Mười tám -

“Thật vô lý,” tôi thì thầm ngay khi chúng tôi tiến vào bóng râm ấm áp của tầng hầm. “Xe điện là dành cho tất cả mọi người.” Tôi mở đèn trong khi Già Gin đun nước.

“Luôn có nhiều quy định được đưa ra. Quy định chỉ ngày càng tồi tệ hơn.”

“Khi nào mới đủ đây?”

Già Gin liếc tôi đang ôm lấy khuỷu tay, bóng của cây đèn dầu tôi vừa thắp rung lật bật. “Ở Trung Quốc, cũng có rất nhiều quy tắc xã hội.”

“Trung Quốc không phải đất nước theo chế dộ dân chủ.”

Ông ngồi xuống ghế đẩu rồi cởi dây giày. “Đôi khi, tình cảnh phải tệ hại hơn rồi mới có thể thay đổi được.”

“Nhưng tại sao ạ?”

“Đau thương dẫn lối phát triển, hử?” Sau khi tháo giày, ông cầm chổi quét đám bụi chúng tôi vừa công vào. “Khi ta còn là một cậu nhóc, trong làng xảy ra một trận hạn hán kéo dài ba năm. Thức ăn khan hiếm đối với tất cả mọi người. Ta nhớ từng trông thấy một con chó lang thang trên phố; vì quá đói, nó đã tự gặm chân mình. Chỉ đến khi chảy máu, nó mới thôi.” Ông quét chỗ bụi thành một đám gọn gàng. “Nhiều khi, chúng ta bị chính khát cầu của mình xô đẩy, chúng ta làm nhiều việc tổn thương chính mình. Nhưng đến cùng, chú chó ấy vẫn phải nhả ra.”

Nếu không đủ chỗ, người da đen sẽ phải biến đi trước, hệt như khi đi trên vỉa hè. Thế thì, Già Gin và tôi nên ngồi chỗ nào? Lại là đâu đó ở giữa. Già Gin luôn hướng chúng tôi tránh xa rắc rối.

Tôi đánh thức bản thân khỏi trạng thái tê cứng rồi đi lấy chiếc xẻng hót rác han gỉ, giữ nó để Già Gin quét đám rác vào. Một cơn râm ran ngứa tràn khắp tâm hồn tôi, như thể bên trong tôi đầy tràn những rác rưởi vô định mà không cây chổi nào có hy vọng quét đi được. Tôi ước gì nước sôi nhanh hơn. Tôi ước gì thuốc Pendergrass có hiệu quả nhanh hơn. Tôi ước gì chú chó kia sẽ nhả cái chân dơ dáy bị cắn nát ra.

Tôi rót trà, mắt tôi bắt gặp lá thư của Shang, tôi vẫn để nó trong cái giỏ tạp phẩm treo ở móc trên tường. “Shang là ai ạ?” Tôi đặt lá thư ra trước mặt ông.

Ánh mắt ông lướt tới lá thư, nấn ná trên nét vòng nơi chữ ký. “Con lấy thứ này ở đâu?”

“Trong túi áo khoác con tìm được trong chiếc thảm.”

Trước khi đáp lời, ông ấn mạnh ngón cái lên một huyệt vị trong lòng bàn tay, rồi từ từ thả ra. “Shang là một người giữ ngựa, giống như ta. Anh ta đã bỏ đi tìm bạc ở Montana, sau một bi kịch,” ông nói, nhắc tới vụ một nhân công lao động ngoài trời hiền lành, vì hậu quả từ tội ác hãm hiếp của tên Mắt Dại, mà bị treo cổ. ông thở dài, co mình như con diệc thu cổ và khép cánh sau một chuyến bay dài.

“Shang có phải người nợ cha của Billy Riggs tiền không ạ?” Tôi không nén được, hỏi.

Ông gật đầu.

“Chú ấy mượn bao nhiêu ạ?”

“Hơn rất nhiều so với khả năng chi trả.” Có thứ gì tăm tối lướt qua mặt ông, như bóng con quạ vụt qua trên mặt đất.

“Ai gửi lá thư này ạ?”

“Nhiều câu hỏi rồi đấy. Đôi khi, không dính dáng đến thì tốt hơn. Khúc sông xiết nhất…”

“Là đoạn chảy qua ghềnh đá, vâng, con hiểu. Nhưng sông lúc nào cũng cảm nhận được đá, bất kể nó chảy như thế nào.” Giọng tôi nghẹn lại khi những tổn thương mở ra. “Nhiều khi đá rất sắc nhọn, nhưng chúng ta cứ phải giả vờ như không đau, chỉ để đầu luôn luôn cúi thấp. Nhưng làm sao tình hình có thể thay đổi nếu chúng ta cứ hành xử như đám thỏ, lẩn trốn và sợ sệt?”

“Jo!” Khuôn mặt khôn khéo của ông quở trách tôi. “Chúng ta không phải thỏ.” ông gấp lại lá thư rồi trả về cho tôi. “Đừng nhắc tới chuyện này nữa.” Ngực ông thình thịch, rồi ông lui về góc của mình, đè ép một tràng ho như đứa trẻ bướng bỉnh phải đến nhà trẻ.

Tôi áp tay áo lên mặt, bắt lấy cơn nức nở đang muốn tràn ra. Người duy nhất quan tâm đến tôi, tối nay, dường như chẳng quan tâm chút nào.

•

Sáng hôm sau, tình trạng hỗn độn trên xe điện tăng lên. Nhiều tiếng phản đối hơn được cất lên rồi câm lặng; nhiều người từ bỏ hơn. Một số chọn đi bộ, lối thoát không mở ra cho những người yếu đuối và hom hem. Già Gin ngồi cạnh tôi ở hàng giữa, vai ông co rúm, biểu hiện chỉ xảy ra khi ông mệt mỏi. Tôi cố rũ bỏ những tổn thương tối qua; tuy nhiên, bí mật về Shang vẫn bám riết lấy tôi. Vì hành động từ chối của Già Gin càng làm sáng tỏ vấn đề, nên bí ẩn dường như đang lớn lên gấp đôi.

Khi chúng tôi tới dinh thự Payne, bếp của Noemi tỏa ra mùi thịt xông khói và… bột mạch nha chua? Bên bàn bếp, Merritt đang cúi người xuống ly thủy tinh đựng chất lỏng màu vàng. Noemi ngồi đối diện, đang nhặt sạn trong một bao tải ngô.

“Chào buổi sáng.” Chị trao cho tôi một nụ cười cứng ngắc. Tôi tự hỏi, liệu quy định xe điện mới có khiến chị lo nghĩ không.

“Chào buổi sáng, ngài Merritt, chị Noemi.” Tôi bắt đầu bận rộn chuẩn bị mâm.

Merritt giơ tay bịt tai. “Thôi ầm ĩ đi.”

Anh ta chính là nguồn gốc của thứ mùi bột mạch nha chua. Hai miếng lưỡi liềm màu tía treo dưới mắt anh, còn mái tóc anh rạp sang một bên hệt như lúa mì gặp gió.

“Bịt mũi lại rồi uống nhanh đi,” Noemi bảo. “Như cậu làm với ly Scotch hảo hạng của cha cậu tối qua ấy. Tôi nghe đồn cậu đã kể với tất cả mọi người về cô gái đầu tiên mà cậu mê mệt.”

Merritt rên lên. “Gì cơ?”

Noemi thả một viên sỏi đặc biệt lớn vào đống sạn, rồi đứng dậy khuấy nồi cháo yến mạch. “Đừng lo, cậu không nhắc tên mà, chỉ nói rằng cô ấy có mái tóc quạ đen và hàm răng ngọc trai.”

Merritt liếc đôi mắt đỏ ngầu nhìn tôi, rồi nâng ly về phía tôi. “Chà, thế thì, đây là cho mối tình đầu.” Anh ta nuốt xuống, trái táo Adam trên cổ chuyển động nhiều lần.

Merritt hít hít cái ly. “Mùi như nước cống. Trong này có cái gì?”

“Lòng đỏ trứng, xốt Worcestershire và một nhúm tiêu trắng. Hạt tiêu là sức mạnh. Nó giải quyết được rất nhiều vấn đề mà cậu không ngờ đến - sưng tấy, bầm tím và hậu say xỉn.”

Merritt ho, chiếc ly rỗng giáng xuống bàn kèm một tiếng cạch. Ngực anh ta phập phồng; với một tay che miệng, anh ta vọt ra cửa tới sân trong.

Noemi nhún vai. “Lần nào cũng hữu dụng.” Chị múc từng thìa cháo yến mạch vào bát. “Hôm nay là cháo yến mạch và mứt đào, con nhím đó có thể ăn hoặc bỏ. Tháng Tám chính là cú chốt hạ, đặc biệt là với tình trạng hỗn loạn trên xe điện lúc này. Hiện giờ, chị rất cần cái xe đạp đó.”

“Cô ta sẽ bắt trả lại.”

Mấy chiếc nồi kêu vang khi chị di chuyển chúng quanh bếp. Chị thở dài.

“Được rồi. Chị làm giăm bông. Cắt lấy mấy lát nếu em muốn.”

Tôi nhảy vào nhiệm vụ ấy vì lợi ích của chính chúng tôi.

Noemi lau ngón tay lên tạp dề. “Chị đang nghĩ về những người tán thành mở rộng quyền bầu cử đó.”

“Họ thì sao ạ?”

“Tu chính án thứ 15 đáng lẽ phải cải thiện số phận của chúng ta, trao cho nam giới của chúng ta quyền bầu cử. Nhưng rồi, gã đàn ông đó bắt đầu xóa sạch. Cứ như thể, họ đặt một đĩa bánh quy nóng trước mắt chúng ta; nhưng trước khi ta kịp ăn, họ bảo, chỗ này giá năm đô. Rồi khi em mang năm đô đến, họ bảo không, không và không. Em phải nói với bọn chị, nếu em có mười sáu con gà mái và ba mươi bảy con gà trống, Rutherford B. Hayes được chôn ở đâu?”

“Em không hiểu vụ gia cầm, nhưng Rutherford B. Hayes đến từ Ohio.”

“Sai bét. Đó là câu hỏi mẹo. Hayes vẫn còn sống. Vấn đề là, họ khiến đời ông trở nên rất khó khăn. Nào, nếu phụ nữ có quyền bầu cử, biết đâu điều này sẽ giúp chúng ta khôi phục tinh thần. Hãy góp thêm sự ủng hộ của chúng ta. Những người ủng hộ mở rộng quyền bầu cử nói, Tu chính án thứ 15 trao quyền bầu cử cho mọi công dân, không chỉ nam giới. Nhưng chúng ta phải nhấn vào điểm ấy.” Chị khuấy nồi xúp một cái. “Hãy tưởng tượng đi, Jo, nếu phụ nữ có tiếng nói, điều đó sẽ thay đổi cả nồi thịt hầm.” Thìa của chị gõ bang một tiếng, kết thúc bằng tiếng keng đậy vung nồi. “Họ họp vào tối thứ Hai với nhóm Grace Baptist*. Em nên đi với chị.”

Nhóm tín hữu Grace Baptist theo văn học Calvin - được đặt tên theo John Calvin (1509-1564), một nhà thần học Pháp; khác với nhóm General Baptist theo thần học Arminianism - được đặt tên theo Jacobus Arminius (1560-1609), một nhà thần học Hà Lan. Đây là hai nền thần học giải thích mối quan hệ giữa quyền tề trị của Đức Chúa Trời và trách nhiệm của con người trong vấn đề cứu rỗi.

Tôi tưởng tượng tới những người ủng hộ mở rộng quyền bầu cử, nhóm phụ nữ trung lưu cấp tiến, với tà váy cứng quét trên vỉa hè. Những người phụ nữ mà tôi không có mấy điểm chung. Những ai sống trong bóng tối xoay xở sinh tồn không phải bằng cách nổi trội, càng không phải bằng cách vươn nắm đấm tới trời cao. Ngay cả khi phụ nữ có quyền bầu cử, người Trung Hoa vẫn bị bỏ lại phía sau.

Noemi hướng khuôn mặt mong chờ về phía tôi.

Lên liếng dưới sự bảo đảm từ cái tên của Quý cô Ngọt ngào là một chuyện. Nhưng bày tỏ quan điểm công khai dưới tên Jo Kuan lại là chuyện khác. “Em sẽ suy nghĩ.”