến pháp và Tuyên ngôn Nhân quyền.

Đã gần đến trưa, có vẻ ai cũng mong tòa tạm nghỉ, nhưng Wilbanks hầu như chẳng để tâm chuyện đó và vẫn tiếp tục lải nhải. Khi lão chịu về ghế ngồi, lúc 12:15, thẩm phán Loopus bảo mọi người là ông đã đói quá rồi và tòa tạm nghỉ đến 2:00 chiều.

Tôi và Baggy ngồi ăn sandwich ở phòng Luật với vài đồng tửu của ông, ba luật sư già hết thời không bao giờ bỏ lỡ phiên tòa nào suốt nhiều năm trời. Baggy muốn làm một ly whisky lắm, nhưng vì vài lý do lạ thường mà ông buộc lòng phải cự lại vì tiếng gọi nghĩa vụ. Đồng tửu của ông thì không. Viên thư ký đã đưa cho chúng tôi danh sách bồi thẩm tiềm năng.

Bà Callie mang số thứ tự 22, người da đen đầu tiên và người phụ nữ thứ ba đếm từ số một trở đi.

Có cảm giác bên bị cáo sẽ không phản đối, vì bà là người da đen mà theo giả thuyết chung thì người da đen có khuynh hướng đồng cảm với bị cáo. Tôi không chắc bao nhiêu người da đen có thể đồng cảm nổi với một tên du côn da trắng như Danny Padgitt, nhưng các luật sư rất chắc chắn rằng Lucien Wilbanks sẽ mừng rỡ nếu bà vào bồi thẩm đoàn.

Cũng với giả thuyết như thế, bên công tố sẽ sẽ đưa ra những thử thách khó khăn và khó lường để cố gạt bà ra. Nhưng Chick Elliot, ông già nhất và mê rượu nhất hội lại không đồng ý như vậy. “Tôi mà là bên công tố thì sẽ nhận bà ấy,” ông nêu ý kiến, rồi nốc cạn một ly shot bourbon.

“Tại sao?” Baggy hỏi.

“Vì ta đều biết rõ về bà ấy mà, nhờ tờ Thời báo đấy. Bà ấy được biết đến là một người nhạy cảm, kính sợ Chúa, mê trích Kinh Thánh, nuôi dạy tốt cả đàn con với kỷ luật sắt đá.”

“Tôi đồng ý,” Tackett, ông ít tuổi nhất trong ba người xen vào. Nhưng mà ông Tackett là kiểu đồng ý với bất kỳ giả thuyết nào đang thắng thế. “Bà ấy sẽ là bồi thẩm lý tưởng cho bên công tố. Hơn nữa, bà lại là một phụ nữ. Nhớ nhé, đây là vụ cưỡng hiếp. Là tôi thì sẽ kiếm càng nhiều bồi thẩm là nữ càng tốt.”

Họ tranh luận chuyện này cả tiếng đồng hồ. Đây là buổi đầu tiên tôi ngồi với họ, và đột nhiên tôi nhận ra làm thế nào mà Baggy lại có được quá nhiều ý kiến khác nhau về quá nhiều vấn đề đến thế. Dù cố không thể hiện ra, nhưng trong lòng tôi cứ mơ hồ lo sợ những bài báo dài và sâu sắc của tôi về bà Callie thế nào cũng sẽ làm hại bà theo cách nào đó.

Sau giờ ăn trưa, thẩm phán Loopus chuyển đến giai đoạn chất vấn nghiêm trọng nhất, hỏi về án tử hình. Ông giải thích bản chất của một trọng tội và những tiến trình nối tiếp phán quyết, rồi nhường lời cho Ernie Gaddis.

Công tố viên gọi từng người, lịch sự hỏi họ những câu hỏi về việc phán xét người khác và án tử hình. Bồi thẩm số 11 là thành viên một hội thánh không tên tuổi nào đó, và ông đã nói rất rõ rằng mình không bao giờ được góp phần đẩy ai đó vào phòng hơi ngạt. Bồi thẩm số 34 là một cựu binh đã tham gia hai cuộc thế chiến và ông thấy rằng phải áp dụng án tử hình một cách thường xuyên hơn nữa. Dĩ nhiên chuyện này khiến Ernie thích thú. Cuối cùng, Ernie cũng gọi đến bà Callie. “Bà Ruffin, tôi đã đọc về bà, và có vẻ bà là một người mộ đạo. Có phải thế không?”

“Phải, tôi mến Chúa,” bà trả lời, rõ ràng rành mạch như mọi khi.

“Bà có ngần ngại khi đưa ra phán quyết người khác không?”

“Có, thưa ông.”

“Bà có muốn rút lui không?”

“Không, thưa ông. Trách nhiệm công dân của tôi là ở đây, như tất cả mọi người khác.”

“Và nếu bà vào bồi thẩm đoàn, và bồi thẩm đoàn thấy anh Padgitt có tội về những tội ác này, bà có thể bỏ phiếu tử hình anh ta không?"

“Chắc chắn tôi không muốn làm thế.”

“Câu hỏi của tôi là, ‘Bà có thể hay không?' Mời bà vui lòng trả lời.”

“Tôi có thể làm theo luật, như tất cả những người khác. Nếu luật nói rằng phải cân nhắc án tử hình thì tôi có thể làm theo luật.”

Bốn tiếng sau, Calia H. Ruffin trở thành bồi thẩm cuối cùng được chọn, là người da đen đầu tiên ngồi ghế bồi thẩm ở Hạt Ford. Mấy ông say ở phòng Luật đã đúng. Bên bị cáo muốn chọn bà ấy vì bà ấy da đen. Bên công tố muốn bà ấy vì họ biết quá rõ về bà. Hơn nữa, Ernie Gaddis phải chắt chiu những đòn công kích để loại những người đáng ngại hơn.

Tối hôm đó, tôi ngồi một mình trong văn phòng, viết bài báo về ngày khai mạc phiên tòa và việc chọn bồi thẩm đoàn. Tôi nghe có tiếng gọi quen quen dưới lầu. Thủ tục của Harry Rex khi vào đây là mở tung cửa và giậm chân rầm rầm lên sàn gỗ, nên ai ở tờ Thời báo , dù vào giờ nào, cũng biết là ông vừa đến. “Cậu Willie!” ông hét gọi.

“Trên này nè,” tôi hét lại.

Ông lao lên tầng, vào phòng tôi rồi ngả người lên chiếc ghế quen thuộc. “Cậu nghĩ sao về bồi thẩm đoàn?” Giọng ông có vẻ hoàn toàn vắng bóng hơi men.

“Tôi chỉ quen một người trong số họ,” tôi trả lời. “Ông thì quen được mấy người?”

“Bảy.”

“Ông có nghĩ họ chọn bà Callie vì những bài báo của tôi không?”

“Có,” ông nói, thành thật thẳng thừng như lâu nay. “Ai cũng bàn tán về bà ấy. Cả hai bên đều có cảm giác quen biết bà ấy. Giờ đã là năm 1970, và thành phố này chưa hề có bồi thẩm da đen nào. Bà ấy trông ổn cả mà. Chuyện đó làm cậu lo à?”

“Có lẽ vậy.”

“Tại sao? Bà ấy làm bồi thẩm thì có vấn đề gì đâu? Đã đến lúc người da đen làm gì đó rồi. Bà ấy và chồng luôn lo ngại không dám vượt rào. Nhưng mà có gì nguy hiểm đâu, thường là thế.”

Tôi chưa nói chuyện với bà Callie và cũng chẳng thể làm thế cho đến sau khi phiên tòa kết thúc. Thẩm phán Loopus đã ra lệnh cách ly các bồi thẩm trong một tuần. Giờ có lẽ họ đang ẩn mình trong khách sạn nào đó ở thành phố khác rồi. “Có bồi thẩm nào đáng ngờ không?” tôi hỏi.

“Có lẽ có. Ai cũng lo về cái thằng què sống gần Dumas. Họ Fargarson. Nó bị thương ở lưng lúc làm tại nhà máy cưa của ông chú. Chú của nó bán gỗ cho nhà Padgitt nhiều năm rồi. Thằng đó láo lắm. Gaddis đã muốn đá nó nhưng nó qua hết mấy câu hỏi thử thách.”

Cái “thằng què” mà ông ấy nói, phải dùng gậy để đi lại và ít nhất cũng được 25 tuổi rồi. Harry Rex có thói quen gọi bất kỳ ai nhỏ hơn mình là thằng, nhất là với tôi.

“Nhưng với nhà Padgitt thì khó lường lắm. Có khi đến giờ chúng nắm nửa bồi thẩm đoàn rồi cũng nên.”

“Ông không thật sự tin như thế chứ?”

“Ừ, nhưng tôi cũng chẳng ngạc nhiên khi bồi thẩm đoàn không ra được phán quyết. Phải tốn công lắm Ernie mới xử được thằng nhóc đó.”

“Nhưng hắn sẽ phải vào tù chứ?” Ý nghĩ Danny Padgitt sẽ thoát sự trừng phạt khiến tôi kinh hãi. Tôi đã đầu tư vào Clanton này, và nếu nền công lý bị lung lạc đến thế, thì tôi chẳng muốn ở đây làm gì nữa.

“Rõ ràng rồi.”

“Tốt. Còn án tử hình?”

“Tôi cá là thế nào cũng có. Đây là cái rốn của Vành đai Kinh Thánh mà, Willie. Mắt đền mắt, răng đền răng. Loopus sẽ làm hết sức có thể để giúp Ernie kiếm được phán quyết tử hình.”

Trong những câu chuyện trò sau đó, tôi lỡ lời hỏi tại sao Harry Rex làm việc muộn vậy. Hóa ra một thân chủ của ông rời thành phố vì công chuyện rồi lén trở về bắt tận tay cô vợ đang cặp với bồ. Thân chủ đó và Harry Rex đã ngồi hai tiếng trên một chiếc bán tải mượn đỗ sau một nhà nghỉ ở phía bắc thành phố. Hóa ra, cô vợ đó có đến hai gã bồ. Và câu chuyện đó đốt của tôi nửa giờ ngồi nghe.