CUỘC HẸN HÒ

Có lần vào mùa thu, khoảng giữa tháng chín, tôi ngồi trong một khu rừng phong. Từ sáng sớm, đã mấy lần trời đổ mưa lâm thâm, đôi lúc lại hửng sáng. Thời tiết thất thường. Bầu trời khi thì đầy những đám mây trắng xốp bao phủ khắp nơi, khi thì chỗ này chỗ kia bỗng quang hẳn đi trong giây lát và mây tản ra để hé lộ khoảng trời xanh tươi sáng, dịu hiền như con mắt đẹp. Tôi ngồi nhìn xung quanh và nghe ngóng. Lá cây rì rào rất khẽ trên đầu tôi; chỉ nghe tiếng rì rào của chúng cũng có thể nhận ra lúc này là mùa nào trong năm. Đấy không phải là nhịp điệu rung rinh, vui vẻ và tươi cười của mùa xuân, không phải là tiếng thì thào êm nhẹ, không phải là tiếng lao xao triền miên của mùa hè, không phải là tiếng thỏ thẻ rụt rè và lạnh lùng của tiết cuối thu, mà là tiếng ú ớ khó nghe rõ trong cơn mơ ngủ, nơi gió lướt nhẹ trên các ngọn  cây. Quang cảnh bên trong khu rừng ẩm ướt không ngừng thay đổi, tùy theo mặt trời chiếu sáng hay bị mây che lấp. Khi thì rừng bừng sáng, như thể mọi vật trong rừng đều mỉm cười: những thân cây màu lụa trắng óng ả; những chiếc lá nhỏ nằm trên mặt đất bỗng lấp lóe như những đồng tiền vàng; còn những cụm dương xỉ lá xoăn, mọc cao đã nhuốm cái màu sắc mùa thu riêng của nó, nom giống như màu nho chín mõm, và để lộ ra những cọng thân hình xinh đẹp luôn luôn quấn quít và đan chéo vào nhau trước mắt tôi. Khi thì mọi vật xung quanh đột nhiên nhuốm sắc xanh phơn phớt: những màu rực rỡ chợt biến mất, những cây phong vẫn trắng, nhưng không còn óng ánh, mà trắng như tuyết mới rơi, chưa hề bị một tia sáng lạnh lẽo của vầng mặt trời mùa đông chạm đến; và cơn mưa rây hạt lại rắc xuống, lén lút, quỉ quyệt, thì thầm trong rừng.

Lá phong dường như vẫn còn xanh nguyên, tuy có nhạt đi rõ rệt. Duy có đôi chỗ, ta thấy một chiếc lá non duy nhất đỏ tuyền hay vàng tuyền và cần phải thấy chiếc lá sáng rực lên dưới ánh mặt trời, khi những tia nắng óng ánh nhiều màu bất ngờ xuyên qua mạng lưới dày của những cành cây mảnh vừa được làn mưa lấp lánh gột rửa. Không một tiếng chim hót: chim hót ẩn náu hết và im tiếng. Chỉ thỉnh thoảng, chú sẻ ngô cất lên cái giọng giễu cợt, ngân vang như tiếng rung của cái lục lạc bằng  thép. Trước khi dừng lại ở khu rừng phong này, tôi đã cùng con chó của tôi đi qua một khu rừng hoàn diệp liễu cao. Nói thực tình, tôi không thích loại cây này lắm: thân nó màu tím nhợt, lá xanh xám như màu kim loại, cây giương lá lên thật cao và xòe ra trong không trung như cái quạt rung động. Tôi không ưa cái chuyển động đung đưa bất tuyệt của những chiếc lá tròn luôm thuộm, dính một cách vụng về vào những cọng lá dài. Cây hoàn diệp liễu chỉ đẹp vào đôi ba chiều hè, khi nó vươn cao đơn độc giữa những bụi cây thấp, chặn ngang những tia nắng đang ngả sang màu đỏ của vầng mặt trời đang lặn, và vừa loé sáng vừa run rẩy, từ rễ đến ngọn tràn ngập một màu đỏ tía pha ánh vàng chỗ nào cũng đều như nhau; hay vào một ngày sáng sủa có gió, cây lay động ồn ào và rì rào trên nền trời xanh, và mỗi chiếc lá của nó vươn theo chiều gió, dường như muốn bứt ra, bay đi và rong ruổi về nơi xa xăm. Nhưng nói chung tôi không ưa loại cây đó và vì vậy tôi không dừng lại nghỉ trong khu rừng hoàn diệp liễu, mà cố đi tới cánh rừng phong, trú dưới cái cây nhỏ cành xòe ra ngay gần mặt đất, có thể che mưa cho tôi. Sau khi đã ngắm nghía thoả thích cảnh vật xung quanh, tôi thiếp đi trong giấc ngủ êm đềm và say sưa mà chỉ những người đi săn mới biết được.

Tôi không thể nói rõ là tôi ngủ bao nhiêu lâu,  nhưng khi tôi mở mắt ra thì cả rừng đã tràn ngập ánh sáng mặt trời và ở tất cả mọi phía, bầu trời xanh tươi đã ló ra qua đám lá reo vui sung sướng và dường như bắn ra tia sáng. Mây bị trận gió mạnh mới nổi lên dồn đuổi, đã lẩn trốn hết. Trời quang tạnh, và trong không khí, ta cảm thấy cái hơi mát khô ráo đặc biệt khiến cho trái tim ta tràn đầy hứng khởi, cái hơi mát hầu như bao giờ cũng báo trước một buổi tối thanh tĩnh sau một ngày mưa gió. Tôi đã toan trở dậy và thử vận may lần nữa thì bỗng nhiên mắt tôi dừng lại ở một hình dáng người không nhúc nhích. Tôi nhìn kỹ thì thấy đó là một cô gái nông dân trẻ măng. Cô ngồi cách tôi chừng hai chục bước, cúi đầu có vẻ nghĩ ngợi và hai tay đặt trên đầu gối. Một bàn tay nửa nắm nửa mở, trên đặt bó hoa đồng lớn, cứ mỗi lần cô thở, bó hoa lại trượt xuống một chút trên cái váy bằng vải kẻ ô vuông của cô. Chiếc sơ mi trắng sạch tinh, cài ở cổ và ở tay, ôm sát lấy thân hình cô bằng những đường nếp nhỏ mềm mại. Hai nhánh hạt cườm to màu vàng buông từ cổ xuống ngực cô. Cô gái nom rất kháu. Mái tóc dày màu vàng tro tuyệt đẹp rẽ thành hai hình bán nguyệt chải chuốt cẩn thận, nằm gọn dưới tấm khăn choàng hẹp màu đỏ thắm, chít gần sát tới vầng trán trắng như ngà. Phần còn lại của khuôn mặt cô nhuốm một nước rám hồng phơn phớt ánh vàng: chỉ có làn da rất mịn mỏng  mới bắt màu nắng được như thế. Tôi không thể nhìn thấy mắt cô, cô không ngước mắt lên, nhưng tôi thấy rõ đôi lông mày cao thanh tú, hai hàng mi dài của cô: hai hàng mi ươn ướt, và ở một bên má cô, một vệt nước mắt đã khô long lanh dưới ánh mặt trời, vệt nước mắt dừng lại ngay sát cặp môi đã hơi nhợt đi. Toàn bộ cái đầu xinh xắn của cô nom rất dễ ưa; ngay cả cái mũi hơi to và tròn cũng không làm khuôn mặt xấu đi. Tôi đặc biệt ưa thích vẻ mặt cô: nó mới giản dị và nhu mì làm sao, nó đượm buồn và đầy vẻ băn khoăn trẻ thơ trước nỗi buồn của chính bản thân cô. Có lẽ cô chờ một người nào; trong rừng có tiếng lắc rắc khe khẽ, cô lập tức ngẩng đầu lên và quay lại nhìn. Dưới bóng chiều trong suốt, đôi mắt to, sáng, nhút nhát như mắt hươu của cô vụt sáng loé lên trước mặt tôi. Cô lắng nghe giây lát, đôi mắt mở rộng không rời khỏi phía có cái âm thanh yếu ớt vang tới, rồi cô thở dài, hơi ngoảnh đầu đi, càng cúi thấp đau hơn nữa và bắt đầu chọn hoa một cách chậm chạp. Mí mắt cô đỏ lên, đôi môi mấp máy với vẻ chua xót, và từ dưới hàng mi dầy rậm, một giọt nước mắt lại lăn xuống, dừng lại bên má cô và loé sáng. Cứ như thế khá lâu vẫn chưa có gì khác; cô gái đáng thương không nhúc nhích, chỉ thỉnh thoảng cô dang hai tay ra với vẻ buồn bã và lắng nghe, luôn luôn lắng nghe...Lại có tiếng động trong rừng, cô gái giật mình. Tiếng động vẫn vang tới không ngớt, mỗi lúc một rõ hơn, gần hơn, cuối cùng đã nghe thấy tiếng bước chân quả quyết nhanh nhẹn. Cô vươn thẳng người lên và dường như e sợ; luồng mắt chăm chú của cô run rẩy, rực lên vẻ chờ đợi. Bóng một người đàn ông thấp thoáng lướt nhanh trong rừng. Cô nhìn chằm chằm, mặt bỗng đỏ bừng lên, cô mỉm cười sung sướng, chứa chan hạnh phúc, cô toan đứng lên nhưng rồi lại rũ người xuống, tái nhợt đi và bối rối. Mãi đến khi người đàn ông kia dừng lại cạnh cô, cô mới ngước cặp mắt bối rối, gần như van vỉ lên nhìn người mới tới.

Từ chỗ ẩn nấp, tôi tò mò nhìn người đàn ông kia. Thú thực là gã không gây cho tôi cảm giác dễ chịu. Mọi đặc điểm bề ngoài của gã cho thấy đây là mốt gã hầu phòng được nuông chiều của một người quí tộc trẻ tuổi giàu có. Y phục của gã tiết lộ một điều là gã có tham vọng tỏ ra biết ăn vận trang nhã, xuềnh xoàng nhưng vẫn bảnh bao. Gã mặc chiếc măng tô ngắn màu đồng hun, có lẽ là măng tô của chủ thải cho, cài cúc đến tận cổ, đeo chiếc cà vạt hồng có những đầu cuối màu tím hoa cà, chiếc mũ cát két bằng nhung đen có đai màu vàng óng đội sụp đến tận lông mày. Cái cổ tròn của chiếc sơ mi trắng chống dựng tai gã lên, cứa vào má, còn hai ống tay áo hồ bột che gần kín bàn tay, chỉ để hở ra những ngón tay đỏ, cong cong, đeo những chiếc  nhẫn bạc và vàng nạm những cành cỏ lưu 1i bằng ngọc lam. Mặt gã hồng hào, tươi tỉnh, lấc cấc, thuộc loại những khuôn mặt mà theo chỗ tôi biết, bao giờ cũng làm cho đàn ông ghét cay ghét đắng, nhưng tiếc thay, lại rất hay được các cô ưa thích. Rõ ràng, gã cố tạo cho những đường nét thô kệch của mình một vẻ khinh khỉnh và chán chường. Gã luôn luôn nheo cặp mắt màu sữa xám đục vốn cũng đã quá nhỏ của mình lại, nhăn mặt, trễ hai góc mép xuống, ngáp một cách gượng gạo, và khi thì đưa tay lên với vẻ ung dung uể oải, nhưng không khéo léo lắm, sửa lại hai mái tóc mai màu hung xoắn cong lên một cách ngang tàng, khi thì véo những sợi lông tơ màu vàng lún phún đan ra trên làn môi trên to dày - tóm lại, gã làm điệu không thể chịu được. Gã bắt đầu làm bộ làm tịch khi vừa thấy cô gái nông dân đợi gã. Gã đi thong thả, khệnh khạng tới gần cô, đứng một lát, nhún vai, thọc hai tay vào túi áo bành tô, và sau khi ban cho cô gái đáng thương một cái nhìn nhanh và hờ hững, gã ngồi xuống đất.

- Thế nào - gã hỏi, mắt vẫn nhìn ra một chỗ nào khác, đung đưa một chân và ngáp - Cô đến đây lâu chưa?

Cô gái không thể trả lời gã ngay được.

- Lâu rồi, anh Victor Alêcxanđrưts ạ - Cuối cùng, cô lí nhí thốt lên.

- À? (gã bỏ mũ, oai vệ đưa tay lên vuốt mái tóc  dày xoắn thành búp xoăn tít, gần như bắt đầu ngay từ sát lông mày và đường hoàng đưa mắt nhìn quanh, rồi lại chụp mũ lên che, cái đầu quí giá của mình) - Thế mà suýt nữa tôi quên bẵng hẳn đi. Mà cô thấy đấy, trời lại mưa!(Gã lại ngáp). Công việc ngập đầu: không thể để mắt đến tất cả mọi việc được vậy mà ông ấy còn mắng mỏ nữa kia chứ. Mai chúng tôi đi...

- Mai à? - Cô gái thốt lên và nhìn gã, hoảng hốt!

- Ừ, mai... Này, này, thôi, xin cô - Gã vội nói tiếp với vẻ bực tức khi thấy cô gái run rẩy khắp toàn thân và lặng lẽ cúi đầu xuống. - Tôi xin cô, Akulina, đừng khóc. Cô biết đấy, tôi không thể chịu nổi cái trò ấy (gã nheo cái mũi tẹt), không thì tôi đi ngay bây giờ... Thút thít, thút thít, thật là vớ vẩn!

- Thôi, em không khóc nữa, em không khóc nữa đâu - Akulina nói hấp tấp, gắng gượng nuốt nước mắt - Thế ngày mai anh đi ư? - Cô nói thêm sau một lúc im lặng - Bao giờ Chúa sẽ lại cho chúng ta gặp nhau, anh Victo Alêcxanđrưts?

- Chúng ta sẽ lại gặp nhau, thế nào cũng còn được gặp, không sang năm thì sau này. Hình như ông chủ muốn tìm một chức việc ở Pêtecxbua - Gã nói tiếp với vẻ dửng dưng, hơi dùng giọng mũi - có khi chúng tôi còn ra nước ngoài cũng nên.

- Anh sẽ quên em thôi, anh Victo Alêcxanđrưts ạ, Akulina buồn rầu thốt lên.

- Không, sao lại thế? Tôi sẽ không quên cô: nhưng cô phải khôn mới được, đừng có dại dột thế, nên nghe lời bố... Còn tôi sẽ không quên cô đâu, khô-ông! (Gã lại điềm nhiên vươn lai và ngáp).

- Đừng quên em, anh Victo Alêcxanđrưts nhé: Cô nói tiếp, giọng van vỉ - Em yêu anh vô chừng, có thể nói là tất cả vì anh... Anh bảo em phải nghe lời bố, anh Victo Alêcxanđrưts... Nhưng phải nghe lời bố như thế nào kia?

- Cái gì? (Gã vẫn nằm, hai tay đặt dưới đầu, gã thốt lên những tiếng đó như ợ ra từ dạ dày).

- Nhưng làm thế nào kia, anh Victo Alêxanđrưts, chính anh biết đấy... - Cô im bặt. Victo nghịch sợi dây chuyền thép của chiếc đồng hồ bỏ túi.

- Akulina, cô là một cô gái không đến nỗi đần - Cuối cùng gã lên tiếng - vì vậy đừng nói vớ vẩn. Tôi mong cho cô được tử tế hẳn hoi, cô hiểu tôi chứ? Cố nhiên cô không phải là đần, không hoàn toàn là quê kệch, và mẹ cô cũng không phải xưa nay vốn là người quê kệch. Nhưng tuy thế cô vẫn không có học vấn vì vậy khi người ta nói thì phải biết nghe.

- Nhưng thật kinh khủng, anh Victo Alêcanđrưts ạ.

- Úi chà, nói vớ vẩn gì thế, cô em yêu quí: có gì  đáng sợ? Cô có cái gì thế - Y nói thêm, nhích lại gần cô gái - hoa à?

- Hoa - Akulina đáp với vẻ rầu rĩ - Em hái cúc ngải ngoài đồng - Cô nói tiếp, hơi tươi tỉnh lên - cái này cho bê ăn rất tốt. Còn đây là cỏ hai răng ( [130] ), dùng chữa bệnh tràng nhạc. Anh xem bông hoa nhỏ kỳ lạ chưa này, từ bé đến giờ em chưa thấy bông hoa nào xinh đến thế. Đây là cỏ lưu li, còn đây là hoa bông nạc... Còn cái này em dành tặng anh - Cô nói thêm, rút dưới đám cúc ngải màu vàng ra một bó xa cúc nhỏ màu xanh da trời buộc bằng sợi cỏ mảnh - anh có nhận không?

Victo uể oải đưa tay cầm lấy, hờ hững ngửi hoa, và bắt đầu xoay đi xoay lại hoa giữa các ngón tay, đồng thời nhìn lên cao với vẻ nghiêm trang, trầm mặc. Akulina nhìn gã... Cái nhìn buồn rầu của cô chứa chan lòng trung thành trìu mến, vẻ ngoan ngoãn sùng kính và tình yêu thắm thiết. Cô vừa sợ gã, vừa không dám khóc, vừa vĩnh biệt gã, vừa chiêm ngưỡng gã lần cuối cùng. Còn gã nằm ườn ra như ông vua Thổ Nhĩ Kỳ, chịu đựng sự tôn sùng của cô với vẻ kiên nhẫn và khoan dung của đấng bề trên độ lượng. Thú thực là tôi phẫn nộ khi nhìn bộ mặt đỏ hồng của gã, bộ mặt mà trên đó, qua vẻ dửng dưng khinh khỉnh giả tạo, ta vẫn thấy lộ ra cái vẻ tự đắc mãn nguyện. Lúc này, Akulina nom mới xinh làm sao: cả tâm hồn cô phơi bày ra trước mặt gã, còn gã... gã buông rơi những bông xa cúc xuống cỏ, lấy trong túi bên áo bành tô ra một cái mắt kính tròn lắp trong khung đồng đen và bắt đầu áp nó vào mắt. Nhưng mặc dù gã cố hết sức giữ nó bằng hàng lông mày cau lại, bằng bên má nhướn lên và thậm chí cả bằng mũi, cái kính vẫn tuột ra và rơi xuống tay gã.

- Cái gì đấy? - Akulina ngạc nhiên, hỏi gã.

- Kính một mắt - Gã đáp với vẻ quan trọng.

- Để làm gì cơ?

- Để nhìn cho rõ hơn!

- Cho em xem nào.

Victo nhăn mặt, nhưng đưa cho cô cái kính.

- Khéo kẻo đánh vỡ mất đấy; - Anh yên tâm, không vỡ đâu (cô rụt rè đưa kính lên mắt). Em chẳng thấy gì cả - Cô thốt lên với vẻ ngây thơ.

- Cô phải nheo mắt lại chứ - Gã nói với giọng của ông thày không hài lòng về đứa học trò (Cô nheo con mắt áp mặt kính). Không phải, không phải con mắt ấy, đồ ngốc ạ! Mắt kia cơ! - Victo kêu lên, và không để cho cô kịp sửa lại sai lầm của mình, gã giật phắt lấy cái kính.

Akuiina đỏ mặt, khẽ bật cười và quay đi.

- Có lẽ bọn con gái chúng em không dùng được cái này - Cô nói.

- Thì đã hẳn!

Cô gái đáng thương im lặng và thở dài.  - Chao ôi, anh Victo Alêcxanđrưts, không có anh, em sẽ sống thế nào đây! - Cô bỗng lên tiếng.

Victo dùng vạt áo lau kính và lại cho cái kính vào túi.

- Đúng, đúng - Cuối cùng, gã nói - Lúc đầu cô sẽ khổ tâm, đúng thế. (Gã vỗ vai cô với vẻ hạ cố, cô nhẹ nhàng đỡ lấy tay gã trên vai và rụt rè hôn tay gã) - ừ đúng thế, cô đúng là một cô gái tốt bụng - gã mỉm cười tự mãn, nói tiếp - nhưng làm thế nào được? Cô thử nghĩ mà xem! Tôi với ông chủ không thể ở lại đây được; mùa đông sắp đến rồi, mà mùa đông ở làng thì cô biết đấy, khó chịu hết chỗ nói. Đâu có như ở Pêtecxbua! Ở đấy có những cái lạ kỳ đến nỗi một cô bé ngốc nghếch như cô không thể nào tưởng tượng ra được, dù là trong giấc chiêm bao đi nữa. Nhà cửa, phố xá nguy nga tráng lệ, còn giới thượng lưu và trình độ học vấn thì thật đáng kinh ngạc!... (Akulina nghe gã nói, chăm chú như nuốt từng lời, môi hé mở như đứa trẻ con). - Nhưng tôi nói chuyện ấy với cô để làm gì nhỉ? - Gã trở  mình trên mặt đất, nói thêm - Đằng nào cô cũng không thể hiểu nổi cơ mà.

- Sao lại thế, anh Victo Alêcxanđrưts? Em hiểu, em hiểu hết.

- Khoác chưa?

Akulina gằm mặt xuống.

- Trước kia anh chẳng nói năng như thế với em bao giờ cả, anh Victo Alêcxanđrưts ạ - Cô nói, không ngước mắt lên.

- Trước kia ư?... trước kia! Rõ khéo cái cô này!...Trước kia! - Gã nói, ra vẻ tức giận.

Cả hai cùng im lặng một lát.

Nhưng đã đến lúc tôi phải đi rồi đây - Victo thốt lên và chống khuỷu tay toan nhổm dậy...

- Hãy nán lại một lát nữa đã - Ankulina nói như van vỉ.

- Để làm gì kia?... Thì tôi đã đến từ biệt cô rồi kia mà.

- Gượm đã, anh - Akulina nhắc lại.

Victo lại nằm xuống và bắt đầu huýt sáo.

Akulina vẫn không rời mắt khỏi gã. Tôi có thể nhận thấy cô hơi xúc động: môi cô hơi co giật, đôi má tái nhợt hơi hồng lên...

- Anh Victo Alêcxanđrưts - Cuối cùng, cô thốt lên, nghẹn ngào - anh là người có tội... Anh có tội  với trời, anh Victo Alêcxanđrưts ạ, em nói có Chúa trời chứng giám!

- Tội lỗi gì nào? - Gã cau mày, hơi nhóm lên và quay đầu về phía cô, nói.

- Anh có tội, Victo Alêcxanđrưts ạ. Ít ra anh cũng nên nói với em một lời trìu mến lúc chia tay; ít ra anh cũng nên nói một lời âu yếm với con bé khốn khổ bị bỏ rời này chứ...

- Nhưng tôi nói gì với cô được?

- Em không biết. Điều đó anh biết rõ hơn chứ, anh Victo Alêcxanđrưts ạ. Anh sắp đi, ít ra cũng nên có một lời... Em có lỗi gì mà bị hắt hủi như thế?

- Cô kỳ lạ thật? Tôi có thể làm gì được nào?

- Nên có lấy một lời...

- Chà, cứ tấu mãi một điệu chán ngấy - Gã thốt lên với vẻ bực bội và đứng dậy.

- Đừng giận, anh Victo Alêcxanđrưts - Cô vội nói thêm, cố cầm nước mắt.

- Tôi không giận, nhưng cô ngốc nghếch quá...Cô muốn gì? Tôi không thể lấy cô làm vợ được kia mà? Phải không nào? Vậy thì cô muốn gì? Muốn gì nào? (Gã cúi đầu xuống như đợi câu trả lời và xòe các ngón tay ra).

- Em chẳng... em chẳng muốn gì cả - Cô đáp ngập ngừng và đánh bạo giơ hai tay run rẩy về phía gã - nhưng ít ra anh cũng nên có một lời trước lúc chia tay...và nước mắt cô trào ra như suối.

- Biết mà, lại khóc rồi - Victo nói một cách lạnh lùng và gạt cái mũ ở phía sau gáy cho nó sụp xuống mắt.

- Em chẳng muốn gì cả - Cô nói tiếp, vừa nức nở vừa đưa hai tay lên bưng mặt - Nhưng bây giờ tình cảnh em trong gia đình sẽ như thế nào, sẽ như thế nào đây? Đời em rồi sẽ ra sao, đời em rồi sẽ ra sao? Khốn khổ thân em. Em còn biết bấu víu vào đâu, rồi đến bị gả cho một kẻ mà em không yêu mất thôi... Cái số em thật chẳng ra gì!

- Cứ hát mãi, hát mãi một điệu chán ngấy! - Victo lầu bầu và đổi chân đứng với vẻ sốt ruột - Nhưng ít ra cũng nên có một lời, dù chỉ một lời thôi... Chẳng hạn như: Akulina... anh...

Những tiếng khóc nức nở như xé lồng ngực đột nhiên bật ra, khiến cô không thể nói hết lời, cô nằm úp mặt xuống cỏ và khóc một cách chua xót, cay đắng... Toàn thân cô run bần bật, gáy cô cứ nảy lên... Nỗi đau xót bị kìm hãm quá lâu cuối cùng đã ào ạt tuôn ra như thác. Victo đứng một lúc nhìn cô, đứng một lúc rồi nhún vai, quay gót và bỏ đi, bước những bước dài. Mấy giây trôi qua... Cô đã bớt xúc động, ngẩng đầu lên, chồm dậy, nhìn quanh và giơ hai tay lên trời. Cô muốn chạy theo gã, nhưng chân cô bủn rủn, cô ngã quì xuống...

Tôi không cầm lòng được và đâm bổ về phía cô. Nhưng vừa nhìn rõ tôi thì sức lực từ đâu không rõ lại đến với cô: cô kêu lên một tiếng yếu ớt, bật dậy và biến mất sau đám cây, để lại những bông hoa tung toé trên mặt đất.

Tôi đứng một lát, nhặt bó hoa xa cúc lên và rời khỏi rừng ra cánh đồng. Mặt trời đã xuống thấp trên bầu trời sáng sủa nhưng nhợt nhạt. Những tia sáng mặt trời dường như cũng nhợt đi và trở nên lạnh lẽo: chúng không lấp lánh, mà tỏa ánh sáng đều đều loang ra như nước. Còn hơn nửa giờ nữa mới tối, vậy mà hoàng hôn chỉ còn rơi rớt mấy ánh hồng phía xa. Gió nổi từng cơn, lướt nhanh qua đám ruộng đã gặt chỉ còn trơ cuống rạ vàng đã khô héo, thốc thẳng vào mặt tôi. Những chiếc lá nhỏ quăn queo hấp tấp chồm lên trước ngọn gió, bay loạn xạ qua người tôi, vượt qua đường, cuốn đi dọc bìa rừng. Cả mé rừng sừng sững như bức tường, trông ra phía cánh đồng, cũng run lên và loé sáng giây lâu rồi lại tắt, ánh lấp loé rõ rệt nhưng không chói rực. Trên làn cỏ màu đỏ nhạt, trên những cọng cỏ đơn chiếc, trên những ruộng mạ, đâu đâu cũng chằng chịt vô số sợi tơ nhện mùa thu óng ánh và rung rinh. Tôi dừng lại... Tôi cảm thấy lòng buồn tái tê: qua nụ cười tươi tắn nhưng u buồn của thiên nhiên đang héo tàn, nỗi sợ hãi chán nản vì mùa đông sắp đến dường như đã lén tới. Chót vót trên  cao, một con quạ tinh khôn bay ngang qua đầu tôi, cánh rẽ không khí một cách nặng nề và gấp gáp, nó quay đầu nghé mắt nhìn tôi, bay lên cao, và vừa giật giọng kêu vừa biến vào sau rừng. Một bầy bồ câu đông đảo từ sân đập lúa bay đi, và đột nhiên lượn vòng thành hình cột đứng, nhộn nhịp tản ra khắp cánh đồng: đấy là dấu hiệu của mùa thu! Có người nào đánh xe đi ở phía bên kia quả đồi trơ trụi, chiếc xe không chở hàng nảy lên kêu ầm ầm...

Tôi trở về nhà. Nhưng mãi về sau, hình ảnh cô Akulina đáng thương vẫn in sâu trong tâm trí tôi, và những bông xa cúc của cô tuy đã héo từ lâu, nhưng tôi vẫn còn giữ đến bây giờ...