Mười ba -

Mặt trời thu mình về phía tây, và bất chấp những nỗ lực của tôi, không khí đột nhiên cứng lại quanh da tôi. Áo khoác liền váy của bà Payne trông hơi tớn lên, thấy rõ qua hình ảnh cổ áo mắc vào mái tóc xõa của bà.

“Mẹ cho hầu gái chiếc mũ của con đã đủ tệ rồi, mà giờ còn cho cái đứa đen hôi xấc láo vênh váo này xe đạp của con?” Mặt Caroline bắt đầu đỏ bừng, mặc dù cô ta là người duy nhất không mặc áo khoác.

“Chúng ta chỉ cho mượn chiếc xe. Có lý một chút, Caroline. Con muốn vứt nó đi mà.”

“Nếu con mà biết là cho cô ta, con sẽ không bao giờ vứt đi.”

Noemi nắm chặt tay lái, khớp ngón tay chị siết lại bên trong đôi găng tay da màu đen. “Tôi xin lỗi, thưa bà. Tôi không muốn gây rắc rối.” Với cái đầu cúi thấp, thật khó mà nhận ra Noemi là người cao nhất trong cả ba.

“Ta đã nói cô có thể dùng nó, và một quý bà cũng đáng tin hệt như lời nói của bà ấy.” Đôi mắt bà Payne hếch lên tựa như hai họng súng lục.

Khoảnh khắc ấy chứa đựng một hơi thở oán hận. Biểu cảm khinh miệt của Caroline lan tràn trên mặt như thể có con ruồi trong miếng thịt đông. Bới nó ra chỉ khiến tình trạng thêm tồi tệ.

Noemi ép ánh mắt mình dán lấy mặt đất. “Tôi rất vui lòng trả tiền cho nó.”

Chúng tôi đều há hốc nhìn chị.

“Chiếc xe giá bao nhiêu, thưa cô?” Noemi hướng câu hỏi vào chiếc nơ tôi thắt bên eo Caroline.

“Cha tôi mua với giá một trăm đô la.”

Tôi ho lên vì sốc; tất cả, trừ Noemi, đều quay sang nhìn tôi.

“Cô có điều gì muốn nói, Jo?” Bà Payne hỏi.

“Tôi xin lỗi, thưa bà, chỉ là với một trăm đô la, bà đã có thể mua được một con ngựa, dĩ nhiên, không phải loại tốt, nhưng chí ít còn có bốn chân hoạt động.”

Cơn phẫn nộ của Caroline nổ bốp một tiếng như bóng đèn sợi đốt bị hỏng. “Từ khi nào ý kiến của người hầu của con lại quan trọng thế? Linh hồn cô ta còn đen tối hơn linh hồn của đứa da đen này, con ước sao mẹ đừng thuê lại cô ta.”

Bà Payne gỡ mái tóc ra khỏi cổ áo khoác. “Đủ rồi, Caroline. Con đáng lẽ nên nghĩ về giá trị của đồ vật trước khi quẳng chúng sang một bên. Hiện giờ, xe đạp trị giá hơn tám mươi đô la, nhưng đó là loại mới.”

“Thưa bà, tôi sẽ trả tiền,” Noemi nói mà không để lộ một tia cảm xúc.

“Tôi chấp thuận.”

Tôi len lén lắc đầu với Noemi, nhưng chị không nhìn vào mắt tôi.

Một nụ cười lan trên mặt Caroline. “Một nửa bây giờ, một nửa tuần sau.” Cô ta rút một sợi chỉ ra khỏi tay áo rồi ném cho trận gió thoảng.

Thật vô nhân đạo. Noemi làm gì có tám mươi đô la mà vung tay. Thời hạn mà kẻ có tiền đặt ra để tước đoạt kẻ không có tiền khiến tâm trí tôi khựng lại. Đến cả Quý cô Ngọt ngào cũng chẳng có giải pháp cho việc đó.

Noemi nuốt xuống. “Thưa bà, bà giữ lại lương của tôi cho đến khi trả xong có được không?”

Ánh nhìn chằm chằm của bà Payne lướt qua Caroline và Noemi rồi dừng lại ở tôi. Bà kéo sát cổ áo lại, nên bỗng trông nhỏ bé hơn. Cứ như thể tranh cãi với Caroline khiến bà kiệt quệ. Bà xoay xoay nhẫn cưới, một thói quen cũ kỹ. Bà Payne hướng tới Noemi nụ cười tức giận. “Thế cũng được. Nào, vậy thì, chúc buổi tối tốt lành.” Lắc đầu, bà quay vào trong nhà.

“Giờ thì mang trả vào nhà kho đi, nghe thấy chưa?” Caroline vẩy ngón tay về phía nhà kho, như thể Noemi không biết nhà kho nằm ở đâu dù đã làm việc ở đây suốt cuộc đời. “Chỉ có những đứa mất nết mới cưỡi xe đạp,” cô ta rít lên khi Noemi dong August rời đi.

•

Noemi bước xuống phố Peachtree như thể cả thế giới đang trông đợi chị xoay vòng nó. Đôi tay đeo găng của chị cuộn lại thành nắm đấm, vạt của chiếc váy kẻ ô vuông màu nâu không dám lộn xộn giữa chân chị. Khi chúng tôi tới điểm bắt xe điện, chị bèn nhích sang bên. Chị liếc nhìn tôi đang vừa bước vừa chạy lóc cóc để bắt kịp chị. “Hôm nay Robby giao hàng ở đầu kia thành phố, chị muốn đi bộ. Em không cần đi theo.”

Nếu Robby đi giao hàng, vậy cuối cùng, anh hẳn đã không được nhận vào vị trí bán hàng. Tôi không đề cập đến chuyện ấy - còn nhiều vấn đề cấp bách hơn cần thảo luận - nhưng đây đích xác là một dạng bất công mà Quý cô Ngọt ngào cần nhắc đến. Tôi khăng khăng đi cạnh chị, cố gắng lấy hơi. “Chị không hỏi ý kiến của em, nhưng nếu chị muốn thì em luôn sẵn sàng.”

“Nói đi.”

Tôi định nhắc chị về những rủi ro khi tiêu số tiền chị không có cho những thứ chị không cần chỉ để chọc tức những người chị không nên chọc tức. Nhưng vẻ mặt kiên quyết của chị khiến lời lẽ tan thành tro bụi trong miệng tôi. “Thôi, đừng bận tâm.”

Noemi thở dài. “Mẹ chị đã mất gần mười năm, nhưng Caroline vẫn đếm đồ dùng bằng bạc mỗi đêm.”

Tôi mới bảy tuổi thì mẹ của Noemi, vú nuôi của Caroline mất. Trong lễ mai táng bà, vào một ngày tháng Mười tăm tối, trời đất dường như lạnh hơn và xa xăm hơn, tiếng xẻng đào đất vang lên như tiếng diều hâu mài móng vuốt. Caroline khăng khăng đòi đến, mặc dù nghĩa trang ấy chỉ dành cho người da đen. Nhưng khi Đức cha bắt đầu điếu văn, cô ta than khóc quá to, nên cha cô ta phải đưa đi.

Cách hai mươi thước trước mặt chúng tôi, một con chó sục đang kéo căng dây xích, biểu cảm dữ dội trái ngược với thân hình mập lùn của nó. Tôi lùi lại theo bản năng. Chủ của con chó đang thong thả dạo bước phía sau, tán gẫu với một người phụ nữ da trắng khác. Không để ý đến Noemi, vốn đang bước vào khu phố đông đúc, ánh mắt họ đồng thời quét qua tôi, kinh ngạc pha lẫn ngờ vực. Tôi đang định nối gót Noemi vào phố thì con chó sục chồm tới tôi, dọa tôi rảo bước nhanh hơn.

“Lông Xù!” Chủ nhân của con chó giật cổ tay lôi nó lại. Cô ta nhanh chóng đuổi theo bạn mình, nhưng con chó vẫn đớp thêm một cái về phía tôi.

“Đồ chó lai hỗn hào,” Noemi làu bàu. “Em ổn chứ?”

Tôi gật, mặc dù trái tim tôi có khi còn đang hạ gục Ameer về tốc độ. Một chiếc xe lao về phía chúng tôi, Noemi kéo tôi trở lại lề đường.

Tôi đang định khơi lại chủ đề xe đạp thì đôi giày ống cứng cáp của Noemi ngừng bước. Trong sân cỏ của văn phòng luật xây bằng gạch, người ta đang dựng một bức tượng đồng. Ánh nắng yếu ớt chiếu lấp lánh trên tượng vị sĩ quan của Liên minh miền Nam*, ngực ông phình ra như một cánh buồm.

Cuộc Nội chiến Hoa Kỳ (1861-1865) giữa Chính phủ Liên bang miền Bắc (Union) và Liên minh miền Nam ủng hộ chế độ nô lệ (Confederate States ot America). Cuộc phân tranh Nam-Bắc kéo dài bốn năm và chấm dứt khi quân miền Nam đầu hàng năm 1865 và chế độ nô lệ bị đặt ra ngoài vòng pháp luật trên toàn lãnh thổ Hoa Kỳ, tạo điều kiện cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.

“Sao người ta lại dựng tượng đài cho cuộc chiến mà họ thua nhỉ?”

“Bởi vì họ không giỏi chịu thua. Đó chính là lý do khác khiến chị muốn cái xe đó. Bị chó sủa xua về chỗ của mình đã quá tệ rồi, giờ họ còn dựng tượng để nhắc nhở chúng ta. Chúng ta phải chiến đấu trên từng inch nếu không chúng ta sẽ thua.”

“Từng inch của cái gì ạ?”

“Lấn cuối cùng em trông thấy một người da màu đi xe đạp là khi nào?”

“Cách đây ba mươi phút.”

Chị dùng cánh tay huých tôi. “Dân da màu không đi xe đạp, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể đi xe đạp. Muốn mọi người đối xử với ta ra sao, ta phải hành xử như thế.”

Mấy người kia nhận ra chúng tôi đang nhìn họ, nên chúng tôi nhanh chóng rời đi.

“Nhưng, chị định thể hiện quan điểm bằng xe đạp ư? Sao không chọn thứ gì đỡ tốn kém hơn, ví dụ như không rời khỏi vỉa hè.”

Mí mắt chị lại mở ra. “Em muốn một toán người đội mũ trùm màu trắng tấn công chị?”

“Dĩ nhiên là không.” Tôi chập ngón tay theo động tác cầu may của Già Gin.

Noemi nhìn tôi lắc lắc ngón tay như thể sắp sửa tung xúc xắc. “Già Gin đều làm như vậy mỗi lần con dê đực già ấy chạy qua.”

“Ông ấy không tin tưởng những thứ màu trắng như con dê ấy. Người Trung Quốc dùng màu trắng trong tang lễ.”

Chị phồng má. “Ha! Bọn chị có nhiều điểm chung lắm, Già Gin và chị. Đừng lo lắng chuyện giá tiền. Chị sẽ mượn ông anh vô dụng nếu cần.”

Bất cứ lời nào muốn nói đều chết dí trên đầu lưỡi tôi. Tôi lúc nào cũng hình dung rằng, ông anh vô dụng của chị, chà, hoàn toàn vô dụng.

“Thế này nhé. Khác với vỉa hè, còn chưa có luật lệ dành cho xe đạp. Tức là chúng ta có thể nhảy vào và tạo nên luật lệ.” Chị nhướng lông mày với tôi. “Nếu không, sẽ có ai đó áp luật cho chúng ta.”

•

Một mình ở tầng hầm, tôi quyết định tắm rửa cẩn thận bằng số trà còn sót lại trong bếp. Mẹ thiên nhiên dạy mọi sinh vật phải làm sạch; nếu chúng ta không nghe theo, thứ mùi kinh khủng nào đó sẽ hình thành, chưa kể đến nỗi khó chịu. Ở tiệm của quý bà Anh Quốc, tôi từng chứng kiến nhiều phụ nữ gãi chỗ ngứa đến hỏng cả mũ, dù họ có thể tránh được vấn đề ấy chỉ bằng cách đơn giản là thường xuyên gội đầu.

Tôi làm khô tóc bằng cách vẩy trên chiếc chảo đã được hâm nóng trên bếp lò, rồi bện năm lọn thành kiểu tóc “tòa tháp của ngày mai”. Kế tiếp, tôi bước sang phòng của Già Gin kiếm giấy. Ngăn kéo đựng giấy bị kẹt, mặc dù Già Gin rất thường xuyên phủ sáp lên mặt gỗ. Tôi trượt mở ngăn kéo phía dưới, bên trong đựng toàn vải vụn. Có một tấm lụa đỏ tươi nằm ngay trên cùng.

Tôi kéo nó ra. “Mày làm gì ở đây thế?” Già Gin đã mang tấm lụa này tới Đất nước Tươi đẹp - Hoa Kỳ - một trong hai thứ thuộc về người vợ quá cố của ông. Tôi lật mở tấm lụa. Trước sự hãi hùng của tôi, nó rơi tung tóe thành nhiều mảnh bất đồng. Ông cắt nó ư? Nhưng tại sao?

Tôi nhặt một miếng lên - rõ ràng là phần may thành tay áo. Tôi đo trên cánh tay mình. Vừa đúng độ dài tay tôi.

Dạ dày tôi xoắn lại thành một cái nút giá lạnh. Ông đang làm thứ gì đó cho tôi. Áo cưới ư? Phụ nữ Trung Quốc mặc đồ đỏ vào ngày cưới, vì đó là màu của hạnh phúc và may mắn. Có phải ông đang lên kế hoạch mau chóng tống tôi đi? Với ai? Ông nói rằng ông đã chuẩn bị vài biện pháp để đảm bảo cho tương lai của chúng tôi, nhưng nó vẫn ập đến như một cú sốc.

Tôi nên biết ơn sự chăm sóc của Già Gin suốt những năm vừa qua. Nếu không vì tôi, ông đã có thể trở về Trung Quốc cưới người vợ khác, một người có lẽ sẽ sinh cho ông những cậu con trai. Hiện giờ, ở tuổi sáu mươi, ông đã quá già nên không thể kết hôn nữa. Ngay khi tôi được “chăm lo”, chí ít ông có thể để gót giày dính chút khói bụi nhân gian, như ông vẫn thường mơ ước. Bởi toàn bộ thời gian ông đều dành cho lũ ngựa, nên ông không hề được đi du lịch xa xôi.

Có điều, nhận thức rằng bản thân là một gánh nặng như xé toạc điều gì đó sâu thẳm trong tôi. Tôi giơ tay áo lau mắt rồi nhét mảnh vải trở lại ngăn kéo.

Tôi hy vọng cha mẹ mình trân trọng ông vì những việc mà ông đảm nhận. Bất kể họ ở đâu.

Băn khoăn về cha mẹ của chính mình là một loại đau khổ kỳ lạ, một trận ngứa mà tôi không thể ngừng gãi cho đến khi đau nhói. Thường thì, tôi chỉ nghĩ về mẹ mình. Có lẽ, cha tôi là một kẻ ti tiện - ông ta sẽ không phải người đầu tiên yêu và rời bỏ một người phụ nữ. Phụ nữ khó bỏ rơi con cái của mình hơn. Có lẽ, bà có lý do chính đáng. Biết đâu, bà cũng nghèo như tôi và, nếu đời bà không gặp được những người như Già Gin và gia đình nhà Bell, thất học. Dẫu vậy, tôi thích nghĩ rằng, bà có nụ cười trong ánh mắt và khúc nhạc trên đôi môi. Tôi thích tưởng tượng bà có mùi như trái đào vụ hè.

Quay về phòng mình, tôi duỗi dài trên giường, vẫn còn thời gian để chứng minh cho Già Gin thấy rằng tôi không cần một người chồng. Rằng tôi có thể thành công, bất chấp tiểu sử toàn bị chối bỏ của mình.

Thận trọng, tôi mở nút ống nghe. Forbearance sủa váng lên, xô trái tim tôi xoay vòng. Tôi vội vã đậy nút ống nghe, nhưng rồi Nathan nói, “Tao đã bảo chỉ là chuột thôi mà. Chúng ta có thể nuôi mèo…”

Tiếng sủa ngưng bặt.

Nathan cười khùng khục. “Tao không nghĩ vậy đâu.”

Bà Bell nói gì đó mà tôi không nghe ra, hy vọng không phải là, Có lẽ chúng ta nên tra xét bên dưới căn nhà.

“Nếu họ thông qua bộ luật đó, mẹ có thể tin chắc rằng các công ty xe điện sẽ lập tức nhảy vào,” Nathan đáp. “Họ đã muốn phân biệt đối xử suốt nhiều năm rồi.”

“Chúng ta phải cầu nguyện thôi.”

Đối với tôi, cầu nguyện là biện pháp rất hên xui; và khi được hồi đáp, kết quả chẳng bao giờ như người ta mong ngóng. Suốt một thời gian dài, tôi đã cầu nguyện cha mẹ quay về với tôi, nhưng không thấy. Sau đó, tôi lớn lên và bỏ được nỗi khát cầu họ, tôi cho rằng đó chính là cách Chúa gửi lời hồi đáp tới tôi, một đáp án nghiêng lệch và kéo dài. Tôi hy vọng Chúa sẽ đưa ra lời hồi đáp thỏa đáng và nhanh chóng cho bộ luật được đề xuất, thứ luật lệ vô lý như nhét chim cổ đỏ và chim giẻ cùi lam vào từng cây khác nhau rồi trông đợi chúng không dùng chung bầu trời.

Trong khi Nathan xử lý ấn bản cho ngày Chủ nhật; dưới đó mười foot, tôi làm việc của mình. Tôi rút cuốn từ điển ra; cuốn sách vẫn mở ở mục chữ Y, nơi tôi kẹp bài “Nên hay không?” cắt ra từ tờ báo.

Chiếc xe đạp sáng bóng với yên đỏ cứ lướt qua lướt lại trong tâm trí của Quý cô Ngọt ngào. Tôi dám viết về chủ đề này ngay sau vụ rắc rối với Caroline ư? Nếu đọc được, cô ta có lẽ sẽ đánh hơi thấy mùi cá thối, nhưng chắc chắn cô ta sẽ không tin nàng hầu gái “thấp kém” của mình đang viết bài cho mục báo.

Đầu gối tôi nhún nhảy, mắt tôi tìm thấy từ choáng váng trên tường, ngay bên cạnh từ lạc.

XE ĐẠP: BÀN ĐẠP ĐƯA CHÚNG TA TỚI TƯƠNG LAI

Đối với những ai còn đang băn khoăn về vấn đề các quý cô đi xe đạp, tôi tuyên bố: Hãy ủng hộ những con ngựa không mùi! Chúng không cần cho ăn ở đầu này hay dọn sạch ở đầu kia. Chúng không cần luyện tập, ngăn chuồng hay chăn phủ; chúng sẽ không đi lung tung nếu bạn quên cột chúng lại. Hỡi các quý cô, tại sao đàn ông nên được hưởng toàn bộ niềm vui này? Chẳng có gì kích thích mạnh mẽ hơn cảm giác được điều khiển con tàu của chính mình băng qua những vùng sông nước mình lựa chọn. Bạn có thể chạy việc vặt nhanh gấp đôi, đồng thời rèn luyện chân tay trong lúc ấy.

Với những kẻ nào gọi phụ nữ đi xe đạp là thô tục, cầu cho áo nịt ngực bằng sắt và khóa trinh tiết của các cô không dìm các cô xuống trong khi toàn bộ chúng tôi lướt trên cỗ máy tự do tiến vào thế kỷ hai mươi.

Trân trọng,

Quý cô Ngọt ngào

Nhớ tới những tiếng huýt sáo của lũ đàn ông khi đi gửi lá thư trước đó, tôi tìm bộ quần áo xanh hải quân của người chú bí ẩn và chiếc sơ mi vải lanh trong đống thùng thưa. Một phụ nữ đơn độc không nên quanh quẩn một mình vào buổi tối, nhưng đàn ông thì có thể đi bất cứ đâu, bất cứ khi nào. Thật kỳ lạ vì không có nhiều phụ nữ cải trang. Cuộn lại, gấp vào rồi buộc chắc, tôi thuyết phục bộ quần áo bám chắc lấy thân mình. Đôi Balmoral không thấy đâu. Có lẽ, Già Gin đã xoay xở bán chúng đi. Tôi quấn khăn quàng cũ quanh mặt, rồi đội chiếc mũ rộng của mình lên, thứ mũ này có hình dạng quá khó hiểu, nên nam hay nữ đều đội được.

Lớp len không nhuộm nổ lách tách khi tôi mặc vào. Trong túi ẩn, tôi phát hiện ra một mảnh giấy có chất liệu tốt gấp kín, kháng cự tôi mở ra.

尚,

Thứ lỗi cho tôi.

~.~

Những nét chữ Trung Quốc viết theo lối còn xấu hơn chữ tôi. 尚 có nghĩa là “tôn kính” và cũng là tên nam giới, phát âm là Shang. Chữ ký không phải từ tiếng Trung mà tôi biết. Thế thì, Shang hẳn là một người chú bí ẩn. Tôi chợt nhận ra, Già Gin chưa bao giờ nhắc đến tên ông khi tôi hỏi. Là cố ý đúng không?

Hơn nữa, Shang lẽ nào là con nợ của Billy Riggs? Chuyện gì cũng có thể xảy ra, nhưng tôi hoài nghi điều đó. Già Gin chọn lựa rất cẩn thận những người sống cùng chúng tôi, từ chối tất cả trừ những ai sạch sẽ và đáng tin cậy nhất. Ai đó kết giao với những kẻ đạo đức kém như đám Riggs kia sẽ không được trở thành một chú bác. Nếu chọn gạch tốt, như Già Gin thường nói, bạn sẽ không phải lo nhà sập.

Chà, Shang, bất kể ông là ai, chúng ta đều đồng lõa trong phi vụ tối nay.